Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh.pdf

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA CƠ KHÍ
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
THIẾT KẾ VÀ CHẾ TẠO MÁY BÓC VỎ ĐẬU
XANH
Người hướng dẫn: TS. TÀO QUANG BẢNG
Sinh viên thực hiện: LẠI THANH TÙNG
NGUYỄN NGỌC BÀNG
Đà Nẵng, 2018

D
U
T
-
L
R
C
C
i
LỜI NÓI ĐẦU
Trong công cuộc công nghiệp hoá và hiện đại đất nước, các ngành kinh tế nói
chung và ngành cơ khí nói riêng đòi hỏi các kỹ sư và các cán bộ kỹ thuật có kiến thức
tương đối rộng và phải biết vận dụng sáng tạo những kiến thức đã học để giải quyết
những vấn đề thường gặp trong thực tế.
Đồ án tốt nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình đào tạo trở
thành người kỹ sư. Quá trình làm đồ án tốt nghiệp giúp cho sinh viên hiểu rõ hơn về
những kiến thức đã được tiếp thu trong quá trình học tập, đồng thời nâng cao khả năng
vận dụng sáng tạo những kiến thức này để làm đồ án cũng như công tác sau này.
Trong thời gian làm đồ án tốt nghiệp em được giao nhiệm vụ: “Thiết kế và chế tạo
máy bóc vỏ đậu xanh’’. Được sự chỉ bảo tận tình của thầy giáo hướng dẫn Tào
Quang Bảng, chúng em đã hoàn thành được đồ án này.
Mặc dù đã rất cố gắng để hoàn thành đồ án này, tuy nhiên, do kiến thức còn non
yếu nên đồ án này không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy chúng em rất mong
nhận được sự góp ý của các thầy cô và các bạn để đồ án này được tốt hơn.
Em xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đối với thầy giáo hướng dẫn Tào Quang Bảng,
cùng các thầy cô trong khoa cơ khí - Trường ĐHBK Đà Nẵng đã tận tình hướng dẫn
em hoàn thành đồ án này.
Đà Nẵng ngày 28 tháng 5 năm 2018
Sinh viên thực hiện
Lại Thanh Tùng
Nguyễn Ngọc Bàng

D
U
T
-
L
R
C
C
ii
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU.................................................................................................................i
CHƯƠNG 1: MỤC ĐÍCH VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI, LÝ DO CHỌN
ĐỀ TÀI. ...........................................................................................................................1
1.1. Đặt vấn đề:................................................................................................................1
1.2.Mục đích nghiên cứu:................................................................................................2
1.3.Mục tiêu nghiên cứu:.................................................................................................2
1.3.1.Mục tiêu chung:......................................................................................................2
1.3.2.Mục tiêu cụ thể:......................................................................................................2
1.4.Ý nghĩa của đề tài:.....................................................................................................2
1.4.1.Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học:.....................................................2
1.4.2.Ý nghĩa thực tiễn: ...................................................................................................3
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VẬT LIỆU VỎ ĐẬU XANH VÀ HẠT ĐẬU XANH
.......................................................................................Error! Bookmark not defined.
2.1. Thành phần vỏ đậu: ..................................................................................................4
2.3. Độ ẩm để bóc vỏ đậu:...............................................................................................4
2.4. Hình thái học của Đậu xanh 5
CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP BÓC VỎ ĐẬU
XANH HIỆN NAY .......................................................Error! Bookmark not defined.
3.1. Giới thiệu cây đậu xanh:...........................................................................................9
3.1.1. Thành phần dinh dưỡng trong 100 g hạt đậu xanh khô:......................................11
3.1.2. Thành phần dinh dưỡng trong 100 g hạt đậu xanh hấp chín:..............................12
3.1.3. Công dụng của cây đậu xanh...............................................................................16
3.1.4. Sự phát triển của cây đậu trong đời sống…........................................................22
3.2. Phương pháp bóc vỏ thủ công ...............................................................................23
3.3. Ưu nhược điểm của các phương pháp bóc vỏ đậu xanh bằng máy:.......................23
CHƯƠNG 4: TÍNH TOÁN CÁC THÔNG SỐ ĐỘNG HỌC MÁY ............................25
4.1. Tính chọn động cơ.................................................................................................29
4.2. Tính toán tỉ số truyền:.............................................................................................31
4.2.1. Lựa chọn tỷ số truyền..........................................................................................31

D
U
T
-
L
R
C
C
iii
4.2.2. Xác định công xuất, momen, số vòng quay ........................................................32
4.3. Thiết kế bộ truyền đai:............................................................................................33
4.3.1. Giới thiệu các bộ truyền. .....................................................................................33
4.3.2. Thiết kế bộ truyền đai từ động cơ đến trục chính................................................37
4.3.3. Thiết kế bộ truyền đai từ động cơ đến quạt.........................................................40
4.3.4. Thiết kế bộ truyền đai từ trục động cơ đến quạt.................................................42
4.5.1. Chọn vật liệu: .....................................................................................................47
4.5.2. Xác định sơ bộ đường kính trục: ........................................................................47
4.5.3. Xác định khoảng cách giữa các gối đỡ trục và điểm đặt lực:.............................48
4.5.4. Tính chính xác trục:............................................................................................50
4.6. Bulong đai ốc sử dụng trong máy: .........................................................................52
CHƯƠNG 5: VẬN HÀNH, BẢO DƯỠNG MÁY.......................................................55
5.1. Vận hành máy:........................................................Error! Bookmark not defined.
5.2. Bảo dưỡng máy: .....................................................................................................59
5.3. Biện pháp an toàn lao động: ...................................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................62

D
U
T
-
L
R
C
C
iv
DANH SÁCH BẢNG BIỂU VÀ HÌNH ẢNH
Bảng 2.1 Khảo sát 10 quả đậu xanh ...............................................................................5
Hình 2.1 Hình thái học của Đậu xanh .............................................................................5
Hình 2.2 Quả đậu xanh tươi. ...........................................................................................8
Hình 3.1 Bông đậu xanh................................................................................................10
Bảng 3.1 Giá trị dinh dưỡng hạt đậu xanh khô .............................................................11
Bảng 3.2 Giá trị dinh dưỡng hạt đậu xanh hấp chín......................................................12
Bảng 3.3 Thành phần dinh dưỡng trong 100 g giá đậu xanh tươi:................................13
Bảng 3.4 Thành phần Carbonhydrate trong 100 g hạt đậu xanh khô (g/100g).............14
Bảng 3.5 Protein trong hạt đậu xanh ............................................................................14
Bảng 3.6 Hàm lượng Vitamin và chất khoáng trong hạt đậu xanh ...............................16
Hình 3.2 Xôi vò Nam Bộ...............................................................................................18
Hình 3.3 Chè đậu xanh ..................................................................................................18
Hình 3.4 Sinh tố rau má-đậu xanh.................................................................................19
Hình 3.5 Bánh tét nhân đậu xanh ..................................................................................20
Hình 3.6 Bánh cống Cần Thơ........................................................................................20
Hình 3.7 Giá đậu xanh...................................................................................................21
Hình 3.8 Hạt đậu xanh...................................................................................................22
Bảng 4.1 Bảng tóm tắt thông số máy ............................................................................32
Hình 4.1 Bộ truyền đai ..................................................................................................33
Hình 4.2 Bộ truyền xích ................................................................................................34
Hình 4.3 Các dạng cặp bánh răng..................................................................................36
Hình 4.4 Sơ đồ lực tác dụng lên trục chính...................................................................43
Hình 4.5 Biểu đồ momen trục chính 5. .........................................................................45
Hình 4.6 Sơ đồ lực tác dụng lên trục quạt 1..................................................................48
Hình 4.7 Biểu đồ momen lực tác dụng lên trục quạt.....................................................49
Hình 4.8 Bulong ren suốt cấp bền 4.8 / 5.6 sản xuất tại Thịnh Phát .............................53
Hình 4.9 Bulong ren lừng cấp bền 8.8/ 10.9 sản xuất tại nhà máy Thịnh Phát.............53
Hình 4.10 Các kích thước của thanh bu lông ................................................................54

D
U
T
-
L
R
C
C
Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh
SVTH: Lại Thanh Tùng – Nguyễn Ngọc Bàng GVHD: TS. Tào Quang Bảng Trang 1
Chương 1: MỤC ĐÍCH VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI, LÝ DO
CHỌN ĐỀ TÀI
1.1. Mục đích và ý nghĩa thực tiễn của đề tài, lý do chọn đề tài:
1.1.1 Đặt vấn đề:
Hiện nay, nền nông nghiệp nông thôn Việt Nam vẫn giữ một vai trò hết sức quan
trọng trong cơ cấu xã hội cũng như kinh tế của cả nước. Hàng năm lĩnh vực nông
nghiệp không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn xuất khẩu một số mặt hàng quan
trọng đóng góp vào nền kinh tế quốc dân. Nông nghiệp, nông dõn, nông thôn chiếm tỉ
lệ cao trong xã hội và cơ cấu kinh tế của cả nước, vì vậy để phát triển đất nước thì phát
triển nông nghiệp, nong thôn là một vấn đề rất cần thiết cần đặt ra hiện nay. Tuy nhiên
mức đầu tư của ngân sách vào lĩnh vực nông nghiệp nông thôn lại còn nhiều hạn chế,
khoa học kỹ thuật còn chậm phát triển, trình độ cơ giới hóa cũng thấp và phát triển
chậm. Việt Nam đang bước vào giai đoạn công ngiệp hóa, hiện đại hóa và tiến tới một
nước công nghiệp vào năm 2020 thì những vấn đề về công nghiệp hóa, hiện đại hóa
nông nghiệp là hết sức cần thiết.
Trong lĩnh vực nông nghiệp hiện nay, quá trình cơ giới hóa còn nhiều bất cập, sản
xuất nông nghiệp mang tính hàng hóa chưa cao, tính công nghệ còn yếu kém, trình độ cơ
giới hóa còn nhỏ lẻ, không đồng bộ. Những yếu tố trên là một lực cản cho nền nông
nghiệp nước ta hiện nay. Các quy trình sản xuất ở một số loại nông sản đó cú tiến bộ
nhưng mới chỉ đáp ứng được những nhu cầu cơ bản của một nền nông nghiệp hàng hóa
đơn giản, nông sản vẫn chỉ được bán ở các dạng thô chưa qua chế biến hoặc chế biến thô.
Hiện trạng này không chỉ gây mất mát lãng phí mà còn làm giảm thu nhập của người dân
trong lĩnh vực nông nghiệp đó là lý do trực tiếp làm chậm sự phát triển kinh tế ở khu vực
nông thôn.
Trong các lĩnh vực của công tác sản xuất của nền nông nghiệp thỡ khõu chế biến sau
thu hoạch được xem là vô cùng quan trọng. Nó ảnh hưởng lớn đến chất lượng sản phẩm và
giai đoạn này quết định lớn đến chi phí cho sản xuất. Muốn có sản phẩm hàng hóa có chất
lượng đồng thời giảm chi phí lao động thì cần phải có những bước tiến trong công nghệ chế
biến và bảo quản sau thu hoạch.
Trên địa bàn các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc nơi mà nền nông nghiệp vẫn
còn mang tính tự cung tự cấp, trình độ sản xuất nói chung và chế biến nói riêng còn

D
U
T
-
L
R
C
C
nhiều yếu kém. Sản phẩm hàng hoá nông nghiệp là mặt hàng chớnh tuy nhiên do kỹ
thuật sản xuất cũn yếu kém nên chất lượng hàng hoá cũng rất thấp, ở một số nơi nông
sản được bán ở dạng thô với giá thành rất thấp
Xuất phát từ yêu cầu trên của sản xuất sắn tôi thực hiện đề tài “Thiết kế và chế
tạo máy bóc vỏ đậu xanh” với mục đích nâng cao năng xuất và mang lại hiệu quả
kinh tế cho người trồng đậu xanh.
1.1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Tìm hiểu các vấn đề thực trạng của nền nông nghiệp nói chung và nền sản xuất
đậu xanh nói riêng và các vấn đề tồn tại của nó tại địa phương.
- Tìm hiểu các quy trình sản xuất đậu xanh tại địa phương, nêu ra các yếu kém
cũng tồn tại. Tìm các giải pháp để nâng cao nhằm mang lại hiệu quả cho sản xuất. Đặc
biệt là khâu chế biến đậu xanh và đánh giá khả năng áp dụng cơ giới hoá trong sản
xuất.
1.1.3. Mục tiêu nghiên cứu:
a. Mục tiêu chung:
- Nâng cao năng xuất, giảm công sức lao động và chi phí và thời gian cho công
đoạn bóc vỏ đậu xanh.
- Góp phần tăng thu nhập cho người dân trồng đậu xanh.
b. Mục tiêu cụ thể:
- Tăng năng suất ,tăng số lượng sản phẩm khi bước vào vụ thu hoạch lạc
- Giảm sức lao động của con người, đem đến việc giảm chi phí thuê nhân công
- Đáp ứng nhu cầu các cơ sở sản xuất dầu phộng, các mặt hàng khác
- Phát triển khoa học kĩ thuật đáp ứng cuộc sống,cơ khí hóa nông nghiệp.
- Thiết kế, lắp ráp thành công máy bóc vỏ đậu xanh và đưa vào sản xuất thử.
- Nâng cao chất lượng đậu xanh sau khi bóc vỏ.
- Giảm chi phí lao động.
1.1.4. Ý nghĩa của đề tài:
a. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học:
- Củng cố lý thuyết đã học. Vận dụng lý thuyết đuợc học trên lớp trong giáo trình
áp dụng vào nghiên cứu chế tạo máy móc thiết bị nông nghiệp.

