2. Η Συμμαχία της
Δήλου ήταν μια πολιτική
και στρατιωτική ένωση
περίπου 150 αρχαίων
ελληνικών πόλεων-
κρατών κατά τον 5ο
αιώνα π.Χ, υπό την
κηδεμονία της πόλης
των Αθηνών.
3. Ιδρυμένη το 478 π.Χ., ονομάστηκε έτσι από την αρχική της έδρα,
τη νήσο της Δήλου, όπου συναντήσεις διεξάγονταν στο ναό του
Απόλλωνα, όπου τηρούταν το κοινό ταμείο των συμμαχικών
πόλεων. Το τελευταίο μεταφέρθηκε στην Αθήνα από τον Περικλή
το 454 π.Χ.
4. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι, τα κίνητρα που ώθησαν
τους Ίωνες να στραφούν στην Αθήνα, για να αναλάβει εκείνη
επικεφαλής των επιχειρήσεων (και όχι η Σπάρτη), ήταν από
τη μία η συγγένεια, αφού η Αθήνα εθεωρείτο μητρόπολη της
Ιωνίας και από την άλλη ο φόβος για τη βιαιότητα που
χαρακτήριζε την συμπεριφορά του βασιλιά της
Σπάρτης, Παυσανία, καθώς οι Έλληνες της Ιωνίας δεν ήθελαν
να τους φέρονται σαν να ήταν δούλοι.
5. Κύριος λόγος όμως ήταν ότι ο Παυσανίας είχε
κατηγορηθεί για προδοσία και για συνεργασία
με τον Πέρση βασιλιά Ξέρξη (πράγμα που
οδήγησε του Σπαρτιάτες στην εκτέλεσή του).
6. Στόχος της ήταν η
περαιτέρω
αντιμετώπιση της
περσικής απειλής μετά
τη νίκη
των Ελλήνων στη Μάχη
των Πλαταιών προς το
τέλος των Μηδικών
Πολέμων.
7. Σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη,
επίσημος σκοπός της Συμμαχίας ήταν να
«εκδικηθούν τα δεινά που υπέφεραν
λεηλατώντας την επικράτεια του (Πέρση)
βασιλέως».
Στην πράξη, ο στόχος αυτός μοιράστηκε
σε τρία σχέδια: την προετοιμασία μιας
μελλοντικής επιδρομής, την αναζήτηση
εκδίκησης από τους Πέρσες και την
οργάνωση ενός συστήματος μοιρασιάς
των λαφύρων.
8. Τα μέλη της Συμμαχίας
ορκίστηκαν να έχουν
κοινούς φίλους και
εχθρούς και πέταξαν
στη θάλασσα
σιδερένιες ράβδους ως
σύμβολο της
μονιμότητας των
φιλικών τους
αισθημάτων.
9. Στα πρώτα χρόνια (478-461 π.Χ.) οι
στρατιωτικές επιτυχίες του Κίμωνα συνέβαλαν
στην επιβολή της αθηναϊκής κυριαρχίας σε
πολλές περιοχές της συμμαχίας.
10. Ωστόσο στα επόμενα χρόνια
επέρχεται ρήξη με την Σπάρτη, η
οποία έβλεπε με καχυποψία την
σαφή αυτή αθηναϊκή τάση για
επεκτατισμό που εκδηλώθηκε
έμπρακτα από τη μεταφορά του
συμμαχικού ταμείου από τη Δήλο
στην Αθήνα (454 π.Χ.), την
ίδρυση κληρουχιών (από το 450
π.Χ.) και την επιβολή του
νομίσματος, των μέτρων και των
σταθμών της Αθήνας στους
συμμάχους της (449 π.Χ.).
11. Η δυσαρέσκεια που προκάλεσε
η αθηναϊκή ηγεμονία, σε
συνδυασμό με τη σταδιακή
εξάλειψη του φόβου του
περσικού κινδύνου, οδήγησαν
μερικούς από τους συμμάχους
της Δήλου σε αποστασία. Και
αυτό διότι, παρά το τέλος των
συγκρούσεων με την Περσία, οι
σύμμαχοι της Αθήνας δεν
απαλλάχθηκαν από τις
υποχρεώσεις τους στην παροχή
χρημάτων ή πλοίων.
12. Έτσι ξέσπασε ο Πρώτος
Πελοποννησιακός Πόλεμος
ανάμεσα στην Αθήνα και την
Σπάρτη και τους συμμάχους της,
ο οποίος συνεχίστηκε από το 460
π.Χ και τελικά έληξε το 445 π.Χ,
με ανακωχή τριάντα ετών.
Ωστόσο, η αυξανόμενη εχθρότητα
μεταξύ της Σπάρτης και της
Αθήνας θα οδηγήσει,
δεκατέσσερα χρόνια αργότερα,
στο ξέσπασμα του Δεύτερου
Πελοποννησιακού Πολέμου.
13. Αυτή η καταστροφική σύγκρουση, η οποία διήρκεσε 27 χρόνια, θα
έχει ως αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή της αθηναϊκής
δύναμης, την κατάλυση της Αθηναϊκής Ηγεμονίας, την ανάπτυξη της
σπαρτιατικής ηγεμονίας σε ολόκληρη την Ελλάδα και την
αποδυνάμωση όλης της Ελλάδας.