2. Liczba chorych wzrasta z roku na rok
1 na 12 kobiet i 1 na 24 mężczyzn cierpi na chorobę
autoimmunologiczną
Większość przypadków chorób autoimmunologicznych
pozostaje niezdiagnozowanych
Choroby autoimmunologiczne postępują z czasem
Większość pacjentów nabędzie więcej niż jedną chorobę
autoimmunologiczną
Konwencjonalne podejście skupia się na konsekwencjach
chorób autoimmunologicznych
3. W przypadku obecności specyficznych
przeciwciał
W momencie destrukcji tkanki lub organu
Latami po pojawieniu się pierwszych
symptomów
4. Antygeny - substancje wywołujące produkcję przeciwciał
w organizmie. Antygeny mogą być pochodzenia
zewnętrznego, np. bakterie, toksyny czy obce białka, lub
naturalnego, wytwarzane przez organizm, np. antygeny
krwinkowe.
Przeciwciała - białka posiadające zdolność swoistego
rozpoznania i wiązania antygenu
Choroba autoimmunologiczna - odpowiedź
immunologiczna autoprzeciwciał na autoantygen będąca
interakcją genów i czynników środowiskowych
5. Specyficzny bark reakcji na antygeny, które są
mogą wywołać reakcję odpornościową
Organizm powinien mieć prawidłową tolerancję
immunologiczną na własne antygeny
Utrata tolerancji immunologicznej skutkuje
autoimmunizacją
10. Problem z powiązaniem złożonych genotypów i
fenotypowych oraz funkcjonalnych
nieprawidłowości
Ograniczenia GWAS (badań asocjacyjnych całego
genomu) - brak rzadkich mutacji
Zidentyfikowane polimorfizmy mają małą wartość
profilaktyczną
Pojedyncze geny mają niewielki wpływ na
chorobę, więc sukces terapeutycznej interwencji
jest mało prawdopodobny
11. Rozkład jedzenia do małych, absorbowanych
partykuł
Absorpcja małych partykuł jedzenia, które są
konwertowane na energię
Przyłączanie substancji odżywczych jak witaminy
i minerały do protein aby mogły być dalej
transportowane do krwiobiegu
Detoks substancji chemicznych które na co dzień
dostają się do powietrza, wody czy jedzenia
Zwalczanie infekcji
12. „Bardziej dokładna analiza anatomicznych i funkcjonalnych układów przewodu
pokarmowego, sugeruje, że jedna niezwykle ważna funkcja tego organu, ma
zdolności regulacji przepływu makromolekuł pomiędzy środowiskiem i
organizmem poprzez mechanizm barierowy.”1
„Gdy prawidłowo działający przepływ makromolekuł jest rozregulowany u
genetycznie predysponowanych osób, zarówno jelitowe i pozajelitowe choroby
autoimmunologiczne mogą się pojawić.”2
„Jest już oczywiste, że ścisłe połączenia pomiędzy komórkami nabłonka, są
dynamicznymi strukturami, które są zaangażowane w rozwój fizjologicznych i
patologicznych procesów. W rezultacie, szczególna uwaga musi być zwrócona na
rolę dysfunkcji ścisłych powiązań w patogenezie wielu chorób, szczególnie chorób
autoimmunologicznych.” 3
13. „W każdym przypadku, zwiększona przepuszczalność
wydaje się poprzedzać chorobę i powodować zburzenia w
transporcie antygenów, które stymulują wielonarządowy
proces doprowadzający do reakcji auoimmunologicznej.”4
„Wraz z GALT (tkanką limfatyczną przewodu
pokarmowego) oraz neuroendokrynologicznym system,
wewnątrzjelitowa nabłonkowa bariera, wraz ze swoimi
wewnątrzkomórkowymi ścisłymi powiązaniami, kontrolują
równowagę pomiędzy tolerancją i odpornością na obce
antygeny.” 5
14. Nieprawidłowa flora jelit (bakterie, pasożyty, protozoa,
przerost grzybów)
Substancje chemiczne irytujące jelita (alkohol, toksyny
środowiskowe, metale ciężkie, leki)
Nietolerancje pokarmowe i alergeny wdychane wraz z
powietrzem
Emocje jak złość czy martwienie się
Genetyczne niedobory enzymów (np. nietolerancja laktozy)
Problemy pokarmowe i niedobory składników odżywczych
Choroby zapalne jelit
Nierównowaga hormonalna
15. Atak autoimmunologiczny
prowadzi do nieszczelnego
jelita na skutek eksplozji
cytokin zapalnych, które
niszczą wiązania pomiędzy
nabłonkami jelita!