D
U
T
-
L
R
C
C
- Nâng cao kiến thức thiết kế, lắp ráp, chế tạo máy cho sản xuất nông nghiệp.
trực tiếp tham gia chế tạo nắm vững và nâng cao hiểu biết tay nghề trong thiết kế, lắp
ráp và chế tạo máy.
- Hiểu biết các phương pháp áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Nắm vững
quy trình chế biến các sản phẩm nông nghiệp,khả năng cách thức áp dụng khoa học kỹ
thuật trong từng lĩnh vực cụ thể.
- Khả năng tìm hiểu, nhìn nhận và đúc rút từ các yêu cầu thực tế sản xuất để có
các phát kiến mới nhằm nâng cao hiệu quả.
b. Ý nghĩa thực tiễn:
- Nâng cao năng xuất trong sản xuất nông nghiệp nói chung và trong khâu
bóc vỏ đậu xanh nói riêng. Sản lượng đậu xanh trong một đơn vị thời gian sẽ
tăng gấp nhiều lần, vừa thuận lợi cho quá trình sản xuất mà còn đảm bảo được
chất lượng.
- Nâng cao chất lượng đậu xanh sau khi bóc vỏ, đậu xanh sau khi bóc ra sẽ đồng
đều về kích thước và chất lượng thuận tiện cho nhưng giai đoạn chế biến về sau.
- Khi áp dụng máy móc sẽ giảm thời gian và chi phí cho một đơn vị công việc
trực tiếp mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất và chế biến đậu xanh.
- Máy móc được áp dụng đồng nghĩa với việc nâng cao trình độ cơ giới hoá trong
sản xuất sẽ mang lại hiệu quả kinh tế lớn và đây là điều quan trọng để hình thành khu
vựng chuyên canh với quy mô lớn tập chung.
- Nâng cao trình độ cơ giới hoá tiến dần đến hiện đại hoá trong công tác sản xuất trong lĩnh
vực nông nghiệp. Thúc đẩyquá trình cơ giới hoá nông nghiệp nói chung.
Năng suất cao gấp nhiều lần so với bóc tay.Như vậy ta có thể nâng cao năng suất
sản phẩm lên cũng như bớt gánh năng cho người lao động và giảm được giá thành sản
phẩm
- Nếu bóc bằng tay 1 người bóc 50kg trên ngày nhưng nếu băng máy thì đạt tầm
500kg/8h gấp nhiều lần.

D
U
T
-
L
R
C
C
1.2. Phân tích vật liệu vỏ đậu xanh và hạt đậu xanh:
1.2.1. Thành phần vỏ đậu:
- Đậu xanh, còn gọi là lục đậu, boubour, haricotdore, green bean. Tên khoa
học: Phaseolus aureus Roxb., Vigna aurea Roxb. Thuộc họ đậu Fabaceae
(Papilonaceae). Mô tả cây: cây thảo, mọc đứng, ít phân nhánh, cao 0,6m , lá có 3 lá
chét, lá chét hình trái xoan, ba cạnh, màu lục sẫm, có lông nháp. Hoa màu vàng hoặc
lục, rất dày đặc, xếp thành chùm ở nách, quả nằm ngang hình trụ, có lông rồi nhẵn, có
đầu nhọn ngắn. Hạt 10–15, phân cách nhau bởi các vách, màu lục, bóng.
- Đậu xanh, cùng với đậu nành, đậu đen, đậu trắng, đậu Hà Lan.. đều được xếp
vào hàng họ đậu. Đặc điểm chung của chúng là chứa nhiều protein (25 –50%). Do ở rễ
của cây họ đậu có các nốt sần, ở đó các vi khuẩn cộng sinh phát triển, có khả năng lấy
Nitơ từ không khí nên không những cung cấp đủ Nitơ cho cây mà còn làm cho đất đai
thêm màu mỡ bằng nguồn Nitơ thừa thải ra.
- Về mặt cấu tạo, họ đậu thuộc các hạt họ hòa thảo. Chúng không có nội nhũ,
nội nhũ của chúng bị mất trong quá trình hình thành hạt. Cấu tạo chủ yếu của họ đậu
gồm 3 phần: vỏ, tử diệp (lá mầm) và phôi (mộng).
1.2.2. Thành phần hạt đậu:
- Thành phần Hóa học của hạt đậu xanh: hạt đậu xanh có trung bình:
13,7% nước 2,4% lipid 4,6% xenluloza
23% protit 52% glucid
- Mỗi 100g đậu xanh cung cấp cho cơ thể:
329 calo 62,7 mgCa 369,5 mgP
4,75% Fe 0,06mg% caroten 0,71mg% vitB1
0,15mg% vitB2 2,4mg% vitPP 4mg% vitC
1.2.3. Độ ẩm để bóc vỏ đậu:
- Độ ẩm để bóc vỏ đậu xanh , khi thu hoạch đậu độ ẩm vào khoảng trên 13% ,
Khi thu hoạch là đậu có thể cho máy để dập đậu hoàn toàn . Vì vậy độ ẩm để bóc vỏ
đậu xanh khoảng 13%-14%. Sau đó sẽ sấy hoặc phơi đậu thành phẩm lại sẽ nhanh hơn
để bảo quản.

D
U
T
-
L
R
C
C
Khi đưa vào bảo quản độ ẩm của hạt phải từ 9,5 - 10%. Nếu hạt đậu xanh có độ
ẩm > 13% thì mọt dễ đục dẫn đến chất lượng giảm không làm giống được.
Vì vậy, quá trình phơi, sấy hạt sau khi thu hoạch có vai trò rất quan trọng trong
bảo quản, chế biến cũng như nâng cao chất lượng hạt.
1.2.4. Hình thái học của Đậu xanh
Bảng 1.1. Khảo sát 10 quả đậu xanh
bq
lq
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 87 6.5
2 111 7.4
3 86 7.7
4 100 6.3
5 98 6.7
6 70 6.8
7 91 6
8 81 6.1
9 98 6.8
10 78 7
Hình 1.1. Hình thái học của Đậu xanh

D
U
T
-
L
R
C
C
 Thân:
Thân đậu xanh thường có 4 cạnh, thân xanh hoặc tím đỏ tùy thuộc vào giống.
Trên thân có lông phủ, nhất là ở phần thân non. Gần gốc, long rụng, thân nhẳn hơn.
Thân cao 30-60 cm. Trong điều kiện thuận lợi, hạt có thể cao tới 80-100 cm tùy
giống.
Tốc độ tăng trưởng chiều cao thân từ ngày thứ 20 đến khi ra hoa, quả tương đối
ổn định – có thể đạt 1-1,5 cm/ngày.
Khi quả hình thành, tốc độ sinh trưởng thân giảm dần và sau khi thu hoạch lần
1, sinh trưởng thân hầu như đình lại (0 – 0,2 cm/ngày).
 Cành:
Đậu xanh thường có 2-4 cành, tùy thuộc ở giống và điều kiện canh tác. Cành
mọc từ nách lá kép đầu tiên. Các cành đầu tiên xuất hiện khi có 4-5 lá trên thân chính.
Đậu xanh thường chỉ có cành cấp I. Nếu trồng dày, số cành giảm rõ rệt thậm chí
không phân cành.
 Lá:
Lá đậu xanh là lá kép có 3 lá chét.
Khi đậu mọc, 2 lá mầm tách ra và đôi lá thật đầu tiên xuất hiện, đó là 2 lá đơn,
mọc đối. Tiếp sau đó mới xuất hiện các lá kép. Lá kép mọc cách, lá thường to bản và
cả 2 mặt lá đều có long tơ. Độ dày của long tùy thuộc vào giống.
Số lá trên thân chính thường 8-10 lá. Chỉ số kiện tích lá của đậu xanh thưởng
chỉ đạt 2-3 do phiến lá to, lá thường nằm ngay nên tỷ lệ che khuất cao. Diện tích hạt
đậu xanh đạt cao nhất khi bắt đầu thu hoạch và giảm nhanh trong thời gian thu hoạch.
Lá trên cành cũng to và có màu sắc như lá trên thân chính.
 Rễ:
Rễ đậu xanh cững như các cây họ đậu khác là rễ cọc. Tuy nhiên, đâu xanh có hệ
rễ bên rất phát triển.
Rễ cọc phát triển từ rễ mầm của phôi, rễ có thể ăn sâu tới 80-100 cm. Thông
thường, rễ phân bố chủ yếu ở lớp đát 0-30 cm ( chiếm tới 85 -90 % trọng lượng rễ).

D
U
T
-
L
R
C
C
Nốt sần đậu xanh xuất hiện tất sớm (sau gieo 10-15 ngày) và nhiều. Nốt sần do
vi sinh vật cộng sinh cố định N Rhigobium sp. Cường độ cố định N của đậu xanh ở
thời điểm hoạt động mạnh nhất có thể đạt 1,37-2,05 mg/cây/ngày.
 Hoa:
Hoa đậu xanh mọc thành chum ở nách lá. Cuống hoa tự tương đối dài, có thể
đạt 5-10 cm. Đối với các giống địa phương cũ cuống hoa chỉ đạt 5-10 cm vì vậy quả ra
rải rác, khó thu hoạch. Với những giống cải tiến, hoa vị trid thấp có cuống hoa dài hơn
hoa ở vị trí cao, vì vậy quả thường vượt lên trên tầng lá tạo nên tang quả ở trên tán lá,
dễ thu hoạch.
Thường thường, đậu xanh bắt đầu nở hoa khoảng 40-45 ngày sau khi gieo (vụ
xuân) và 30 - 35 ngày (vụ hè). Thời gian ra hòa kéo dài, liên tục khoảng 15 - 40 ngày
tùy giống và điều kiện canh tác.
Hoa đậu xanh là hoa lưỡng tính, cánh tràng màu xanh tím, cáh hoa vàng nhạt.
Sự thụ phấn được tiến hành trước khi hoa nở 3-5h, vì vậy hoa chủ yếu tự thụ phấn, tỷ
lệ giao phấn trong tự nhiên chỉ chiếm khoảng 2%.
Tổng số hoa/cây biến động 30-120 hoa, trong điều kiện thuận lợi có thể đạt
150-200 hoa. Nhưng tỷ lệ đậu quả của đậu xanh thường thấp, chỉ đạt 10-20%. Có lẽ
đây cũng là yếu ố hạnh chế năng suất đậu xanh.
 Quả và hạt đậu xanh:
Quả xuất hiện 1-2 ngày sau khi hoa nở và đã có độ dài 1-1,5cm.
Quả lớn nhanh trong khoảng 5-7 ngày đầu và đạt kích thước tối đa vào khoảng 8-10
ngày sau khi hoa nở. Quả dài 8-13cm tùy từng giống.
Quả non màu xanh, có long. Vỏ quả non có thể quang hợp được. Khi hạt chín,
vỏ quả khô dần và chuyển sang màu nâu tới đen. Khi vở quả đen hoàn toàn là khi hạt
đã chín đẫy, có thể thu hoạch. Một số giống khi chín vỏ quả màu tro xám.
Trong điều kiện bình thường (nhiệt độ 28 – 35%) thời gian từ khi hoa nở đế khi
quả chín chỉ khoản 14-20 ngày.
Hạt đính thành một hàng trong vỏ quả. Số hạt/quả trong điều kiện bình thường
khoảng 8-14 hạt.

