2. Μέπορ 1ο : Τεχνολογική
ενότητα
Όςο υπάρχει ανκρωπότθτα τόςο κα αναπτφςεται και θ
τεχνολογία μζρα με τθν μζρα.Θ τεχνολογία χωρίηαται ςε 7
μεγάλεσ κατθγορίεσ . ε μία από αυτζσ τισ κατθγορίεσ που
ςυμπεριλαμβάνει ,ανικει και ο αργαλειόσ αυτι είναι θ ενότθτα
<<εργαλεία-μθχανζσ>>.Όλα τα ζπιπλα, οι μθχανζσ και ότι άλλο
ςυμπεριλαμβάνει καταςκευζσ του ανκρϊπου που
χρθςιμοποιοφμε ςτο ςπίτι μασ ανικει ςτθν κατθγορία
<<εργαλεία-μθχανζσ>>.
Ο αργαλειόσ ανικει ςτθν ςυγκεκριμζνθ ενότθτα επειδι είναι
ζνα εργαλείο με το οποίο οι νοικοκυρζσ όπωσ για παράδειγμα
και θ Πθνελόπθ το χρθςιμοποιοφςαν για να υφαίνουν
τααπαραίτθτα εφόδια που χρειάηονταν όπωσ π.χ.κουβζρτεσ και
ςτρωςίδια.
3. Μέπορ 2ο :Ιστοπική εξέλιξη
Από τθν αρχαιότθτα ςυναντάμε αργαλειοφσ διαφόρων τφπων ςε όλεσ τισ γνωςτζσ
φυλζσ. φμφωνα με τθ μυκολογία, θ Κεά Ακθνά, προςτάτιδα τθσ χειροτεχνίασ και
των καλϊν τεχνϊν, είχε εφεφρει τον αργαλειό.Ο αργαλειόσ εκείνα τα χρόνια ιταν
ζνα εργαλείο που αποτελοφταν απο 2 κάκετα και 2 ορκα ξφλα μεςα απο το οποια
πζρναγε το νιμα ςτθριηόμενο ςε οριςμζνα καρφιά.
τθν πορεία το ςυγκεκριμζνο εργαλείο εξελίχκθκε ςε ζνα πιο ογκόδεσ
μθχάνθμα, το οποίο είχε τθν ιδιότθτα να υφαίνεισ πιο γριγορα και πιο
αποτελεςματικά ενϊ εχεισ τθν δυνατότθτα να κάκεςαι.
ιμερα ο αργαλείοσ ζφταςε ςτο ςτάδιο μιασ μθχανισ οπου με τθν βοικεια
μθχανιςμοφ υφαίνει δίχωσ τθν βοικεια του ανκρϊπου.
ΟΡΛΗΟΝΣΛΟ ΑΡΓΑΛΕΛΟ
Κατά τον 13ο αιϊνα μ.Χ. ςτθν Ευρϊπθ, ο κάκετοσ αργαλειόσ παραγκωνίςτθκε και
τθ κζςθ του πιρε ο οριηόντιοσ αργαλειόσ, γνωςτόσ από το 3.000 π.Χ. ςτθν αρχαία
Αίγυπτο. Θ Βίβλοσ παρζχει τθν πλθροφορία ότι θ Δαλιδά, κζλοντασ να
ανακαλφψει το μυςτικό τθσ ςωματικισ δφναμθσ του αμψϊν, φφανε τα μαλλιά
του χρθςιμοποιϊντασ τθν τεχνικι του πρωτόγονου οριηόντιου αργαλειοφ.
Οι κεμελιϊδεισ λειτουργίεσ του οριηόντιου αργαλειοφ παραμζνουν μζχρι ςιμερα
αναλλοίωτεσ, όπωσ επινοικθκαν πριν από χιλιετθρίδεσ. Οι διάφορεσ αλλαγζσ ι
τροποποιιςεισ ςτόχευαν ςτθ βελτίωςθ των μθχανικϊν μζςων.
