Thiết Kế Bãi Chôn Lấp Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Thị Xã Tân An Đến Năm 2020 ( Kèm Bản Vẽ)

Thieát keá baõi choân laáp chaát thaûi raén sinh hoaït cho
Thò xaõ Taân An tænh Long An ñeán naêm 2020 GVHD: Th.S. Nguyeãn Ñöùc Minh
CHÖÔNG 1:
MÔÛ ÑAÀU
1.1 Ñaët vaán ñeà
Trong xu theá phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, vôùi toác ñoä ñoâ thò hoaù ngaøy caøng
taêng vaø söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa caùc ngaønh coâng nghieäp, dòch vuï, du lòch vv…
keùo theo möùc soáng cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng cao ñaõ laøm naûy sinh nhieàu vaán ñeà
môùi, nan giaûi trong coâng taùc baûo veä moâi tröôøng vaø söùc khoeû cuûa coäng ñoàng daân
cö. Löôïng chaát thaûi phaùt sinh töø nhöõng hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa ngöôøi daân ngaøy
moät nhieàu hôn, ña daïng hôn veà thaønh phaàn vaø ñoäc haïi hôn veà tính chaát.
Caùch quaûn lyù vaø xöû lyù CTRSH taïi haàu heát caùc thaønh phoá, thò xaõ ôû nöôùc ta
hieän nay ñeàu chöa ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu veä sinh vaø baûo veä moâi tröôøng.
Khoâng coù nhöõng böôùc ñi thích hôïp, nhöõng quyeát saùch ñuùng ñaén vaø nhöõng giaûi
phaùp ñoàng boä, khoa hoïc ñeå quaûn lyù chaát thaûi raén trong quy hoaïch, xaây döïng vaø
quaûn lyù caùc ñoâ thò seõ daãn tôùi caùc haäu quaû khoân löôøng, laøm suy giaûm chaát löôïng
moâi tröôøng, keùo theo nhöõng moái nguy haïi veà söùc khoeû coäng ñoàng, haïn cheá söï
phaùt trieån cuûa xaõ hoäi.
Moät trong nhöõng phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén ñöôïc coi laø kinh teá nhaát
caû veà ñaàu tö ban ñaàu cuõng nhö quaù trình vaän haønh laø xöû lyù CTR theo phöông
phaùp choân laáp hôïp veä sinh. Ñaây laø phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén phoå bieán ôû
caùc quoác gia ñang phaùt trieån vaø thaäm chí ñoái vôùi nhieàu quoác gia phaùt trieån.
Nhöng phaàn lôùn caùc baõi choân laáp CTR ôû nöôùc ta khoâng ñöôïc quy hoaïch vaø thieát
keá theo quy ñònh cuûa baõi choân laáp CTR hôïp veä sinh. Caùc baõi naøy ñeàu khoâng kieåm
soaùt ñöôïc khí ñoäc, muøi hoâi vaø nöôùc ræ raùc laø nguoàn laây oâ nhieãm tieàm taøng cho moâi
tröôøng ñaát, nöôùc vaø khoâng khí.
Trang 1

Trong nhöõng naêm qua, cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá, naâng cao ñôøi soáng
nhaân daân. Ñeå thöïc hieän chuû tröông phaùt trieån beàn vöõng, phaùt trieån kinh teá cuøng
vôùi baûo veä moâi tröôøng thì hieän nay vaán ñeà xöû lyù CTR taïi Thò xaõ Taân An tænh
Long An cuõng ñaõ vaø ñang ñöôïc chính quyeàn tænh vaø caùc cô quan chöùc naêng quan
taâm. Song vôùi thöïc teá haïn cheá veà khaû naêng taøi chaùnh, kyõ thuaät vaø caû veà khaû naêng
quaûn lyù maø tình hình xöû lyù CTR cuûa Thò xaõ vaãn chöa ñöôïc caûi thieän laø bao. Ôû Thò
xaõ Taân An, hieän taïi coâng taùc xöû lyù CTR ñöôïc thöïc hieän theo moät trong nhöõng
caùch thoâ sô nhaát laø ñoå ñoáng loä thieân. Moät coá gaéng lôùn nhaát ñöôïc aùp duïng taïi baõi
ñoå raùc laø vieäc phun raûi ñònh kyø vaø thöôøng xuyeân hoãn hôïp hoaù chaát choáng ruoài
boï. Do ñoù baõi raùc naøy ñaõ gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm, nöôùc maët vaø moâi
tröôøng khoâng khí raát lôùn cho khu vöïc xung quanh baõi choân laáp. Vì vaäy vieäc thieát
keá, xaây döïng baõi choân laáp CTR hôïp veä sinh cho Thò xaõ Taân An laø moät vieäc laøm
heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch. Tröôùc tình hình ñoù, ñoà aùn : “ Thieát keá baõi choân
laáp chaát thaûi raén sinh hoaït cho Thò xaõ Taân An tænh Long An ñeán naêm 2020”
ñöôïc thöïc hieän nhaèm giaûi quyeát tình traïng chaát thaûi raén ñöôïc ñoå ñoáng maát veä sinh
vaø gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nhö hieän nay, ñoàng thôøi cuõng giaûi quyeát söùc eùp ñoái
vôùi moät löôïng lôùn chaát thaûi raén sinh ra trong töông lai.
1.2 Muïc tieâu cuûa ñeà taøi
Treân cô sôû khaûo saùt thu thaäp soá lieäu, keát hôïp vôùi taøi lieäu saün coù trong
nhöõng nghieân cöùu gaàn ñaây ôû Thò xaõ Taân An tænh Long An, ñoà aùn taäp trung giaûi
quyeát nhöõng vaán ñeà sau:
- Ñieàu tra khaûo saùt veà hieän traïng nguoàn raùc vaø hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi
raùc treân ñòa baøn.
- Döï baùo taûi löôïng chaát thaûi raén sinh hoaït taïi Thò xaõ Taân An giai ñoaïn 2006
– 2020.
Trang 2

- Ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù chaát thaûi raén baèng phöông phaùp choân laáp hôïp veä
sinh.
- Thieát keá baõi choân laáp chaát thaûi raén sinh hoaït cho Thò xaõ Taân An giai ñoaïn
2006 – 2020.
1.3 Noäi dung nghieân cöùu
1. Toång quan veà ñaëc ñieåm töï nhieân kinh teá xaõ hoäi Thò xaõ Taân An
2. Khaûo saùt, ñieàu tra hieän traïng tình hình thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù CTR
ôû Thò xaõ Taân An hieän nay.
3. Döï baùo khoái löôïng vaø toác ñoä phaùt sinh CTRSH töø nay ñeán naêm 2020 cuûa
Thò xaõ Taân An.
4. Ñaùnh giaù sô boä caùc taùc ñoäng cuûa CTR ñeán moâi tröôøng.
5. Löïa choïn quy moâ, ñòa ñieåm xaây döïng baõi choân laáp CTR hôïp veä sinh cho
Thò xaõ Taân An.
6. Tính toaùn thieát keá baõi choân laáp CTR hôïp veä sinh cho Thò xaõ Taân An.
1.4 Phaïm vi nghieân cöùu
Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu caùc vaán ñeà lieân quan tôùi quaù trình thu gom, vaän
chuyeån vaø xöû lyù CTRSH baèng phöông phaùp xaây döïng baõi choân laáp hôïp veä sinh
treân ñòa baøn Thò xaõ Taân An, tænh Long An.
1.5 Ñoái töôïng nghieân cöùu
- Ñòa ñieåm nghieân cöùu löïa choïn xaây döïng baõi choân laáp CTR hôïp veä sinh.
- CTRSH treân ñòa baøn Thò xaõ Taân An.
1.6 Phöông phaùp nghieân cöùu
1. Thu thaäp soá lieäu
Trang 3

- Caùc vaên baûn phaùp quy cuûa trung öông vaø ñòa phöông coù lieân quan ñeán vaán
ñeà quaûn lyù veä sinh moâi tröôøng ñoái vôùi chaát thaûi raén.
- Caùc vaên baûn vaø caùc quy ñònh ñoái vôùi vieäc xaây döïng BCL chaát thaûi raén hôïp
veä sinh.
- Caùc döõ lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân: ñòa chaát, ñòa hình, ñòa maïo, ñaát, khí
töôïng thuyû vaên.
- Caùc döõ lieäu veà hieän traïng vaø quy hoaïch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Thò
xaõ Taân An giai ñoaïn 2005 – 2010 vaø 2020.
2. Ñieàu tra khaûo saùt hieän traïng CTRSH vaø caùc bieän phaùp xöû lyù cuûa Thò xaõ.
3. Khaûo saùt hieän traïng caùc baõi raùc vaø khu vöïc döï kieán xaây döïng BCL.
4. Phöông phaùp thieát keá
- Aùp duïng caùc bieän phaùp vaø kyõ thuaät thieát keá BCL CTR hôïp veä sinh theo
TCVN 6696 – 2000.
- Tham khaûo caùc kyõ thuaät thieát keá BCL CTR hieän nay taïi Vieät Nam.
Trang 4

CHÖÔNG 2:
ÑAËC ÑIEÅM TÖÏ NHIEÂN - KINH TEÁ XAÕ HOÄI THÒ XAÕ
TAÂN AN TÆNH LONG AN
2.1 Ñaëc ñieåm töï nhieân
2.1.1 Vò trí ñòa lyù
Thò xaõ Taân An naèm veà phía Taây Nam thaønh phoá Hoà Chí Minh, treân bôø
soâng Vaøm Coû Taây, coù toaï ñoä ñòa lyù:
- Kinh ñoä Ñoâng : 1060
21’
ñeán 1050
27’
- Vó ñoä Baéc : 100
20’
ñeán 100
24’
- Theo quoác loä 1A caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 50 km veà phía Taây Nam vaø
caùch thaønh phoá Myõ Tho 25 km veà phía Ñoâng Baéc.
- Phía baéc giaùp huyeän Thuû Thöøa, phía Ñoâng giaùp huyeän Vaøm Coû, phía Ñoâng
Nam giaùp huyeän Caàn Ñöôùc, phía Taây vaø Nam giaùp tænh Tieàn Giang.
2.1.2 Ñòa hình
Ñòa hình Thò xaõ Taân An mang ñaëc ñieåm chung cuûa ñoàng baèng Soâng Cöûu
Long. Nôi ñaây ñòa hình ñöôïc boài ñaép lieân tuïc vaø ñeàu ñaën daãn tôùi söï hình thaønh
ñoàng baèng coù beà maët baèng phaúng vaø naèm ngang. Ñoä cao tuyeät ñoái bieán ñoåi töø 0,5
- 2 m (heä Muõi Nai) vaø trung bình laø 1 - 1,6 m. Ñaëc bieät loä ra moät vuøng caùt töø Tieàn
Giang qua Taân Hieäp leân ñeán Xuaân Sanh (Lôïi Bình Nhôn) vôùi ñoä cao thöôøng bieán
ñoåi töø 1 - 3m.
Haàu heát phaàn dieän tích ñaát ôû hieän höõu khoâng bò ngaäp uùng, raûi raùc coù nhöõng
ñieåm truõng doïc theo hai beân bôø soâng raïch bò ngaäp nöôùc vaøo muøa möa. Nhìn
chung ñòa hình Thò xaõ töông ñoái thaáp, deã bò taùc ñoäng khi trieàu cöôøng hoaëc khi luõ
Ñoàng Thaùp Möôøi traøn veà.
Trang 5

2.1.3 Khí haäu
Thò xaõ Taân An naèm trong vuøng khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa. Thôøi tieát chia
laøm hai muøa roõ reät.
- Muøa möa töø thaùng 5 ñeán thaùng 11
- Muøa khoâ töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau.
a. Nhieät ñoä
Nhieät ñoä trung bình naêm 2005 laø 26,40
C
- Nhieät ñoä trung bình thaùng cao nhaát laø 28,50
C (thaùng 5)
- Nhieät ñoä trung bình thaùng thaáp nhaát laø 240
C (thaùng 1).
- Cheânh leäch nhieät ñoä giöõa thaùng laïnh nhaát vaø thaùng noùng nhaát laø laø
4,50
C.
- Soá giôø naéng trung bình ño ñöôïc taïi traïm quan traéc ñaït töø 6,8 - 7,5
giôø/ ngaøy.
b. Ñoä aåm khoâng khí
Ñoä aåm trung bình naêm laø 72,9% vaø coù söï bieán ñoåi theo muøa khaù roõ, cheânh
leäch ñoä aåm theo muøa khoaûng 6%.
- Ñoä aåûm cao nhaát vaøo muøa möa (80 - 94%).
- Thaáp nhaát vaøo caùc thaùng muøa khoâ (74 - 87%).
c. Cheá ñoä gioù
Veà muøa khoâ, höôùng gioù thöôøng xuyeân laø gioù Ñoâng Baéc vôùi taàn suaát töø 60
- 70% trong khoaûng töø thaùng 11 ñeán thaùng 3 naêm sau. Muøa möa höôùng gioù thònh
haønh laø gioù Taây Nam. Toác ñoä gioù trung bình caùc thaùng khoaûng 1,5 - 2,5 m/s.
Maïnh nhaát laø vaøo thaùng 3 (2,53 m/s) vaø nhoû nhaát laø thaùng 11 (1,5m/s).
d. Löôïng möa
Trang 6

Löôïng möa trung bình naêm taïi Thò xaõ Taân An laø 1541 mm. Löôïng möa phaân
boá khoâng ñeàu vaø giaûm daàn trong caùc thaùng cuûa naêm.
Nhö trong naêm 2005:
- Thaùng coù möa nhieàu nhaát laø thaùng 10 vôùi löôïng möa 393 mm
- Thaùng ít möa nhaát laø thaùng 3 vôùi löôïng möa 2,3 mm vaø caùc thaùng 1,2 laø
caùc thaùng khoâng coù möa.
e. Ñoä boác hôi
Löôïng boác hôi phaân boá theo 2 muøa, muøa khoâ vaø muøa möa khaù roõ reät.
Löôïng boác hôi trong muøa khoâ raát cao, ngöôïc laïi vôùi muøa möa ít bieán ñoäng theo
khoâng gian. Löôïng boác hôi trung bình naêm laø 65 – 70% löôïng möa haøng naêm.
2.1.4 Dieän tích töï nhieân vaø phaân vuøng ñòa giôùi haønh chính.
Thò xaõ Taân An hieän coù 6 phöôøng noäi thò vaø 6 xaõ ngoaïi thò. Toång dieän tích
töï nhieân laø 81.926 km2
, daân soá 121.558 ngöôøi ( soá lieäu 2005).
Trong ñoù:
- Phöôøng noäi thò coù dieän tích 15,566 km2
chieám 19% dieän tích ñaát ñai Thò
xaõ.
- Daân soá noäi thò laø 77.415 ngöôøi chieám 63,6% vaø daân soá noâng thoân laø
44.107 ngöôøi chieám 36,4% daân soá toaøn Thò xaõ.
- Maät ñoä daân soá trung bình cuûa Thò xaõ laø 1484 ngöôøi / km2
.
2.1.5 Cheá ñoä thuyû vaên caùc soâng raïch ôû Thò xaõ Taân An
Heä thoáng soâng ngoøi, keânh raïch treân ñòa baøn Thò xaõ khaù chaèng chòt mang
saéc thaùi cuûa vuøng Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long vaø chòu aûnh höôûng cheá ñoä baùn nhaät
trieàu cuûa bieån Ñoâng. Bieân ñoä trieàu cöïc ñaïi trong thaùng töø 217 - 235 cm, ñænh trieàu
cöïc ñaïi thaùng 12 laø 150cm. Moät chu kyø trieàu khoaûng 13 - 14 ngaøy. Do gaàn cöûa
bieån, bieân ñoä trieàu lôùn, ñænh trieàu vaøo ñaàu muøa gioù chöôùng neân soâng raïch thöôøng
bò xaâm nhaäp maën.
Trang 7

