Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Monika Skuza rola dietetyki w chorobie onkologicznej
Similar to Monika Skuza rola dietetyki w chorobie onkologicznej (20)
Monika Skuza rola dietetyki w chorobie onkologicznej
- 1. Rola dietetyki w chorobie onkologicznej mgr. , Dip. Nut. Med., CFMP, Monika Skuza © 2017 Monika Skuza
- 2. Zachorowalność na nowotwory złośliwe w Polsce w latach 1965-2014 źródło: Krajowy Rejestr Nowotworów © 2017 Monika Skuza
- 3. Wsparcie na różnych etapach terapii Projekt nowotwór Nowo zdiagnozowani informacja ułożenie planu działania W trakcie leczenia przywrócenie kontroli pacjentowi wsparcie leczenia Po leczeniu regeneracja profilaktyka zdrowia Przewlekle chorzy ochrona przed toksycznością © 2017 Monika Skuza
- 4. Kompleksowa kuracja onkologiczna Zwalczanie nowotworów Odżywianie organizmu Stworzenie środowiska wrogiego nowotworom „Role of inflammation-associated microenvironment in tumorigenesis and metastasis”. Gao F, Liang B, Reddy ST, Farias-Eisner R, Su Xcurr. Cancer Drug Targets. 2014;14(1):30-45. Review. PubMed PMID: 24200082. „Cross-Talk between Cancer Cells and the Tumour Microenvironment: The Role of the 5-Lipoxygenase Pathway”, Moore GY, Pidgeon GP. Int J Mol Sci. 2017 Jan 24;18(2). pii: E236. doi: 10.3390/ijms18020236. Review. PubMed PMID: 28125014. © 2017 Monika Skuza
- 5. Stworzenie środowiska wrogiego nowotworom Kancerogeneza Przerzuty Remisja • Dobrze odżywiony pacjent ma większe szanse w walce z chorobą • Znaczna część pacjentów umiera z powodu niedożywienia, a nie nowotworu • Zdrowe ciało ma zdolności samoregulacji i samonaprawy © 2017 Monika Skuza
- 6. Komórki nowotworowe • Są mądre, sprytne i łatwo się adaptują • Potrafią ukrywać się przed układem immunologicznym • Potrafią wyłączyć sygnalizację apoptozy • Potrafią przetrwać mimo toksycznych terapii • Powodują stan zapalny, co skutkuje stresem oksydacyjnym i jeszcze większymi uszkodzeniami DNA • Nie reagują na sygnały hamujące wzrost • Angażują inne komórki do produkcji nowych naczyń krwionośnych © 2017 Monika Skuza
- 7. Czynniki zwiększające potencjał rakotwórczy Ekspozycja na toksyny • Woda • Powietrze • Dieta • Kosmetyki i środki czystości • Syntetyczna odzież • Tworzywa sztuczne w codziennym użytkowaniu • Materiały budowlane Współczesny styl życia • Zaburzony dobowy rytm snu • Sztuczne światło • Siedzący tryb życia i brak ruchu • Stres • Farmakologiczny model zdrowia • Pole elektromagnetyczne • Nadmierna higiena © 2017 Monika Skuza
- 8. Czynniki zwiększające potencjał rakotwórczy* Zaburzenia w sygnalizacji insuliny Chroniczny stan zapalny Stres oksydacyjny Nierównowaga systemu immunologicznego Zwiększona niestabilność genów Zaburzenia mitochondrialne wywołane stresem oksydacyjnym Zaburzenia metylacji Hipoksja komórkowa Chroniczne infekcje bakteryjne i wirusowe Nierównowaga hormonalna * kontrolowane przez dietetyka EPIGENETYKA © 2017 Monika Skuza
- 9. Cele terapii pacjenta onkologicznego Ogólne zdrowie i samopoczucie Wsparcie stabilności genów Zmiana ekspresji genów Kontrola stanu zapalnego Wsparcie układu odpornościowego Wywołanie apoptozy Modulacja hormonalna Zahamowanie procesów związanych z inwazją i przerzutowaniem Powstrzymanie procesów angiogenezy i tworzenia się zakrzepicy © 2017 Monika Skuza
