4. Bireyin çevresindekilerle iletişiminin-
ilişkilerinin niteliği; o bireyin yaşamının
kalitesini belirler.
İletişim becerilerinin kazanılması kişiler
arasında sorunsuz, çözümleyici ve etkili
bir iletişimin gerçekleşmesini sağlar.
5. Etkili iletişim; toplumun gelenekleri ve
kültürü ile uyumlu bir biçimde
saygı,sevgi ve hoşgörünün yerini,
zamanını ve sınırlarını iyi ayarlamamızı
gerektirir.
6. İletişimin Temel Varsayımları
İletişimdeki mesajlar dizisinin kendi
başına bir anlamı ve önemi vardır
Mesajlar sözlü ve sözsüz olarak iki tiptir
İletişim kuran kişilerin;yaş,cinsiyet,sosyal
konum,fizyolojik ve psikolojik özellikleri
açısından eşit yada farklı düzeylerde
olması iletişimin dinamiğini değiştirir
7. ETKİLİ İLETİŞİM KAVRAMLARI VE DAVRANIŞLARI
1-Farkına varma 7-Yazışma
2-Selamlaşma 8-Telefonla iletişim
3-Hitap etme 9-Kişisel alan
4-Tanışma 10-Beden dili
5-Dinleme 11-Farklı ortamlarda
6-Konuşma davranış ve görgü
12-Protokol
8. Farkına Varma Tipleri
Dış dünyanın, olayların, canlıların,
nesnelerin farkına varma,
Kendi iç dünyamızın farkına varma,
Diğer insanların iç dünyalarının farkına
varma,
Evrendeki bütünlüğün farkına varma.
9. Buda’ya “Sen Tanrı mısın?” diye sorarlar. “Hayır”
diye cevap verir. “Melek misin?” derler, “Hayır”
der. “Peki o zaman sen kimsin ?” derler, Buda,
“Ben her şeyin farkında olan birisiyim.” şeklinde
karşılık verir.
10. Nesneleriyle, bitkileriyle,
canlılarıyla, insanlarıyla ve ulaştığı
uygarlık düzeyi ile birlikte dünyayı
fark ediniz. Eğer siz dünyayı fark
ederseniz, dünya da sizi fark eder.
Fark ettiğiniz dünyayı seversiniz;
sizi fark eden dünyayı ise daha da
fazla seversiniz.
11. SELAMLAŞMA
Selamlaşma bütün toplumların,
dinlerin ve her çeşit görgü
sisteminin içinde yer alan
evrensel bir dildir ve
selamlaşmanın toplumdaki
anlamı; saygı, sevgi, alçak
gönüllülük ve inceliktir.
12.
13. SELAMLAŞMADA ÖNCELİKLER (I)
Yaşı küçük olan büyüğe,
Sosyal konumu alt olan üste,
Taşıtta olan yürüyene,
Yürüyen oturana,
Merdivende inen çıkana,
Erkek bayana,
Tek kişi kalabalığa,
Ayrılan kalanlara
selam verir.
14. SELAMLAŞMADA ÖNCELİKLER (II)
Ziyaretlerde önce ev sahibesi, sonra diğer
bayanlar, evin beyi ve diğer beyler selamlanır,
Cenaze alayı ayağa kalkarak selamlanır,
Şapka ile selam verirken, selamlanacak kişinin
aksi yönündeki elle şapka çıkartılır,
Protokol karşılamalarında üst düzey kişi
topluluktakileri selamlar ve ilk karşılaştıklarının
elini sıkar (kendi el uzatmadan uzatılan elleri
sıkar).
Selamı belirli kelimelerle sınırlamalıdır. Abartılı
davranışlardan kaçınılmalıdır.