Thò xaõ Taân An, heä thoáng soâng ngoøi chính laø soâng Vaøm Coû Taây. Veà muøa luõ
soâng Vaøm Coû Taây thöôøng chòu aûnh höôûng cuûa thuyû trieàu, vöøa chòu aûnh höôûng cuûa
luõ ôû vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi traøn veà. Muøa khoâ töø thaùng 2 ñeán thaùng 6 nöôùc soâng
Vaøm Coû Taây bò nhieãm maën. Thaùng 5 coù ñoä maën cao 5,489 g/ lít, thaùng 1 coù ñoä
maën 0,079 g/l. Ñoä pH trong nöôùc soâng Vaøm Coû Taây töø thaùng 6 ñeán thaùng 8
khoaûng 3,8 - 4,3 neân khoâng theå söû duïng cho saûn xuaát vaø sinh hoaït.
2.2 Ñaëc ñieåm kinh teá xaõ hoäi Thò xaõ Taân An
2.2.1 Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá vaø cô caáu kinh teá
Nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá bình quaân haøng naêm theo GDP treân ñòa baøn
Thò xaõ giai ñoaïn 2001 - 2005 laø 10,7%.
Giaù trò taêng theâm bình quaân ñaàu ngöôøi töø 10 trieäu ñoàng treân moät ngöôøi
naêm 2000 (töông ñöông 700 USD), taêng leân 17,7 trieäu naêm 2005 (töông öùng 1050
USD).
Saûn xuaát coâng nghieäp:
Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp theo giaù 1994 taêng bình quaân 13% / naêm giai
ñoaïn 2001 - 2005.
Hieän taïi saûn xuaát coâng nghieäp taïi Thò xaõ coù 7 ngaønh chính nhö sau:
- Ngaønh cô khí
- Ngaønh löông thöïc thöïc phaåm
- Ngaønh cheá bieán goã
- Ngaønh vaên hoaù phaåm
- Ngaønh deät, may maëc
- Ngaønh vaät lieäu xaây döïng.
Caùc ngaønh coâng nghieäp phaàn lôùn ñöôïc khoâi phuïc vaø phaùt trieån sau giaûi
phoùng. Trong thôøi gian gaàn ñaây moät soá ngaønh ñöôïc phaùt trieån nhanh choùng nhö:
löông thöïc, thöïc phaåm, deät, may maëc, vaät lieäu xaây döïng.
Trang 8

Saûn xuaát noâng - laâm thuyû saûn:
Tình hình saûn xuaát noâng - laâm thuyû saûn cuûa Thò xaõ Taân An taäp chung chuû
yeáu ôû caùc xaõ ngoaïi thò. Caây troàng chuû yeáu laø luùa nöôùc, chaên nuoâi gia suùc... Giaù trò
saûn xuaát noâng nghieäp taêng bình quaân 1% / naêm giai ñoaïn 2001 - 2005.
Thöông maïi vaø dòch vuï
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây thöông maïi vaø dòch vuï cuûa Thò xaõ phaùt trieån
khaù maïnh. Giaù trò saûn xuaát thöông maïi dòch vuï taêng bình quaân 11,4%/ naêm giai
ñoaïn 2001 - 2005.
Theo quy hoaïch toång theå kinh teá - xaõ hoäi ñeán 2010. tænh Long An ñaõ ñöa ra
muïc tieâu phaùt trieån cuï theå ñeán naêm 2010 laø:
- Nhòp ñoä taêng tröôûng kinh teá bình quaân haøng naêm theo GDP trong giai
ñoaïn 2006 - 2010 laø 12%.
- Giaù trò taêng theâm bình quaân ñaàu ngöôøi ñaït 32,7 trieäu ñoàng naêm 2010
(töông ñöông 1600 USD).
- Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp taêng 13,5% / naêm giai ñoaïn 2006 - 2010.
- Giaù trò saûn xuaát noâng nghieäp giai ñoaïn 2006 - 2010 laø 0,5% / naêm.
- Giaù trò saûn xuaát thöông maïi - dòch vuï taêng bình quaân 12,6% / naêm giai
ñoaïn 2006 - 2010.
2.2.2 Tình hình daân soá vaø ñoâ thò hoaù
Thò xaõ Taân An laø trung taâm chính trò, kinh teá, vaên hoaù xaõ hoäi khoa hoïc kyõ
thuaät vaø chæ ñaïo an ninh quoác phoøng cuûa tænh Long An. Do tình hình phaùt trieån
coâng nghieäp vaø kinh teá treân ñòa baøn taêng cao trong nhöõng naêm gaàn ñaây neân ñaõ
daãn ñeán söï gia taêng soá löôïng lao ñoäng nhaäp cö treân ñòa baøn cuøng vôùi söï gia taêng
Trang 9

daân soá töï nhieân ñaõ daãn ñeán söï bieán ñoäng daân soá treân ñòa baøn. Ñieàu naøy coù aûnh
höôûng tröïc tieáp ñeán löôïng raùc sinh hoaït treân ñòa baøn caàn phaûi thu gom xöû lyù.
Daân soá treân ñòa baøn Thò xaõ Taân An taêng daàn qua caùc naêm. Tyû leä taêng daân
soá caû cô hoïc vaø töï nhieân khoaûng 2% / naêm.
Söï gia taêng daân soá qua caùc naêm:
Naêm 2000 : toång soá 112.000 ngöôøi
Thaønh thò : 70.000 ngöôøi
Noâng thoân : 42.000 ngöôøi
Noâng thoân : 41.868 ngöôøi
Noâng thoân : 44.107 ngöôøi.
Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ tænh Long An (naêm 2005)
Giaùo duïc vaø ñaøo taïo:
Trong naêm qua Thò xaõ Taân An ñaõ thöïc hieän toát chöông trình ñoåi môùi giaùo
duïc. Tieáp tuïc caùc chöông trình ñaøo taïo, boài döôõng ñeå töøng böôùc chuaån hoaù giaùo
vieân. Heä thoáng maïng löôùi tröôøng lôùp caùc ngaønh hoïc, caáp hoïc ñöôïc cuûng coá môû
roäng.
Hieän ôû Thò xaõ ñang coù 26 tröôøng tieåu hoïc, 15 tröôøng tieåu hoïc vaø trung hoïc
cô sôû, 7 tröôøng trung hoïc cô sôû, 7 tröôøng trung hoïc cô sôû vaø phoå thoâng trung hoïc,
7 tröôøng phoå thoâng trung hoïc. Ngoaøi ra, taïi ñòa baøn Thò xaõ coøn coù moät tröôøng cao
ñaúng sö phaïm, nôi cung caáp nhaân löïc cho ngaønh giaùo duïc haøng naêm (khoaûng 400
giaùo vieân / naêm) ñeå giaûi quyeát tình traïng thieáu giaùo vieân vuøng saâu vuøng xa.
Trang 10

Tuy nhieân, ngaønh coøn toàn taïi moät soá vaán ñeà khaù cô baûn nhö toác ñoä gia taêng
hoïc sinh nhanh hôn toác ñoä ñaàu tö xaây döïng tröôøng lôùp. Heä thoáng tröôøng lôùp ñaõ
xuoáng caáp nhieàu, tình traïng thieáu giaùo vieân caáp II vaø III coøn khaù nghieâm troïng,
thieáu caùc thieát bò giaûng daïy vaø hoïc taäp.
Y teá:
Ñeán naêm 2005, treân ñòa baøn Thò xaõ ñaõ coù 3 beänh vieän vôùi 630 giöôøng beänh
vaø 12 traïm y teá caáp phöôøng, xaõ vôùi 30 giöôøng beänh.
Ngaønh y teá cuûa tænh trong nhöõng naêm qua ñaõ coù nhieàu chuyeån bieán tích
cöïc. Tuy nhieân, cô sôû vaät chaát coøn yeáu keùm. Hôn nöõa nhieàu beänh vieän bò xuoáng
caáp vaø khoâng ñuû tieâu chuaån chaát löôïng ngaønh neân ñaõ aûnh höôûng ñeán coâng taùc
khaùm chöõa beänh cho nhaân daân taïi khu vöïc. Tình traïng oâ nhieãm nguoàn nöôùc, oâ
nhieãm moâi tröôøng laø ñieàu kieän lyù töôûng phaùt trieån maàm beänh. Trong khi nöôùc
saïch cung öùng chæ ñaït 40%. Beân caïnh ñoù coøn nhieàu haïn cheá khaùc caàn ñöôïc ñoåi
môùi trong nhöõng naêm tôùi.
Vaên hoaù xaõ hoäi:
Treân ñòa baøn Thò xaõ hieän ñaõ coù 1 trung taâm vaên hoaù caáp tænh, nhaø thi ñaáu
theå duïc theå thao, nhaø thieáu nhi, ñaøi truyeàn hình... laøm cho ñôøi soáng ngöôøi daân ôû
ñaây ngaøy caøng vaên minh vaø phong phuù.
Heä thoáng thoâng tin tuyeân truyeàn phuïc vuï caùc nhieäm vuï chính trò cuûa ñòa
phöông baèng caùch theo saùt caùc yeâu caàu cuï theå ñöa thoâng tin vaên hoaù veà cô sôû,
nhieàu chuû tröông, nghò ñònh, nghò quyeát, chính saùch cuûa Ñaûng, phaùp luaät cuûa nhaø
nöôùc sôùm ñeán vôùi ngöôøi daân. Caùc phong traøo vaên hoaù vaên ngheä, phong traøo xaây
döïng neáp soáng vaên minh, gia ñình vaên hoaù, caùc caâu laïc boä... töøng böôùc phaùt trieån
laøm chuyeån bieán maïnh meõ ñôøi soáng vaên hoaù cuûa ngöôøi daân, goùp phaàn laønh maïnh
hoaù ñôøi soáng xaõ hoäi vaø tích cöïc choáng caùc teä naïn xaõ hoäi.
Trang 11

2.2.3 Tình hình phaùt trieån cô sôû haï taàng
Vôùi phöông chaâm cô sôû haï taàng phaûi ñi tröôùc moät böôùc ñeå taïo ñieàu kieän
phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi nhanh vaø oån ñònh, trong nhöõng naêm gaàn ñaây Thò xaõ Taân
An ñaõ chuù troïng ñaàu tö phaùt trieån cô sôû haï taàng. Tình hình cô sôû haï taàng coù lieân
quan maät thieát ñeán vieäc thu gom, vaän chuyeån CTR ñeán nôi xöû lyù.
Giao thoâng:
Treân ñòa baøn Thò xaõ Taân An hieän coù quoác loä 1A chaïy qua noái vôùi 2 thaønh
phoá lôùn laø thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø thaønh phoá Myõ Tho. Ñaây laø truïc giao thoâng
huyeát maïch cuûa Thò xaõ ñaõ ñöôïc ñaàu tö naâng caáp toát.
Tính ñeán cuoái naêm 2005, 100% caùc phöôøng xaõ thuoäc Thò xaõ Taân An coù ñöôøng oâ
toâ ñeán taän trung taâm phöôøng, xaõ trong ñoù chuû yeáu laø ñöôøng beâ toâng nhöïa.
Caùc tuyeán giao thoâng ñöôøng thuyû chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc duø Thò xaõ
Taân An naèm ngay beân bôø soâng Vaøm Coû Taây vaø caùc heä thoáng keânh noái vôùi soâng
Tieàn.
Caáp ñieän:
Hieän treân ñòa baøn thò xaõ ñaõ coù 100% caùc hoä daân ñuôïc caáp ñieän baèng maïng
löôùi ñieän quoác gia. Trong nhöõng naêm tôùi chính quyeàn ñòa phöông seõ coù chuû
tröông
môùi chuù troïng ñaàu tö môùi gaén vôùi naâng caáp môû roäng caùc traïm ñieän hieän coù. Chuû
ñoäng keâu goïi ñaàu tö nguoàn ñieän cung caáp cho khu coâng nghieäp, ngaønh dòch vuï.
Caáp nöôùc:
Hieän taïi, heä thoáng cô sôû haï taàng caáp nöôùc taïi Thò Xaõ Taân An chæ môùi phaùt
trieån ôû quy moâ nhoû vaø phaïm vi heïp taïi trung taâm cuûa Thò xaõ. Khu vöïc ngoaïi thò,
nhieàu nôi vaãn chöa coù heä thoáng caáp nöôùc coâng coäng. Phaàn lôùn daân cö ôû caùc khu
Trang 12

vöïc naøy vaãn söû duïng nöôùc ngaàm vôùi hình thöùc gieáng ñaøo hoaëc gieáng khoan rieâng
leû cho töøng hoä duøng nöôùc.
Trang 13

CHÖÔNG 3:
TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT VAØ
CAÙC BIEÄN PHAÙP XÖÛ LYÙ
3.1. Toång quan veà chaát thaûi raén sinh hoaït
3.1.1. Chaát thaûi raén laø gì?
Chaát thaûi raén (Solid Waste) laø toøan boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôûi
loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa mình ( bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn
xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng …) trong ñoù quan
troïng nhaát laø caùc loaïi chaát thaûi sinh ra töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng
soáng.
Raùc laø thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ chaát thaûi raén coù hình daïng töông ñoái coá
ñònh, bò vöùt boû töø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Raùc sinh hoaït hay chaát thaûi raén sinh
hoaït laø moät boä phaän cuûa chaát thaûi raén, ñöôïc hieåu laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc
hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi.
3.1.2. Chaát thaûi raén sinh hoaït
Chaát thaûi raén sinh hoaït laø chaát thaûi lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa con
ngöôøi, nguoàn taïo thaønh chuû yeáu töø khu daân cö, caùc cô quan tröôøng hoïc, caùc trung
taâm dòch vuï thöông maïi.
3.1.3. Phaân bieät giöõa chaát thaûi raén sinh hoaït vaø chaát thaûi raén coâng
nghieäp
a. Chaát thaûi raén sinh hoaït
Chaát thaûi raén bao goàm caùc thaønh phaàn:
- Chaát thaûi thöïc phaåm: goàm thöùc aên thöøa, rau quaû… loaïi chaát thaûi naøy
mang baûn chaát deã bò phaân huyû sinh hoïc.
Trang 14