D
U
T
-
L
R
C
C
Hình 1.2. Quả đậu xanh tươi.
Yêu cầu ngoại cảnh của đậu xanh
 Nhiệt độ:
Đậu xanh là cây có ngồn gốc nhiệt đới. Yêu cầu của đậu xanh đối với chế độ
nhiệt tương đối cao. Nhiệt độ thích hợp ở tất cả các thời kỳ đậu xanh sinh trưởng, phát
triển và cho năng suất khoảng 25 – 300
C.
Nói chung, trong thời kỳ sinh trưởng, nhất là từ sau ra hoa, nhiệt độ phải luôn đảm bảo
trên 250 C tốt nhất là khoảng 28 – 320
C.
Nhiệt độ thấp, kéo dài sinh trưởng và làm giảm chất khô tích lũy, giảm số hoa,
số quả sẫn đến làm giảm năng suất. Nhiệt độ trung bình ngày là yếu tố chủ yếu chi
phối thời gian sinh trưởng của đậu xanh. Ở các tỉnh phía Bắc nước ta, trong vụ xuân,
nhiệt độ thấp ở đầu vụ là nguyên nhân hạn chế năng suất đậu xanh, nhất là đối với đậu
trồng sớm hoặc những năm rét muộn.
Đậu xanh chịu nóng tương đối tốt. Nhiệt độ 38 – 400
C không có ảnh hưởng
ssangs kể tới khả năng thụ phấn, thụ tinh của hoa và khả năng phát triển của quả đối
với một số giống cải tiến.
 Ánh sáng:
Đậu xanh là cây ngày ngắn, tuy nhiên phản ứng của đậu xanh đối với quang chu
kỳ tương đối yếu.
Đậu xanh có thể ra hoa, kết quả trong điều kiện độ dài ngày 12-13h thậm chí tới
14h.
Đậu xanh có thể ra hoa kết quả quanh năm.

D
U
T
-
L
R
C
C
Đối với cường độ ánh sáng, đậu xanh là cây ưa sáng, số giờ có nắng phải đạt
180-200h/tháng. Trong thời kỳ ra hoa kết quả, số giờ nắng phải đạt > 200h/tháng. Số
giờ nắng giảm dưới 150h/tháng làm cây bị vóng, yếu, tỷ lệ rụng hoa tăng, sâu bệnh
nhiều.
Sáng Ở miền bắc, vụ đậu xanh hè được thỏa mãn đầy đủ ánh sáng hơn các vụ
khác nên khả năng năng suất đậu xanh ở vụ hè có thể đạt cao.
 Độ ẩm và mưa:
Cây đậu xanh có khả năng chịu hạn khá. Tuy nhiên, chế độ mưa vẫn là yếu tố
khí hậu ảnh hưởng lớn nhất đến năng suất đậu xanh.
Độ ẩm đất thích hợp cho sự sinh trưởng của đậu xanh là 70-80%. Thời điểm chế độ có
ảnh hưởng lớn nhất đến năng suất là thời kỳ mọc và thời kỳ ra hoa – kết quả.
Hạt đậu xanh nhỏ, vì vậy hạt rất mẫn cảm với độ ẩm đất thời kỳ nảy mầm. Độ
ẩm thích hợp (70 -80%) và độ đồng đều về độ ẩm đất quyết định thời gian, tỷ lệ mọc
mầm và độ đồng đều của ruộng đậu xanh trong thời kỳ mọc.
Thời kỳ cây con đậu xanh có khả năng chịu hạn tốt hơn cả. Hạn tương đối ở
thời kỳ này tao điều kiện cho bộ rễ ăn sâu, tăng khả năng chịu hạn cho giai đoạn sinh
trưởng sau.
Thời kỳ sinh trưởng sinh thực, cây mẫn cảm với độ ẩm hơn cả. Thiếu ẩm thời
kỳ này có thể tăng tỷ lệ rụng hoa, rụng quả đậu xanh. Lượng mưa cần thiết cho vụ đậu
xanh là 400 – 600 mm.
 Đất đai, dinh dưỡng:
Đậu xanh không yêu cầu chặt chẽ về đất đai, Trừ đất sét năng và đất chua mặn,
các loại đất khác đều có thể trồng được đậu xanh.
Tuy nhiên, những loại đất thích hợp với trồng đậu xanh là đất cát pha, đất thịt
nhẹ, có tầng đất mặt sâu trên 50 cm, đất có cấu tượng, giữ nước và thoát nước tốt, pH
thích hợp với dậu xanh khoảng 5,5 -7.
1.3. Giới thiệu chung về cây đậu xanh và các phương pháp bóc vỏ đậu xanh hiện
nay:
1.3.1. Giới thiệu cây đậu xanh:
Đậu xanh hay đỗ xanh theo phương ngữ miền Bắc (tiếng Pháp: haricot mungo,
tiếng Anh: mung bean) là cây đậu có danh pháp hai phần Vigna radiata có kích thước

D
U
T
-
L
R
C
C
hạt nhỏ (đường kính khoảng 2–2,5mm). Ở Việt Nam đậu xanh là loại đậu thường được
sử dụng để làm xôi, làm các loại bánh khọt, bánh đậu xanh, bánh ngọt, chè, hoặc được
ủ cho lên mầm để làm thức ăn (giá đỗ).
- Quả: Quả đậu xanh thuộc loại quả giáp, hình trụ thẳng, mảnh nhưng số lượng
nhiều, có lông. Từ lúc nở, quả bắt đầu phát triển và chín sau 18-20 ngày. Quả non có
màu xanh, nhiều lông tơ, khi già có màu xanh đậm và khi chín có màu nâu đen hay
vàng và ít lông. Mỗi quả có khoảng 5-10 hạt.
- Hạt: Hạt hình tròn hơi thuôn, kích thước nhỏ, đường kính khoảng 2-2,5 mm,
màu xanh, ruột màu vàng, có mầm ở giữa. Các giống thường có hạt màu xanh mỡ
(bóng) hay mốc (có những giống hạt vàng, nâu hay đen), 1000 hạt nặng 30 - 70g. Các
giống hạt xanh bóng, có trọng lượng 1000 hạt nặng hơn 55(g) thích hợp để xuất khẩu.
Hạt đậu xanh có nhiều giá trị dinh dưỡng. Trong 1 hạt có 24% protein, 2- 4% chất béo,
50% đường bột, nhiều sinh tố B và P.
Cây đậu xanh phát triển ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, độ cao từ vùng đồng
bằng đến 1.850 mét. Là cây đậu đỗ quan trọng đứng hàng thứ ba sau đậu nành và đậu
phụng (2 loại cây công nghiệp ngắn ngày).
Hình 1.3. Bông đậu xanh.
- Thành phần dinh dưỡng:
* Theo phân tích của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) thì thành phần dinh
dưỡng trong hạt đậu xanh và giá đậu xanh như sau:

D
U
T
-
L
R
C
C
a. Thành phần dinh dưỡng trong 100 g hạt đậu xanh khô:
Bảng 1.2. Giá trị dinh dưỡng hạt đậu xanh khô
Giá trị dinh dưỡng trong 100 g hạt đậu xanh khô
Năng lượng 1452 kJ (347 kcal)
Carbohydrate 62,62 g
- Đường 6,6 g
- Chất xơ thực phẩm 16,3 g
Chất béo 1,15 g
Protein 23,86 g
Thiamine (vit. B 1) 0.621 mg (54%)
Riboflavin (vit. B 2) 0,233 mg (19%)
Niacin (vit. B 3) 2,251 mg (15%)
Axit pantothenic (B 5) 1.91 mg (38%)
Vitamin B 6 0.382 mg (29%)
Folate (vit. B 9) 625 mg (156%)
Vitamin C 4,8 mg (6%)
Vitamin E 0,51 mg (3%)
Vitamin K 9 mg (9%)
Canxi 132 mg (13%)
Ủi 6.74 mg (52%)
Magiê 189 mg (53%)
Mangan 1.035 mg (49%)
Phốt pho 367 mg (52%)
Kali 1246 mg (27%)
Kem 2,68 mg (28%)
Ghi chú! Tỷ lệ % đáp ứng cho nhu cầu mỗi ngày của người lớn.
Nguồn: Cơ sở dữ liệu của USDA dinh dưỡng

D
U
T
-
L
R
C
C
b. Thành phần dinh dưỡng trong 100 g hạt đậu xanh hấp chín:
Bảng 1.3. Giá trị dinh dưỡng hạt đậu xanh hấp chín
Giá trị dinh dưỡng trong 100 g hạt đậu xanh hấp chín
Carbohydrate 19.15 g
- Đường 2 g
Chất béo 0,38 g
Protein 7,02 g
Thiamine (vit. B 1) 0,164 mg (14%)
Riboflavin (vit. B 2) 0,061 mg (5%)
Niacin (vit. B 3) 0,577 mg (4%)
Axit pantothenic (B 5) 0,41 mg (8%)
Vitamin B 6 0,067 mg (5%)
Folate (vit. B 9) 159 mg (40%)
Vitamin C 1 mg (1%)
Vitamin K 2,7 mg (3%)
Canxi 27 mg (3%)
Sắt 1,4 mg (11%)
Magiê 48 mg (14%)
Mangan 0,298 mg (14%)
Kali 266 mg (6%)
Kẽm 0,84 mg (9%)

D
U
T
-
L
R
C
C
Bảng 1.4. Thành phần dinh dưỡng trong 100 g giá đậu xanh tươi:
Giá trị dinh dưỡng trên 100 g giá đậu xanh tươi
Carbohydrate 5,94 g
- Đường 4,13 g
Chất béo 0,18 g
Protein 3.04 g
Thiamine (vit. B1) 0,084 mg (7%)
Riboflavin (vit. B2) 0,124 mg (10%)
Niacin (vit. B3) 0,749 mg (5%)
Axit pantothenic (B5) 0,38 mg (8%)
Vitamin B6 0.088 mg (7%)
Folate (vit. B9) 61 mg (15%)
Vitamin C 13,2 mg (16%)
Vitamin K 33 mg (31%)
Canxi 13 mg (1%)
Sắt 0.91 mg (7%)
Magiê 21 mg (6%)
Mangan 0.188 mg (9%)
Kali 149 mg (3%)
Kẽm 0,41 mg (4%)

D
U
T
-
L
R
C
C
 Theo các nguồn phân tích khác
Trong 100g ăn được, hạt đậu xanh có chứa khoảng 62-63% carbohydrate và
16% chất xơ, 24% protein, 1% béo, , và cung cấp khoảng 340 kcal (Wenju Liu 2007).
+ Carbohydrate trong hạt đậu xanh gồm chủ yếu là tinh bột (32-43%), với
lượng amylose chiếm khoảng 19.5 - 47%. Nguồn tinh bột dồi dào trong đậu xanh đã
được ứng dụng rộng rãi vào thực tiễn sản xuất (Naomy Ohwada 2003).
Ngoài ra, trong đậu xanh còn chứa nhiều loại đường, chủ yếu là saccharose,
trong đó hàm lượng glucose chiếm ưu thế hơn so với fructose, và một số đường khác
như raffinose, arabinose, xylose, galactose (Jyoti Chopra 1998, Earl E. Watt 1977).
Bảng 1.5. Thành phần Carbonhydrate trong 100 g hạt đậu xanh khô (g/100g)
Thành phần Carbonhydrate trong 100 g hạt đậu xanh khô (g/100g)
Tổng carbohydrate 62.3
-Tinh bột 54.88
-Đường khử 4.85
-Raffinose 0.41
-Stachyose 1.49
Nguồn: PGS.TS Lê văn Việt Mẫn
Bảng 1.6. Protein trong hạt đậu xanh
Thành phần Axit amin trong Protein hạt đậu xanh khô
Tên axit amin Hàm lượng (mg/100g ăn được)
-Lysine 2145
-Methionine 458
-Tryptophane 432
-Phenylalanine 1259
-Threonine 736
-Valine 989
-Leucine 1607
-Isoleucine 941

D
U
T
-
L
R
C
C
-Arginine 1470
-Histidine 663
-Cystine 113
-Tyrosine 556
-Alanine 809
Trong protein đậu xanh có chứa các chất kìm hãm protease làm giảm giá trị
dinh dưỡng của nó. Các chất kìm hãm thường là Kunitz và Bowman-Birk. Kunitz là
chất kìm hãm trypsine, còn Bowman-Birk có hai trung tâm hoạt động có thể kìm hãm
cả trypsine và chymotrypsine. Chất ức chế sẽ bị vô hoạt bởi nhiệt, gia nhiệt bằng hơi
ẩm sẽ hiệu quả hơn là sấy. Đun trong nước sôi khoảng 20 phút sẽ vô hoạt hầu hết chất
ức chế trypsin. Bên cạnh đó, trong protein đậu còn chứa hemagglutinin hay còn gọi là
lectin, có khả năng tạo phức khá bền vững với glucid. Tương tác giữa các lectin với
các glucoprotein có mặt trên bề mặt các hồng cầu sẽ làm ngưng kết các tế bào này gây
hiện tượng đông tụ máu. Tuy nhiên chúng cũng dễ dàng bị phân hủy bởi nhiệt nên
không ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng của đậu xanh khi nấu chín.
+Hàm lượng lipid trong hạt đậu xanh rất thấp nhưng có ảnh hưởng rất lớn đến
chất lượng của hạt, bột và sản phầm chế biến từ hạt đậu.
Chất béo của hạt đậu xanh có giá trị sinh học tương đối cao vì trong thành phần
của nó có 20 acid béo trong đó chứa nhiều acid béo chưa no không thay thế như acid
linoleic và acid linolenic. Ngoài ra trong đậu xanh còn có một lượng đáng kể các
chất phophatit. Tuy nhiên, do đặc điểm chứa nhiều acid béo chưa no nên chất béo của
hạt dễ bị oxy hóa tạo ra mùi ôi khó chịu, vì vậy trong quá trình chế biến cần quan tâm
đến vấn đề này.
+Hàm lượng Vitamin và chất khoáng trong hạt đậu xanh: Đậu xanh có
nguồn vitamin khá đa dạng như A, B1, B2, C, niacin và muối khoáng tập trung chủ
yếu ở phần vỏ hạt gồm có Na, K, Ca, P, Fe, Cu (Hozayn M. 2007, P. Nisha 2005).
Ngoài ra trong hạt đậu xanh còn chứa các enzym như lipase, transferase, hydrolase,
lipoxygenase….