- 10. 1. Ogólne zdrowie i samopoczucie Metody: Zwiększenie ilości fitoskładników Redukcja rafinowanych węglowodanów Eliminacja przetworzonej żywności Przywrócenie równowagi Omega3:Omega6 Redukcja produktów bogatych w miedź i żelazo Poprawa mikrobioty jelit Zwiększenie ilości błonnika Odpowiednie nawadnianie organizmu Cel: • Uzupełnienie niedoborów • Wsparcie kuracji onkologicznej • Profilaktyka chronicznych chorób • Utrzymanie prawidłowej masy ciała © 2017 Monika Skuza
- 11. Dieta pacjenta onkologicznego • To co jemy komunikuje się z naszymi genami • Nie ma jednej uniwersalnej diety dla każdego pacjenta • „Pokarm jednego jest trucizną drugiego” • Dieta jest wypadkową kilku czynników • Podstawowym założeniem jest gęstość odżywcza produktów oraz minimalizacja żywności przetworzonej • Sposób przygotowania jedzenia ma znaczenie • Jakość jedzenia ma znaczenie © 2017 Monika Skuza
- 12. Właściwości antynowotworowe mikroskładników Typ Występowanie Rola Mieszane karotenoidy np. β-karoten, β-kryptoksantyna, likopen, astaksantyna Marchew, dynia, papryka czerwona, pomidory, szpinak, sałata, brokuły, słodkie ziemniaki, melon, pomarańcze, czerwona słodka papryka, pomarańcze pomidory, arbuzy, różowe lub czerwone grejpfruty Wykazują ochronne działanie w stosunku do nowotworów jamy ustnej, gardła, krtani i płuc, raka przełyku (β-karoten), raka gruczołu krokowego, jajnika, piersi (likopen). Polifenole np. kwasy fenolowe, flawonoidy, terpenoidy, związki azotowe białe winogrona, oliwki, kapusta, jabłka, wiśnie, brzoskwinie, gruszki, pomidory, szparagi, pomidory, jagody, jeżyny, maliny borówka czernica, orzechy włoskie, seler, czerwona papryka, cytryny, pietruszka, pomarańcze, grejpfruty, cebula, brokuły, sałata, jabłka, ciemne winogrona, herbata, grejpfrut, brokuły, czarna herbata, jeżyny, winogrona, soja strączki, owoc bzu, koper włoski, szałwia, melisa, kolendra, soja, warzywa strączkowe, szpinak, marchew, buraki, warzywa z rodziny krzyżowych (kapusta, brukselka, kalafior, brokuły), rzodkiewka, rzodkiew, rzepa, rzeżucha, jarmuż, rukola, gorczyca, chrzan Pełnią funkcję ochronną przed promieniowaniem ultrafioletowym i wolnymi rodnikami tlenowymi. © 2017 Monika Skuza
- 13. Glukozynolany • zaliczane są do roślinnych siarkowych glikozydów • w następstwie degradacji enzymatycznej (z udziałem enzymu mirozynazy), termicznej lub pod wpływem mikroflory jelitowej są prekursorami biologicznie aktywnych izotiocyjanianów oraz indoli, o właściwościach przeciwrakotwórczych (sulforafan, izotiocyjanian, I3C, DIM) • modulują aktywność enzymów I i II fazy detoksykacji (chronią komórki przed uszkodzeniami DNA, spowodowanymi czynnikami kancerogennymi i RFT) • regulują cykl komórkowy (poprzez zatrzymanie cyklu komórkowego lub indukcję apoptozy) • umożliwiają degradację komórek zmienionych nowotworowo już na etapie promocji i progresji nowotworu • wykazują działanie antyangiogenne, antyprzerzutowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe • wykazują działanie antyestrogenowe (I3C, DIM) © 2017 Monika Skuza
- 14. Właściwości antynowotworowe mikroskładników Typ Występowanie Rola Fitoestrogeny np. genisteina, daidzeina, sekoizolarycyrezinol, larycyrezinol, resweratrol Soja i jej przetwory, inne nasiona roślin strączkowych, nasiona lnu, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona słonecznika, sezamu, oliwa, truskawki, szczypior, kawa, herbata, czerwone wino, czerwone winogrona, owoce jagodowe (jagody, maliny, truskawki, jeżyny),owoce morwy Są podobne pod względem struktury chemicznej do estrogenów i wykazują powinowactwo do receptorów estrogenowych. Mogą powodować efekt antyestorgenowy, i jako selektywne modulatory receptorów estrogenowych odgrywać znaczącą rolę w chemioprewencji schorzeń nowotworowych, między innymi nowotworu piersi i prostaty. © 2017 Monika Skuza