17. Uboga odżywczo dieta
Metale ciężkie
Candida, pasożyty, grzyby
Infekcje wirusowe lub bakteryjne (np. EBV, H.pylori, Chlamydia)
Ekspozycja na toksyny (fluor, chlor, rtęć, pestycydy, BPA etc.)
Stan zapalny
Szczepienia
Nierównowaga hormonalna
Stres
Mutacja MTHFR
Niektóre leki
18. Nieswoiste
np. Reumatoidalne Zalanie Stawów, SLE, mieszane
choroby tkanki łącznej, twardzina, syndrom Sjögrena,
zapalenie skórno-mięśniowe
Swoiste
np. Hashimoto, Graves, zapalenie wątroby, miastenia
Hemolityczne
np. anemia złośliwa, leukopenia
19. Cicha autoagresja - utrata tolerancji na
własne tkanki
Reaktywna autoagresja - destrukcja tkanek i
symptomy chorobowe
Choroba autoimmunologiczna - diagnoza
20. Bóle mięśni lub stawów
Zmęczenie i brak energii
Zmienne samopoczucie
Utrata lub wzrost wagi
Wypadanie włosów
Nietolerancja temperatury
Palpitacje serca
Poronienia
Suche usta, oczy, skóra
Problemy z pamięcią i koncentracją
Drętwienia rąk i nóg
Wysypki lub inne zmiany skórne
21. Najczęstsza choroba autoimmunologiczna w krajach
wysokorozwiniętych
90% chorych to kobiety
90-96% przypadków niedoczynności
Diagnoza kliniczna
Często brak przeciwciał
Sinusoidalne samopoczucie
Skaczące TSH
Zwiększa o 50% szansę na inną chorobę
autoimmunologiczną
22. Molekularna mimikra
Przeciwciała przeciw tarczycy mogą również
dołączać się do tkanki móżdżku
Gluten wchodzi w reakcje krzyżowe z tkanką
móżdżku
Problemy z równowagą, wrażliwość na światło
i hałas, ataksja, drżenie
Zmęczenie na poziomie mózgu
23. „Choroby autoimmunologiczne mają długie,
zwiastujące okresy bez symptomów, a początkujące
czynniki prowadzące do utraty tolerancji
immunologicznej pojawiają się dużo wcześniej niż
kliniczna manifestacja choroby.”6
24. Selektywne spojrzenie na atakowane tkanki i
organy
Późna diagnoza
Leczenie tylko konsekwencji choroby
autoimmunologicznej
Hamowanie funkcji systemu odpornościowego
Redukcja stanu zapalnego
Lekceważenie przyczyn choroby
25. „Osteoporoza, zahamowanie funkcji nadnerczy,
hiperglikemia, dyslipidemia, choroby serca, syndrom
Cushinga, zaburzenia psychiczne i zahamowanie
systemu odpornościowego są wśród najbardziej
poważnych efektów ubocznych kuracji
kortykosteroidowej, zwłaszcza gdy są używane w
dużych dawkach przez długi czas.”7
26. Konwencjonalne podejście: hamowanie
systemu odpornościowego
Alternatywne podejście: stymulacja układu
odpornościowego
Funkcjonalne podejście: modulacja układu
odpornościowego
27. Znalezienie zapalników powodujących reakcję
autoimmunologiczną
Modulacja systemu odpornościowego oraz
zmniejszenie destrukcji tkanek
Wsparcie regeneracji tkanek po ataku czy
nawrocie choroby
28. Jakie systemy są zaangażowane w nasilenie
symptomów autoagresji
Jakie systemy są zaangażowane w wyzwalanie
autoagresji
Jakie systemy są zaangażowane w
regenerację tkanek
29. Gluten
Stres
Chroniczne infekcje i chroniczny stan zapalny
Leki, toksyny i inne czynniki środowiskowe
30. „Gliadyna i jej peptydy wchodzą w reakcje z
nabłonkami jelita zwiększając jego
przepuszaczalność poprzez wydzielanie zonuliny,
która z kolei pozwala na parakomórkową
translokację gliadyny i jej dalsze interakcje z
makrofagami w obrębie błony podśluzowej jelita (u
pacjentów z celiakią).”8
31. Cukrzyca typu I
„Te i niedawne badania sugerują, że ekspozycja na gluten wcześnie w życiu, u
potomstwa rodziców z cukrzycą typu 1 jest związana ze zwiększonym ryzykiem
nabycia przeciwciał na wysepki trzustkowe. Te badania także sugerują, że
wyłączenie glutenu z diety powinno być przeprowadzone najwcześniej jak to jest
możliwe.”9
„Częstość występowania celiakii w przypadku cukrzycy typu I wynosi 9,71%.”10
„Z tego powodu rozumienie interakcji pomiędzy zwiększeniem ekspresji zonuliny,
zwiększoną przepuszczalnością jelit oraz rozwojem autoimmunologicznej
cukrzycy może prowadzić do nowatorskich, profilaktycznych strategii dla cukrzycy
typu I.”11
32. Hashimoto
„Nasze wnioski pokazują zwiększone występowanie chorób tarczycy u
osób z celiakią.”12
„Rezultaty: Nieprawidłowe makrekry serologiczne tarczycy były
niewykrywalne po 6 miesiącach diety bezglutenowej.