Ο πιο γνωςτόσ τφποσ αργαλειοφ ςτθν Ελλάδα ιταν ο κακιςτόσ
4. ΚΑΚΕΣΟ ΑΡΓΑΛΕΛΟ
Κάκετοσ αργαλειόσ με βαρίδια (6.000 π.Χ.) Κεωρείται ότι
αναπτφχκθκε ςτθν Ευρϊπθ κατά τθ Νεολικικι Εποχι.
Ο πρωτόγονοσ υφαντισ για να ξεπεράςει το πρόβλθμα τθσ
ευλυγιςίασ των νθμάτων ςτθμονιοφ, αρχικά ζδενε το ζνα άκρο τουσ
ςε κάποιο οριηόντιο κλαδί δζντρου, ενϊ ςτο άλλο ζδενε πζτρεσ, που
χρθςίμευαν ςαν βαρίδια για να διατθροφνται τα νιματα τεντωμζνα.
Θ διάταξθ αυτι προςφερόταν για τθν αποτελεςματικι διαπλοκι των
νθμάτων υφαδιοφ κάκετα προσ το ςτθμόνι, για να παραχκεί
φφαςμα.
Σο μζγι.ςτο μικοσ υφάςματοσ δεν ξεπερνοφςε τα δφο μζτρα, όςο το
φψοσ που μποροφςε να φκάςει θ υφάντρια για να περάςει το
υφάδι.
Ο κάκετοσ αργαλειόσ παρζμεινε ο πιο ςυνθκιςμζνοσ τφποσ
αργαλειοφ για χιλιετθρίδεσ.
Οι αρχαίοι Αιγφπτιοι, οι Ομθρικοί Ζλλθνεσ, αλλά και μζχρι τον 19ο
αιϊνα θ φυλι των Λνδιάνων τθσ Αμερικισ Ναβάχο (Navaho)
χρθςιμοποιοφςαν τον κάκετο αργαλειό.
5. Ιταν αρκετά πιο απλοί καταςκευαςτικά αλλά αρκετά πιο δφςκολοι
ςτθν χριςθ και κατά ςυνζπεια πιο αργοί ςτθν παραγωγι του
υφάςματοσ.
Παρόλα αυτά και οι κάκετοι αργαλειοί χρθςιμοποιοφνται με
μεγάλθ επιτυχία μζχρι και ςιμερα ςτθν καταςκευι χαλιϊν.
υνικωσ καταςκευάηονται ςε μεγάλεσ διαςτάςεισ δίνοντασ τθν
δυνατότθτα να δουλεφουν ς' αυτόν ταυτόχρονα τρεισ - τζςςερισ
ι και περιςςότερεσ υφάντρεσ
6.
7. Μεπορ 3ο :χπησιμότητα
Ολοι οι άνκρωποι ζχουμε οριςμζνεσ βαςικζσ ανάγκεσ μια απο
αυτεσ είναι θ ενδυμαςία, χαρισ αυτι προςτατεφουμε τον εαυτό
μασ απο καιρικζσ ςυνκικεσ όπωσ είναι το κρυο . Σθν ανάγκθ
αυτι καλφπτουμε με τα ρουχα.Σα οποία καταςκευάηουμε με
δίαφορα χριςιμα εργαλεία όπωσ είναι και ο παλιόσ κάκετοσ ι
και οριηόντιοσ αργαλειόσ.
Ο αργαλειόσ είχε επίςθσ τθν εξίςου ςθμαντικι δυνατότθτα να
καλφπτει αυτι τθν ανάγκθ προςφζροντασ ςτουσ ανκρϊπουσ τθν
κατάλλθλθ βοικεια.Οι νοικοκυρζσ πάνω ςτον αργαλειό φφαιναν
εκτόσ απο ροφχα και άλλα απαραιτθτα εφόδια όπωσ κουβζρτεσ
οι οποίεσ είναι εξίςου απαραίτθτεσ για τον άνκρωπο και ςτα
αρχαία χρονια και ςιμερα.