15. SELAM VERİLMEMESİ GEREKEN DURUMLAR
Erkekler; beden dili ile selamlaşma
konusunda isteksiz tutum sergileyen bayana,
Tanıdığımız birini hoşuna gitmeyeceğini
bildiğimiz bir durumda gördüğümüzde,
Kendini ciddi şekilde çalışmaya vermiş bir
tanıdığımıza,
Mahkemede hakime
selam verilmez.
16. Selamlaşma ve karşılaşmalarda küçük büyüğe
hatır sormaz,
Ayrılırken küçüğün büyüğe “Kendinize iyi
bakın” demesi “görgüsüzlük” olarak
nitelendirilir.
17. HİTAP ETME
Hitap ve konuşma şekli; kişinin kültür yapısını,
görgüsünü, karakterini yansıtır. Hitap ve
konuşma bir kültür, bilgi, zeka, görgü
meselesidir.
Hitapta kullandığımız kelime, karşımızdakine
verdiğimiz değer, duyduğumuz saygı ve
sevgiyi yansıtır. Karşımızdakine gereken değeri
verdiğimiz oranda sayılır, seviliriz. Bu da
kişilerle olan iletişimimizi kolaylaştırır.
18. Hitapta Dikkat Edilmesi Gereken Konular (I)
Yakınlarımız dışında hiç kimseye özellikle de
sokakta alışveriş ortamlarında tanımadığımız
kişilere “Sen” diye hitap etmemeliyiz.
Grup içi sohbetlerde gruptaki arkadaşlarımızdan
bahsederken “bu, şu, ” gibi şahıs zamirlerini
veya “kız, lan” kelimelerini kullanmamalıyız.
19. Her insan ismiyle bütünleşmiştir. Bu,
şu, veya kız, lan herhangi biri olabilir.
İsim yerine bu kelimeleri kullanmak
farkında olmadan arkadaşımızın
kişiliğini göz ardı etmek olur.
20. Hitapta Dikkat Edilmesi Gereken Konular
(II)
Topluluğa yapılan hitapta, önce topluluktaki üst
düzey kişilere “Sayın Valim”, “Sayın Rektörüm”
şeklinde bir hitabı takiben “Değerli Misafirler,
sevgili öğrenciler” şeklinde hitap tamamlanabilir.
Hem unvan, hem isim söylenmesi gerektiğinde
Prof.Dr.Sayın …………. şeklinde ifade edilir.
Konuşma sırasında beden dili ve göz iletişimi ile
hitapta grup içi konuşmalarda olabildiğince farklı
kişilere bakarak konuşulur.
21. Hitapta Dikkat Edilmesi Gereken Konular (III)
Önceden Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık,
Bakanlık vb. üst düzey görevde bulunanlara
elçilik, konsolosluk gibi diplomatik görevi
olanlara ünvanları ile hitap edilir.
Yazışmalarda zarf üzerinde evli bir çifte hitap
etmek gerektiğinde önce erkeğin sonra hanımın
ismi ifade edilir.
22. TANIŞMA – İLKELERİ (I)
Küçük büyüğe, genç yaşlıya
Ast üste,
Erkek bayana (izin alarak)
Genç kızlar yaşlı erkek ve kadınlara
Tek kişi veya sonradan gelen gruba
tanıştırılır.
Sosyal konumu eşit olanlarda akrabalar önce
takdim edilir.
Tanıştırmalar ayakta yapılır.
Tanıştırma uygun kişi tarafından yapılmalıdır.
23. TANIŞMA – İLKELERİ (II)
Toplantılarda bir kadına takdim edilen erkek
muhakkak o kadının eşine de takdim edilmelidir.
Bekarlar evlilere tanıştırılır.
Tanıştırılan kişilerin ünvanı/sosyal statüleri ve
önemli bir özelliği varsa belirtilmelidir.
Yüksek mevkili bir erkeğe izni olmadan bir
bayanı tanıştırmak görgüsüzlüktür.
24.