D
U
T
-
L
R
C
C
Bảng 1.7. Hàm lượng Vitamin và chất khoáng trong hạt đậu xanh
Hàm lượng Vitamin và chất khoáng trong hạt đậu xanh
(mg/100g ăn được)
Vitamin Chất khoáng
Thành phần Hàm lượng Thành phần Hàm lượng
Vitamin B1 0.72 Na 6
Vitamin B2 0.15 K 1132
Vitamin C 4 Ca 64
Vitamin PP 2.4 P 377
Fe 4.8
Cu 0.76
1.3.2. Công dụng của cây đậu xanh.
Công dụng chính của cây đậu xanh là hạt đậu đã chín. Do có thành phần dinh
dưỡng cao, không độc và có nhiều tác dụng dược liệu nên hạt đậu xanh đã được khai
thác trong ẩm thực và dược liệu từ lâu đời.
Ở các nước khác đậu xanh đậu xanh được chế biến thành nhiều loại thực phẩm
rất phong phú.
* Hạt đậu xanh dùng làm thực phẩm
- Hạt đậu xanh dùng trong các món nấu ăn:
Quan niệm của người Châu Á là vỏ của hạt đậu xanh có nhiều chất bổ dưỡng
hơn cả thịt hạt. Vỏ đậu xanh giúp giảm bớt mờ mắt, vì vậy nhiều người thường nấu cả
vỏ, không bỏ đi. Việc dùng đậu xanh tách bỏ vỏ chỉ là thẩm mỹ về màu sắc trong ẩm
thực.
Hạt đậu xanh còn nguyên vỏ hoặc đã tách vỏ được chế biến theo nhiều món ăn
sau đây:
+ Cháo đậu xanh: Người Trung Quốc và Việt Nam thường ăn điểm tâm bằng
các loại cháo, như cháo thịt, cháo cá nhưng trong đó thông dụng nhất là cháo đậu
xanh, bởi tính nhẹ nhàng thanh sạch và tác dụng giải độc cho cơ thể. Cháo đậu xanh có
hai dạng:

D
U
T
-
L
R
C
C
☼ Cháo đậu xanh đơn giản: Được nấu bằng cách dùng hạt đậu xanh còn
nguyên vỏ nấu chung với gạo. Cháo đậu xanh có tác dụng thanh nhiệt, giải cảm,
thường dùng cho người đang dưỡng bệnh, người già…
Ở các nước Đông Nam Á và Ấn Độ đôi khi cháo đậu xanh được nấu với nước
cốt dừa để dùng điểm tâm cho người khỏe mạnh.
☼ Cháo đậu xanh nấu với thịt: Là món cháo phổ biến, có chất lượng tốt khi
nấu với các loại thịt như gà, vịt, ngỗng, bò, chó, trâu, rắn, rùa…Thịt nấu cháo đậu
xanh có cả gạo và đậu xanh.
Cháo bồ câu nấu đậu xanh
+ Thịt hầm đậu xanh: Thịt hầm đậu xanh khác với cháo là chỉ dùng thị còn
xương nấu với đậu xanh còn nguyên vỏ. Thịt hầm đậu xanh thường nấu với xã bầm,
món này phổ biến ở Việt Nam, Ấn Độ và các nước Đông Nam Á.
+ Đậu xanh hấp: Món đậu xanh nguyên vỏ được ngâm trương nước và hấp
được dùng phổ biến ở Ấn Độ và Philippines.
Ở Tamil Nadu và Andhra Pradesh (Ấn Độ), đậu xanh còn vỏ hấp được tẩm với
các loại gia vị và dừa nạo tươi trong món ăn khai vị gọi là Sundal.
+ Đậu xanh hầm: Là món ăn truyền thống ở Philippines. Món này được nấu từ
đậu xanh còn nguyên vỏ với tôm, cá được gọi là mongo guisado.
Theo truyền thống món này được phục vụ vào các buổi tối thứ Sáu, như phần
lớn dân số Philippines là Công giáo La Mã kiêng thịt vào ngày thứ Sáu trong Mùa
Chay.
Mòn đậu xanh hầm với thịt ở Philippines được gọi là Ginisang monggo được
dùng ở các ngày thường.
+ Cơm nếp đậu xanh: Ở Việt Nam, Lào, Trung Quốc và Ấn độ thường nấu
món cơm nếp vớt dậu xanh nguyên vỏ. Do đậu xanh lâu mềm nên được nấu trước, sau
đó đổ gạo nếp vào trộn đều và nấu chung.
+ Xôi đậu xanh: Xôi là gạo nếp được hấp cách thủy khác với cơm nếp được
nấu từ gạo nếp trực tiếp trong nước. Xôi đậu xanh là dùng đậu xanh nguyên vỏ hoặc
tách vỏ trộn với gạo nếp để hấp.
+ Xôi vò: Là xôi được trộn với đậu xanh đã tách vỏ được nấu chín và vò nát.
Xôi vò có màu vàng do bột hạt đậu áo vào hạt nếp đã chín. Xôi vò là món ăn truyền

D
U
T
-
L
R
C
C
thống của người Việt Nam trong các mâm cổ tết, đám tiệc đầy tháng, thôi nôi của trẻ
em, đám giổ, cúng đình…
Hình 1.4. Xôi vò Nam Bộ
+ Chè đậu xanh: Chè là món ăn ngọt được nấu từ gạo nếp với đậu xanh, chè có
thể nấu từ đậu xanh nguyên vỏ với gạo nếp (chè nếp). Ở Ấn Độ và Philippines chè nếp
thường được nấu với nước cốt dừa.
Chè đậu xanh có thể không nấu với gạo nếp mà nấu với các loại rong biển, bột
bán xắt khía và hạt trân châu (làm từ bột bán, bộ năng, bột khoai mì…gọi là che thưng.
Chè thưng có thể được ăn nóng hay ăn với đá lạnh, hay để trong tủ lạnh trước
khi ăn. Ở Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ và Philippines chè thưng được dùng để ăn
chơi như món giải khát và các quán nước đường phố thường bán loại chè này cùng với
sinh tố, nước ép trái cây…
Hình 1.5. Chè đậu xanh

D
U
T
-
L
R
C
C
+ Sinh tố đậu xanh: Hạt đậu xanh tách vỏ, nấu chín dùng để xay sinh tố với
rau má là thức uống rất bổ dưỡng và được nhiều người ứ thính nhờ hương vị thơm
ngon của nó.
Hình 1.6. Sinh tố rau má-đậu xanh
+ Hạt đậu xanh bốc vỏ dùng làm nhân bánh
Ở các nước châu Á hạt đậu xanh bốc vỏ bằng cách ngâm nước, khi hạt trương
nước vỏ nứt ra, đảy trong nước vỏ tác ra khỏi hạt và nổi lên phía trên, dùng giá, rổ vớt
vỏ còn lại phần thịt hạt màu vàng.
Ở Việt Nam hạt đậu xanh bốc vỏ có thể được dùng làm nhân bánh được gói
trực tiếp trong gạo nếp như bánh dày, bánh chưng, bánh tét, bánh ú, bánh lá dừa…Do
thời gian hấp bánh lâu nên hạt đậu tự rả và đóng thành khối trong nhân bánh.tét nhân
đậu xanh, bánh lá dừa…
Dạng bột đậu xanh bốc vỏ nấu chín và nghiền nát được dùng làm nhân bánh rất
phổ biến ở Châu Á.
Đạng này ở Việt Nam có bánh ít, bánh ít trần, bánh vò (Miền Bắc), bánh da lợn,
bánh cuốn, bánh bèo…
Loại hạt đậu xanh nấu tán nhuyển có tẩm đường dược dùng làm nhân các loại
bánh ngọt để lâu như bánh in, bánh lột da, bánh nậm, bánh đậu xanh Hải Dương, bánh
trung thu…rất phổ biến ở Việt Nam.
Bánh Trung Thu nhân đậu xanh cũng là sản phẩm độc chiêu của Trung Quốc.
+ Hạt đậu xanh vừa nẩy mầm làm nhân bánh và thức ăn:
Khác với giá đậu xanh, hạt đậu xanh vừa nẩy mầm (nứt nanh) được sử dụng để
chế biến món ăn ở một số nước Châu Á:

D
U
T
-
L
R
C
C
Ở Việt Nam hạt đậu xanh nguyên vỏ ngâm vừa nứt nanh được hấp để làm nhân
bánh cống, đặc biệt là bánh cống Cần Thơ.
Ở Trung Quốc và Hàn Quốc đậu xanh nứt nanh cũng được hầm với các vị thuốc
Bắc để dùng như các thức ăn tẩm bổ.
Hình 1.7. Bánh tét nhân đậu xanh
Hình 1.8. Bánh cống Cần Thơ
-Giá đậu xanh, một loại rau tuyệt vời:
Đa số các nước trên thế giới đều dùng hạt đậu xanh nguyên vỏ đề ủ giá. Giá đậu
xanh là món rau truyền thống ở Việt Nam, đặc biệt ở Nam Bộ. Các chợ rau và các
quầy rau trong siêu thị luôn có bày bán giá tươi.
Cách ủ giá truyền thống của Việt Nam là dùng tro trấu hay tro dừa để ủ giá là
một cách sản xuất rau an toàn. Nhưng hiện nay vì lợi nhuận, các lò ủ giá dùng chất

D
U
T
-
L
R
C
C
kích thích (GA3) và một số chất kích thích sinh trưởng không rõ nguồn gốc từ Trung
Quốc rất nguy hiểm, tốt nhất nên ủ giá theo cách truyền thống để dùng trong gia đình.
Ở Việt Nam giá đậu xanh được dùng làm rau ăn theo nhiều cách:
-Dùng ăn sống trực tiếp: rất phổ biến trong bữa cơm gia đình. Các món hủ tiếu,
phở, bún riêu, bún ốc, bánh canh, luôn được ăn kèm với giá sống hay giá trụng
-Dùng làm món xào: Có thể xào với hẹ, nấm, rong biển, tàu hủ trong các món
ăn chay, hoặc xào với tôm, cua, mực, trứng, thịt trong các món ăn mặn. Nhân bánh
xèo, bánh cống ở Nam Bộ luôn có giá đậu xanh.
-Dùng trong các món nấu: Giá đậu xanh là món không thể thiếu trong canh
chua Nam bộ.
-Dưa giá: Giá đậu xanh và hành muối dưa chua là món ăn đặc biệt của ngày tết
cổ truyền ở Việt Nam, Trung Quốc. Dưa giá có thể ăn trực tiếp như cải dưa hoặc xào,
nấu như giá sống.
Hình 1.9. Giá đậu xanh
-Rau mầm từ đậu xanh
Do hạt đậu xanh mọc mầm nhanh, đồng loạt và tỷ lệ nẩy mầm cao (gần 100%)
nên được dùng để trồng rau mầm rất đạt hiệu quả. Rau mầm có thể ăn sống, xào, nấu
đều rất ngon và bổ dưỡng. Hiện nay nhiều nước đã phát triển rau mầm như một nguồn
rau sạch và an toàn, trong đó chủ yếu là rau mầm tù hạt đậu xanh.
-Các bộ phận của cây đậu xanh dùng làm thuốc:
+ Theo đông y:

D
U
T
-
L
R
C
C
Hạt đậu xanh có vị ngọt, hơi lạnh, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trừ phiền
nhiệt, bớt đau sưng, ích khí lực, điều hoà ngũ tạng, nấu ăn thì bổ mát và trừ được các
bệnh nhiệt. Vỏ hạt đậu xanh có vị ngọt, tính mát không độc, có tác dụng giải nhiệt độc
làm cho mắt khỏi mờ.
Hình 1.10. Hạt đậu xanh
+Bài thuốc từ đậu xanh:
Giải nhiệt, cảm sốt, dùng bột đậu xanh (cả vỏ) 50g, lá dâu non 18g, lá tía tô
12g.
Bột đậu xanh cho thêm ít gạo nấu nhừ nát, dâu và tía tô thái nhỏ, bỏ vào nồi cháo,
để sôi 5-10 phút, ăn nguội để tránh ra nhiều mồ hôi, và chữa cảm thể nóng, đã ra nhiều
mồ hôi.
1.3.3. Sự phát triển của cây đậu trong đời sống
+Sản xuất tinh bột đậu xanh thô:
Bộ đậu xanh thô có thể sản xuất bằng cách trực tiếp xay hạt khô hoặc đâm hạt
khô để tách vỏ xảy bỏ vỏ rồi xay. Để bảo quản lâu có thể rang hạt rồi xay.
Bột đậu xanh thô được đun trong nước nóng và pha với đường dùng cho trẻ em
và người lớn uống đều tốt. Uống bột đậu xanh thô điểm tâm vào buổi sáng hay buổi tối
đều tốt.
+Sản xuất tinh bột đậu xanh:
Tinh bột được chiết xuất từ hạt đậu xanh ở Trung Quốc và Ấn Độ được sử dụng
trong công nghệ thực phẩm để làm bún tàu, loại bún này khi nấu chín không tan rã như

D
U
T
-
L
R
C
C
các loại tinh bột khác. Được dùng với tên gọi là miến đậu xanh (bún tàu) trong các
món bún Trung Quốc (Fensi, tung hoon).
Tinh bột đậu xanh còn được dùng làm món thạch đậu xanh ở miền Nam Trung
Quốc liangfen, (có nghĩa là thạch đậu xanh ướp lạnh), đó là thực phẩm rất phổ biến
trong mùa hè. Jidou liangfen là một thương hiệu của thạch đậu xanh thực phẩm ở
Vân Nam. Thạch đậu xanh cũng được làm chất keo độn cho sa tế tương ớt.
Ở Hàn Quốc, một loại thạch đậu xanh gọi là nokdumuk (hay cheongpomuk)
được làm từ tinh bột đậu xanh, một thạch tương tự có màu vàng do bổ sung dịch cây
sơn màu, được gọi là hwangpomuk.
Ở Andhra Pradesh (Ấn Độ) tinh bột đậu xanh cũng được chết biến thành loại
"giấy bóng kính" để bọc bánh, kẹo và thực phẩm khô, vừa đẹp mắt, vừa ăn được và an
toàn.
+Đậu xanh dùng làm cây thức ăn chăn nuôi
Ở Úc nghiên cứu trồng đậu xanh làm thức ăn chăn nuôi đại gia súc và Kanguru
có hiệu quả hơn các loại đậu khác. Lượng hạt giống sạ lấp theo hàng là 6 kg/ha, hàng
cách hàng 50 cm, cây cách cây 20-30cm. Khi cây ra hoa rộ sản lượng chất khô là
1.800 kg.
Gia súc ăn bột thân, lá đậu xanh không độc so với đậu nành và các loại đậu
khác.
1.3.4. Phương pháp bóc vỏ thủ công:
Đậu thu hoạch về phơi khô, rồi bỏ vào bao đập cho nát vỏ bên ngoài ra. Sau đó
để trước máy quạt và bắt đầu đổ từ từ cả vỏ lẫn hạt rơi xuống. Với sức gió vừa phải
của quạt mát, sẽ làm cho vỏ nhẹ hơn bay ra, còn trái nặng hơn sẽ rơi xuống gần.
1.3.5. Phương pháp bóc vỏ đậu xanh bằng máy:
a. Ưu điểm của máy bo
 Đối với phương pháp thủ công thì mất nhiều thời gian và chi phí cho người lao
động , nhưng năng suất lại không cao .
 Đối với phương pháp bóc vỏ bằng máy cải tiến , tuy năng suất bóc vỏ thì cao
hơn so với phương pháp thủ công .Nhưng chi phí giá thành thì lại cao .
 Ngoài ra còn nhiều phương pháp để bóc vỏ đậu xanh tuy nhiên vẫn còn nhiều
hạn chế .

D
U
T
-
L
R
C
C
 Vì vậy chúng em tìm hiểu thiết kế và làm mô hình của máy bóc vỏ đậu nhằm
đáp ứng được nhu cầu cần thiết ngoài thực tế đó . Máy đạt được năng suất cao, gọn
nhẹ , giá thành chi phí đầu tư cho máy lại phù hợp với khả năng của người nông dân.
Đồng thời không mất nhiều thời gian lao động.
 Bóc vỏ là một quá trình công nghệ được sử dụng rất nhiều trong thực tế sản
xuất và đời sống. Trong công nghiệp như chế biến nông – hải sản dựng , kỹ thuật bóc
vỏ đóng một vai trò quan trọng trong dây chuyền sản xuất. Trong nông nghiệp, bóc vỏ
là một trong những công đoạn quan trọng của công nghệ sau thu hoạch Sản phẩm,
đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm . Ở Đồ án môn học này, em xin trình bày về
quy trình công nghệ và thiết bị bóc vỏ đậu xanh nguyên quả , năng suất 1 tấn/ngày
theo sản phẩm.

D
U
T
-
L
R
C
C
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU VÀ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN THÍCH HỢP
2.1. Giới thiệu các phương án để bóc tách vỏ đậu bằng máy:
2.1.1. Phương án 1: Chế tạo lược quay theo hình xoắn ốc:
Hình: 2.1 Lược quay theo hình xoắn ốc.
Phương pháp này sử dụng tốc độ cao của lược quay để đánh nguyên liệu trong
lồng lưới và giải phóng hạt. Nguyên lý cơ bản ở đây là dùng tốc độ cao của lược đánh
vào hạt đậu và tách vỏ hạt đậu ra khỏi trái đậu.
Chú thích:
1: Trục lược
2: Răng lược.
Đặc điểm: Năng suất cao, tránh bị va đập làm gãy răng lược, chê tạo đơn giản, chi phí
thấp.

D
U
T
-
L
R
C
C
2.1.2. Phương án 2: Chế tạo hai lược đan xen nhau, lược trên quay, lược dưới cố
định:
Hình 2.2: Lược quay đan xen tĩnh – động.
Chú thích:
1: Trục động 3: Răng lược động
2: Trục tĩnh 4: Răng lược tĩnh
Phá vỡ vỏ nguyên liệu dựa vào lực cắt bằng các cơ cấu dao, nguyên lý cơ bản của
phương pháp này là khi nguyên liệu vào khe giữa của các dao chuyển động và dao
tĩnh, các lưỡi dao bố trí trên các đĩa sẽ xát vỏ, giải phóng nhân.

D
U
T
-
L
R
C
C
Đặc điểm: Phương pháp này cho năng suất cao, thích hợp với các loại như đậu xanh,
đậu đen. Tuy nhiên cơ cấu này khó chế tạo răng lược đồng đều và dễ gây ra sự cố nếu
có 1 răng lược bị cong.
2.1.3. Phương án 3: Chế tạo hai lược đan xen nhau, cả 2 lược cùng quay:
Hình 2.3: Hai răng lược đan xen, cùng quay.
Chú thích:
1: Răng lược động 1 3: Trục động 1
2: Răng lược động 2 4:Trục động 2
Phương pháp này phá vỡ nguyên liệu bằng cách quay đan xen giữa 2 lược. Tạo va
đập lớn và tách vỏ. Giải phóng nhân.
Đặc điểm: Phương pháp này cho năng suất cao. Nhưng cũng như phương án 2
khó để để chế tạo răng lược đồng đều nhau. Và khi có 1 răng lược bị cong thì sẽ gây ra
sự cố rất lớn và nguy hiểm.

D
U
T
-
L
R
C
C
2.2. Lựa chọn phương án thích hợp để chế tạo máy bóc tách vỏ đậu xanh.
Từ 3 phương án được liệt kê trên, ta nhận thấy phương án 1: “chế tạo lược quay
theo hình xoắn ốc” là phương án tối ưu nhất trong 4 phương án trên. Nên ta quyết
định chọn phương án 1 làm phương án thiết kế.

D
U
T
-
L
R
C
C
CHƯƠNG 3: TÍNH TOÁN CÁC THÔNG SỐ ĐỘNG HỌC MÁY
3.1. Sơ đồ thiết kế ban đầu.
Ta có sơ đồ thiết kế ban đầu:
Hình 3.1. Sơ đồ thiết kế ban đầu.
Chú thích:
1: Trục lệch tâm 4: Miệng máy (phễu nhận vật liệu)
2: Quạt gió. 5: Lược quay
3: Dây đai 6: Sàn rung.

D
U
T
-
L
R
C
C
3.2. Tính chọn động cơ.
a. Tính chọn quạt gió.
Theo giáo trình “Bơm, quạt, máy nén trong công nghiệp” của tác giả GS.TSKH
Nguyễn Minh Tuyển, nhà xuất bản xây dựng 2005.
Theo hệ số cao tốc. quạt mẫu ở đây có áp lực 30 mm cột nước và có công suất
Q = 1m3
/s là hợp lý nhất
Ta có công thức tính
ns=
11,3×𝑛×𝑄
1
2
(
𝐻
𝜌
)
3
4
(v/ph) (công thức 4-1)
Trong đó:
n- số vòng quay của quạt trong một phút, v/ph
Q – năng suất, 𝑚3
/s
H – áp lực, mm cột nước, mm
𝜌 – khối lượng riêng của không khí, 1,2 kg/m3
(theo thực tế)
Tùy thuộc vào hệ số cao tốc ta còn chia quạt ly tâm ra quạt cao tốc (hướng trục)
có ns > 1500 v/ph, quạt có vận tốc trung bình với ns = 800 -1400 v/ph, quạt có vận tốc
chậm với ns = 500 -700 v/ph, quạt rất chậm với ns < 500 v/ph.
Vậy dựa theo hệ số cao tốc và yêu cầu của đề tài, ta chọn quạt gió có vận tốc trung
bình với ns = 800 -1800 v/ph (ta chọn ns = 1400 v/ph)
Ta tính được số vòng quay của quạt.
n =
𝑛𝑠 × (
𝐻
𝜌
)
3
4
11,3 × 𝑄
1
2
=
1400 × (
30
1,2
)
3
4
11,3 × 1
1
2
= 1989 (v/ph)
b. Công suất của quạt
Nếu bỏ qua sự biến đổi khối lượng riêng của khí, thì công suất cần thiết của quạt
xác định theo công thức:
N =
10−3×𝑄×𝐻×𝑔
ɳ
(công thức 4-2)
Trong đó:
N: Công suất của quạt, Kw
Q: Năng suất của quạt 1m3
/s
H: áp lực, mm cột nước, mm

D
U
T
-
L
R
C
C
g: gia tốc trọng trường 10m/s2
ɳ: hiệu suất chung, ɳ = 0.4-0.6 (chọn bằng 0,5)
N =
10−3×1×30×10
0.5
= 0.6 Kw
c. Công suất động cơ
Công suất động cơ được tính theo công thức
Nđc = k.N (Kw) (công thức 4-3)
giá trị của k được tra trong bảng 3.1 trang 169, tùy thuộc vào công suất N. ta có
k = 1.3
Nđc = 1.3 x 0.6 = 0.78 (Kw)
Dựa vào các tính toán công suất cho guồng quay đậu và công suất cần thiết cho
quạt gió. Ta có được công suất cần thiết của động cơ điện
Nlv > Nđc + Ntc = 0.78 + 0.54 = 1.32 Kw (công thức 4-4)
d. Chọn động cơ
Theo bảng 2P trang 322 sách thiết kế chi tiết máy, Nguyễn Trọng Hiệp
Dựa vào các thông số tính toán ở trên, để phù hợp với yêu cầu ta chọn động cơ
loại động cơ điện che kín, có quạt gió ký hiệu AO2(AOJI2)22-4 có công suất 1,5 Kw,
số vòng quay 1420 vòng/phút.
3.3. Tính toán tỉ số truyền:
3.3.1. Lựa chọn tỷ số truyền
Ta có 2 tỉ số truyền là:
-id1 truyền đến trục chính
-id2 truyền đến quạt gió
Tỷ số truyền của bộ truyền đai cần thỏa mãn được các yêu cầu sau:
- Quạt gió phải quay ở tốc độ vừa tạo đủ gió để đẩy vỏ khỏi máng nghiêng lại vừa
không quá mạnh làm thổi bay cả hạt.
- Tốc độ quay của rulo phải phù hợp nhất để vừa đảm bảo năng suất cao lại vừa
bóc được hạt có chất lượng cao nhất.
- Tỷ số truyền qua mỗi trục không vượt quá 6 để đảm bảo góc ôm và công suất
truyền.
Vì từ một động cơ phân thành 2 bộ truyền đai nên ta không có tỉ số truyền chung
nên ta tính tỉ số truyền:

D
U
T
-
L
R
C
C
)
(
7555
986
78
,
0
.
10
.
55
,
9
10
.
55
,
9 6
2
2
6
2 Nmm
n
P
M 