Wnioski: To badanie pokazuje, że dieta bezglutenowa może mieć
znaczący wpływ na pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi
tarczycy, a odrzucenie glutenu może samodzielnie cofnąć
nieprawidłowości, chociaż nie wyleczy choroby.”13
33. Reumatoidalne Zapalenie Stawów
„Zwiększoną ilość przeciwciał przeciw gliadynie znaleziono u
37% chorych na RZS.”14
38. „Trwałe zanieczyszczenia organiczne zawierają setki różnych związków chemicznych z
powszechnymi właściwościami, takimi jak długoterminowe utrzymywanie się, rozlegle
rozprzestrzenianie się w środowisku i bioakumulacja w całym łańcuchu pokarmowym.”15
„Ekspozycja na stosunkowo wysoki poziom POPs podczas rozwoju trzustki w macicy lub we
wczesnym okresie niemowlęcym może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu I u dzieci.”16
„Precyzyjny mechanizm leżący u podstaw modulującego układ odpornościowy efektu
chemicznych substancji zaburzających układ endokrynologiczny, zwłaszcza BPA, nie został
potwierdzony, i wiele mechanizmów jest rozważanych."17
„Powodem niektórych z tych badań były obawy odnośnie ksenoestrogenów i rozwoju choroby
autoimmunologicznej.”18
„Wydaje się niezaprzeczalnie, że przynajmniej jedna część systemu odpornościowego,
zwłaszcza reakcja Th1, może być modulowana przez przedporodową i poporodową ekspozycję
na estrogen środowiskowy - np. BPA.”19
„Zmniejszenie limfocytów T regulatorowych będzie predysponowało do dysfunkcji układu
odpornościowego u osób starszych, wyjaśniając ich wyższe ryzyko chorób o podłożu
immunologicznym, nowotworów i infekcji. Nasze badanie sugeruje także, że BPA może być
przyczyną tych chorób.”20
40. „Środowiskowa ekspozycja zmniejsza poziom glutationu, co prowadzi do
aktywacji systemu odpornościowego, co z kolei aktywuje iNOS i wspiera
autoimmunizację. Wyniki sugerują, że TBT (zanieczyszczenie
środowiskowe), selektywnie wywołuje apoptozę i polarność limfocytów T
pomocniczych poprzez generowanie nadtlenku wodoru, z powodu
niskiego poziomu glutationu.”21
‘Zgromadzone dowody sugerują, że wewnątrzkomórkowy poziom
glutationu w komórkach prezentujących antygen, takich jak makrofagi,
wpływa na odpowiedź cytokinową Th1/Th2. Obserwacje z tego badania
donoszą, że molekuły pro-glutationu stanowią nową terapeutyczną
strategię wspierającą modulację systemu odpornościowego.”22
41. Zapobiega stymulowaniu autoagresji
Zmniejsza stres oksydacyjny
Optymalizuje aktywność Th1/Th2
Wpływa na ramię Th3 i limfocyty T, które modulują atak
odpornościowy
Zmniejsza aktywność Th17 i destrukcje tkanek
Pozwala na regenerację tkanek po ataku autoimmunologicznym
Chroni mitochondrium komórki
Zapobiega powstaniu nieszczelności jelit
Zapobiega aktywacji iNOS, przez co zmniejsza destrukcję tkanek
42. NAC
ALA (kwas lipinowy)
L-glutamina
Selen
Cordyceps
Ostropest plamisty
Ekstrakt z brokułu
Gotu Kola
43. Większa aktywność gdy poziom glutationu jest
niski
Chroni śluzówki przed drobnoustrojami
Aktywuje enzym iONS (indukowalna syntaza
tlenku azotu ang. inducible nitric oxide synthase)
Pośrednio stymuluje produkcję tlenku azotu
Zwiększa destrukcję atakowanych tkanek i
organów oraz promuje atak autoimmunologiczny
45. Destrukcję tkanek i organów
Stan zapalny
Atak autoimmunologiczny
Nieszczelne jelita
„Zwiększona ekspresja iONS oraz oksydacja/nitracja cytoszkieletowych
protein przyczynia się do nieszczelności jelit. Hipnotyzujemy, że