- Chaát thaûi tröïc tieáp cuûa ñoäng vaät chuû yeáu laø phaân.
- Chaát thaûi loûng: chuû yeáu laø buøn ga coáâng raõnh, laø caùc chaát thaûi ra töø caùc
khu vöïc sinh hoaït cuûa daân cö.
- Caùc chaát thaûi raén töø ñöôøng phoá coù thaønh phaàn chuû yeáu laø laù caây, que,
cuûi, nilon, bao goùi…
- Ngoaøi ra coøn coù thaønh phaàn caùc chaát thaûi khaùc nhö: kim loaïi, saønh söù,
thuyû tinh, gaïch ngoùi vôõ, ñaát ñaù, cao su, chaát deûo, tro xæ vaø caùc chaát deã chaùy khaùc.
b. Chaát thaûi raén coâng nghieäp:
Thaønh phaàn chaát thaûi raát ña daïng. Phaàn lôùn laø caùc pheá thaûi töø vaät lieäu
trong quaù trình saûn xuaát, pheá thaûi töø nhieân lieäu phuïc vuï cho saûn xuaát, caùc pheá
thaûi trong quaù trình coâng ngheä, bao bì ñoùng goùi saûn phaåm.
3.1.4. Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït
Chaát thaûi raén sinh hoaït phaùt sinh töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, coù theå ôû nôi
naøy hay ôû nôi khaùc; chuùng khaùc nhau veà soá löôïng, kích thöôùc, phaân boá veà khoâng
gian. Vieäc phaân loaïi caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén ñoùng vai troø quan troïng
trong coâng taùc quaûn lyù CTR. CTR sinh hoaït coù theå phaùt sinh trong hoaït ñoäng caù
nhaân cuõng nhö trong hoaït ñoäng xaõ hoäi nhö töø caùc khu daân cö, chôï, nhaø haøng,
khaùch saïn, coâng ty, vaên phoøng vaø caùc nhaø maùy coâng nghieäp. Moät caùch toång quaùt
CTRSH ôû Thò xaõ Taân An ñöôïc phaùt sinh töø caùc nguoàn sau:
Khu daân cö: CTR töø khu daân cö phaàn lôùn laø caùc loaïi thöïc phaåm dö thöøa
hay hö hoûng nhö rau, quaû vv…; bao bì haøng hoùa ( giaáy vuïn, goã, vaûi da, cao su, PE,
PP, thuûy tinh, tro vv…), moät soá chaát thaûi ñaëc bieät nhö ñoà ñieän töû, vaät duïng hö hoûng
( ñoà goã gia duïng, boùng ñeøn, ñoà nhöïa, thuûy tinh…), chaát thaûi ñoäc haïi nhö chaát taåy
röûa ( boät giaët, chaát taåy traéng vv…), thuoác dieät coân truøng, nöôùc xòt phoøng baùm treân
caùc raùc thaûi.
Trang 15

Khu thöông maïi: Chôï, sieâu thò, cöûa haøng, nhaø haøng, khaùch saïn, khu vui
chôi giaûi trí, traïm baûo haønh, traïm dòch vuï…, khu vaên phoøng (tröôøng hoïc, vieän
nghieân cöùu, khu vaên hoùa, vaên phoøng chính quyeàn vv…), khu coâng coäng (coâng
vieân, khu nghæ maùt…) thaûi ra caùc loaïi thöïc phaåm (haøng hoùa hö hoûng, thöùc aên dö
thöøa töø nhaø haøng khaùch saïn), bao bì (nhöõng bao bì ñaõ söû duïng, bò hö hoûng) vaø caùc
loaïi raùc röôûi, xaø baàn, tro vaø caùc chaát thaûi ñoäc haïi…
Khu xaây döïng : nhö caùc coâng trình ñang thi coâng, caùc coâng trình caûi taïo
naâng caáp… thaûi ra caùc loaïi xaø baàn, saét theùp vuïn, voâi vöõa, gaïch vôõ, goã, oáng daãn
vv… Caùc dòch vuï ñoâ thò (goàm dòch vuï thu gom, xöû lyù chaát thaûi vaø veä sinh coâng
coäng nhö röûa ñöôøng, veä sinh coáng raõnh vv…) bao goàm raùc queùt ñöôøng, buøn coáng
raõnh, xaùc suùc vaät vv…
Khu coâng nghieäp, noâng nghieäp: CTRSH thaûi ñöôïc thaûi ra töø caùc hoaït
ñoäng sinh hoaït cuûa coâng nhaân, caùn boä vieân chöùc ôû caùc xí nghieäp coâng nghieäp, caùc
cô sôû saûn xuaát tieåu thuû coâng nghieäp. Ôû khu vöïc noâng nghieäp chaát thaûi ñöôïc thaûi
ra chuû yeáu laø: laù caây, caønh caây, xaùc gia suùc, thöùc aên gia suùc thöùa hay hö hoûng;
chaát thaûi ñaëc bieät nhö: thuoác saùt truøng, phaân boùn, thuoác tröø saâu, ñöôïc thaûi ra cuøng
vôùi bao bì ñöïng caùc hoaù chaát ñoù.
3.1.5. Phaân loaïi chaát thaûi raén
Vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén laø moät coâng vieäc khaù phöùc taïp bôûi vì söï ña
daïng veà chuûng loaïi, thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa chuùng. Coù nhieàu caùch phaân loaïi
khaùc nhau cho muïc ñích chung laø ñeå coù bieän phaùp xöû lyù thích ñaùng nhaèm laøm
giaûm tính ñoäc haïi cuûa CTR ñoái vôùi moâi tröôøng. Döïa vaøo coâng ngheä xöû lyù, thaønh
phaàn vaø tính chaát CTR ñöôïc phaân loaïi toång quaùt nhö sau:
Phaân loaïi theo coâng ngheä quaûn lyù – xöû lyù:
Trang 16

Phaân loaïi CTR theo loaïi naøy ngöôøi ta chia laøm: caùc chaát chaùy ñöôïc, caùc
chaát khoâng chaùy ñöôïc, caùc chaát hoãn hôïp.
Baûng 3.1: Phaân loaïi theo coâng ngheä xöû lyù
Thaønh phaàn Ñònh nghóa Thí duï
1 . Caùc chaát chaùy ñöôïc
-Thöïc phaåm
- Giaáy
- Haøng deät
-Coû, rôm, goã cuûi
- Chaát deûo
- Da vaø cao su
- Caùc chaát thaûi ra töø ñoà aên,
thöïc phaåm
- Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy
- Coù nguoàn goác töø sôïi
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm
ñöôïc cheá taïo töø goã, tre,
rôm
töø chaát deûo
töø thuoäc da vaø cao su
- Rau, quaû, thöïc phaåm
- Caùc tuùi giaáy, caùc maûnh
bìa, giaáy veä sinh,…
- Vaûi, len…
- Ñoà duøng baèng goã nhö baøn
gheá, voû döøa…
- Phim cuoän, tuùi chaát deûo,
bòch nilon,…
- Tuùi saùch da, caëp da, voû
ruoät xe,..
2 . Caùc chaát khoâng chaùy
Trang 17

ñöôïc
- Kim loaïi saét
- Kim loaïi khoâng phaûi saét
- Thuyû tinh
- Ñaù vaø saønh söù
- Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn
phaåm ñöôïc cheá taïo töø saét
- Caùc loaïi vaät lieäu khoâng
bò nam chaâm huùt
- Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn
phaåm cheá taïo töø thuyû tinh
- Caùc vaät lieäu khoâng chaùy
khaùc ngoaøi kim loaïi vaø
thuyû tinh
- Haøng raøo, dao, naép loï,…
- Voû hoäp nhuoâm, ñoà ñöïng
baèng kim loaïi
- Chai loï, ñoà duøng baèng
thuyû tinh, boùng ñeøn,…
- Voû oác, gaïch ñaù, goám söù,…
3 . Caùc chaát hoãn hôïp - Taát caû caùc vaät lieäu khaùc
khoâng phaân loaïi ôû phaàn 1
vaø 2 ñeàu thuoäc loaïi naøy
- Ñaù, ñaát, caùc,…
Nguoàn : Baûo veä Moâi tröôøng trong Xaây döïng cô baûn, Leâ Vaên Naõi, NXBKHKT,1999
Phaân loaïi theo quan ñieåm thoâng thöôøng:
Chaát thaûi thöïc phaåm:
Laø loaïi chaát thaûi mang haøm löôïng chaát höõu cô cao nhö nhöõng noâng saûn hö
thoái hoaëc dö thöøa: thòt caù, rau, traùi caây vaø caùc thöïc phaåm khaùc. Nguoàn thaûi töø caùc
chôï, caùc khu thöông maïi, nhaø aên vv… Do coù haøm löôïng chuû yeáu laø chaát höõu cô
neân chuùng coù khaû naêng thoái röõa cao cuõng nhö bò phaân huûy nhanh khi coù ñieàu kieän
nhieät ñoä vaø ñoä aåm cao. Khaû naêng oâ nhieãm moâi tröôøng khaù lôùn do söï phaân raõ cuûa
chaát höõu cô trong thaønh phaàn cuûa chaát thaûi.
Raùc röôûi:
Trang 18

Nguoàn chaát thaûi raén naøy raát ña daïng: thöôøng sinh ra ôû caùc khu daân cö, khu
vaên phoøng, coâng sôû, khu thöông maïi, nhaø haøng, chôï, caùc khu vui chôi giaûi trí vv…
Thaønh phaàn cuûa chuùng chuû yeáu laø caùc loaïi giaáy, bao bì, giaáy carton, plastic, nilon
vv… Vôùi thaønh phaàn hoùa hoïc chuû yeáu laø caùc chaát voâ cô, cellolose, vaø caùc loaïi
nhöïa coù theå ñoát chaùy ñöôïc.
Ngoaøi ra trong loaïi chaát thaûi naøy coøn coù chöùa caùc loaïi chaát thaûi laø caùc kim
loaïi nhö saét, theùp, keõm, ñoàng, nhoâm vv… laø caùc loaïi chaát thaûi khoâng coù thaønh
phaàn höõu cô vaø chuùng khoâng coù khaû naêng töï phaân huûy. Tuy nhieân loaïi chaát thaûi
naøy hoaøn toaøn coù theå taùi cheá laïi maø khoâng phaûi thaûi vaøo moâi tröôøng.
Chaát thaûi raén laø saûn phaåm cuûa caùc quaù trình chaùy:
Loaïi chaát thaûi raén naøy chuû yeáu laø tro hoaëc caùc nhieân lieäu chaùy coøn dö laïi
cuûa caùc quaù trình chaùy taïi caùc lo ñoát. Caùc loaïi tro thöôøng sinh ra taïi caùc cô sôû saûn
xuaát coâng nghieäp, caùc hoä gia ñình khi söû duïng nhieân lieäu ñoát laáy nhieät söû duïng
cho muïc ñích khaùc. Xeùt veà tính chaát thì loaïi chaát thaûi raén naøy laø voâ haïi nhöng
chuùng laïi raát deã gaây ra hieän töôïng oâ nhieãm moâi tröôøng do khoù bò phaân huûy vaø coù
theå phaùt sinh buïi
Chaát thaûi ñoäc haïi
Caùc chaát thaûi raén hoùa hoïc, sinh hoïc, chaát gaây phoùng xaï, chaát chaùy, chaát deã
gaây noå nhö pin, bình acquy… Khi thaûi ra moâi tröôøng coù aûnh höôûng ñaëc bieät
nghieäm troïng tôùi moâi tröôøng. Chuùng thöôøng ñöôïc sinh ra töø caùc hoaït ñoäng sinh
hoaït cuûa ngöôøi daân.
Ngoaøi ra raùc thaûi nhö boâng baêng, kim tieâm, beänh phaåm cuõng laø loaïi CTR
coù tính nguy haïi lôùn tôùi moâi tröôøng, cuõng ñöôïc xeáp vaøo daïng chaát thaûi ñoäc haïi.
Trang 19

Chaát thaûi sinh ra töø trong hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp
Caùc chaát thaûi raén dö thöøa trong quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp raát ña daïng
vaø phöùc taïp. Chuùng bao goàm caùc loaïi taøn dö thöïc vaät nhö caây, cuûi, quaû khoâng ñaït
chaát löôïng bò thaûi boû, caùc saûn phaåm phuï sinh ra trong noâng nghieäp, caùc loaïi caây
con gioáng khoâng coøn giaù trò söû duïng… loaïi chaát thaûi naøy thöôøng raát deã xöû lyù, ít
gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.
Tuy nhieân, trong quaù trình saûn xuaát noâng nghieäp moät soá hoùa chaát ñöôïc aùp
duïng nhö thuoác tröø saâu beänh, phaân boùn ñöôïc thaûi boû hoaëc dö thöøa cuõng ñaõ aûnh
höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát, nöôùc.
Chaát thaûi raén sinh ra trong xaây döïng
Laø loaïi chaát thaûi raén sinh ra trong quaù trình ñaäp phaù, ñaøo bôùi nhaèm xaây
döïng caùc coâng trìng coâng coäng, daân duïng, giao thoâng, caàu coáng vv… loaïi chaát thaûi
naøy coù thaønh phaàn chuû yeáu laø caùc loaïi gaïch ñaù, xaø baàn, saét theùp, beâ toâng, tre goã…
Chuùng thöôøng xuaát hieän ôû caùc khu daân cö môùi, hoaëc caùc khu vöïc ñang xaây döïng.
Chaát thaûi raén sinh ra töø caùc coáng thoaùt nöôùc, traïm xöû lyù nöôùc:
Trong loaïi chaát thaûi naøy thì thaønh phaàn chuû yeáu cuûa chuùng laø buøn ñaát
chieám tôùi 90 - 95%. Nguoàn goác sinh ra chuùng laø caùc loaïi buïi baëm, ñaát caùt ñöôøng
phoá, xaùc ñoäng vaät cheát, laù caây, daàu môõ rôi vaõi, kim loaïi naëng… treân ñöôøng ñöôïc
thu vaøo oáng coáng. Nhìn chung loaïi chaát thaûi naøy cuõng raát ña daïng vaø phöùc taïp vaø
coù tính ñoäc haïi khaù cao. Ngoaøi ra coøn moät loaïi chaát thaûi raén khaùc cuõng ñöôïc phaân
loaïi chung vaøo laø buøn thaûi sinh ra töø caùc nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi, traïm xöû lyù
nöôùc thaûi,
Trang 20