-id1 truyền đến trục chính:
id1= 775
.
1
800
1420
1


n
ndc
-id2 truyền đến quạt gió
id2 = 71
.
0
1989
1420
2


n
ndc
3.3.2. Xác định công xuất, momen, số vòng quay
a. Số vòng quay
800
1
1 

i
n
n dc
(v/ph)
1986
2
2 

i
n
n dc
(v/ph)
b. Momen xoắn
i
i
n
P
M 6
1 10
.
55
,
9

)
(
10903
10
.
55
,
9
1
1
6
1 Nmm
n
P
M 

Bảng 3.1. Bảng tóm tắt thông số máy
Trục
Thông số
Động cơ I II III
Tỉ số truyền u 1.775 0.735 6.44
Số vòng quay n(v/ph) 1420 750 1933 300
Công suất P(kw) 1.5 0.54 0.78 0.78
Moment xoắn m(Nmm) 10088 10903 7555 11593
(công thức 4-5)

D
U
T
-
L
R
C
C
3.4. Thiết kế bộ truyền đai:
3.4.1. Giới thiệu các bộ truyền.
☼ Bộ truyền đai.
+ Nguyên lý:
Hình 3.2. Bộ truyền đai
- Bộ truyền đai hoạt động theo nguyên lý ma sát:Công suất sinh ra từ bánh chủ
động (1) truyền cho bánh bị động (3) nhờ ma sát sinh ra giữa dây đai (3) và bánh đai
(1) (2).
- Ma sát sinh ra giữa hai bề mặt được xác định bằng công thức:
Fms = f.N
Như vậy, để có lực ma sát thì cần thiết cần phải có lực pháp tuyến. Trong bộ
truyền đai, để tạo lực pháp tuyến thì phải tạo lực căng đai ban đầu, ký hiệu là F0.
+ Phân loại:
- Theo thiết diện đai: Bao gồm đai dẹt, đai hình thang, đai răng lược, đai tròn, đai
răng, đai lục giác.
- Theo kiểu truyền động: Truyền động giữa hai trục song song cùng chiều, truyền
động giữa hai trục song song ngược chiều, truyền động giữa các trục chéo nhau.
(công thức 4-6)

D
U
T
-
L
R
C
C
+ Ưu nhược điểm và phạm vi sử dụng:
Ưu điểm:
- Có thể truyền động giữa các trục cách xa nhau (<15m).
- Làm việc êm, không gây ồn nhờ vào độ dẽo của đai nên có thể truyền động với
vận tốc lớn.
- Nhờ vào tính chất đàn hồi của đai nên tránh được dao động sinh ra do tải trọng
thay đổi tác dụng lên cơ cấu.
- Nhờ vào sự trượt trơn của đai nên đề phòng sự quá tải xảy ra trên động cơ.
- Kết cấu và vận hành đơn giản.
Nhược điểm:
- Kích thước bộ tuyền đai lớn so với các bộ truyền khác: xích, bánh răng.
- Tỉ số truyền thay đổi do hiện tượng trượt trơn giữa đai và bánh đai (ngoại trừ đai
răng).
- Tải trọng tác dụng lên trục và ổ lớn (thường gấp 2-3 lần so với bộ truỵền bánh
răng) do phải có lực căng đai ban đầu (tạo áp lực pháp tuyến lên đai tạo lực ma sát).
- Tuổi thọ của bộ truyền thấp.
 Hiện nay, bộ truyền đai thang được sử dụng rộng rãi, đai dẹt ngày càng ít sử
dụng. Khuynh hướng dùng bộ truyền đai răng ngày càng phổ biến vì tận dụng được ưu
điểm của bộ truyền bánh răng và bộ truyền đai.
☼ Bộ truyền xích.
- Nguyên lý:
Hình 3.3. Bộ truyền xích

D
U
T
-
L
R
C
C
Bộ truyền xích thực hiện truyền động từ bánh xích chủ động sang bánh xích bị
động nhờ vào sự ăn khớp giữa răng trên đĩa xích và các mắc xích.
- Phân loại:
Theo công dụng chung, xích được chia làm ba loại:
- Xích kéo.
- Xích tải.
- Xích truyền động.
Trong chương trình chúng ta chỉ tìm hiểu về xích truyền động mà thôi. Xích
truyền động được chia làm 3 loại chính: xích ống, xích con lăn và xích răng.
- Ưu nhược điểm và phạm vi sử dụng:
Ưu điểm:
- Không có hiện tượng trượt như bộ truyền đai, có thể làm việc khi có quá tải đột
ngột, hiệu suất cao.
- Không đòi hỏi phải căng xích, nên lực tác dụng lên trục và ổ nhỏ hơn.
- Kích thước bộ truyền nhỏ hơn bộ truyền đai nếu cùng công suất.
- Góc ôm không có ý nghĩa như bộ truyền đai nên có thể truyền cho nhiều bánh
xích bị dẫn.
Nhược điểm:
- Bản lề xích bị mòn nên gây tải trọng động, ồn.
- Có tỉ số truyền tức thời thay đổi, vận tốc tức thời của xích và bánh bị dẫn thay đổi.
- Phải bôi trơn thường xuyên và phải có bánh điều chỉnh xích.
- Mau bị mòn trong môi trường có nhiều bụi hoặc bôi trơn không tốt.
Phạm vi sử dụng:
- Truyền công suất và chuyển động giữa trục có khoảng cách xa, cho nhiều trục
đồng thời trong trường hợp n < 500v/p.
- Công suất truyền thông thường < 100 kW.
- Tỉ số truyền < 6, hiệu suất 0,95..0,97.
☼ Bộ truyền bánh răng.
- Nguyên lý:
+ Bộ truyền bánh răng thực hiện truyền chuyển động giữa hai trục với tỷ số truyền
xác định nhờ vào sự ăn khớp của các răng trên bánh răng.

D
U
T
-
L
R
C
C
+ Có thể truyền chuyển động giữa các trục song song, cắt nhau, chéo nhau hay
biến đổi chuyển động quay thành tịnh tiến.
- Phân loại:
+ Theo sự phân bố giữa các trục:
- Truyền động giữa các trục song song: bánh răng trụ.
- Truyền động giữa các trục cắt nhau: bánh răng côn.
- Truyền động giữa hai trục chéo nhau: bánh răng côn xoắn, trụ xoắn.
+ Theo sự phân bố giữa các răng trên bánh răng.
- Bộ truyền ăn khớp ngoài.
- Bộ truyền ăn khớp trong.
Hình 3.4. Các dạng cặp bánh răng
+ Theo phương của răng so với đường sinh.
- Răng thẳng.
- Răng nghiêng.
- Răng cong.
- Răng chữ V.
- Răng xoắn.
+ Theo biên dạng răng.
- Truyền động bánh răng thân khai.
- Truyền động bánh răng Xicloit.
- Truyền động bánh răng Nôvicov.

D
U
T
-
L
R
C
C
)
/
(
97
.
2
1000
.
60
.
. 1
1
s
m
n
D
v 


- Ưu nhược điểm và phạm vi sử dụng:
Ưu điểm:
- Kích thước nhỏ, khả năng tải lớn.
- Tỉ số truyền không đổi do không có hiện tượng trượt trơn.
- Hiệu suất cao (0.97-0.99).
- Làm việc với vận tốc lớn, công suất cao.
- Tuổi thọ cao.
Nhược điểm:
- Chế tạo phức tạp.
- Đòi hỏi độ chính xác cao.
- Ồn khi vận tốc lớn.
Theo các thông số so sánh trên, ta nhận thấy bộ truyền thích hợp nhất là bộ truyền
đai. Vì vậy chúng ta sẽ dùng bộ truyền đai thang để tính toán và thiết kế.
3.3.3. Thiết kế bộ truyền đai từ động cơ đến trục chính.
 Chọn loại đai thang:
Chọn loại đai và tiết diện đai.
- Chọn loại đai thang thường vì v ≤ 10 m/s, hơn nữa đai thang thường được sử
dụng phổ biến và công suất động cơ N = 1,5 kw nên chọn đai: A
-Với thông số tiết diện A . a x h = 13 x 8 (mm)
- Diện tích tiết diện F(mm²)= 81
(Bảng 5-11 sách TKCTM Nguyễn Trọng Hiệp)
 Đường kính bánh đai nhỏ.
-Được chọn theo (bảng 5.14(TKCTM) theo tiết diện đai  D1=80 (mm)
- Kiểm nghiệm vận tốc đai:
1000
.
60
.
. 1
1 n
D
v


Suy ra:
V < V max =(30-35)m/s
(công thức 4-7)

D
U
T
-
L
R
C
C
 Tính đường kính D2 của bánh đai lớn:
u=ud=2 ;  =0,01÷0,02 hệ số trượt đai thang.
-Chọn bánh đai tiêu chuẩn (Bảng 5.15 TKCTM) D2=360 (mm)
-Tính lại tỉ số truyền:
Ta có: n1th= = 473,33 (v/p)
-% sai lệch: %=(n1th-n1) x 100/n1= 0.07 %
-Sai lệch u nằm ngoài phạm vi (3÷5%)
-Chọn lại: D1=80 ; D2=150 (mm)
 Chọn sơ bộ khoảng cách trục A theo Bảng 5.16 TKCTM
A=D2=360 (mm)
 Tính chiều dài đai L theo khoảng cách trục A sơ bộ (Công thức 5.1
TKCTM )
-Qui tròn theo tiêu chuẩn (bảng 5.12 [TKCTM]):
L=1600 (mm)
-Kiểm nghiệm đai về tuổi thọ:
Số vòng quay trong 1s:
10
86
,
1
1600
10
.
97
.
2
max
3




 u
L
v
u (đúng)
-Vậy L=1600 thỏa mãn điều kiện
 Tính chính xác lại khoảng cách trục A theo chiều dài đai đã lấy theo tiêu
chuẩn:
Theo công thức 5.2[TKCTM]
(công thức 4-8)
5
.
4
80
360
1
2



D
D
u
5
.
4
1420

u
(công thức 4-9)
(công thức 4-10)
(công thức 4-12)
)
(
353
).
1
( 1
2
1
2 mm
D
n
n
D 

 
)
(
1514
4
)
(
2
)
(.
.
2
2
1
2
2
1
mm
A
D
D
D
D
A
L 






 
8
)
(
8
)
(
2
)
(
2 2
1
2
2
1
2
1
2 D
D
D
D
L
D
D
L
A










(công thức 4-11)

D
U
T
-
L
R
C
C
°
139
57
.
333
120
360
180
1 




57
.
180 1
2
1
A
D
D 



Khoảng cách A thoả mãn điều kiện 5.19 sách TKCTM
)
(
2
)
.(
55
,
0 1
2
1
2 D
D
A
h
D
D 




272 < 333 < 960 Đúng
Khoảng cách nhỏ nhất cần thiết để mắc đai:
Amin = A - 0,015L = 309 (mm)
Khoảng cách lớn nhất để tạo lực căng:
Amax = A + 0,03L = 381 (mm)
 Góc ôm:
Theo công thức 5.3 TKCTM
1
 >120°(thỏa mãn)
 Xác định số đai Z cần thiết:
Chọn ứng suất căng ban đầu
2
0 /
2
,
1 mm
N


Và theo trị số D1,tra bảng 5-17 [TKVTM],
tìm được ứng suất có ích cho phép
  2
0
/
66
,
1 mm
N
p 

Các hệ số Ct – hệ số tải trọng (tra bảng 5.6) = 1
Cα – hệ số ảnh hưởng góc ôm (tra bảng 5.18) =0,91
Cv – hệ số ảnh hưởng của vận tốc (tra bảng 5.19) =1,04
Số đai tính theo công thức 5.22:
  F
C
C
C
v
Z
v
t
p .
.
.
1000
0 


 = 0,95
Trong đó F – diện tích tiết diện đai (tra bảng 5.11)
v – vận tốc đai
Lấy số đai Z=1
(công thức 4-14)
(công thức 4-13)
 
)
(
333
8
)
(
8
)
(
2
)
(
2 2
1
2
2
1
2
1
2
mm
D
D
D
D
L
D
D
L
A 











D
U
T
-
L
R
C
C
 Định kích thước chủ yếu của bánh đai:
Chiều rộng bánh đai( công thức (5.23)
B=(Z-1)t +2S= 2.10=20 mm (t,S,h0 bảng 10-3)
Đường kính ngoài cùng của bánh đai [công thức 5-11]
Bánh dẫn: Dn1 =D1+2h0 =120+2.2,8=125.6
Bánh bị dẫn: Dn2 = D2 +2h0 =360+2.2,8=365.6
 Tính lực căng ban đầu S0 [công thức 5-25]
Lực tác dụng lên trục R [ Công thức 5-26]
S0 = σ0.F = 1,2.81 = 97.2(N)
R = 3.S0.Z.sin 1
 /2 = 273.1 (N)
3.3.4. Thiết kế bộ truyền đai từ động cơ đến quạt.
 Chọn loại đai thang:
Chọn loại đai và tiết diện đai.
- Chọn loại đai thang thường vì v ≤ 10 m/s, hơn nữa đai thang thường được sử
dụng phổ biến và công suất động cơ N = 1.5kw nên chọn đai:
-Với thông số tiết diện O. a x h = 13 x 8 (mm) .Bảng 5.11 –TKCTM
- Diện tích tiết diện F(mm²)= 81
(Bảng 5-11 sách TKCTM Nguyễn Trọng Hiệp)
 Đường kính bánh đai nhỏ.
-Được chọn theo (bảng 5.14(TKCTM) theo tiết diện đai  D1=120 (mm)
- Kiểm nghiệm vận tốc đai:
)
/
(
2
.
6
1000
.
60
.
. 2
1
s
m
n
D
v 


