2. ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΓΕΥΣΗ
• Η Πέργαμος ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη της επαρχίας
Τευθρανίας της Μυσίας, στη Μικρά Ασία, και πρωτεύουσα του
ομώνυμου Βασιλείου. Βρισκόταν χτισμένη πάνω σε ένα μικρό λόφο
με 300 μ. υψόμετρο, (από τον οποίο πήρε το όνομά της, που
σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη), μέσα σε μια εύφορη κοιλάδα που
εκτεινόταν προς Δ. μέχρι τις ακτές του κόλπου Ελαίας (σημ.
Τσανταρλή) και του Αδραμμυτίου, έναντι της Λέσβου. Η πόλη
βρισκόταν ανάμεσα των δύο παραποτάμων του Κάικου, του
Σελινούντα και του Κητείου που χάριζαν στη πόλη πλούσια κοιλάδα.
3. ΙΣΤΟΡΙΑ
• Η ιστορία της πόλης αρχίζει στις αρχές του 4ου αιώνα
π.χ. και μέχρι την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου
δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Κατά τη διάρκεια της
εκστρατείας εξελίχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες
πόλεις της Μυσίας.
4. • Στα 293 π.Χ. ο βασιλιάς Λυσίμαχος ασφάλισε στο οχυρό του λόφου
τους θησαυρούς του και ανάθεσε στο στρατηγό του Φιλέταιρο να
τους φυλάει. Ο Φιλέταιρος, μετά το θάνατο του Λυσίμαχου και με τα
9.000 τάλαντα των θησαυρών, ένα ποσό τεράστιο για την εποχή
του, ίδρυσε το μικρό κρατίδιο της Περγάμου, που το κράτησε μέχρι
το θάνατό του. Ο Άτταλος Α΄, ο απόγονός του, χρησιμοποίησε το
μεγαλύτερο μέρος του θησαυρού για να εξωραΐσει την Πέργαμο κι
ο Ευμένης Β΄, ο διάδοχός του, έχτισε ένα πλήθος ναών και
δημόσιων κτηρίων και ανάμεσά τους το βωμό της Περγάμου.
5. Κατάκτηση της πόλης και η ανάπτυξη
• Η Πέργαμος
καταλήφθηκε από
τους Ρωμαίους το 133
π.Χ και έγινε το
μεγαλύτερο εμπορικό,
πολιτικό και
στρατιωτικό κέντρο
της ρωμαϊκής
επαρχίας της Ασίας.
6. Η βιβλιοθήκη
• Η βιβλιοθήκη της ήταν από τις
μεγαλύτερες
του κόσμου, αλλά ο Αντώνιος χάρισε τα
βιβλία της στη βασίλισσα της Αιγύπτου,
την Κλεοπάτρα.
• Οι κάτοικοι της Περγάμου
Χρησιμοποίησαν ευρέως την περγαμηνή,
γραφική ύλη από δέρμα ζώων, όταν οι
Αιγύπτιοι σταμάτησαν να τους
προμηθεύουν με πάπυρο.
• Στην Πέργαμο άκμασε και ο διάσημος
γιατρός της αρχαιότητας Γαληνός.
8. Περγαμηνή σχολή
• Η λεγόμενη Περγαμηνή Σχολή (Pergamene school) είναι σπουδαία σχολή
(τεχνοτροπία) γλυπτικής τηςαρχαιότητας που αναπτύχθηκε στην
αρχαία Πέργαμο, εξ ου και η ονομασία της.
• Κυριότεροι εκπρόσωποι της τεχνοτροπίας αυτής ήταν ο Φυρόμαχος, ο
Αντίγονος, ο Επίγονος, ο Νικήρατος, οΣτρατόνικος κ.ά. οι οποίοι
εμπνέονταν κυρίως από τις νίκες των Βασιλέων της Περγάμου ιδίως κατά
των Γαλατών.
• Η Περγαμηνή Σχολή χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα για τα πολεμικά θέματά της
και την απόδοσή τους με ποικιλία σύνθεσης δυναμισμό και εκφραστικότητα,
στοιχεία που προσδίδουν ένα ιδιαίτερο γλυπτικό ρυθμό. Στο "Περγαμηνό
Μουσείο" που ιδρύθηκε στο Βερολίνο έχουν μεταφερθεί και παρουσιάζονται
πολλά ανάγλυφα της σχολής αυτής όπως εκείνα από τους βωμούς της
Περγάμου, η κεφαλή του Αττάλου Α΄, κ.λπ. Σημειώνεται ότι η Περγαμηνή
Σχολή ήταν αυτή που κυριάρχησε σ΄ όλη τη ελληνιστική περίοδο.
• Επίσης ένα από τα περισσότερο γνωστά και περίφημα γλυπτά της
Περγαμηνής Σχολής που βρίσκονται στα διάφορα Μουσεία της Ευρώπης
είναι και ο "Θνήσκων Γαλάτης" που βρίσκεται στη Ρώμη.
9. Η παρακμή
• Μετά την επανάσταση των Περγαμηνών κατά των Ρωμαίων (88) και
την επανάσταση του Μακρίνου, δολοφόνου του Καρακάλλα (117), η
Πέργαμος απογυμνώθηκε από τα αξιολογότερα μνημεία τέχνης, τα
οποία μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. Τον 7ο αιώνα έγινε βυζαντινή
επαρχία και στα 1401 καταστράφηκε εντελώς από
τον Ταμερλάνο και έμεινε για έναν αιώνα έρημη και ακατοίκητη,
μέχρι που στα1450 οι Τούρκοι ξανάχτισαν την πόλη στους
πρόποδες του λόφου.
10. Η πρώτη ανασκαφή
• Την πρώτη ακριβή περιγραφή των καταστραμμένων μνημείων της
λαμπρότατης πολιτείας των Ατταλιδών την έδωσε ο Θ. Σμιθ το 1674
σε λατινική γλώσσα και σε 4 χρόνια αργότερα στα αγγλικά, στο
βιβλίο του για τις «Επτά εκκλησίες της Αποκαλύψεως».
Ακολούθησαν κι άλλοι περιηγητές γυρεύοντας κι αυτοί τα λείψανα
της εκκλησίας που ανέφερε ο Άγιος Ιωάννης. Από τότε κάθε νέος
περιηγητής προσθέτει και κάτι περισσότερο στις περιγραφές αυτές.
11. Το χρονικό των ανασκαφών
• Το χρονικό των Ανασκαφών της Περγάμου 1871-1886 του E.Sculte
(Σούλτε), που βασίζεται πάνω στην αλληλογραφία (444
γράμματα) του Καρλ Χούμαν και διαφόρων προσωπικοτήτων και
επιστημόνων της εποχής έρχεται να συμπληρώσει τον πρώτο τόμο
που κυκλοφόρησε στις 4 Οκτωβρίου 1959, σαν άνοιγε ξανά, για
πρώτη φορά μετά τον πόλεμο, το περίφημο «Μουσείον της
Περγάμου» του Βερολίνου, όπου και βρίσκεται ο μεγάλος
περγαμηνός Βωμός.
12. Η πόλη της Περγάμου σήμερα (Bergama)
• Ο σημερινός οικισμός διατηρεί παραφθαρμένα την αρχαία ονομασία
που λέγεται Bergama και έχει πληθυσμό περίπου 55.000 κατοίκων.