- 15. Izoflawony • należą do grupy fitoestrogenów • genisteina oraz daidzeina (metabolizowane z udziałem flory jelitowej) do genisteiny oraz daidzeiny – equolu • genisteina może być stosowana w profilaktyce chorób nowotworowych, zwłaszcza piersi • właściwości ochronne genisteiny wynikają z różnych, nie w pełni poznanych mechanizmów, polegających między innymi na oddziaływaniu antyestrogenowym, inhibicji kinaz tyrozynowych (istotna rola w proliferacji i transformacji komórek), hamowaniu działania topoizomerazy II DNA • wpływają na zatrzymanie cyklu komórkowego, promocję apoptozy, hamowanie angiogenezy oraz mają działanie antyoksydacyjne © 2017 Monika Skuza
- 16. Resweratrol • wykazuje działanie przeciwnowotworowe poprzez: ➢ wpływ na główne etapy kancerogenezy (inicjację, promocję i progresję) ➢ modulację szlaków sygnalizacyjnych, kontrolujących podział i wzrost komórek, apoptozę, proces zapalny, angiogenezę i przerzutowanie • chemioprewencyjne właściwości resweratrolu mogą być związane z supresją proliferacji komórek nowotworowych, zatrzymaniem ich cyklu komórkowego, inicjacją apoptozy oraz ograniczeniem procesu zapalnego i angiogenezy • wykazuje działania antyoksydacyje przeciwzapalne, przeciwmutagenne i antyproliferacyjne • blokuje funkcję receptorów androgenowych zarówno w androgeno-zależnych jak i androgeno-niezależnych komórkach nowotworowych prostaty © 2017 Monika Skuza
- 17. Antynowotworowe działanie resweratrolu © 2017 Monika Skuza
- 18. Właściwości antynowotworowe mikroskładników Typ Występowanie Rola Witamina C Orzechy brazylijskie, halibut, sardynki, tuńczyk, jajka , banan, szpinak, ziarna słonecznika, kurczak Wykazuje działanie przeciwzapalne. Hamuje peroksydację lipidów i oksydacyjne uszkodzenie DNA. Wpływa stabilizująco na materiał genetyczny. Wykazuje działanie antyproliferacyjne w stosunku do komórek nowotworowych. Wpływa hamująco na proces wzrostu nowotworu. Wykazuje działanie antyangiogenetyczne. Wpływa na metabolizm kancerogenów, poprzez hamowanie enzymów I fazy metabolizowania ksenobiotyków – aktywacji metabolicznej kancerogenów oraz aktywację enzymów II fazy – detoksykacji. Może indukować proces apoptozy komórek. Witamina D Słońce, tran, makrela, łosoś, sardynki, mleko, jajka Wykazuje wielokierunkowe działanie antynowotworowe poprzez hamowanie proliferacji, indukcję apoptozy, działanie antyangiogenetyczne, przeciwzapalne oraz immunomodulujące. Kwas foliowy Liściaste zielone warzywa, szparagi, brokuły, awokado, brokuł, brukselka Niezbędny do prawidłowego przebiegu syntezy, transkrypcji oraz naprawy DNA. Niedobór powoduje obniżenie poziomu metylacji DNA, co może zapoczątkować proces kancerogenezy. Niedobór zwiększa aktywność protoonkogenów, co promuje transformację nowotworową komórek. © 2017 Monika Skuza