25. EL SIKIŞMA (I)
El sıkmada ilk hareket daima büyükten
gelmelidir,
Eli sıkılanın yüzüne bakmak gerekir,
Kadın el uzatmadan erkek el
uzatmamalıdır,
El sıkışma dirsek seviyesinde yapılmalı
ve 2-3 saniye en fazla 5 saniye
sürmelidir.
26. EL SIKIŞMA (II)
El sıkışırken avuç içi tam karşıdakinin avuç
içine bakmalıdır,
Avuç içinin hafif aşağıya doğru bakması
üstünlük düşüncesini ifade eder,
El sıkışmada ayağa kalkılır,
27. KİŞİSEL ALAN – BÖLGE
(Kişilerarası mesafe)
Kişinin yaşadığı toplumun kültürüne, kendi
sosyal düzeyi, yaşı vb. kişisel özelliklerine bağlı
olarak vücudunun uzantısıymış gibi varsayılıp,
çevresinde oluşturulan boş alandır.
Kişisel samimi bölge (10,15-45cm)
Kişisel yakın bölge (45-75 cm)
Kişisel uzak bölge (75-120 cm)
Sosyal bölge (120 cm ve fazlası)
Ortak bölge ya da kurumsal alan
28.
29. ETKİLİ KONUŞMA
“İnsanda dilince değişir kader,
Ya yurda baş olur,ya başı gider.”
Kutadgu Bilig
İletişimin en önemli araçlarından biri
konuşmadır. Sözsüz iletişim öğelerinin (beden
dili) ilk etkisinden hemen sonra konuşmayla
ilgili öğelerin etkisi algılanır.
30. ETKİLİ KONUŞMANIN GEREKLİLİKLERİ (I)
Uygun bir giriş,
Uygun zaman,
Uygun kelimeler,
Düzgün cümleler,
Sesin iyi kullanılması,
Eleştirileri kişileştirmemek,
“Sen dili” yerine “Ben dili” kullanmak,
Empati yapabilmek,
Israrcı olmamak,
31. ETKİLİ KONUŞMANIN GEREKLİLİKLERİ (II)
Söz kesmemek, nazik olmak, yapıcı olmak,
Göz iletişimi kurmak,
Önceden düşünüp hazırlanmak, konuya hakim
olmak,
Konuşurken sinirlerimizi kontrol altında
tutabilmek,
Kritik durumlarda susmasını bilmek
32. “Gerçek konuşma sanatı sadece doğru olanı doğru yerde
söylemek değil, aynı zamanda yanlış olanı dilin ucuna
geldiğinde söylenmemiş bırakmaktır.”
Dorothy Nevil
“Suskunluk hiçbir zaman ihanet etmeyen gerçek bir
dosttur.”
Konfüçyüs
“Sözcükleri ağzınızda iken yutmak, onları daha sonra
yemekten iyidir.”
Franklin D.Roosvelt
33. BEDEN DİLİ
Yapılan araştırmalara göre iletişimde
kelimelerin etkisi % 7-10, ses tonu ve
konuşma şeklinin etkisi % 30 – 40, beden
dilinin etkisi % 55 – 60’dır.
34. BEDEN DİLİNİN ÖGELERİ
Duruş ve dış görünüş
Mekandaki konum
Vücut şekli
Kişiler arası mesafe
Giyim
Beden hareketleri
Göz iletişimi
Konuşma ile ilgili ögeler
35.
36.
37. “Kendinize gösterdiğiniz özen kendinize
verdiğiniz değerin ifadesidir.”
“Çevrenizden göreceğiniz saygı ve sevgi
kendinize gösterdiğiniz özen kadardır.”
38. ETKİLİ BEDEN DİLİNİN GEREKLİLİKLERİ
Derli toplu, temiz, düzgün bir dış görünüşümüzün
olmasını sağlamalıyız.
“Güzel bir dış görünüş sessiz bir tavsiye
mektubudur.”