phaân ruùt töø haàm caàu, beå töï hoaïi. Caùc loaïi chaát thaûi raén naøy cuõng chieám moät löôïng
nöôùc khaù lôùn ( töø 25 – 95%) vaø thaønh phaàn chuû yeáu cuõng laø buøn ñaát, chaát höõu cô
chöa hoaïi.
3.1.6 Thaønh phaàn CTR:
3.1.6.1 Thaønh phaàn vaät lyù
CTRSH ôû caùc ñoâ thò laø vaät pheá thaûi trong sinh hoaït vaø saûn xuaát neân ñoù laø
moät hoãn hôïp phöùc taïp cuûa nhieàu vaät chaát khaùc nhau. Ñeå xaùc ñònh ñöôïc thaønh
phaàn cuûa CTRSH moät caùch chính xaùc laø moät vieäc laøm raát khoù vì thaønh phaàn cuûa
raùc thaûi phuï thuoäc raát nhieàu vaøo taäp quaùn cuoäc soáng, möùc soáng cuûa ngöôøi daân,
möùc ñoä tieän nghi cuûa ñôøi soáng con ngöôøi, theo muøa trong naêm,…
Thaønh phaàn raùc thaûi coù yù nghóa raát quan troïng trong vieäc löïa choïn caùc
thieát bò xöû lyù, coâng ngheä xöû lyù cuõng nhö hoaïch ñònh caùc chöông trình quaûn lyù ñoái
vôùi heä thoáng kyõ thuaät quaûn lyù CTR.
Theo taøi lieäu cuûa EPA – USA, trình baøy keát quaû phaân tích thaønh phaàn vaät
lyù cuûa CTRSH cho thaáy khi chaát löôïng cuoäc soáng ngaøy caøng cao thì caùc saûn phaåm
thaûi loaïi nhö giaáy, carton, nhöïa ngaøy caøng taêng leân. Trong khi ñoù thaønh phaàn caùc
chaát thaûi nhö kim loaïi, thöïc phaåm caøng ngaøy caøng giaûm xuoáng. Töø baûng 3.2 phaàn
phuï luïc cho thaáy dieãn bieán thaønh phaàn vaät lyù cuûa CTRSH töø naêm 1960 ñeán naêm
2000 cho thaáy: naêm 1960 thaønh phaàn thöïc phaåm laø 13,9% nhöng ñeán naêm 2000
thì chæ coøn 5,9%. Thaønh phaàn nhöïa laø 0,5% vaøo naêm 1960 nhöng ñeán naêm 2000
thì taêng leân laø 11,2% vv…
Theo Vieän Kyõ Thuaät Nhieät Ñôùi Vaø Baûo Veä Moâi Tröôøng thaønh phaàn chaát
thaûi raén ôû Vieät Nam ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: (xem baûng 3.3 phaàn phuï luïc)
Ñoä aåm:
Trang 21

Ñoä aåm cuûa CTR ñöôïc ñònh nghóa laø löôïng nöôùc chöùa trong moät ñôn vò
troïng löôïng chaát thaûi ôû trong traïng thaùi nguyeân thuyû.
Vieäc xaùc ñònh ñoä aåm cuûa raùc thaûi döïa vaøo tæ leä giöõa troïng löôïng töôi hoaëc
khoâ cuûa raùc thaûi. Ñoä aåm khoâ ñöôïc bieåu thò baèng phaàn traêm troïng löôïng khoâ cuûa
maãu. Ñoä töôi khoâ ñöôïc bieåu thò baèng phaàn traêm troïng löôïng öôùt cuûa maãu vaø ñöôïc
xaùc ñònh baèng coâng thöùc:
Ñoä aåm = a- b/ a * 100%
Trong ñoù:
a : Troïng löôïng ban ñaàu cuûa maãu (kg)
b : Troïng löôïng cuûa maãu sau khi saáy khoâ ôû nhieät ñoä 1050
C (kg)
Ñoä aåm cuûa raùc phuï thuoäc vaøo muøa möa hay naéng. CTR ñoâ thò ôû Vieät Nam
thöôøng coù ñoä aåm töø 50 - 70% (xem baûng 3.4 phaàn phuï luïc)
Tyû troïng:
Tyû troïng cuûa raùc ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp caân troïng löôïng ñeå xaùc
ñònh tæ leä giöõa troïng löôïng cuûa maãu vôùi theå tích cuûa noù, coù ñôn vò laø kg/m3
( hoaëc
lb/yd3
). Tyû troïng ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù khoái löôïng toång coäng vaø theå tích CTR.
Tyû troïng raùc phuï thuoäc vaøo caùc muøa trong naêm, thaønh phaàn rieâng bieät, ñoä aåm
khoâng khí.
Ñoái vôùi nöôùc ta do khí haäu noùng aåm neân ñoä aåm cuûa CTR raát cao, thaønh
phaàn raát phöùc taïp vaø chöùa nhieàu chaát höõu cô deã phaân huyû do ñoù tyû troïng cuûa raùc
khaù cao, khoaûng 1100 - 1300 kg/m3
.
Tyû troïng cuûa CTR ñöôïc xaùc ñònh:
Tyû troïng = khoái löôïng caân CTR/ theå tích chöùa khoái löôïng CTR caân baèng (kg/m3
)
(xem baûng 3.5 phaàn phuï luïc)
3.1.6.2 Thaønh phaàn hoaù hoïc
Trang 22

Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa CTR ñoâ thò bao goàm chaát höõu cô, chaát tro, haøm
löôïng carbon coá ñònh, nhieät löôïng.
Chaát höõu cô:
Chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch laáy maãu raùc ñaõ laøm phaân tích xaùc
ñònh ñoä aåm ñem ñoát ôû 9500
C. Phaàn bay hôi ñi laø chaát höõu cô hay coøn goïi laø toån
thaát khi nung, thoâng thöôøng chaát höõu cô dao ñoäng trong khoaûng 40 – 60% giaù trò
trung bình 53%.
Chaát höõu cô ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc sau:
Chaát höõu cô (%) = c – d / c * 100
Trong ñoù: - c : laø troïng löôïng ban ñaàu
- d : laø troïng löôïng maãu CTR sau khi ñoát ôû 9500
C. töùc laø caùc chaát trô
dö hay chaát voâ cô vaø ñöôïc tính:
Chaát voâ cô(%) = 100 – chaát höõu cô (%)
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro ôû nhieät ñoä 9500
C theå tích cuûa raùc coù theå giaûm
95%. Caùc thaønh phaàn phaàn traêm cuûa C ( cacbon), H ( hydro), N ( nitô), S ( löu
huyønh) vaø tro ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh nhieät löôïng cuûa raùc.
( Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa CTR ñöôïc trình baøy trong baûng 3.6 phaàn phuï luïc)
Haøm löôïng carbon coá ñònh:
Haøm löôïng carbon coá ñònh laø haøm löôïng carbon coøn laïi sau khi ñaõ loaïi boû
caùc phaàn voâ cô khaùc khoâng phaûi laø carbon trong tro khi nung ôû 9500
C. Haøm
löôïng naøy thöôøng chieám khoaûng 5 – 12%, giaù trò trung bình laø 7%. Caùc chaát voâ
cô chieám khoaûng 15 - 30%, giaù trò trung bình laø 20%.
Nhieät löôïng: Laø giaù trò nhieät taïo thaønh khi ñoát CTR. Giaù trò nhieät ñöôïc xaùc ñònh
theo coâng thöùc Dulong:
Btu = 145.4C + 620 (H 1/8 O) + 41S
Trong ñoù:
Trang 23

+ C : Carbon (%)
+ H : Hydro (%)
+ O : Oxy (%)
+ S : Löu huyønh (%)
(xem baûng 3.7 Nhieät löôïng cuûa raùc sinh hoaït phaàn phuï luïc)
3.2 Quy trình kyõ thuaät quaûn lyù chaát thaûi raén
3.2.1 Thu gom vaø vaän chuyeån
a. Thu gom
- Thu gom tröïc tieáp: Ngöôøi coâng nhaân veä sinh ñeán töøng hoä gia ñình mang
duïng cuï chöùa raùc ñeán ñoå vaøo phöông tieän vaän chuyeån chôû raùc. Caùch thöùc naøy
thöôøng aùp duïng cho caùc nhaø treät, bieät thöï, khu thöông maïi … ngöôøi söû duïng dòch
vuï naøy phaûi traû tieàn cao hôn dòch vuï thu gom giaùn tieáp.
- Thu gom giaùn tieáp: Trong caùch thu gom naøy ngöôøi coâng nhaân duøng
maùy moùc ñöa raùc töø nôi chöùa taäp trung leân phöông tieän chuyeân chôû raùc. Raùc ñöôïc
caùc hoä gia ñình mang chöùa vaøo caùc thuøng raùc taäp trung cuûa khu vöïc. Caùch thöùc
naøy thöôøng aùp duïng ôû trung cö, nhaø cao taàng. Thöôøng nhaø cao taàng hieän ñaïi coù
thieát keá moät oáng daãn raùc ñeå töø taàng treân cuøng ñeán caùc taàng phía döôùi ñeàu coù theå
qua oáng maø ñoå raùc vaøo thuøng chöùa ôû taàng döôùi cuøng.
b. Trung chuyeån
Tuøy vaøo nhieàu yeáu toá kinh teá vaø kyõ thuaät thuoäc heä thoáng quaûn lyù CTR maø
ngöôøi ta seõ aùp duïng vieäc trung chuyeån hay khoâng. Nhìn chung trung chuyeån raùc
coù theå aùp duïng cho haàu heát caùc heä thoáng thu gom. Phaân loaïi theo phöông thöùc
trung chuyeån ngöôøi ta coù:
Trang 24

+ Traïm chuyeån tröïc tieáp laø nôi maø xe thu gom raùc ñoå raùc tröïc tieáp vaøo xe
chuyeân chôû raùc.
+ Traïm trung chuyeån phoái hôïp, raùc ñöôïc ñoå tröïc tieáp leân xe chuyeân chôû
hoaëc chöùa taïm taïi choã tuøy luùc.
Traïm trung chuyeån phaûi ñöôïc xaây döïng vaø caáu truùc hôïp lyù cho vieäc
chuyeån ñoäng cuûa xe raùc, traïm phaûi kín ñaûm baûo veä sinh.
Nguyeân taéc ñieàu haønh traïm trung chuyeån laø khi raùc bò rôi vaõi, traøn khoûi phöông
tieän chöùa thì phaûi ñöôïc ñaët vaø cho vaøo choã chöùa ngay. Traïm cuõng caàn coù heä
thoáng phun nöôùc choáng buïi, heä thoáng khöû muøi.
c. Vaän chuyeån
Hieän nay vieäc vaän chuyeån raùc coù theå thöïc hieän baèng caùc phöông tieän vaän
chuyeån treân caùc truïc ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng thuûy, caùc heä thoáng khí ñoäng vaø
thuûy ñoäng löïc cuûa moät soá phöông tieän vaän chuyeån khaùc cuõng ñöôïc söû duïng cho
vaän chuyeån raùc nhöng khoâng phoå bieán.
Tuøy vaøo vò trí ñòa lyù, ñòa hình, dieän tích maët baèng vaø chi phí vaän chuyeån
vv… maø ngöôøi ta choïn caùch vaän chuyeån raùc hôïp lyù nhaát. Caùc yeâu caàu vaän chuyeån
raùc:
- Chi phí vaän chuyeån thaáp nhaát
- Phöông tieän vaän chuyeån phaûi kín, hôïp veä sinh
- Phaûi chôû raùc baèng phöông tieän chuyeân duøng ñeå ñaùp öùng toát caùc yeâu
caàu söû duïng, baûo quaûn deã daøng ñôn giaûn.
3.2.2 Phaân loaïi
Chaát thaûi raén sau khi thu gom seõ ñöôïc vaän chuyeån veà caùc traïm xöû lyù ñeå
tieán haønh phaân loaïi raùc, vieäc phaân loaïi raùc coù theå thöïc hieän baèng tay hoaëc baèng
caùc thieát bò cô giôùi hoùa vöøa nhaèm muïc ñích phaân taùch caùc thaønh phaàn coù theå taùi
Trang 25

sinh nhö thuûy tinh, kim loaïi, giaáy, nhöïa, goã… vôùi caùc thaønh phaàn khoâng theå taùi
sinh. Ñoàng thôøi cuõng phaân taùch ñöôïc phaàn lôùn caùc chaát höõu cô vaø caùc chaát voâ cô.
Phaàn coøn laïi seõ ñöôïc ñoát neáu thích hôïp hoaëc ñöôïc neùn eùp thaønh töøng baùnh ñeå laøm
giaûm theå tích CTR vaø taêng thôøi gian söû duïng caùc baõi raùc.
Phaân loaïi CTR ñoùng vai troø quan troïng nhaát vì quaù trình naøy lieân quan ñeán
khaû naêng taùi sinh cuûa caùc thaønh phaàn trong raùc sinh hoaït, khaû naêng phaân huûy cuûa
caùc chaát höõu cô coù trong raùc. Caùc caùch thöùc phaân loaïi raùc hieän nay goàm:
+ Phaân loaïi CTR baèng tay: Vieäc phaân loaïi baèng tay coù theå thöïc hieän ngay
taïi nguoàn, nôi CTR phaùt sinh nhö caùc hoä gia ñình, caùc cuïm daân cö, caùc traïm trung
chuyeån , traïm xöû lyù vaø ngay taïi caùc baõi thaûi. Ôû moät soá quoác gia phaùt trieån, vieäc
phaân loaïi baèng tay ñöôïc tieán haønh ngay töø trong töøng ñôn vò hoä gia ñình. Phaân
loaïi baèng tay giuùp cho caùc coâng ñoïan phaân loaïi keá tieáp vaø coâng taùc xöû lyù ñeå thu
hoài nguyeân lieäu trôû neân deã daøng hôn, tieän lôïi vaø ít toán keùm hôn.
+ Phaân loaïi baèng luoàng khí: Phaân loaïi baèng luoàng khí ñöôïc aùp duïng ñeå
taùch caùc thaønh phaàn khaùc nhau cuûa moät hoãn hôïp khoâ coù troïng löôïng rieâng khaùc
nhau. Trong quaù trình phaân loaïi CTR, luoàng khí coù löu löôïng vaø toác ñoä thoåi thích
hôïp seõ taùch caùc thaønh phaàn nheï nhö giaáy, caùc chaát plastic vaø caùc chaát höõu cô nheï
khaùc ra khoûi CTR.
+ Phaân loaïi baèng saøng: Phöông phaùp saøng ñöôïc duøng ñeå taùch hoãn hôïp caùc
chaát thaønh hai hoaëc nhieàu thaønh phaàn coù kích thöôùc khaùc nhau baèng caùch duøng
moät hoaëc nhieàu löôùi saøng vôùi kích thöôùc loã khaùc nhau. Quaù trình saøng coù theå thöïc
hieän tröôùc hoaëc sau khi caét nghieàn CTR, thöôøng aùp duïng cho raùc khoâ vaø trong caùc
heä thu hoài naêng löôïng vaø nguyeân lieäu.
+ Phaân loaïi baèng töø tính: Ñaây laø phöông phaùp thoâng duïng nhaát ñöôïc aùp
duïng ñeå taùch caùc vaät lieäu baèng saét vaø caùc hôïp kim coù chöùa saét ra khoûi CTR baèng
töø tröôøng. Caùc thieát bò phaân loaïi baèng töø tröôøng thöôøng goàm moät baêng taûi chuyeån
Trang 26