V < V max =(30-35)m/s
 Tính đường kính D2 của bánh đai lớn:
)
(
170
).
1
( 1
2
2 mm
D
n
n
D dc
q 

 
 =0,01÷0,02 hệ số trượt đai thang.
-Chọn bánh đai tiêu chuẩn (Bảng 5.15 TKCTM) D2=180 (mm)
-Tính lại tỉ số truyền:
(công thức 4-15)
(công thức 4-16)
(công thức 4-17)
(công thức 4-18)
5
,
1
120
180
1
2



D
D
u
q
(công thức 4-19)

D
U
T
-
L
R
C
C
Ta có: n1th=1420/1.8=946(v/p)
% sai lệch: %=(n1th-n1)x100/n1= 3.9%
-Sai lệch u nằm ngoài phạm vi (3÷5%)
-Chọn lại: D1=80 ; D2=60 (mm)
 Chọn sơ bộ khoảng cách trục A theo Bảng 5.16 TKCTM
A=D2=180 (mm)
 Tính chiều dài đai L theo khoảng cách trục A sơ bộ (Công thức 5.1
TKCTM )
)
(
836
4
)
(
2
)
(.
.
2
2
1
2
2
1
mm
A
D
D
D
D
A
L 






-Qui tròn theo tiêu chuẩn (bảng 5.12 [TKCTM]):
L=850 (mm)
-Kiểm nghiệm đai về tuổi thọ:
Số vòng quay trong 1s:
10
3
,
7
850
10
.
2
.
6
max
3




 u
L
v
u (đúng)
-Vậy L=700 thỏa mãn điều kiện
 Tính chính xác lại khoảng cách trục A theo chiều dài đai đã lấy theo tiêu
chuẩn:
Theo công thức 5.2[TKCTM]
 
)
(
187
8
)
(
8
)
(
2
)
(
2 2
1
2
2
1
2
1
2
mm
D
D
D
D
L
D
D
L
A 










Khoảng cách A thoả mãn điều kiện 5.19
)
(
2
)
.(
55
,
0 1
2
1
2 D
D
A
h
D
D 




165 < 187 < 600 Đúng
Khoảng cách nhỏ nhất cần thiết để mắc đai:
Amin = A - 0,015L = 174.25 (mm)
Khoảng cách lớn nhất để tạo lực căng:
Amax = A + 0,03L = 212.5 (mm)
 Góc ôm:
Theo công thức 5.3 TKCTM
(công thức 4-20)
(công thức 4-21)
(công thức 4-22)

D
U
T
-
L
R
C
C
1°
16
57
.
187
120
180
180
57
.
180
1
2
1 






A
D
D q

1
 >120°(thỏa mãn)
 Xác định số đai Z cần thiết .
Chọn ứng suất căng ban đầu
2
0 /
2
,
1 mm
N


Và theo trị số D1,tra bảng 5-17 [TKVTM],
Tìm được ứng suất có ích cho phép
  2
0
/
51
,
1 mm
N
p 

Các hệ số : Ct (tra bảng 5.6) = 1.66
Cα (tra bảng 5.18) = 0,95
Cv (tra bảng 5.19) = 1,03
Số đai tính theo công thức 5.22:
  F
C
C
C
v
Z
v
t
p .
.
.
1000
0 


 = 0,89
Lấy số đai Z=1
 Định kích thước chủ yếu của bánh đai:
Chiều rộng bánh đai
B = (Z-1)t + 2S = 2.8 = 16mm
Trong đó: t,S,h0 tra bảng 10-3 sách TKCTM – Nguyễn Trọng Hiệp)
Đường kính ngoài cùng của bánh đai
Bánh dẫn: Dn1 = D1+2h0 =120 + 2.2,8 = 125.6
Bánh bị dẫn: Dn2 = D2 +2h0 =180 + 2.2,8 = 185.6
3.3.5. Thiết kế bộ truyền đai từ trục động cơ đến quạt.
Thiết kế tính toán tương tự ta chọn được đai có số hiệu A-440.
3.4. Tính toán trục chính:
3.4.1. Chọn vật liệu:
Do máy chịu tải lớn nên ta chọn vật liệu phổ biến là thép C45 có σb = 600MPa,
σch = 300 N/mm2; độ rắn HB 170÷220.
3.4.2. Tính sức bền trục:
(công thức 4-24)
(công thức 4-23)

D
U
T
-
L
R
C
C
a. Tính sơ bộ trục.
Ta có :
3 .
d C
n


(CT 7-2 sách TKCTM Ng Trọng Hiệp)
Trong đó :
d – đường kính trục, mm
N – công suất truyền, Kw
n – số vòng quay trong một phút của trục.(v/ph)
C – hệ số tính toán (130 ÷ 110)- đối với thép 45. Chọn C = 130 (C 110-130)
+ Công suất :
Ntc = 0.54 (Kw)
-Tính sơ bộ trục chính:
dtc ≥ 130√
0.54
800
3
= 11.4 mm (CT 7-2 sách TKCTM)
Chọn dtc = 15mm. bảng (7-4 sách TKCTM Nguyễn Trọng Hiệp)
Tra bảng 14P (sách TKCTM Nguyễn Trọng Hiệp) ta chọn bề rộng ổ lăn cỡ trung là
13mm.
b. Tính gần đúng:
Xác định khoảng cách giữa các gối đỡ trục và điểm đặt lực:
Ta chọn các khoảng cách như hình sau:
Hình 3.5. Sơ đồ lực tác dụng lên trục chính
Tính lực tác dụng lên trục:
+ Lực căng ban đầu:
S0 = σ0.F = 1,2.
(công thức 4-25)
(công thức 4-26)

D
U
T
-
L
R
C
C
dy
x
ay R
q
F
R 

 1
2
2
ux
uy
u M
M
M 

Với α0 ứng suất căng ban đầu : 1.2 N/mm2 ( tiêu chuẩn đai thang)
F : diện tích 1 đai (mm) ( tra bảng 5-11). Ta có F =81 mm2
S0= 1,2.81= 97,2 (N)
Lực tác dụng lên trục :
F1 = 3S0.Z.sin
α1
2
= 505 (N)
Với F1 =505 N
Tính phản lực ở các gối trục :
q= 2.110 = 220 (N)
∑mAy = q.110.(55+10) - F1.5 + Rdy.120 = 0
120
65
.
5
.
1 q
F
Rby


)
(
140
120
65
.
220
5
.
505
N



= 505 + 2 – 140 = 367 ( N).
Vì không có lực dọc trục nên ta không tính Mx cho trục này .
Tính momen uốn tại tiết diện nguy hiểm- tiết diện A :
Xét tiết diện tại vị trí đặt bánh đai :
Muy = F1.5 = 505.5= 2525 (N.mm)
Mux= 140.110= 15400 (N.mm)
(công thức 4-27)
)
.
(
15605
15400
2525 2
2
mm
N
Mu 


(công thức 4-28)

D
U
T
-
L
R
C
C
mm
N.
15605
0
.
75
,
0
15605 2
2



Ta có biểu đồ sau:
Hình 3.6. Biểu đồ momen trục chính 5.
Tính đường kính trục tại tiết diện này theo công thức :
 
mm
M
d tđ
3
.
1
,
0 

2
2
.
75
,
0 x
u
tđ M
M
M 

  2
/
63 mm
N

 (Theo bảng 7-2 ,TKCTM)
mm
d 5
.
12
63
.
0
.
2
,
0
15605
3 

Đường kính ngõng trục lắp ổ lấy d=15mm và đường kính của tiết diện lắp bánh
đai lấy bằng 17 mm. Tra bảng 14P sách TKCTM chọn ổ lăn loại cở trung D=35mm
và bề rộng 13mm
c. Kiểm nghiệm trục theo hệ số an toàn:
Xét tiết diện tại A
Theo công thức (7-5) TKCTM
(công thức 4-29)

D
U
T
-
L
R
C
C
3
3
3
662
16
15
.
16
.
mm
d





o
x
W
M
.
2
2
max


 
n
n
n
n
n
n 


2
2
.




Vì trục quay nên ứng suất pháp (uốn) biến đổi theo chu kỳ đối xứng :
σa=σmax=σmin= ; σm=0.
Vậy :
Bộ truyền làm việc 1 chiều nên ứng suất tiếp xoắn biến đổi theo chu kỳ mạch động .
τa= τm= .
Vậy:
Giới hạn mỏi uốn và xoắn:
b

 .
45
,
0
1 
 = 0,45.600 = 270 N/mm2
b

 .
25
,
0
1  =0,25.600=150 N/mm2
W
Mu
a 

Mu = 15605 N.mm
2
/
1
,
47
331
15605
mm
N
W
Mu
a 



o
x
m
a
W
M
.
2



Momen cản xoắn : Wo
Ta có Mx =10903N.mm
2
/
22
.
8
662
.
2
10903
.
2
mm
N
W
M
o
x
m
a 




Chọn hệ số φσ và φτ theo vật liệu ,đối với thép Cacbon trung bình φσ =0,1 và φτ=0,05
(công thức 4-30)
(công thức 4-32)
W
Mu (công thức 4-31)
a
k
n






.
.
0
1


m
a
k
n










.
.
.
1

 
(công thức 4-33)
(công thức 4-34)
(công thức 4-35)
(công thức 4-36)
(công thức 4-37)

D
U
T
-
L
R
C
C
3
,
2




K
Hệ số tăng bền β=1
Chọn các hệ số Kσ, Kτ, εσ và ετ :
Theo bảng 7-4 TKCTM ,lấy εσ =0,93 ;ετ =0,85
Theo bảng 7-9 TKCTM ,tập trung ứng suất do rãnh then: Kσ= 2; Kτ=2,1
Tỷ số :
Tập trung ứng suất do lắp căng,với kiểu lắp ta chọn T3 áp suất sinh ra trên bề mặt
ghép ≥30N/mm2.Tra bảng 7-10 ta có :
)
1
(
6
,
0
1 








k
K
69
,
1
)
1
15
,
2
(
6
,
0
1 






K
Thay các trị số ta tìm được vào công thức tính nσ và nτ:
1
.
5
7
,
24
.
15
,
2
270



n
5
,
10
22
,
8
.
05
,
0
22
,
8
.
69
,
1
150




n
5
,
4
5
,
10
1
,
5
5
,
10
.
1
,
5
2
2



n
Hệ số an toàn cho phép [n] > 1,5 .Vậy trục thỏa mãn điều kiện .
3.5. Tính toán trục quạt:
Tính toán thiết kế trục quạt 1
3.5.1. Chọn vật liệu:
Chọn vật liệu chế tạo trục là thép C45 có σb = 600MPa, σch = 300 N/mm2; độ rắn
HB=170÷220.
3.5.2. Xác định sơ bộ đường kính trục:
a. Tính sơ bộ trục.
Ta có :
15
,
2
93
,
0
2





K
.
13
,
3
67
,
0
1
,
2





K

D
U
T
-
L
R
C
C
3 .
d C
n


(CT 7-2 sách TKCTM Ng Trọng Hiệp)
Trong đó :
d – đường kính trục, mm.
N – công suất truyền, Kw.
n – số vòng quay trong một phút của trục, v/ph.
C – hệ số tính toán (130 ÷ 110). Chọn C = 130.
+ Công suất :
Nq = 0.78 Kw
Tính sơ bộ trục quay quạt gió
dq≥ 130√
0.78
986
3
= 12mm (CT 7-2 sách TKCTM Ng Trọng Hiệp)
Chọn dq = 15mm. bảng (7-4 sách TKCTM)
Tra bảng 14P sách TKCTM chọn bề rộng ổ lăn cỡ trung là 13mm.
b. Tính gần đúng:
3.5.3 Xác định khoảng cách giữa các gối đỡ trục và điểm đặt lực:
Ta chọn các khoảng cách như hình sau :
Hình 3.7. Sơ đồ lực tác dụng lên trục quạt 1
Với:
Fquat =288N
qdqg = 25/340=0.074N/mm
Tính phản lực ở các gối trục :

D
U
T
-
L
R
C
C
By
x
đ
Ay R
R
R
R 



∑mCy = -Rx.190 + Rđ.30 - RBy.360 = 0
360
180
.
340
30
. dqg
đ
cy
q
R
R


)
(
5
.
11
360
25
.
180
30
.
288
N



= -288 - 11.5 +25 = 301.5( N).
Vì không có ngoại lực dọc trục nên ta không tính Mx cho trục này .
Tính momen uốn tại tiết diện nguy hiểm :
Xét tiết diện tại vị trí đặt bánh đai :
Muy = F2.30 = 288.30 = 8640 (N.mm)
Mux = 10115 (N.mm)
mm
N
M
M
M ux
uy
u .
13302
2
2



Ta có biểu đồ sau:
Hình 3.8. Biểu đồ momen lực tác dụng lên trục quạt

D
U
T
-
L
R
C
C
W
Mu
mm
N.
8640
0
.
75
,
0
86402



  2
/
67 mm
N


b

 .
45
,
0
1 

b

 .
25
,
0
1 
Tính đường kính trục tại tiết diện này theo công thức :
 
mm
M
d tđ
3
.
1
,
0 

2
2
.
75
,
0 x
u
tđ M
M
M 

(Theo bảng 7-2 ,TKCTM)
mm
d 7
.
11
67
.
1
,
0
10837
3 

Đường kính ngõng trục lắp ổ lấy d=15mm và đường kính của tiết diện lắp bánh
đai lấy bằng 15mm. Tra bảng 14P sách TKCTM ta chọn ổ lăn loại cở trung D=37mm
và bề rộng 12mm
3.5.4 Tính chính xác trục:
Xét tiết diện tại A
Theo công thức (7-5) TKCTM
 
n
n
n
n
n
n 


2
2
.