Publius Syrus
“İnsanları insan yapan kıyafetleridir. Çıplak
insanların toplumda yeri yoktur”
Mark Twain
39. DURUŞ-MEKANDAKİ KONUM
Ayakta iken omuzlar ve baş dik, ayaklar yan
yana olmalı,
Otururken sandalye ve koltuğu tam olarak
doldurup arkamıza yaslanmalıyız.
Karşımızdakini rahatsız etmemeye dikkat
ederek, mümkün olan en yakın mesafede
durmalıyız,
40. İŞ YERİ İÇİN UYGUN OLMAYAN GİYSİLER
Bayanlar için
Çorapsız ayakkabı,
Sandalet,
Spor ayakkabısı, terlik tipi ayakkabı
Ceketsiz giyilen kolsuz veya girik kollu gömlek,
Şort,
Dar bluzlar,
Vücudu saran likralı kumaştan yapılmış giysiler,
Derin yırtmaçlı etek, mini etek,
Deri pantolon ya da etek,
Eşofman ve üstleri,
Dövme ve abartılı takılar
41. İŞ YERİ İÇİN UYGUN OLMAYAN GİYSİLER
Erkekler için
Çorapsız ayakkabı,
Sandalet,
Spor ayakkabısı, terlik tipi ayakkabı
Baskılı yazılı tişört,
Yakasız manşetsiz gömlek
Ceketle kravatsız gömlek,
Kemersiz pantolon,
Ceket içine polo, V, bisiklet yaka triko ya da
pamuklu üst kıyafetler,
Takı,
Traşsız kirli sakal,
Eşofman ve üstleri,
42. Etkili Beden Hareketleri İçin Kaçınılması
Gereken Davranışlar (I):
Aşırı göz temasında bulunmak,
Ayakta isek hızlı hızlı ya da çok fazla yürümek,
Sürekli sabit durmak,
Fazlaca rahat hareketlerde bulunmak,
Duvara veya masaya yaslanmak,
Ayakları çaprazlamak,
Kolları önde veya arkada bağlamak.
Konuşurken başı geriye atmak, saçları geriye
atmak
Konuşurken gözleri kapamak,
Gözlüğü elde sallamak,
Dudakları büzmek
43. Etkili Beden Hareketleri İçin Kaçınılması
Gereken Davranışlar (II):
Parmak uçlarını birbirine dayamak,
Kolyeyi ağıza götürmek,
Elleri ovuşturmak,
Ellerinizi yüzünüzde dolaştırmak,
Parmakları masada tıkırdatmak,
Saat ya da yüzükle oynamak.
44. TELEFONLA İLETİŞİM (I)
İyi günler vb. bir selam sözcüğüyle başlanmalı.
Arayan biz isek aradığımız numaranın doğru olup
olmadığını ve kiminle konuştuğumuzu anlamak
için uygun sorular sormalıyız.
Resmi bir kurumu aramışsak, karşımızdaki ismini
söylemişse ismiyle hitap etmeliyiz.
Kendimizi tanıtmalıyız.
Aradığımız bir yakınımız ise “Müsait misiniz?”
sorusunu sormalıyız.
45. TELEFONLA İLETİŞİM (II)
Telefonda gülümsemeliyiz (sesimize yansır)
Sesimizi iyi kullanmalıyız.
Konuşmadan önce konuşmayı planlamalıyız.
Gerekli numaraları ve isimleri yazıp önümüze
almalıyız.
Gerekiyorsa muhakkak not almalıyız.
Arka planda gürültü olmamasına dikkat
etmeliyiz.
Bir büyüğümüzü/üstümüzü arayacağımızda
sekreterimize aratmamalıyız.
46. TELEFONLA İLETİŞİM (III)
Telefon konuşmasını başlatan kişinin
sonlandırmasına dikkat etmeliyiz.
Bir ofiste bulunan ve ortak kullanılan bir
telefona cevap veriyorsak; birimimizi ve
kendimizi tanıtmalıyız, aranan kişinin ne
yaptığını açıkça ifade etmeyip, meşgul
olduğunu söylememiz yeterlidir.