raùc qua moät troáng töø, caùc vaät lieäu baèng saét hoaëc coù chöùa saét seõ bò töø tính huùt giöõ
laïi vaø ñöa ñeán moät vò trí khaùc.
3.2.3. Caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén
Xöû lyù CTR laø phöông phaùp laøm giaûm khoái löôïng vaø tính ñoäc haïi cuûa raùc,
hoaëc chuyeån raùc thaønh vaät chaát khaùc ñeå taän duïng thaønh taøi nguyeân thieân nhieân.
Khi löïa choïn caùc phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén caàn xem xeùt caùc yeáu toá sau:
- Thaønh phaàn tính chaát chaát thaûi raén sinh hoaït
- Toång löôïng chaát thaûi raén caàn ñöôïc xöû lyù
- Khaû naêng thu hoài saûn phaåm vaø naêng löôïng
- Yeâu caàu baûo veä moâi tröôøng.
3.2.3.1 Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc
Phöông phaùp xöû lyù cô hoïc bao goàm caùc phöông phaùp cô baûn:
- Phaân loaïi
- Giaûm theå tích cô hoïc
- Giaûm kích thöôùc cô hoïc
+ Phaân loaïi chaát thaûi:
Phaân loaïi chaát thaûi laø quaù trình taùch rieâng bieät caùc thaønh phaàn coù trong
chaát thaûi raén sinh hoaït, nhaèm chuyeån chaát thaûi töø daïng hoãn taïp sang daïng töông
ñoái ñoàng nhaát. Quaù trình naøy caàn thieát ñeå thu hoài nhöõng thaønh phaàn coù theå taùi
sinh coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït, taùch rieâng nhöõng thaønh phaàn mang tính
nguy haïi vaø nhöõng thaønh phaàn coù khaû naêng thu hoài naêng löôïng.
b.Giaûm theå tích baèng phöông phaùp cô hoïc:
Neùn, eùp raùc laø khaâu quan troïng trong quaù trình xöû lyù chaát thaûi raén. Ôû haàu
heát caùc thaønh phoá, xe thu gom thöôøng ñöôïc trang bò boä phaän eùp raùc nhaèm taêng
Trang 27

khoái löôïng raùc, taêng söùc chöùa cuûa raùc vaø taêng hieäu suaát chuyeân chôû cuõng nhö keùo
daøi thôøi gian phuïc vuï cho baõi choân laáp.
c.Giaûm kích thöôùc cô hoïc:
Laø vieäc caét, baêm raùc thaønh caùc maûnh nhoû ñeå cuoái cuøng ta ñöôïc moät thöù raùc
ñoàng nhaát veà kích thöôùc. Vieäc giaûm kích thöôùc raùc coù theå khoâng laøm giaûm theå
tích maø ngöôïc laïi coøn laøm taêng theå tích raùc. Caét, giaõ, nghieàn raùc coù yù nghóa quan
troïng trong vieäc ñoát raùc, laøm phaân vaø taùi cheá vaät lieäu.
3.2.3.2 Phöông phaùp hoùa hoïc
Ñeå giaûm theå tích vaø thu hoài caùc saûn phaåm, caùc phöông phaùp hoùa hoïc chuû
yeáu söû duïng trong xöû lyù chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm: ñoát, nhieät phaân vaø khí
hoùa.
a. Ñoát raùc
Ñoát raùc laø giai ñoaïn xöû lyù cuoái cuøng ñöôïc aùp duïng cho moät loaïi raùc nhaát
ñònh khoâng theå xöû lyù baèng caùc bieän phaùp khaùc. Phöông phaùp thieâu huûy raùc
thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå xöû lyù caùc loaïi raùc thaûi coù nhieàu thaønh phaàn deã chaùy.
Thöôøng ñoát
baèng nhieân lieäu ga hoaëc daàu trong caùc loø ñoát chuyeân duïng vôùi nhieät ñoä treân
10000
C.
Öu ñieåm
Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø khaû naêng tieâu huûy toát ñoái vôùi nhieàu loaïi
raùc thaûi. Coù theå ñoát chaùy caû kim loaïi, thuûy tinh, nhöïa, cao su, moät soá loaïi chaát
döôùi daïng loûng vaø baùn raén vaø caùc loaïi chaát thaûi nguy haïi. Theå tích raùc coù theå
giaûm töø 75 - 96%, thích hôïp cho nhöõng nôi khoâng coù ñieàu kieän veà maët baèng choân
laáp raùc, haïn cheá toái ña vaán ñeà oâ nhieãm do nöôùc raùc, coù hieäu quaû cao ñoái vôùi chaát
thaûi coù chöùa vi truøng deã laây nhieãm vaø caùc chaát ñoäc haïi. Naêng löôïng phaùt sinh khi
Trang 28

ñoát raùc coù theå taän duïng cho caùc loø hôi, loø söôûi hoaëc caùc ngaønh coâng nghieäp caàn
nhieät vaø phaùt ñieän.
Nhöôïc ñieåm:
Khí thaûi töø caùc loø ñoát coù nguy cô gaây oâ nhieãm moâi tröôøng, ñaëc bieät laø caùc
vaán ñeà phaùt thaûi chaát oâ nhieãm dioxin trong quaù trình thieâu ñoát caùc thaønh phaàn
nhöïa.
+ Vaän haønh daây chuyeàn phöùc taïp, ñoøi hoûi naêng löïc kyõ thuaät vaø tay ngheà cao.
+ Giaù thaønh ñaàu tö lôùn, chi phí tieâu hao naêng löôïng vaø chi phí xöû lyù cao.
b. Nhieät phaân
Laø caùch duøng nhieät ñoä cao vaø aùp suaát tro ñeå phaân huûy raùc thaønh caùc khí
ñoát hoaëc daàu ñoát, coù nghóa laø söû duïng nhieät ñoát. Quaù trình nhieät phaân laø moät quaù
trình kín neân ít taïo khí thaûi oâ nhieãm, coù theå thu hoài nhieàu vaät chaát sau khi nhieät
phaân. Thí duï: moät taán raùc thaûi ñoâ thò ôû Hoa Kyø sau khi nhieät phaân coù theå thu hoài
laïi 2 gallons daàu nheï, 5 gallons haéc in vaø nhöïa ñöôøng, 25 pounds chaát amonium
sulfate, 230 pounds than, 133 gallons chaát loûng röôïu. Taát caû caùc chaát naøy ñeàu coù
theå taùi söû duïng nhö nhieân lieäu.
c. Khí hoùa
Quaù trình khí hoùa bao goàm quaù trình ñoát chaùy moät phaàn nhieän lieäu carton
ñeå hoøan thaønh moät phaàn nhieân lieäu chaùy ñöôïc giaøu CO2, H2 vaø moät soá
hydrocarbon no, chuû yeáu laø CH4. Khí nhieân lieäu chaùy ñöôïc sau ñoù ñöôïc ñoát chaùy
trong ñoäng cô ñoát trong hoaëc noài hôi. Neáu thieát bò khí hoùa ñöôïc vaän haønh ôû ñieàu
kieän aùp suaát khí quyeån söû duïng khoâng khí laøm taùc nhaân oxy hoùa, saûn phaåm cuoái
cuøng cuûa quaù trình khí hoùa laø khí naêng löôïng thaáp chöùa CO, CO2, H2, CH4 vaø N2,
Trang 29

haéc in chöùa C vaø chaát trô chöùa saün trong nhieân lieäu vaø chaát loûng gioáng nhö daàu
nhieät phaân.
3.2.3.3 Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc
a. UÛ raùc thaønh phaân compost
UÛ sinh hoïc (compost) coù theå ñöôïc coi nhö laø quaù trình oån ñònh sinh hoùa caùc
chaát höõu cô ñeå thaønh caùc chaát muøn. Vôùi thao taùc saûn xuaát vaø kieåm soaùt moät caùch
khoa hoïc taïo moâi tröôøng toái öu ñoái vôùi quaù trình.
Quaù trình uû höõu cô töø raùc höõu cô laø moät phöông phaùp truyeàn thoáng, ñöôïc
aùp duïng phoå bieán ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån hay ngay caû caùc nöôùc phaùt trieån nhö
Canada. Phaàn lôùn caùc gia ñình ôû ngoaïi oâ caùc ñoâ thò töï uû raùc cuûa gia ñình mình
thaønh phaân boùn höõu cô (Compost) ñeå boùn cho vöôøn cuûa chính mình. Caùc phöông
phaùp xöû lyù phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå aùp duïng ñeå giaûm khoái
löôïng vaø theå tích chaát thaûi, saûn phaåm phaân compost duøng ñeå boå sung chaát dinh
döôõng cho ñaát, vaø saûn phaåm khí methane. Caùc loaïi vi sinh vaät chuû yeáu tham gia
quaù trình xöû lyù chaát thaûi höõu cô bao goàm vi khuaån, naám, men vaø antinomycetes.
Caùc quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí hoaëc kî khí, tuøy theo
löôïng oxy coù saün.
b. UÛ hieáu khí:
UÛ raùc hieáu khí laø moät coâng ngheä ñöôïc söû duïng roäng raõi vaøo khoûang 2 thaäp
kyû gaàn ñaây, ñaëc bieät laø ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhö Trung Quoác, Vieät Nam.
Coâng ngheä uû raùc hieáu khí döïa treân söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån hieáu khí
ñoái vôùi söï coù maët cuûa oxy. Caùc vi khuaån hieáu khí coù trong thaønh phaàn raùc khoâ
thöïc hieän quaù trình oxy hoùa cacbon thaønh ñioxitcacbon (CO2). Thöôøng thì chæ sau
2 ngaøy, nhieät ñoä raùc uû taêng leân khoûang 450
C vaø sau 6 - 7 ngaøy ñaït tôùi 70 - 750
C.
Trang 30

nhieät ñoä naøy ñaït ñöôïc chæ vôùi ñieàu kieän duy trì moâi tröôøng toái öu cho vi khuaån
hoaït ñoäng, quan troïng nhaát laø khoâng khí vaø ñoä aåm.
Söï phaân huûy khí dieãn ra khaù nhanh, chæ sau khoûang 2 - 4 tuaàn laø raùc ñöôïc
phaân huûy hoøan toøan. Caùc vi khuaån gaây beänh vaø coân truøng bò phaân huûy do nhieät
ñoä uû taêng cao. Beân caïnh ñoù, muøi hoâi cuõng bò huûy nhôø quaù trình huûy yeáu khí. Ñoä
aåm phaûi ñöôïc duy trì toái öu ôû 40 - 50%, ngoaøi khoûang naøy quaù trình phaân huûy ñeàu
bò chaäm laïi.
c. UÛ yeám khí:
Coâng ngheä uû yeám khí ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû Aán Ñoä ( chuû yeáu ôû quy moâ
nhoû). Quaù trình uû naøy nhôø vaøo söï hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån yeám khí. Coâng
ngheä naøy khoâng ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö ban ñaàu toán keùm, song noù coù nhöõng
nhöôïc ñieåm sau:
- Thôøi gian phaân huûy laâu, thöôøng laø 4 – 12 thaùng
- Caùc vi khuaån gaây beänh luoân toàn taïi vôùi quaù trình phaân huûy vì nhieät ñoä
phaân huûy thaáp.
- Caùc khí sinh ra töø quaù trình phaân huûy laø khí methane vaø khí
sunfuahydro gaây muøi khoù chòu.
Öu ñieåm cuûa phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc:
- Loaïi tröø ñöôïc 50% löôïng raùc sinh hoaït bao goàm caùc chaát höõu cô laø
thaønh phaàn gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, nöôùc vaø khoâng khí.
- Söû duïng laïi ñöôïc 50% caùc chaát höõu cô coù trong thaønh phaàn raùc thaûi ñeå
cheá bieán laøm phaân boùn phuïc vuï noâng nghieäp theo höôùng caân baèng sinh
thaùi. Haïn cheá vieäc nhaäp khaåu phaân hoùa hoïc ñeå baûo veä ñaát ñai.
Trang 31

- Tieát kieäm ñaát söû duïng laøm baõi choân laáp. Taêng khaû naêng choáng oâ nhieãm
moâi tröôøng. Caûi thieän ñôøi soáng coäng ñoàng.
- Vaän haønh ñôn giaûn, baûo trì deã daøng. Deã kieåm soaùt chaát löôïng saûn
phaåm.
- Giaù thaønh töông ñoái thaáp, coù theå chaáp nhaän ñöôïc.
- Phaân loaïi raùc thaûi ñöôïc caùc chaát coù theå taùi cheá nhö ( kim loaïi maøu,
theùp, thuûy tinh, nhöïa, giaáy, bìa…) phuïc vuï cho coâng nghieäp.
Trong quaù trình chuyeån hoùa, nöôùc raùc seõ chaûy ra. Nöôùc naøy seõ thu laïi baèng
moät heä thoáng raõnh xung quanh khu vöïc ñeå tuaàn hoøan töôùi vaøo raùc uû ñeå boå
sung ñoä aåm.
Nhöôïc ñieåm:
- Möùc ñoä töï ñoäng cuûa coâng ngheä chöa cao.
- Vieäc phaân loaïi chaát thaûi vaãn phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp thuû
coâng neân deã gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe.
- Naïp lieäu thuû coâng, naêng suaát keùm.
- Phaàn tinh cheá chaát löôïng keùm do töï trang töï cheá.
- Phaàn pha troän vaø ñoùng bao thuû coâng, chaát löôïng khoâng ñeàu.
Biogas
Raùc coù nhieàu chaát höõu cô, nhaát laø phaân gia suùc ñöôïc taïo ñieàu kieän cho vi
khuaån kî khí phaân huûy taïo thaønh khí methane. Khí methane ñöôïc thu hoài duøng
laøm nhieân lieäu.
Trang 32