- 19. Właściwości antynowotworowe mikroskładników Typ` Występowanie Rola Witamina E Migdały, szpinak, nasiona słonecznika, awokado, pstrąg, oliwa, botwinka, słodki ziemniak, dynia piżmowa Tokoferole oraz tokotrienole. Zapobiegają peroksydacji lipidów wchodzących w skład błon komórkowych. Wykazują działanie przeciwzapalne, modulują aktywność czynników transkrypcyjnych (wpływają na ekspresję genów) oraz wewnątrzkomórkowych dróg sygnałowych. Posiadają zdolność zatrzymania cyklu komórkowego oraz indukcję procesu apoptozy komórek zmienionych nowotworowo. Ponadto tokotrienole oddziałują hamująco na proces angiogenezy. Omega 3 i 6 Omega3: Łosoś, sardynki, makrela, tran, nasiona chia, orzechy włoskie Omega6: oleje roślinne Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) z rodziny omega-6 mogą stymulować proces zapalny, podczas gdy kwasy z rodziny omega-3, mogą przyczynić się do zmniejszenia zachorowalności na schorzenia nowotworowe, między innymi gruczołu sutkowego, jelita grubego, trzustki, gruczołu krokowego, płuc i żołądka. Prebiotyki Fermentowane produkty Posiadają właściwości immunostymulujące oraz przeciwzapalne. Bakterie probiotyczne wykazują zdolność do wiązania potencjalnych związków kancerogennych oraz ograniczają powstawanie enzymów bakteryjnych (np. β-glukuronidaza, nitroreduktaza, azoreduktaza), odpowiadających za wytwarzanie w przewodzie pokarmowym związków mutagennych oraz kancerogennych. Mikrobiota możę wytwarzać substancje antykancerogenne (np. sarkomycyna, chromocyna A3, neokarcynomycyna), jak również inaktywować prokancerogeny (np. azotany, nitrozoaminy, aflatoksyny, azobarwniki).© 2017 Monika Skuza
- 20. SUPLEMENTACJA Multiwitamina Trawienie Metabolizm glukozy • bez żelaza, miedzi oraz boru (ER+) • odpowiednie przeżuwanie • gorzkie zioła • enzymy trawienne, kwas solny, kwasy żółciowe • chrom, biotyna • kwas alfa liponowy • gorzki melon • cynamon • święta bazylia • b-compleks © 2017 Monika Skuza
- 21. SUPLEMENTACJA Mikrobiota jelit Mitochondria Układ nerwowy • probiotyki • prebiotyki • ograniczenie chronicznych infekcji (H.pylori, SIBO, Yersinia, Candida) • L-carnityna i acetylokarnityna • koenzym Q10 • kwas alfa liponowy • adaptogeny • b-kompleks • magnez © 2017 Monika Skuza
- 22. 2. Wsparcie stabilności genów Cele: • Kontrola i redukcja stresu oksydacyjnego Metody: • Warzywa, owoce, przyprawy • 5000-7000 ORAC • Antyoksydanty: ➢mieszane karotenoidy ➢tokoferole ➢selen ➢substancje antyzapalne: Omega3, kurkuma, imbir, GLA © 2017 Monika Skuza
- 23. 3. Zmiana ekspresji genów • Inhibitory NF-kB ➢ Przyprawy ➢ Zielona herbata(EGCG) ➢ Luteolina (ekstrakt z liści karczocha) ➢ Złocień maruna ➢ Kwercytyna ➢ Resweratrol • Inhibitory VEGF (czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego) ➢ Boswelia ➢ Kurkuma ➢ Olej rybi (EPA) ➢ Selen ➢ Ekstrakt z pestek winogron ➢ Zielona herbata ➢ Resweratrol ➢ Tarczyca bajkalska • Inhibitory EGFR (her-1, Erb-B-1) ➢ Zielona herbata ➢ Ekstrakt z pestek winogron ➢ Lukrecja ➢ Pycnogenol ➢ Kwercytyna ➢ Soja ➢ Witamina D • Inhibitory p53 ➢ Soja ➢ Kwas foliowy ➢ Selen ➢ Kwercytyna ➢ Witamina E ➢ Warzywa krzyżowa • Inhibitory HER-2/neu (c-erb) ➢ Olej rybi DHA ➢ Kwas oleinowy (oliwa z oliwek) ➢ Olej lniany ➢ Soja ➢ Kwercytyna ➢ Emodin © 2017 Monika Skuza
- 24. 4. Redukcja stanu zapalnego Cele: • Zablokowanie prozapalnych komponentów, które przyczyniają się do wzrostu guza, proliferacji, przerzutów, angiogenezy oraz hamują reakcję systemu odpornościowego Składniki aktywne: • Bromelina • Kwercytyna • Boswelia • Kurkuma • Resweratrol • Chmiel • Ekstrakt z zielonego małża • Naturalna chondroityna • Korzeń pokrzywy • Imbir • Pankreatyna • Święta bazylia • Omega 3 © 2017 Monika Skuza