inhibitory iONS będą blokować wątrobową i jelitową kaskadę barier
ochronnych.”23
46. „Wnioskujemy, że tlenek azotu odgrywa kluczową, regulującą układ
opornościowy rolę i modulacja tlenku azotu może zapobiec pojawieniu
się reakcji autoimmunologicznych.”24
‘Razem, te dane sugerują iż modulacja antyoksydantów i tlenku azotu
może być realnym terapeutycznym narzędziem, który będzie ingerował
w rozwój autoimmunologicznej cukrzycy.”25
‘Interleukina 17 jest pro-zapalną cytokiną zaangażowaną w choroby
autoimmunologiczne. Pro-zapalna rola IL-17 zależy znacząco od jej
zdolności zwiększania ekspresji indukowalnego tlenku azotu.
Sugerujemy, że IL-17 i modulacja tlenku azotu mogę być ważnymi
formami terapii w chorobach autoimmunologicznych.”26
48. „NF-kB jest kluczowym sygnalizującym komponentem w
autoimmunizacji i atrakcyjnym celem terapii chorób
autoimmunologicznych.”27
„Ponieważ NF-kB reprezentuje ważny i atrakcyjny cel dla
leków w chorobach o podłożu zapalnym, do których
zaliczają się zapalenie stawów, astma i choroby
autoimmunologiczne, większa uwaga została zwrócona
w ostatniej dekadzie na identyfikację związków
chemicznych, które selektywnie wpływają na te
procesy.”28
49. „Niedobory witaminy D mogą naruszać integralność błony śluzówkowej, doprowadzając do
zwiększonej podatności na uszkodzenia śluzówki i zwiększone ryzyko nieswoistych zapaleń
jelit.”29
„Istnieją rosnące dowody uznające ważność plejotropowego hormonu witaminy D w rozwoju
tolerancji, mechanizmów obrony systemu odpornościowego i integralności bariery
naskórkowej.”30
„Te obserwacje sugerują, że witamina D odgrywa kluczową rolę w homeostazie bariery
śluzówkowej poprzez ochronę integralności kompleksów wiązań oraz zdolności regeneracyjne
tkanki nabłonkowej jelit.”31
„Powszechnym wspólnym mianownikiem, który nasuwa się z tych badań jest fakt, że witamina
D wpływa na system odpornościowy na wielu poziomach i poprzez wiele mechanizmów. Bierze
udział w genetycznej regulacji produkcji cytokin, ekspresji VDR oraz wpływa na ważne
biologiczne procesy, za pomocą których te komórki się komunikują, Ogólnie rzecz ujmując,
witamina D ma immunosupresyjny efekt.” 32
50. Wspierają produkcję prostaglandyn serii 1
Zmniejsza produkcję zapalnych cytokin
Moduluje reakcje systemu odpornościowego
51. Detoks
Włączanie/wyłączanie genów
Wzrost
Wsparcie leczenia i regeneracji
Tworzenie neuroprzekaźników: serotoniny, dopaminy i melatoniny
Tworzenie komórek odpornościowych
Wsparcie systemu nerwowego (autonomicznego)
Synteza DNA i RNA (również ochrona przed wirusami, bakteriami, metalami
ciężkimi)
Produkcja energii (ATP)
Eliminacja histaminy
Budowa ścian komórkowych (słabe pozwolą na wejście toksynom do
komórki, zmniejszenie wartości odżywczych i śmierć)
52. Jest konsekwencją nierównowagi systemu
odpornościowego
W rozwój zaangażowanych jest wiele systemów i
wiele procesów
Ta sama choroba może powodować różne
symptomy
Wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta i
skupieniu się na zdrowiu, zamiast na chorobie
Diagnoza zmienia podejście do leczenia
53. Heterogeniczna manifestacja choroby
Symptomy pojawiają się długo po ekspresji
choroby
Problem z identyfikacją przeciwciał
Brak rozpoznania przyczyn
Objawowe leczenie
Brak kompleksowego spojrzenia na organizm
Bierna postawa odnośnie profilaktyki nowych
chorób autoimmunologicznych
54. Stłumienie aktywacji systemu odpornościowego