Baõi choân laáp raùc veä sinh
Choân laáp hôïp veä sinh laø moät phöông phaùp kieåm soaùt söï phaân huûy cuûa chaát
thaûi raén khi chuùng ñöôïc choân neùn vaø phuû laáp beà maët. Chaát thaûi raén trong baõi choân
laáp seõ bò tan röõa nhôø quaù trình phaân huûy sinh hoïc beân trong ñeå taïo ra saûn phaåm
cuoái cuøng laø caùc chaát giaøu dinh döôõng nhö axit höõu cô, nitô, caùc hôïp chaát amon
vaø moät soá khí nhö CO2, CH4.
Nhö vaäy veà thöïc chaát choân laáp hôïp veä sinh chaát thaûi raén ñoâ thò vöøa laø
phöông phaùp tieâu huûy sinh hoïc, vöøa laø bieän phaùp kieåm soaùt caùc thoâng soá chaát
löôïng moâi tröôøng trong quaù trình phaân huûy chaát thaûi khi choân laáp.
Phöông phaùp naøy ñöôïc nhieàu ñoâ thò treân theá giôùi aùp duïng trong quaù trình
xöû lyù raùc thaûi. Thí duï ôû Hoa Kyø treân 80% löôïng raùc thaûi ñoâ thò ñöôïc xöû lyù baèng
phöông phaùp naøy; hoaëc ôû caùc nöôùc Anh, Nhaät Baûn… Ngöôøi ta cuõng hình thaønh caùc
baõi choân laáp raùc veä sinh theo kieåu naøy.
Öu ñieåm:
- Coù theå xöû lyù moät löôïng lôùn chaát thaûi raén.
- Chi phí ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng cuûa BCL khoâng quaù caùo.
- Do bò neùn chaët vaø phuû ñaát leân treân neân caùc loaïi coân truøng, chuoät boï,
ruoài muoãi khoù coù theå sinh soâi naûy nôû.
- Caùc hieän töôïng chaùy ngaàm hay chaùy buøng khoù coù theå xaûy ra, ngoaøi ra
coøn giaûm thieåu ñöôïc muøi hoâi thoái gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí.
- Laøm giaûm naïn oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc ngaàm vaø nöôùc maët.
- Caùc BCL khi bò phuû ñaày, chuùng ta coù theå söû duïng chuùng thaønh caùc coâng
vieân, laøm nôi sinh soáng hoaëc caùc hoaït ñoäng khaùc.
- Ngoaøi ra trong quaù trình hoaït ñoäng baõi choân laáp chuùng ta coù theå thu hoài
khí ga phuïc vuï phaùt ñieän hoaëc caùc hoaït ñoäng khaùc.
Trang 33

- BCL laø phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén reû tieàn nhaát ñoái vôùi nhöõng nôi
coù theå söû duïng ñaát.
- Ñaàu tö ban ñaàu thaáp so vôùi nhöõng phöông phaùp khaùc.
- BCL laø moät phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén trieät ñeå khoâng ñoøi hoûi caùc
quaù trình xöû lyù khaùc nhö xöû lyù caën, xöû lyù caùc chaát khoâng theå söû duïng,
loaïi boû ñoä aåm (trong caùc phöông phaùp thieâu raùc, phaân huûy sinh hoïc…)
Nhöôïc ñieåm:
- Caùc BCL ñoøi hoûi dieän tích ñaát ñai lôùn, moät thaønh phoá ñoâng daân coù soá
löôïng raùc thaûi caøng nhieàu thì dieän tích baõi thaûi caøng lôùn.
- Caàn phaûi coù ñuû ñaát ñeå phuû laáp leân chaát thaûi raén ñaõ ñöôïc neùn chaët sau
moãi ngaøy.
- Caùc lôùp ñaát phuû ôû caùc BCL thöôøng hay bò gioù thoåi moøn vaø phaùt taùn ñi
xa.
- Ñaát trong BCL ñaõ ñaày coù theå bò luùn vì vaäy caàn ñöôïc baûo döôõng ñònh kyø.
- Caùc BCL thöôøng taïo ra khí methane hoaëc hydrogen sunfite ñoäc haïi coù
khaû naêng gaây noå hay gaây ngaït. Tuy nhieân ngöôøi ta coù theå thu hoài khí
methane coù theå ñoát vaø cung caáp nhieät.
3.2.3.4 Phöông phaùp taùi cheá
Taùi cheá laø hoaït ñoäng thu hoài laïi töø chaát thaûi caùc thaønh phaàn coù theå söû duïng
ñeå cheá bieán thaønh caùc saûn phaåm môùi söû duïng laïi cho caùc hoaït ñoäng sinh hoaït vaø
saûn xuaát.
Coâng ngheä taùi cheá phuø hôïp vôùi raùc khoái löôïng lôùn vaø nguoàn thaûi raùc coù ñôøi
soáng cao.
Öu ñieåm:
Trang 34

- Tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân bôûi vieäc söû duïng vaät lieäu ñöôïc taùi cheá
thay cho vaät lieäu goác.
- Giaûm löôïng raùc thoâng qua vieäc giaûm chi phí ñoå thaûi, giaûm taùc ñoäng moâi
tröôøng do ñoå thaûi gaây ra, tieát kieäm dieän tích choân laáp.
- Coù theå thu hoài lôïi nhuaän töø caùc hoaït ñoäng taùi cheá.
Nhöôïc ñieåm:
- Chæ xöû lyù ñöôïc vôùi tyû leä thaáp khoái löôïng raùc ( raùc coù theå taùi cheá )
- Chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh cao
- Ñoøi hoûi coâng ngheä thích hôïp
- Phaûi coù söï phaân loaïi raùc trieät ñeå ngay taïi nguoàn.
3.2.3.5 Ñoå thaønh ñoáng hay baõi hôû
Ñaây laø phöông phaùp coå ñieån ñaõ ñöôïc loaøi ngöôøi aùp duïng töø raát laâu ñôøi.
Ngay caû trong thôøi kyø Hy Laïp vaø La Maõ coå ñaïi caùch ñaây khoûang 500 naêm tröôùc
coâng nguyeân, ngöôøi ta ñaõ bieát ñoå raùc beân ngoaøi töôøng caùc thaønh luõy - laâu ñaøi vaø
döôùi höôùng gioù. Cho ñeán nay phöông phaùp naøy vaãn coøn ñöôïc aùp duïng ôû nhieàu nôi
khaùc nhau treân theá giôùi. Ñaëc bieät taïi thò xaõ Taân An tænh Long An, phöông phaùp xöû
lyù CTR phoå bieán vaãn laø ñoå thaønh baõi hôû. Phöông phaùp naøy coù nhieàu nhöôïc ñieåm
nhö sau:
+ Taïo caûnh quan khoù coi, gaây caûm giaùc khoù chòu khi con ngöôøi thaáy hay
baét gaëp chuùng.
+ Khi ñoå thaønh ñoáng raùc thaûi seõ laø moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc loaïi ñoäng
vaät gaëm nhaám, caùc loaïi coân truøng, caùc vi sinh vaät gaây beänh sinh soâi naûy nôû gaây
nguy hieåm cho söùc khoûe con ngöôøi.
+ Caùc baõi raùc hôû bò phaân huûy laâu ngaøy seõ ræ nöôùc taïo neân vuøng laày loäi, aåm
öôùt vaø töø ñoù hình thaønh caùc doøng nöôùc roø ræ chaûy thaám vaøo caùc taàng ñaát beân döôùi,
Trang 35

gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm, hoaëc taïo thaønh doøng chaûy traøn, gaây oâ nhieãm
nguoàn nöôùc maët.
+ Baõi raùc hôû seõ gaây oâ nhieãm khoâng khí do quaù trình phaân huûy raùc taïo
thaønh caùc khí coù muøi hoâi thoái. Maët khaùc ôû caùc baõi raùc hôû coøn coù theâm hieän töôïng
“chaùy ngaàm” hay coù theå chaùy thaønh ngoïn löûa vaø taát caû caùc quaù trình treân seõ daãn
ñeán hieän töôïng oâ nhieãm khoâng khí.
Coù theå noùi ñaây laø phöông phaùp reû tieàn nhaát, chæ tieâu toán chi phí cho coâng
vieäc thu gom vaø vaän chuyeån raùc töø nôi phaùt sinh ñeán baõi raùc. Tuy nhieân, phöông
phaùp naøy laïi ñoøi hoûi moät dieän tích baõi thaûi lôùn, do vaäy ôû caùc thaønh phoá ñoângdaân
cö vaø quyõ ñaát khan hieám thì noù seõ trôû thaønh phöông phaùp ñaét tieàn coäng vôùi nhieàu
nhöôïc ñieåm neâu treân.
3.3. Aûnh höôûng cuûa chaát thaûi raén ñeán moâi tröôøng
3.3.1 Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc
Chaát thaûi raén, ñaëc bieät laø chaát thaûi höõu cô, trong moâi tröôøng nöôùc seõ bò
phaân huûy nhanh choùng.
Taïi caùc baõi raùc, nöôùc coù trong raùc seõ ñöôïc taùch ra keát hôïp vôùi caùc nguoàn
nöôùc khaùc nhö: nöôùc möa, nöôùc ngaàm, nöôùc maët hình thaønh nöôùc roø ræ. Nöôùc roø ræ
di chuyeån trong baõi raùc seõ laøm taêng khaû naêng phaân huûy sinh hoïc trong raùc cuõng
nhö trong quaù trình vaän chuyeån caùc chaát gaây oâ nhieãm ra moâi tröôøng xung quanh.
Caùc chaát oâ nhieãm trong nöôùc roø ræ goàm caùc chaát ñöôïc hình thaønh trong quaù
trình phaân huûy sinh hoïc, hoùa hoïc… Nhìn chung, möùc ñoä oâ nhieãm trong nöôùc roø ræ
khaù cao:
- COD: töø 3000 - 45.000 mg/l
- N-NH3: töø 10 - 800 mg/l
- BOD5: töø 2000 - 30.000 mg/l
Trang 36

- TOC (Carbon höõu cô toång coäng: 1500 - 20.000 mg/l
- Phosphorus toång coäng töø 1 – 70 mg/l … vaø löôïng lôùn caùc vi sinh vaät.
Ñoái vôùi caùc baõi raùc thoâng thöôøng (ñaùy baõi khoâng coù lôùp thaám, suït luùn hoaëc
lôùp choáng thaám bò thuûng …) caùc chaát oâ nhieãm seõ thaám saâu vaøo nöôùc ngaàm, gaây oâ
nhieãm cho taáng nöôùc vaø seõ raát nguy hieåm neáu nhö con ngöôøi söû duïng taàng nöôùc
naøy phuïc vuï cho aên uoáng sinh hoaït. Ngoaøi ra, chuùng coøn coù khaû naêng di chuyeån
theo phöông ngang, ræ ra beân ngoaøi baõi raùc gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc maët.
Neáu raùc thaûi coù chöùa kim loaïi naëng, noàng ñoä kim loaïi naëng trong giai ñoïan
leân men axit seõ cao hôn trong giai ñoïan leân men metan. Ñoù laø do caùc axít beùo
môùi hình thaønh taùc duïng vôùi lim loaïi taïo thaønh phöùc kim loaïi. Caùc hôïp chaát
hydroxyt voøng thôm, axit humic vaø axit fulvic coù theå taïo phöùc vôùi Fe, Pb, Cu, Cd,
Mn, Zn … Hoaït ñoäng cuûa caùc vi khuaån kî khí khöû saét coù hoùa trò 3 thaønh saét hoùa trò
2 seõ keùo theo söï hoøa tan cuûa caùc kim loaïi nhö: Ni, Cd vaø Zn. Vì vaäy, khi kieåm
soaùt chaát löôïng nöôùc ngaàm trong khu vöïc baõi choân laáp phaûi kieåm tra xaùc ñònh
noàng ñoä kim loaïi naëng trong thaønh phaàn nöôùc ngaàm.
Ngoaøi ra, nöôùc roø ræ coù theå chöùa caùc hôïp chaát höõu cô ñoäc haïi nhö: caùc chaát
höõu cô bò halogen hoùa, caùc hydrocarbon ña voøng thôm … chuùng coù theå gaây ñoät
bieán gen, gaây ung thö. Caùc chaát naøy neáu thaám vaøo taàng nöôùc ngaàm hoaëc nöôùc
maët seõ xaâm nhaäp vaøo chuoãi thöùc aên, gaây haäu quaû voâ cuøng nghieâm troïng cho söùc
khoûe, sinh maïng cuûa con ngöôøi hieän taïi vaø caû theá heä con chaùu mai sau.
3.3.2 Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng ñaát
Caùc chaát thaûi höõu cô seõ ñöôïc vi sinh vaät phaân huûy trong moâi tröôøng ñaát
trong hai ñieàu kieän hieáu khí vaø kî khí. Khi coù ñoä aåm thích hôïp seõ taïo ra haøng loaït
caùc saûn phaåm trung gian, cuoái cuøng hình thaønh caùc chaát khoùang ñôn giaûn, nöôùc,
CO2, CH4 …
Trang 37

Vôùi moät löôïng raùc thaûi vaø nöôùc roø ræ vöøa phaûi thì khaû naêng töï laøm saïch cuûa
moâi tröôøng ñaát seõ phaân huûy caùc chaát naøy trôû thaønh caùc chaát ít oâ nhieãm hoaëc
khoâng oâ nhieãm.
Nhöng vôùi löôïng raùc quaù lôùn vöôït quaù khaû naêng töï laøm saïch cuûa ñaát thì
moâi tröôøng ñaát seõ trôû neân quaù taûi vaø bò oâ nhieãm. Caùc chaát oâ nhieãm naøy cuøng vôùi
kim loaïi naëng, caùc chaát ñoäc haïi vaø caùc vi truøng theo nöôùc trong ñaát chaûy xuoáng
taàng nöôùc ngaàm laøm oâ nhieãm taàng nöôùc naøy.
Ñoái vôùi raùc khoâng phaân huûy nhö nhöïa, cao su … neáu khoâng coù giaûi phaùp xöû lyù
thích hôïp thì chuùng seõ laø nguy cô gaây thoaùi hoùa vaø giaûm ñoä phì cuûa ñaát.
3.3.3 Aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng khoâng khí
Caùc loaïi raùc thaûi deã phaân huûy (nhö thöïc phaåm, traùi caây hoûng …) trong ñieàu
kieän nhieät ñoä vaø ñoä aåm thích hôïp (nhieät ñoä toát nhaát laø 350
C vaø ñoä aåm 70 - 80%)
seõ ñöôïc caùc vi sinh vaät phaân huûy taïo ra muøi hoâi vaø nhieàu loaïi khí oâ nhieãm khaùc
coù taùc ñoäng xaáu ñeán moâi tröôøng ñoâ thò, söùc khoûe vaø khaû naêng hoaït ñoäng cuûa con
ngöôøi.
Trong ñieàu kieän kî khí: goác sulfate coù trong raùc coù theå bò khöû thaønh sulfide
(S2-
), sau ñoù sunfide tieáp tuïc keát hôïp vôùi ion H+
ñeå taïo thaønh H2S, moät chaát coù
muøi hoâi khoù chòu theo phaûm öùng sau:
2 CH3CHCOOH + SO4
2-
 2 CH3COOH + S2-
+ H2O + CO2
S2-
+ 2 H+
 H2S
Sufide laïi tieáp tuïc taùc duïng vôùi caùc Cation kim loaïi, ví duï nhö Fe2+
taïo neân
maøu ñen baùm vaøo thaân, reã hoaëc bao boïc quanh cô theå sinh vaät.
Quaù trình phaân huûy caùc chaát höõu cô, trong ñoù coù chöùa sulfur trong chaát thaûi
raén ñeå taïo thaønh caùc chaát coù muøi hoâi ñaëc tröng nhö: Methyl mercaptan vaø axit
amino butyric.
Trang 38