- 25. 5. Wsparcie układu immunologicznego Cele: • Zwiększenie aktywności komórek NK • Walka z chronicznymi infekcjami bakteryjnymi/wirusowymi Składniki aktywne: • Witamina C • Bromelina • Selen • Wrośniak różnobarwny • Arginina • Peptydy grasicy (tymostymulina) • Grzyby maitake • Arabinogalaktan • Czosnek • Pieczarka blazei • Astragalus • Reishi (Ganoderma) • Laktoferyna • Cordyceps sinensis • Colostrum • Białko serwatkowe • Probiotyki i prebiotyki • Jemioła • AHCC • Panax żeńszeń • Chlorella • Aloes • Cynk • Schisandra • Witamina A © 2017 Monika Skuza
- 26. 6. Wywołanie apoptozy Cele: • Wsparcie eliminowania zbędnych i uszkodzonych komórek Składniki aktywne: • Zielona herbata EGCG • Kwercytyna • Witamina A • Selen • Boswelia • Witamina D3 • Kurkuma • Genisteina • Witamina E • Schisandra • Berberyna • Artemisin • Witamina C • Olej rybi EPA • Resweratrol © 2017 Monika Skuza
- 27. 7. Modulacja hormonalna • Istotne dla raka piersi, prostaty, niektórych typów raka jajnika i endometriozy • Podwyższony estrogen sprzyja angiogenezie Unikanie ksenoestrogenów np. biosfenolu A Odpowiednia podaż rozpuszczalnego błonnika Prawidłowa mikrobiota i praca przewodu pokarmowego Stabilizacja glukozy we krwi Unikanie alkoholu, kofeiny © 2017 Monika Skuza
- 28. 7. Modulacja hormonalna • Indole (DIM) • D-glukaran wapnia • Kurkuma • Melatonina • Siemię lniane • Izoflawony sojowe • Inhibotory aromatazy • Grzyby Button • Resweratrol • Biochanina A • Luteolina • Kwas ursolowy (szałwia, rozmaryn, tymianek) • Olej lniany • Chryzyna Suplementacja: © 2017 Monika Skuza
- 29. 8. Zahamowanie procesów związanych z inwazją i przerzutowaniem • Arabinogalaktyna • Avemar • Wrośniak różnobarwny • Zielona herbata EGCG • Siemię lniane • Żeńszeń Panax • Bromelina • Nattokinaza • Lumbrokinase • Maślan • Probiotyki • Czosnek • Witamina C • Bioflawonoidy • Witamina A • Antocyjaniny • Alkylglycerols (nowotwory mózgu) • Proantocyjanidyny (GSE, PCO) • Olej rybi EPA • Melatonina (wysokie dawki) © 2017 Monika Skuza
- 30. 9. Powstrzymanie procesów angiogenezy Cele: • Redukcja glukozy/insuliny we krwi • Redukcja poziomu miedzi Metody: • Dieta niskowęglowodanowa z wykluczeniem przetworzonych węglowodanów • Unikanie podrobów, owoców morza, herbaty Rooibos, gotowych czekolad • Molibden • Cynk • Chlorella • Kwas alfa-lipolowy • Witamina C • Selen • Izoflawony • Witamina D3 • Zielona herbata EGCG • Kurkuma • Czosnek • Resweratrol • Witamina A • Cordyceps • Olej z wątroby rekina • Glycina • Powój • Związki siarki (NAC, tauryna) • Apigenina (mięta i propolis) • Flawonoidy z owoców jagodowatych Suplementy: © 2017 Monika Skuza
- 31. Zastosowanie kurkumy w onkologii © 2017 Monika Skuza
- 32. Zastosowanie kurkumy w onkologii © 2017 Monika Skuza
- 33. Naturalne substancje przeciw czerniakowi © 2017 Monika Skuza
- 34. Kwestie problematyczne dotyczące suplementów • Naturalne nie równa się bezpieczne • Niezbadane substancje i działanie oparte na długoletniej tradycji • Wielokierunkowe działanie • Brak standaryzacji • Brak badań klinicznych i monografii produktu • Biodostępność • Obawy o jakość surowców: czystość/ zanieczyszczenie i odpowiednią ilość składników aktywnych w dawce • Interakcje z konwencjonalnym leczeniem © 2017 Monika Skuza
- 35. Antynowotworowy plan działania ❑Dieta i odżywianie ❑Suplementy (zioła, składniki odżywcze, adaptogeny) ❑Ćwiczenia i ruch ❑Sen i relaks ❑Styl życia © 2017 Monika Skuza