Vì trục quay nên ứng suất pháp (uốn) biến đổi theo chu kỳ đối xứng :
σa=σmax=σmin= ; σm=0.
Vậy :
Bộ truyền làm việc 1 chiều nên ứng suất tiếp xoắn biến đổi theo chu kỳ mạch động
τa= τm= .
Vậy:
Giới hạn mỏi uốn và xoắn:
= 0,45.600 = 270 N/mm2
= 0,25.600=150 N/mm2
a
k
n






.
.
0
1


o
x
W
M
.
2
2
max


m
a
k
n










.
.
.
1

 

D
U
T
-
L
R
C
C
;
15
,
2
93
,
0
2





K
.
13
,
3
67
,
0
1
,
2





K
3
,
2




K
69
,
1
)
1
15
,
2
(
6
,
0
1 






K
W
Mu
a 

Mu = 8640 N.mm
2
/
51
170
8640
mm
N
W
Mu
a 



o
x
m
a
W
M
.
2

 

Momen cản xoắn : Wo
Ta có: Mx =7555N.mm
2
/
1
.
11
340
.
2
7555
.
2
mm
N
W
M
o
x
m
a 


 

Chọn hệ số φσ và φτ theo vật liệu ,đối với thép Cacbon trung bình φσ =0,1 và φτ =0,05
Hệ số tăng bền β=1
Chọn các hệ số Kσ,Kτ,εσ và ετ :
Theo bảng 7-4 TKCTM ,lấy εσ =0,93 ;ετ =0,85
Theo bảng 7-9 TKCTM ,tập trung ứng suất do rãnh then Kσ= 2; Kτ=2,1
Tỷ số :
Tập trung ứng suất do lắp căng,với kiểu lắp ta chọn T3 áp suất sinh ra trên bề mặt
ghép ≥30N/mm2.Tra bảng 7-10 ta có :
Thay các trị số ta tìm được vào công thức tính nσ và nτ:
45
,
2
51
.
15
,
2
270



n
8
,
7
1
,
11
.
05
,
0
3
,
7
.
69
,
1
150




n
3
3
3
340
16
10
.
16
.
mm
d





)
1
(
6
,
0
1 








k
K

D
U
T
-
L
R
C
C
33
,
2
8
,
7
45
,
2
8
,
7
.
45
,
2
2
2



n
Hệ số an toàn cho phép [n] thường lấy bằng 1,5-2,5 .Vậy trục thỏa mãn điều kiện .
3.6. Bulong đai ốc sử dụng trong máy:
Đai ốc, còn gọi là ê-cu (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp écrou /ekʁu/),[1]
là một chi tiết
liên kết cơ khí có lỗ đã được tạo ren. Đai ốc luôn được dùng cùng bu lông để kẹp chặt
hai hoặc nhiều chi tiết với nhau. Hai bộ phận kết hợp với nhau bởi ma sát ren, sức
căng vừa của bu lông, và sức nén của chi tiết. Trong môi trường rung động hoặc xoay
tròn có thể sử dụng đai ốc chống xoay, dùng các chất dính, chốt an toàn hay các biện
pháp khác để giữ chặt mối ghép. Đai ốc thông dụng nhất là đai ốc 6 cạnh với các góc
nhọn đã được làm tròn. Các dạng đai ốc khác được dùng trong các trường hợp nhất
định như đai ốc tai hồng (đai ốc cánh) được dùng khi điều chỉnh bằng ngón tay hay các
đai ốc liên kết ở những nơi không có rãnh vặn đai ốc.
Các loại đai ốc được thiết kế phù hợp với các loại bu lông tương ứng. Ví dụ như
theo tiêu chuẩn ISO đai ốc 10 sẽ tạo mối liên kết bu lông với bu lông 10.9, tương tự
theo tiêu chuẩn SAE đai ốc 5 sẽ phù hợp với bu lông 5..
Trong lắp ghép máy móc, sản phẩm cơ khí, thi công xây dựng, lắp ghép nội
thất…sự xuất hiện của bu lông giúp kết nối các kết cấu lại với nhau tạo nên sự liên
hoàn, liền mạch trong toàn bộ hệ thống. Do vậy, dù là loại vật tư phụ nhưng bu lông
lại có vai trò cực kì quan trọng trong rất nhiều lĩnh vực của đời sống.
Dạng kí hiệu bu lông
Bu lông được sản xuất với nhiều chủng loại, kích thước khác nhau sao cho phù
hợp với sản phẩm chính. Bao gồm các loại bu lông như: M6x10, M8x25,
M10x70…Bu lông nấm cổ vuông hoặc bu lông thường, các loại bu lông cấp bền.

D
U
T
-
L
R
C
C
Hình 3.9. Bulong ren suốt cấp bền.
Hình 3.10. Bulong ren lửng cấp bền
``

D
U
T
-
L
R
C
C
Kí hiệu bu lông M8x80.
Cấu tạo của bu lông gồm 2 phần: đầu bu lông và thân bu lông. Tuy theo mục đích sử
dụng mà đầu bu lông được thiết kế thành nhiều dạng khác nhau như dạng chỏm cầu,
nón trụ, lăng trụ 6 mặt hay lăng trụ 4 mặt. Thân bu lông có dạng hình trụ để tạo ren.
Hình 3.11. Các kích thước của thanh bu lông
Căn cứ vào đường kính ngoài của ren hay còn gọi là Φ để phân chia ra các loại
kích thước của bu lông. Ký hiệu này tương đương với “M”. Vậy bu lông M8 tức là bu
lông có đường kính ngoài của ren là 8mm.
Vì bu lông có nhiều độ dài khác nhau như 10mm, 20mm, 80mm, 200mm nên
khi kí hiệu về sản phẩm bu lông, người ta thường kết hợp giữa đường kính ngoài của
ren và chiều dài của bu lông-L ( L- Là khoảng cách di chuyển của trục ren khi nó quay
được 1 vòng 360 ◦ ). Vây 80 chính là kí hiệu chiều dài của bu long là 80mm. Tương tự
với những kích thước khác như: M10x40, M14x150…

D
U
T
-
L
R
C
C
CHƯƠNG 4: CHẾ TẠO MÔ HÌNH
4.1. Bản vẽ mô hình máy
Hình 4.1: Hình chiếu trục đo, mô hình toàn máy 3D
Nguyên lý hoạt động toàn máy: Từ trục động cơ truyền động đến trục chính (trục
răng lược) quay với tốc độ cao. Quả đậu xanh cho vào phễu và được đánh bung ra
trong lồng có răng lược. Cả vỏ và hạt rơi xuống lồng sắt và hạt được lọt xuống qua lỗ
nhỏ của lồng sắt, những vỏ đậu lớn được thổi bay nhờ quạt gió cũng được truyền động
trực tiếp từ trục chính. Từ trục răng lược, ta giảm tốc 2 lần qua 2 bộ truyền đai đến
trục lệch tâm làm hoạt động sàn lắc. Đậu tiếp tục rơi xuống sàn lắc và 1 lần nữa được
lọc qua tấm tôn đục lỗ của sàn lắc và hạt rơi xuống còn vỏ bị mắc lại phía trên và đẩy
ra ngoài nhờ nhịp độ của sàn lắc.

D
U
T
-
L
R
C
C
Hình 4.2. Hình chiếu bằng toàn máy.
Hình 4.3. Hình chiếu đứng toàn máy.

D
U
T
-
L
R
C
C
Hình 4.4. Hình chiếu cạnh toàn máy.
4.2. Quy trình lắp đặt :
Sau khi đã gia công các chi tiết xong,ta tiến hành lắp ráp các chi tiết đó lại với
nhau thành máy.Các bước lắp đặt được tiến hành lần lượt như sau:
Đầu tiên ta lắp các chi tiết thành cụm chi tiết :
 Lắp khung :
Hình 4.5 Khung máy

D
U
T
-
L
R
C
C
Khung máy đươc làm bằng thép V chiều dày thép 2mm và chiều rộng là 25mm.
Các thanh thép V được nối với nhau bằng các mối hàn chặc nên không thể tháo rời
được.
Sử dụng các mối hàn vì nếu dùng mối ghép bu lông phai khoan nhiều lỗ làm giảm sức
bền kết cấu máy hơn nửa trong quay trình vận hành các bu lông sẽ dễ bị lỏng.
 Lắp đặt cụm chi tiết máy trục chính:
Là bộ phần guồng quay bao gồm 2 phần là dao va đập và lồng sóc
Hình 4.6 Dao đập
Dao va đập được chế tạo băng thép với 4 thép tấm 7,5x35x2mm được gắng lên trục
chính bằng các mối hàn. Trục chính có d=15 dài 1000mm.
 Lắp đặt sàn lắc:
Hình 4.7. Sàn lắc.
Sàn lắc bao gồm tấp thép đục lỗ 500x400 để sàn lọc vỏ và hạt. Sàn lắc lắp với bánh
lệch tâm

D
U
T
-
L
R
C
C
CHƯƠNG 5: BẢO DƯỠNG, VẬN HÀNH MÁY VÀ CÁC BIỆN PHÁP
AN TOÀN LAO ĐỘNG
5.1. Vận hành máy:
Việc vận hành máy cần đảm bảo được các điều kiện an toàn cao về điện và khu vực
hoạt động.
Trước khi mở máy cần phải làm công tác kiểm tra lại mỡ bôi trơn trong các ổ bi, trục
có dễ quay hay không, trạng thái và độ căng của đai
Mở máy: việc mở máy phải tiến hành khi không tải. Sau khi máy hoạt động ổn
định mới tiến hành cấp liệu.
Ngừng máy theo trình tự sau:
Ngừng cung cấp liệu.
Cho máy hoạt động đến khi không còn đậu ở guồng tách đậu .
Cắt động cơ điện.
5.2. Bảo dưỡng máy:
Sau khi làm việc một thời gian các chi tiết máy bị mòn, máy làm việc giảm chất
lượng, giảm năng suất và có thể gây hư hỏng phải bảo dưỡng, sửa chữa. Để duy trì
hoạt động ổn định liên tục của máy và nâng cao tuổi thọ máy cần có kế hoạch bảo
dưỡng và sửa chữa định kỳ. Tất cả những biện pháp tổ chức và kỹ thuật nhằm ngăn
ngừa hư hỏng và sửa chữa máy được gọi là hệ thống sửa chữa dự phòng theo kế hoạch.
Nội dung:
Bảo dưỡng hằng ngày:
Trước lúc làm việc người điều khiển máy cần kiểm tra lại toàn bộ máy,
sau khi làm việc cần phải vệ sinh, nhất là các lưỡi dao.
Kiểm tra hằng ngày:
Nhằm phát hiện, khắc phục những hư hỏng xảy ra trong quá trình làm
việc như kiểm tra động cơ, lò xo…
Lau chùi ,vệ sinh tránh bụi bẩn bám trên máy hay các vật thể gây ngăn cản bộ
truyền.
Kiểm tra kết cấu định kỳ:
Xác định trạng thái và khả năng làm việc của máy.Kiểm tra độ rơ và độ
mòn của các chi tiết máy.
Tra mỡ cho ổ bi giúp máy hoạt động êm hơn.

Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh.pdf

Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh.pdf

Similar to Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh.pdf (20)

More from Man_Ebook

More from Man_Ebook (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Thiết kế và chế tạo máy bóc vỏ đậu xanh.pdf