CH3SCH2 CH(NH2)COOH  H3SH + CH3 CH2 CH2(NH2)COOH.
Methionine methyl mercaptan Aminobutyric acid
Methyl mercaptan coù theå phaân huûy taïo ra methyl alcohol vaø H2S. Quaù trình
phaân huûy raùc thaûi chöùa nhieàu ñaïm bao goàm caû quaù trình leân men chua, leân men
thoái, moác xanh, moác vaøng … coù muøi oâi thiu.
Ñoái vôùi caùc acid amin: tuøy theo moâi tröôøng maø CTR coù chöùa caùc acid amin
seõ bò vi sinh vaät phaân huûy trong ñieàu kieän kî khí hay hieáu khí.
Trong ñieáu kieän hieáu khí: acid amin coù trong raùc thaûi höõu cô ñöôïc men
phaân giaûi vaø vi khuaån taïo thaønh acid höõu cô vaø NH3 ( gaây muøi hoâi).
R – CH(COOH) – NH2  R – CH2 –COOH + NH3
Trong ñieàu kieän kî khí: acid amin bò phaân huûy thaønh caùc chaát daïng amin
vaø CO2.
R – CH(COOH) – NH2  R – CH2 - NH2 + CO2
Trong soá caùc amin môùi ñöôïc taïo thaønh coù nhieàu loaïi gaây ñoäc cho ngöôøi vaø
ñoäng vaät. Treân thöïc teá, caùc amin ñöôïc hình thaønh ôû hai quaù trình kî khí vaø hieáu
khí. Vì vaäy ñaõ taïo ra moät löôïng ñaùng keå caùc khí ñoäc vaø caû vi khuaån, naám moác
phaùt taùn vaøo khoâng khí.
Thaønh phaàn khí thaûi ñöôïc tìm thaáy ôû baõi choân laáp CTR ñöôïc theå hieän ôû baûng
3.8: (xem baûng 3.8 phaàn phuï luïc)
Dieãn bieán thaønh phaàn khí thaûi ôû phaàn lôùn caùc baõi choân laáp trong 48 thaùng
ñaàu ñöôïc theå hieän trong baûng 3.9.
Baûng 3.9 (phaàn phuï luïc) cho thaáy: noàng ñoä CO2 trong khí thaûi baõi choân laáp
khaù cao, ñaëc bieät trong 3 thaùng ñaàu tieân. Khí CH4 ñöôïc hình thaønh trong ñieàu
kieän phaân huûy kî khí, chæ taêng nhanh töø thaùng 6 trôû ñi vaø ñaït cöïc ñaïi vaøo caùc
thaùng 30 -36. Do vaäy, ñoái vôùi caùc baõi choân laáp coù quy moâ lôùn ñang hoaït ñoäng
Trang 39

hoaëc ñaõ hoøan taát coâng vieäc choân laáp nhieàu naêm, caàn kieåm tra noàng ñoä CH4 ñeå
haïn cheá khaû naêng gaây chaùy noå taïi khu vöïc.
3.3.4 Aûnh höôûng ñeán caûnh quan vaø söùc khoûe con ngöôøi
Chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc khu ñoâ thò, neáu khoâng ñöôïc thu gom vaø xöû lyù
ñuùng caùch seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng,aûnh höôûng xaáu ñeán söùc khoûe coäng ñoàng
daân cö vaø laøm maát myõ quan ñoâ thò.
Thaønh phaàn chaát thaûi raén raát phöùc taïp, trong ñoù coù chöùa caùc maàm beänh töø
ngöôøi hoaëc gia suùc,caùc chaát thaûi höõu cô, xaùc suùc vaät cheát … taïo ñieàu kieän toát cho
ruoài, muoãi, chuoät… sinh saûn vaø laây lan maàm beänh cho ngöôøi, nhieàu luùc trôû thaønh
dòch. Moät soá vi khuaån, sieâu vi khuaån, kyù sinh truøng… toàn taïi trong raùc coù theå gaây
beänh cho con ngöôøi nhö: beänh soát reùt, beänh ngoaøi da, dòch haïch, thöông haøn, phoù
thöông haøn, tieâu chaûy, giun saùn, lao…
Phaân loaïi, thu gom vaø xöû lyù raùc khoâng ñuùng quy ñònh laø nguy cô gaây beänh
nguy hieåm cho coâng nhaân veä sinh, ngöôøi bôùi raùc, nhaát laø khi gaëp phaûi caùc chaát
thaûi raén nguy haïi töø y teá, coâng nghieäp nhö: kim tieâm, oáng chích, maàm beänh, PCB,
hôïp chaát höõu cô bò halogen hoùa…
Taïi caùc baõi raùc loä thieân, neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù toát seõ gaây ra nhieàu vaán
ñeà nghieâm troïng cho baõi raùc vaø coäng ñoàng daân cö trong khu vöïc nhö: gaây oâ
nhieãm khoâng khí, caùc nguoàn nöôùc, oâ nhieãm ñaát vaø laø nôi nuoâi döôõng caùc vaät chuû
trung gian truyeàn beänh cho ngöôøi.
Raùc thaûi neáu khoâng ñöôïc thu gom toát cuõng laø moät trong nhöõng yeáu toá gaây
caûn trôû doøng chaûy, laøm giaûm khaû naêng thoaùt nöôùc cuûa caùc soâng raïch vaø heä thoáng
thoùat nöôùc ñoâ thò.
3.4 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng töø söï hình thaønh baõi choân
laáp
Trang 40

Vieäc xaây döïng moät baõi choân laáp caàn phaûi ñöôïc xem xeùt vaø ñaùnh giaù moät
caùch kyõ löôõng bôûi phaïm vi aûnh höôûng cuûa baõi raùc ñeán moâi tröôøng raát roäng, laâu
daøi vaø neáu khoâng ñöôïc kieåm soaùt ñuùng möùc seõ gaây nhöõng haäu quaû lôùn, khoù coù
theå khaéc phuïc ñöôïc. Caùc taùc ñoäng cuûa baõi raùc ñeán moâi tröôøng thöôøng laø keát quaû
cuûa caùc quaù trình bieán ñoåi lyù hoùa vaø sinh hoïc xaûy ra taïi baõi raùc vaø khu vöïc laân
caän. Caùc taùc ñoäng naøy ñöôïc trình baøy toùm taét döôùi ñaây:
- Caùc taùc ñoäng ñoái vôùi thaønh phaàn moâi tröôøng vaät lyù
+ Taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng nöôùc
+ Taùc ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng khoâng khí vaø tieáng oàn
+ Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng ñaát
- Caùc taùc ñoäng ñoái vôùi caùc daïng taøi nguyeân sinh hoïc vaø heä sinh thaùi
+ Thöïc vaät, caây troàng
+ Ñoäng vaät treân caïn
+ Heä thuûy sinh
- Caùc taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng kinh teá - xaõ hoäi
+ Taùc ñoäng do vieäc giaûi toûa di dôøi
+ Taùc ñoäng ñoái vôùi cô sôû vaät chaát kyõ thuaät
+ Taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng
- Caùc taùc ñoäng lieân quan ñeán cuoäc soáng con ngöôøi
+ caùc söï coá moâi tröôøng
+ Söï coá chaùy noå baõi
+ Söï coá suït traøn chaát thaûi
3.4.1 Taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng nöôùc
Moät trong nhöõng moái ñe doïa lôùn nhaát ñoái vôùi moâi tröôøng taïi caùc baõi choân
laáp raùc laø khaû naêng oâ nhieãm moâi tröôøng do nöôùc roø ræ. Nhìn chung, nöôùc raùc neáu
Trang 41

bò roø ræ seõ taùc ñoäng maïnh ñeán chaát löôïng ñaát vaø nöôùc ngaàm cuõng nhö nöôùc maët
nôi bò nöôùc raùc chaûy vaøo. Vì vaäy, giöõ an toaøn nguoàn nöôùc vaø veä sinh moâi tröôøng
laø vaán ñeán quan troïng khi xaây döïng baõi choân laáp.
Nöôùc raùc (nöôùc roø ræ) laø nöôùc phaùt sinh töø quaù trình phaân huûy raùc trong baõi
raùc vaø chaûy qua taàng raùc. Nöôùc raùc chöùa chaát raén lô löûng, caùc thaønh phaàn hoøa tan
cuûa raùc vaø caùc saûn phaåm cuûa quaù trình phaân huûy raùc do hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät.
Thaønh phaàn cuûa nöôùc raùc phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn cuûa raùc, cuûa giai ñoïan phaân
huûy ñang dieãn tieán, ñoä aåm cuûa raùc cuõng nhö quy trình vaän haønh baõi choân laáp raùc.
Nöôùc thaûi töø baõi choân laáp raùc coù chöùa caùc chaát höõu cô vaø voâ cô (ñaëc bieät laø
caùc kim loaïi naëng) laø nguoàn oâ nhieãm raát lôùn. Nöôùc thaûi naøy coù noàng ñoäc caùc chaát
oâ nhieãm raát cao thöôøng gaáp 20 - 30 laàn nöôùc thaûi bình thöôøng . Tuy nhieân noàng
ñoä caùc chaát oâ nhieãm seõ giaûm daàn theo thôøi gian vaø töø naêm thöù 3 trôû ñi coøn raát
thaáp. Theo tính toaùn vaø ño ñaïc taïi moät soá baõi choân laáp vôùi moät vaøi thoâng soá chính
cho keát quaû nhö trong baûng 3.10 vaø baûng 3.1 (xem baûng phaàn phuï luïc)
3.4.1.1 Taùc ñoäng tôùi nguoàn nöôùc maët
Söï oâ nhieãm caùc nguoàn nöôùc maët nhö soâng hoà, suoái, möông coù theå xaûy ra
taïi khu vöïc khi xaây döïng baõi choân laáp CTR. Nguyeân nhaân cuûa söï gaây oâ nhieãm laø
do nöôùc thaûi töø raùc chaûy traøn hoaëc chaûy theo choã truõng, löôïng nöôùc naøy seõ mang
theo noàng ñoä oâ nhieãm raát cao ( baûng 3.10 vaø 3.11).
Nöôùc thaûi töø baõi choân laáp vôùi noàng ñoä oâ nhieãm raát cao, neáu khoâng ñöôïc xöû
lyù seõ gaây taùc ñoäng xaáu ñeán chaát löôïng nguoàn nöôùc maët trong khu vöïc. Nöôùc thaûi
cuûa baõi choân laáp seõ ñoå vaøo caùc con keânh raïch, con möông vaø chaûy qua ruoäng
cuoái cuøng seõ ñoå vaøo nguoàn nöôùc maët cuûa khu vöïc baõi choân laáp. Taùc ñoäng naøy
ñöôïc coi laø lôùn nhaát neân nhaát ñònh phaûi coù bieän phaùp ngaên ngöøa höõu hieäu.
3.4.1.2 Taùc ñoäng tôùi nguoàn nöôùc ngaàm
Trang 42

Taùc ñoäng cuûa nöôùc thaám töø baõi raùc ñoái vôùi nguoàn nöôùc ngaàm laø heát söùc
quan troïng. Ôû nhöõng khu vöïc löôïng möa thaáp (vuøng khoâ) thì aûnh höôûng cuûa nöôùc
thaám töø baõi raùc laø khoâng ñaùng ngaïi, nhöng ñoái vôùi caùc khu vöïc coù löôïng möa
trung bình naêm cao nhö taïi khu vöïc Thò xaõ Taân An thì caùc aûnh höôûng xaáu laø coù
theå xaûy ra. Caùc chaát trong nöôùc thaûi thaám töø baõi choân laáp coù theå phaân ra laøm 4
loaïi sau:
- Caùc ion vaø nguyeân toá thoâng thöôøng nhö: Ca, Mg, Fe, Na …
- Caùc kim loaïi naëng coù veát nhö: Mn, Cr, Ni, Pb, Cd
- Caùc hôïp chaát höõu cô thöôøng ño döôùi daïng TOC hoaëc COD vaø chaát höõu
cô rieâng bieät nhö phenol
- Caùc vi sinh vaät.
Aûnh höôûng cuûa caùc chaát höõu cô trong nöôùc ngaàm seõ raát laâu daøi do toác ñoä
oâxy hoùa chaäm trong nöôùc ngaàm (oxy hoøa tan ít). Ngoaøi ra caùc kim loaïi naëng vaø vi
sinh vaät coù theå thaám qua ñaùy vaø thaønh baõi xuoáng nöôùc ngaàm. Nöôùc ngaàm bò oâ
nhieãm seõ khoâng thích hôïp laøm nguoàn nöôùc caáp cho töông lai. Baûn chaát cuûa ñòa
taàng vaø doøng chaûy, nöôùc ngaàm seõ môû roäng söï oâ nhieãm theo caùc vectô töø baõi thaûi
xuoáng nöôùc ngaàm. Moät vaøi chaát coù tính beàn hoùa hoïc vaø moät vaøi chaát khoâng beàn
trong moâi tröôøng cuûa nöôùc ngaàm. Vieäc phaân loaïi vaø xaùc ñònh chuùng raát khoù do ñoù
caàn nhieàu gieáng giaùm saùt vaø phaân tích maãu ñònh kyø.
Tuy nhieân, khaû naêng taùc ñoäng xaáu ñeán nguoàn nöôùc ngaàm coøn phuï thuoäc
quan troïng vaøo ñoä thaám nöôùc (tính chaát ñaát, vò trí) cuûa neàn baõi. Theo khaû naêng
gaây oâ nhieãm cuûa baõi coù theå chia laøm 3 nhoùm:
- Baõi khoâng thaám
- Baõi ôû ñoù caùc thaønh phaàn ñaát caùt, soûi nhö laø chaát loïc nöôùc
- Baõi coù veát nöùt vaø nöôùc thaám qua baõi coù theå lan truyeàn ñi xa haøng km
Trang 43