8. Μζροσ 4ο : περιγραφή αντικειμζνου
(λειτουργία,μερη,δομη και ςυνοχή)
ΛΕΛΣΟΤΡΓΕΛΑ:Θ βαςικι αρχι λειτουργίασ ενόσ αργαλειοφ,θ οποία ςε
γενικζσ γραμμζσ είναι θ ίδια για όλα τα είδθ αργαλειϊν είναι θ
εξισ:το πίςω κάτω μζροσ του μθχανιματοσ είναι τοποκετθμζνοσ
οριηόντια ο κφλινδροσ πάνω ςτον οποίο είναι περιτυλιγμζνα τα
νιματα του ςτιμονα, τα οποία αφοφ τανυςκοφν με τθ βοικεια ενόσ
άλλου κυλίνδρου παραλλθλου προσ τον πρϊτο και τοποκετθμζνου
πάνω από αυτόν ,διαχωρίηονται ςε δφο ,τρείσ θ περιςςότερουσ
κλάδουσ και περνάνε μζςα από τισ οπζσ που ζχουν ςτο μζςο τουσ τα
λεγόμενα μιτάρια, τα οποία είναι κατακόρυφοι ράβδοι
,τοποκετθμζνοι εγκάρςια προσ τθν κατευκυνςθ των νθμάτων.Κατόπιν
ακολουκεί το ςτάδιο τθσ φφανςθσ θ οποία γίνεται με τθ βοικεια του
νιματοσ τθσ κρόκθσ που περιζχεται ςτθ ςαϊτα,που είναι
τοποκετθμζνθ αναμεςα ςτουσ κλάδουσ των νθμάτων του ςτιμονα
μετά τθν ζξοδό τουσ από τα μιτάρια,και αφοφ αυτά περάςουν από το
λεγόμενο κτζνι,το οποίο είναι μια διάταξθ που βοθκάει ςθμαντικά
ςτθν κανονικι διευκζτθςθ των νθμάτων του ςτιμονα, προτοφ αυτά
διαςταυρωκοφν με τα νιματα τθσ κρόκθσ για τθν καταςκευι του
9. φφαςμα που προκφπτει μετά τθν φφανςθ τυλίγεται ς`ζναν ειδικό
οριηόντιο κφλινδρο τοποκετθμζνο ςτο εμπρόσ κάτω μζροσ του
μθχανιματοσ,αφοφ πρϊτα τανυςκεί με τθ βοικεια ενόσ άλλου
κυλίνδρου τοποκετθμζνου ψθλότερα.
ΜΕΡΘ: το πάνω μζροσ τθσ καταςκευισ, υπιρχαν τα λανάρια: είκοςι
λεπτά και μυτερά ςίδερα ςε δφο ι το πολφ τρεισ ςειρζσ μπθγμζνα,
που εξείχαν ςε φψοσ 10-15 περίπου εκατοςτϊν. Παίρνοντασ τϊρα θ
νοικοκυρά τοφφεσ πλυμμζνου μαλλιοφ τα περνοφςε ανάμεςα ςτα
όρκια ςίδερα και τα ξεμπζρδευε. Μετά το ξεμπζρδεμα, τα μαλλιά
περνοφςαν ςτα μικρά λαναράκια, των οποίων ο ςκελετόσ τθσ
καταςκευισ ιταν ίδιοσ, αλλά ςτθν επιφάνεια υπιρχαν μπθγμζνα
κοντά -κοντά κατά δεκάδεσ πολλά μικρά ςιδεράκια, μυτερά κι όρκια ς'
ζνα φψοσ 5-7 εκατοςτϊν περίπου.
10. Ζνα δεφτερο ςανίδι, κινθτό, ιταν κατά τον ίδιο τρόπο
παραγεμιςμζνο με πολλά μικρά λαναράκια (καρφάκια), ςε
ςειρζσ πάντα τοποκετθμζνα. Σο ςανίδι αυτό ιταν μακρφτερο
από το ςτακερό οριηόντιο λανάρι.