47. YAZIŞMA
Yazışmanın konusuna göre dikkat etmemiz
gereken konular farklıdır.
Kağıt seçiminde özenli olmak,
Tercihen mavi mürekkepli kalem
kullanmak,
Kesinlikle kırmızı kalem kullanmamak,
Bütünüyle büyük harf kullanmamak,
Kişiye uygun hitap, selam, sevgi ya da
saygı sözcüğü kullanmak,
48. KURUM İÇİ HALKLA İLİŞKİLER (I)
Hitaplarda isim ya da unvan kullanma tercihini
doğru yapmak gerekir.
Randevu almadan görüşmeye gitmemek
gerekir.
Randevu alırken konu ve görüşmenin tahmini
süresi bildirilmelidir.
Görüşme sırasında kişiler arası mesafe
ilkelerine dikkat edilmelidir.
Sekreter aracılığıyla odaya alındığımız
durumlar dışında kapıyı çalınca “Evet
gelebilirsiniz,” vb. ifadeyi beklemeliyiz.
49. KURUM İÇİ HALKLA İLİŞKİLER (II)
Yavaş sesle konuşmalı, koridorlarda bir baştan
bir başa seslenmemeliyiz,
Kuruma yeni katılan kişinin diğerleriyle
tanışması sağlanmalıdır,
Herhangi bir konuyu görüşmek isteyen bizsek
ilgili kişinin yanına giden biz olmalıyız,
İş arkadaşımızdan bizzat aldığımız bir
materyali yine kendimiz götürmeliyiz,
Resmi davetlerde davet eden kişi, toplantıya
katılacak kişiler arasında bulunacak en üst
düzey kişi olmalıdır.
55. KAYNAKLAR
1-Üstün Dökmen.Evrenle Uyumlaşma SürecindeVarolmak Gelişmek
Uzlaşmak.Sistem Yayıncılık. 2000
2-Birol Vural.Uygulama ve Örneklerle Toplum Önünde Etkili ve Başarılı
Konuşma,Hayat Yayıncılık İstanbul.2004
3-Birol Vural.İş Hayatından ÖrneklerleYönetici Asistanlığı ve Sekreterlik, Hayat
Yayıncılık İstanbul. 2004
4-Terrence E Deal.Çeviri.Özgür Emir.Kurum İçi Halkla İlişkiler, Medi Cat Kitapları.
2000
5-Juliet Draper.Çeviri.Beyaz Yayınları. Tıpta İletişim Teknikleri, Çev : S Yeniçeri, A.
Yurda Çalış, M. Yaşarlar Beyaz Yayınları İstanbul. 1998
6-Yüksel Söylemez.Görgüsüzlük Çağı, ODTÜ Yayınları Ankara 2005.
7-Hüseyin Gökçe.Yaşamın Her Anında Lütfen Efendim. Hayat Yayıncılık İstanbul.
2005
8- Özlem Çakır. Profesyonel Yaşamda Kişisel İmaj Yapı Kredi Yayınları 2004
9-İpek Ongun. Duyarlı Davranışlar Epsilon Yayıncılık 2005
10- Doğan Cüceloğlu. Yeniden İnsan İnsana Remzi Kitabevi; 1997
11-Eleri Sampson. Profesyonel Etki Bırakmanın 101 Yolu Çev : Ebru Kılıç Alfa Yayın
1996
12- Münir Arıkan. Nitelikli İnsan Bilge Yayınları 2002
13- Fatma Yüncü İnsan İlişkileri Talim Terbiye Kurulu Yayınları 1995
14- Sam Horn Sözlü Dövüş Sanatı- Tongue Fu Çev: Zülfü Dicleli Boyner Yayınları
2004
15-Ege Üniversitesi Tıp.Fak. Ders Notları. İletişim Becereleri