Ñoái vôùi caùc baõi khoâng thaám ( laø baõi coù neàn ñaùy laø lôùp ñaát seùt ngaên thaám
vaø coù lôùp loùt ñaùy) thì vaán ñeà oâ nhieãm nöôùc ngaàm khoù coù theå xaûy ra vì chaát baån
khoâng thaám qua ñöôïc.
3.4.2 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí vaø tieáng oàn
3.4..2.1 OÂ nhieãm buïi vaø tieáng oàn
Vieäc hoaït ñoäng thöôøng xuyeân cuûa caùc phöông tieän vaän chuyeån cô giôùi
naëng ñeå vaän chuyeån raùc veà baõi choân raùc luoân gaây neân oâ nhieãm buïi do heä thoáng
giao thoâng gaàn khu vöïc baõi raùc chuû yeáu laø ñöôøng ñaát.
Buïi ñaát gaây aûnh höôûng ñeán söùc khoûe, ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi,
gaây taùc haïi ñeán ñöôøng hoâ haáp ñaëc bieät laø beänh phoåi. Caùc haït buïi coù kích thöôùc
trong khoaûng 0,5 - 5µ laø nguy hieåm nhaát. Khi caùc haït buïi naøy vaøo phoåi taïo thaønh
nhöõng khoái giaû u, hieän töôïng naøy taïo thaønh caùc phaàn xô haït lan truyeàn vaø tieán
trieån theo tính chaát gaây beänh buïi phoåi - silic. Buïi coøn aûnh höôûng ñeán naêng suaát
vaø söùc soáng cuûa caây troàng do laøm giaûm quaù trình quang hôïp cuûa laù.
Tieáng oàn phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng cuûa caùc phöông tieän cô giôùi:
- Xe taûi vaän chuyeån raùc thaûi vaøo trong baõi choân laáp
- Caùc xe uûi ñaát, xuùc ñaát…
Ñaây laø nguoàn oàn phaân taùn treân dieän tích roäng. Theo keát quaû ño ñaïc thöïc teá ôû
moät soá baõi choân laáp, tieáng oàn trong khu vöïc hoaït ñoäng cuûa baõi raùc seõ dao ñoäng
trong khoûang 75 - 85dBA.
Tieáng oàn, ñoä rung cao gaây taùc haïi ñeán söùc khoûe con ngöôøi nhö gaây maát nguû,
khoù chòu. Caùc loaïi maùy moùc coâng suaát lôùn taïi baõi raùc nhö maùy uûi, ñaàm neùn, xe taûi
seõ gaây oàn maïnh nhöng chuû yeáu chæ aûnh höôûng ñeán caùc coâng nhaân laøm vieäc taïi
baõi choân laáp, hoï coù theå bò ñieác ngheà nghieäp.
Trang 44

3.4.2.2 OÂ nhieãm khoâng khí
Khí thaûi phaùt sinh töø quaù trình phaân huûy raùc chuû yeáu bao goàm hydro vaø
cacbonic trong giai ñoïan ñaàu vaø meâtan, cacbonic trong caùc giai ñoïan tieáp theo.
Thaønh phaàn cuûa khí baõi raùc dao ñoäng raát lôùn vaø thay ñoåi trong suoát thôøi gian hoaït
ñoäng. Thaønh phaàn chính cuûa khí baõi raùc laø CH4 vaø CO2 ngoaøi ra coøn chöùa raát
nhieàu loaïi khí khaùc. Thaønh phaàn vaø noàng ñoä ñaëc tröng cuûa khí caùc baõi raùc coù theå
tham khaûo trong baûng 3.12 vaø 3.13 phaàn phuï luc.
3.4.3 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng ñaát
Tröôùc tieân vieäc söû duïng ñaát laøm baõi choân laáp raùc ñaõ chieám raát nhieàu dieän tích
ñaát trong khu vöïc. Khi döï aùn ñöôïc trieån khai, seõ maát moät dieän tích lôùn ñaát bò
chuyeån chöùc naêng. Vieäc söû duïng ñaát noâng nghieäp laøm baõi choân laáp raùc coù taùc
ñoäng xaáu cho khu vöïc nhö sau:
- Giaûm dieän tích ñaát canh taùc noâng nghieäp
- Thaønh phaàn dinh döôõng cuûa ñaát coù theå bò thay ñoåi, ñaát seõ bò oâ nhieãm do söï
xaâm nhaäp cuûa nöôùc roø ræ.
Ñaát trong khu vöïc baõi raùc phaûi chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa nöôùc roø ræ thaám
xuoáng. Caùc chaát oâ nhieãm thaâm nhaäp vaøo ñaát laøm thay ñoåi traïng thaùi ban ñaàu cuûa
ñaát, caùc maãu ñaát xeùt nghieäm ôû phaàn lôùn caùc baõi raùc cho thaáy ñoä muøn raát cao, moät
soá maãu bò oâ nhieãm kim loaïi naëng vaø nhöõng chaát ñoäc haïi khaùc. Söï thay ñoåi tính
chaát cuûa ñaát aûnh höôûng xaáu ñeán saûn xuaát noâng nghieäp. Caùc ñoäc toá tích tuï trong
ñaát coù theå chuyeån sang caây troàng vaø sau ñoù laø gia suùc gaây ra tích tuï sinh hoïc aûnh
höôûng ñeán chaên nuoâi vaø söùc khoûe coäng ñoàng.
Tính chaát ñaát taïi khu vöïc döï kieán xaây döïng baõi choân laáp coù thaønh phaàn seùt raát
cao neân khaû naêng thaám cuûa caùc chaát oâ nhieãm raát thaáp. Nhö vaäy khaû naêng gaây oâ
Trang 45

nhieãm caùc vuøng ñaát xung quanh töø baõi raùc ñöôïc ñaùnh giaù laø nhoû do caùc yeáu toá
treân keát hôïp vôùi kyõ thuaät xöû lyù neàn ñaùy vaø thu gom xöû lyù nöôùc raùc.
3.4.4 Taùc ñoäng ñoái vôùi caùc daïng taøi nguyeân sinh hoïc vaø caùc heä sinh
thaùi
Treân khu ñaát döï kieán xaây döïng baõi choân laáp chuû yeáu laø caây noâng nghieäp,
troàng luùa vaø hoa maøu. Vì vaäy khi tieán haønh giaûi phoùng maët baèng xaây döïng baõi
choân laáp seõ laøm maát ñi moät dieän tích khaù lôùn ñaát noâng nghieäp.
Ngoaøi ra trong quaù trình xaây döïng vaø hoaït ñoäng döï aùn, nhöõng taùc ñoäng
ñaùng löu yù ñöôïc döï baùo laø caùc chaát oâ nhieãm nöôùc, khoâng khí vôùi haøm löôïng vöôït
tieâu chuaån raát nhieàu laàn seõ gaây aûnh höôûng ñeán ñoäng thöïc vaät vaø heä thuûy sinh ôû
khu vöïc. Caùc aûnh höôûng bao goàm:
- Ñoái vôùi thöïc vaät caây troàng: haàu heát caùc chaát oâ nhieãm khoâng khí ñeàu coù taùc
haïi xaáu ñeán thöïc vaät, bieåu hieän chính cuûa noù laø laøm cho caây troàng chaäm
phaùt trieån.
- Ñoái vôùi ñoäng vaät treân caïn: noùi chung caùc chaát oâ nhieãm do baõi raùc gaây ra
ñeàu raát nhaïy caûm vaø coù haïi ñeán con ngöôøi vaø ñoäng vaät. Taùc haïi hoaëc tröïc
tieáp qua ñöôøng hoâ haáp hoaëc giaùn tieáp qua nöôùc uoáng hoaëc caây coû bò nhieãm
caùc chaát oâ nhieãm. Tuy nhieân baõi choân laáp ñöôïc caùch ly vaø ñöôïc laáp haøng
ngaøy neân caùc aûnh höôûng laø khoâng ñaùng keå.
- Heä thuûy sinh: nöôùc thaûi roø ræ töø baõi raùc coù chöùa haøm löôïng chaát höõu cô,
chaát raén lô löûng cao laø nguyeân nhaân daãn ñeán söï suy giaûm noàng ñoä oxy hoøa
tan trong nöôùc do vi sinh vaät söû duïng oxy hoøa tan ñeå phaân huûy caùc chaát
höõu cô. Ngoaøi ra coøn phaûi keå ñeán caùc chaát ñoäc haïi nhö kim loaïi naëng coù
trong ñaát, nöôùc seõ gaây aûnh höôûng lôùn tôùi ñoäng thöïc vaät.
3.4.5 Taùc ñoäng tôùi moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi
Trang 46

3.4.5.1 Taùc ñoäng do vieäc giaûi toaû di dôøi daân
Ñeå xaây döïng moät baõi raùc sinh hoaït töông ñoái roäng thì moät vaán ñeà quan
troïng ñaët ra laø caàn di dôøi nhöõng hoä daân naèm trong khu vöïc döï aùn vaø caû nhöõng hoä
daân naèm trong vuøng aûnh höôûng cuûa baõi choân laáp ( theo tieâu chuaån cuûa BXD, boä
KHCN & MT). Tuy nhieân vieäc di dôøi seõ daãn ñeán moät soá nhöõng aûnh höôûng xaáu
nhö sau:
- Vaán ñeà an cö: caùc hoä daân seõ phaûi di chuyeån khoûi nôi cö truù. Ñaây laø moät
vaán ñeà raát khoù khaên trong höôùng giaûi quyeát caáp ñaát taùi ñònh cö cho daân.
- Vaán ñeà laïc nghieäp: vieäc di dôøi gaây khoù khaên veà maët kinh teá cho caùc hoä
daân bôûi vì thu nhaäp hieän nay cuûa hoï döïa duy nhaát vaøo lôïi töùc khai thaùc töø
khai thaùc troàng troït vaø chaên nuoâi. Do ñoù nôi cö truù môùi raát khoù giaûi quyeát
nhöõng nhu caàu coâng vieäc treân, tuy nhieân coù theå khaéc phuïc.
- Ngoaøi ra coâng taùc ñeàn buø neáu khoâng ñöôïc giaûi quyeát sôùm, kòp thôøi vaø ñuùng
luùc cho daân thì seõ gaây raát nhieàu trôû ngaïi cho daân trong vieäc an cö laäp
nghieäp.
3.4.5.2 Taùc ñoäng ñoái vôùi cô sôû vaät chaát kyõ thuaät
Vieäc xaây döïng baõi choân laáp chaát thaûi raén seõ laøm gia taêng maät ñoä giao
thoâng treân nhöõng tuyeán ñöôøng vaøo baõi do xe vaän chuyeån raùc di chuyeån ra vaøo
baõi. Vì vaäy vieäc hình thaønh baõi choân laáp CTR taïi Thò xaõ aûnh höôûng chuû yeáu laø heä
thoáng giao thoâng khu vöïc. Do vieäc vaän chuyeån raùc thaûi vaø vaät lieäu phuïc vuï baõi
choân laáp. Trong quaù trình xaây döïng vaø hoaït ñoäng cuûa baõi choân laáp seõ söû duïng
nguoàn naêng löôïng, nguoàn nöôùc, nguyeân nhieân lieäu cuõng nhö caùc phöông tieän lieân
laïc cuûa Thò xaõ. Tuy nhieân vieäc söû duïng naøy laø khoâng ñaùng keå.
3.4.5.3 Taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng
Trang 47

Taùc ñoäng ñeán caûnh quan moâi tröôøng do vieäc xaây döïng baõi choân laáp chaát
thaûi raén laø khoâng theå traùnh khoûi. Trong ñoù bao goàm taùc ñoäng tröïc tieáp töø baõi raùc
vaø giaùn tieáp do vieäc vaän chuyeån chaát thaûi ñeán baõi choân laáp, caûnh quan moâi
tröôøng seõ thay ñoåi do thay ñoåi muïc ñích söû duïng ñaát cuûa khu vöïc. Vieäc phaù huyû
thaûm thöïc vaät ñeå xaây döïng baõi seõ taïo neân caûnh hoang hoaù trong thôøi gian ñaàu,
tuy nhieân taùc ñoäng naøy chæ taïm thôøi. Hoaït ñoäng cuûa baõi seõ taïo ra tieáng oàn, muøi
hoâi cuûa raùc, buïi … seõ laøm xaáu ñi caûnh quan moâi tröôøng khu vöïc.
Khi xe raùc vaän chuyeån cuõng coù theå gaây muøi hoâi hoaëc raùc coù theå rôi vaõi
treân ñöôøng vaän chuyeån, nhöng do thôøi gian hoaït ñoäng chuû yeáu vaøo buoåi saùng vaø
caùc xe vaän chuyeån chuû yeáu laø xe eùp neân phaàn naøo haïn cheá aûnh höôûng cuûa taùc
ñoäng naøy.
3.4.6 Taùc ñoäng lieân quan ñeán chaát löôïng cuoäc soáng con ngöôøi
Tình traïng veä sinh taïi baõi raùc seõ aûnh höôûng ñeán söùc khoeû coäng ñoàng daân
cö xung quanh neáu khoaûng caùch an toaøn khoâng ñöôïc thieát laäp. Caùc chaát phaùt taùn
laø moái lo ngaïi lôùn nhaát, nhö muøi hoâi vaø caùc thaønh phaàn giaáy vaø bòch nilon coù
nhieàu trong raùc coù theå phaùt taùn ñi nhieàu km2
vaø coù theå bay vaøo nhaø daân gaây maát
veä sinh, aûnh höôûng ñeán sinh hoaït haøng ngaøy cuûa hoï. Ngoaøi ra, trong quaù trình
hoaït ñoäng cuûa baõi choân laáp vaø sau khi ñoùng cöûa seõ coù theå xaûy ra nhöõng söï coá taïi
baõi choân laáp nhö söï coá chaùy noå taïi baõi, caùc söï coá moâi tröôøng, söï coá suït traøn chaát
thaûi…
a. Nguy cô chaùy noå
Methane laø khí nheï hôn khoâng khí neân noù seõ coù xu höôùng di chuyeån leân
treân ñeå thoaùt ra khí quyeån, khi gaëp lôùp chaén, lôùp ñaát choâng thaám bao phuû treân
maët baõi raùc, noù seõ len loûi qua caùc khe nöùt cuûa beà maët ñaát ñeå thoaùt ra ngoaøi. Khí
Trang 48

Thiết Kế Bãi Chôn Lấp Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Thị Xã Tân An Đến Năm 2020 ( Kèm Bản Vẽ)

Thiết Kế Bãi Chôn Lấp Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Thị Xã Tân An Đến Năm 2020 ( Kèm Bản Vẽ)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Similar to Thiết Kế Bãi Chôn Lấp Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Thị Xã Tân An Đến Năm 2020 ( Kèm Bản Vẽ)

Similar to Thiết Kế Bãi Chôn Lấp Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Thị Xã Tân An Đến Năm 2020 ( Kèm Bản Vẽ) (20)

More from nataliej4

More from nataliej4 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Thiết Kế Bãi Chôn Lấp Chất Thải Rắn Sinh Hoạt Thị Xã Tân An Đến Năm 2020 ( Kèm Bản Vẽ)