Zmniejszenie destrukcji tkanek
Wsparcie regeneracji
W praktyce celami są:
Uszczelnienie jelit i przywrócenie prawidłowej mikrobioty
Balansowanie Th1 i Th2 (eliminacja czynników stymulujących
system odpornościowy)
Wsparcie aktywności Th3
Zmniejszenie aktywności Th17
Wsparcie funkcji zniszczonych organów
55. Zwiększa produkcję enkefalin (peptydy
opiodowe) i endorfin
Hamuje pro-zapalne cytokiny
Wspomaga syntezę DNA
Reguluje motorykę jelit
Reguluje aktywność systemu Th17
56. 1-3) 1. NAT CLIN PRAC GASTRO & HEP SEPT 2005 VOL 2 NO 9
4) DIABETES, VOL. 55, MAY 2006
5) Mechanisms of disease: the role of intestinal barrier function in the pathogenesis of gastrointes-tinal autoimmune diseases. Nat Clin Pract Gastroenterol Hepatol. 2005 Sep;2(9): 416-22
6) Arch Dis Child 1998;79:448-451
7) Allergy, Asthma & Clinical Immunology (2013-08-15) 9: 1-25 , August 15, 2013
8) The Journal of Immunology, 2006, 176: 25122521
9) Elimination of dietary gluten and development of type 1 diabetes in high-risk subjects. Rev Diabet. Stud. 2004 Spring;1(1):39-41
10) The role of Celiac disease and type 1 diabetes coexistence. Is CD responsible for diabetic status? Przegl Lek. 2009:66(4): 170-5
11) Gastroenterology, 2001;120:636-651
12) Thyroid disorders in Brazilian patients with CD. J Clin Gastroenterol. 2006 Jan;40(1):33-6
13) Thyroid-related autoantibodies and celiac disease: a role for a gluten-free diet? J Clin Gastroenterol. 2002 Sep;35(3):245-8
14) Gliadin immune reactivity in patients with RA. Clin Exp Rheumatol. 1995 Sep-Oct;13(5): 603-7
15) J. Epidemiol. Comm Health 2006;60;1006-08
16) J. Epidemiol. Comm Health 2006;60;1006-1008
17) Environ Health Perspect 116:514-519, 2008
18) Journal of Toxicology and Environmental Health, Part B, 11:69-146, 2008
19) Immunology 2004 112 489-495
20) Environ Health Perspect 116:514-519, 2008
21) Critical role of hydrogen peroxide in the differential susceptibility of TH1 and TH2 cells to tributyltin-induced apoptosis. Biochem Pharmacol. 2008 Jan 15;75(2):552-61. Epub 2007 Sept 18
22) Antiviral and immunomodulatory properties of new pro-glutathione (GSH) molecules. Curr Med Chem. 2006:13(15): 1749-55
23) Nitric oxide-mediated intestinal injury is required for alcohol-induced gut leakiness and liver damage. Alcohol Clin Exp Res. 2009 Jul;33(7):1220-30. Epub 2009 Apr 9
24) Immunoregulatory role of nitric oxide in Kilham rat virus-induced autoimmune diabetes in DR-BB rats. J Immunol. 2004 Jul 15;173(2):1327-35
25) Immunosuppressive and anti-inflammatory action of antioxidants in rat autoimmune diabetes. J Autoimmun. 2004 Jun;22(4):267-76
26) Inducible nitric oxide synthase activation by interleukin-17. Cytokine Growth Factor Rev. 2004 Feb;15(1):21-32
27) NF-kB as a therapeutic target in autoimmune disease. Expert Opin Ther Targets. 2007 Feb;11(2):111-122
28) Naturally occurring NF-kB inhibitors. Mini Rev Med Chem. 2006 Aug;6(8):945-951
29) Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2008 Jan;294(1):G208-16
30) Potential mechanisms for the hypothesized link between sunshine, vitamin D, and food allergy in children. J Allergy Clin Immunol. 2010 Aug;126 (2):217-22
31) Novel role of the vitamin D receptor in maintaining the integrity of the intestinal mucosal barrier. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2008 Jan; 294(1):G208-16
32) The Journal of Immunology, 2005, 175: 4119-4126