ΔΟΜΘ ΚΑΛ ΤΝΟΧΘ:Σα ξφλα που διακζτει είναι 4 και ςυνδζονται
μεταξφ τουσ προςκζτοντασ βίδεσ. Επίςθσ διακζτει μια
ποςότθτα καρφιϊν καρφομζνα ςτθν 2 οριηόντιεσ πλευρζσ
του.Ανάμεςα ςτα οποία περιπλζκεται το νιμα επάνω ςτο
οποίο υφαίνεισ
11. Μζροσ 5ο :επιςτημονικά ςτοιχεία
Σα τζςςερα ξφλα του αργαλειοφ ςυνδζονται μεταξφ τουσ με
βίδεσ για να παραμζνουν κολλθμζνα και να διευκολινουν τθν
νοικοκυρά.Σα καρφιά που καρφόκθκαν επάνω ςτα ξφλα του
αργαλειοφ ςτιριηαν το νιμα ςτο οποίο κα πζρναγε το μαλλί του
πλεξιματοσ.Σο νιμα ζπαινε με ζναν τρόπο ωςτα το μαλλι να
διζρχεται απο μζςα και να ςχθματίηει ζνα είδοσ ομοιόμορφου
κόμπου με το οποίο ςχεδιαηόταν το πλεκτό μασ.
12. Μζροσ 6ο :διαδικαςία που
ακολοφθηςα
Θ διαδικαςία που ακολοφκθςα ιταν θ εξισ:
Αρχικά ςυγκζντρωςα τα υλικά με πρϊτα τα 4 ξφλα.Σα ξφλα
αυτα ενϊκθκαν με τζςςερισ βίδεσ και για περιςςότερθ
ςιγουρια και αςφάλεια κολλικθκαν και με κόλα ατλακολ θ
οποία βοικθςε πολφ ςτθν ςτακεροποίθςθ των 4
ξφλων.Δεφτερθ μου κίνθςθ ιταν το κάρφομα των 52 καρφιϊν
( 26 πάνω και 26 κάτω ).Με τθν βοικεια ενόσ ςφθριοφ
κατάφερα να τα βάλω ςτο απαραίτθτο βάκοσ ωςτα να μθν
βγαίνουν απο τθν κεςθ τουσ.τθν ςυνζχεια με 4 διαφορετικα
χρϊματα ζκανα όλο τον αργαλειό γαλάηιο ,με κόκκινα και
κίτρινα λουλοφδια και πράςινα φφλλα.Αυτο ζκανε τον
αργαλειό πιο εντυπωςιακό.Υςτερα πρόςκεςα το νιμα με τον
κατάλλθλο τρόπο ωςτε να διζρχεται το μαλί με ευκολία και
13. άνεςθ .Θ τελευταία μου κίνθςθ ιταν να αρχίςω να υφαίνω
διαφορα ςχζδια επάνω ςτον τελειωμζνο πλζον
αργαλειό.Αυτό βοικθςε ςτο να φαίνεται οτί δουλζυει κακϊσ
και ςτο να δειχκοφν όλα τα υπζροχα πράγματα που κάποιοσ
ζχει τθν δυνατότθτα να δθμιουργιςει με ζνα τζτοιο
αργαλειό κακωσ ζδειχνε και τον λόγο που οι νοικοκυρζσ το
χρθςιμοποιοφςαν τόςο ζντονα ςτθν ηωι τουσ.
14. Μζροσ 7ο :Υλικά εργαλεία
Υλικά λειτουργεία
4 πυχάκια ςουιδικοφ ξφλου δυο 30 εκ. Και δυο
40εκ.
Για τθν δθμιοφργθςθ του αργαλειοφ
52 καρφάκια Για τθν ςτιριξθ του νιματοσ
4 διαφορετικά χρϊματα λαδομπογιάσ Για τθν εξωτερικι διακόςμθςθ του
αργαλειοφ
4 βίδεσ Για τθν ςυναρμολόγθςθ του αργαλειοφ
Ζνα κουβάρι λευκοφ νιματοσ Για τθν δθμιουργεία του ςτθμονιοφ
5 διαφορετικά νιματα πλεξίματοσ Για τθν δθμιουργεία του υφαντοφ
Δφο γωνίεσ Για τθν ςτιριξθ του αργαλειοφ
Ζνα χτζνι Για βοικεια ςτο πλζξιμο
2 ςαϊτεσ Για τθν δθμιουργία του πλεξίματοσ