IBAT IBANG IDEOLOHIYA SA SILANGAN AT TIMOG SILANGANG ASYA
Diane ver power point
1. PANG-ABAY
Ang tawag sa salita o lipon ng mga salitang
ngabibigay-turing sa pandiwa, pang-uri, o kapwa
pang-abay.
Mga salitang naglalarawan sa kilos na ginagawa sa
pangungusap.
2. ANG MGA PANG-ABAY AY
NAGLALARAWAN NG PANG-URI.
Halimbawa:
Lubhang malinis ang kaniyang silid.
(pang-abay) (pang-uri)
Lalong mataas ang kapatid niya kaysa kaniya.
(pan-abay) (pang-uri)
Halos kasinghusay niya si Efren Bata sa billiard.
(pang-abay) (pang-uri)
3. Ang mga pang-abay ay naglalarawan ng
pandiwa
Halimbawa:
Maayos na pumipila ang mga bata.
(pang-abay) (pandiwa)
Totoong mahusay umawit si Vrenilyn.
(pang-abay) (pandiwa)
Malayang namumuhay ang mga mamayan.
(pang-abay) (pandiwa)
4. ANG MGA PANG-ABAY AY
NAGLALARAWAN DIN NG KAPUWA PANG-
ABAY
Halimbawa:
Lubhang mabilis tumakbo ang manlalaro.
(pang-abay)
Totoong lubhang nagulat siya sa iyong balita.
(pang-abay)
Totoong mahilig magbasa ang kapatid ko.
(pang-abay)
5. Mga uri ng pang-abay:
1. PANG-ABAY NA KATAGA O INGKLITIK
Katagang karaniwang sumusunod sa unang salita ng pangungusap. May 16 na
kilalang pang-abay na ingklitik. Sumusunod sa unang salita ng kayariang
kinabibilangan. Ito ay ang mga sumusunod:
man kasi sana nang
kaya yata tuloy lamang/lang
din/rin ba pa muna
pala na naman daw/raw
Halimbawa:
Naghihintay pa sila hanggang ngayon.
Naiwan tuloy sila ng huling byahe.
Sa bahay man o paaralan makapagbabsa ka ng ganitong mga akda.
Hindi man lamang siya tumawag upang magpaalam.
Umalis na kaya siya?
Babalik daw naman siya.
6. 2. pang-abay na kataga o parirala:
a. PAMANAHON
b. PANLUNAN
c. PAMARAAN
d. PANG-AGAM
e. KUNDISYUNAL
f. PANANG-AYON
g. PANANGGI
h. PANGGAANO
i. PANG-ABAY NA KUSATIBO
j. BENEPAKTIBO
7. PANG-ABAY NA PAMANAHON
Ay nagsasabi kung kailan ginawa ang kilos ng pandiwa
Ito ay sumasagot sa tanong na kailan at nagsasaad ng oras o
panahong ginawa ang kilos
Halimbawa:
Kailangan nating umuwi tuwing Sabado.
Tumigil kami sandali sa gasolinan.
Araw-araw ay maagang pumapasok si Boy.
Ikaanim ng umaga nang gumising siya.
Maaga siyang pumasok.
Dumating kahapon ang tatay.
Magbabakasyon kami sa Baguio sa isang linggo.
8. Pang-abay na panlunan
Tumutukoy sa pook na pinangyarihan ng pandiwa.
Nagsasabi kung saan ginawa ang kilos ng pandiwa
Ito ay sumasagot sa tanong na saan at sinasabi kung saan ginawa ang kilos.
Halimbawa:
Naligo sa ilog ang mga bata.
Bumili siya sa palengke ng bangus.
Maraming sariwang isda ang inilalako sa aplaya.
Lumuhod siya sa harap ng altar.
Naligo siya sa banyo at nagbihis ng damit pang eskuwela.
Naglaro sila sa bakuran ng paaralan.
Sa buong mundo ay laganap ang ibat-abang kuwento o alamat tungkol sa
pinagmulan ng ibat-ibang bagay.
9. Pang-abay na pamaraan
Naglalarawan kung paano naganap ang kilos ng pandiwa
Ay nagsasabi kung paano ginawa ang kilos ng pandiwa
Ito ay sumasagot sa tanong na paano. Ipinakikita nito kung paano
ginawa ang kilos.
Halimbawa:
Mabilis tumakbo ang kuya ko.
Dahan-dahang binuksan ng lola ang pinto.
Pabulong na nagdasal ang bata.
Mataimtim siyang nagdasal.
Mahusay bumigkas si Anton.
Magalang niyang binati ang guro.
Mabait makipag-usap si Claire sa lahat.
10. Pang-abay na pang-agam
Ito ay nagbabadya ng di-katiyakang kilos ng pandiwa
Halimbawa:
Iilan marahil ang nakaalam sa paligsahan.
Siguro nakauwi na si Ate.
Baka di nag aral nang mabuti si Faith kaya siya di nakapasa sa
pasulit.
Baka mahal na nga kita kasi ang lambing mo sakin.
Nakamtan niya na ang lahat nang karangyaan gmalungkot pa din
siya.
11. Pang-abay nakundisyunal
Ito ay nagsasaad ng kundisyon para maganap ang kilos ng
pandiwa.
Halimbawa:
Maraming turista ang pupunta rito kapag nawala na ang terorista.
Sasama lang ako kung sasama din kayong lahat.
Papayag ako kung bibilhan mo ako ng kendi.
Makakapasa tayong lahat sa pasulit kung magtutulungan tayong
mag review at mag-aaral ng mabuti.
12. Pang-abay na panang-ayon
Nagsasaad ng pagsang-ayon.
Halimbawa:
Sadyang masipag ang kaniyang mapapangasawa.
Talagang mapagmahal na ina si aleng Loling.
Sadyang mahal na mahal ka lang kaya siya ngkakaganyan.
Sobrang bait mo para lang abusuhin.
Totoong napakaganda ng batang si Myrna.
Si Monalisa talaga ang may perpektong ngiti.
13. Pang-abay na pananggi
Ito ay nagsasaad ng pagtanggi.
Halimbawa:
Ayaw pumasok ang anak niya sa eskuwela.
Huwag na huwag kang makakalapit sakin.
Hinding-hindi niya mapapatawad ang asawa niyang taksil.
Ayaw niyang ipahiram ang ballpen niya.
14. Pang-abay na panggaano
Ang pang-abay na nagsasaad ng timbang o sukat.
Halimbawa:
Ang mga taong nakabasa ng alamat ay dumami nang isang daang
porsiyento.
Tumaas siya ng dalawang puntos sa Filipino IV.
Siyamnapung porsiyentong nagbago ang aking pananaw sa buhay dahil
sa pagbabasa ko niyan.
Nadagdagan ang kanyang timbang ng 3kilo.
15. pang-abay na kusatibo
Ito ay nagsasaad ng dahilan sa pagganap ng kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
Nasagasaan ang dalawang matanda dahil sa mabilis na pagpapatakbo
ng drayber ng trak.
Nagpakamatay si Gabriel dahil sa depresyon sa buhay.
Nalunod sa dagat ang mga bata dahil sa kapabayaan ng kanilang mga
magulang.
Naging mahirap siya dahil sa kanyang mga bisyo.
Dahil labis niyang dinamdam ang pagkawala ng kanyang mga mahal sa
buhay kaya siya na baliw
16. pang-abay na benepaktibo
Ito ay nagsasaad ng benepisyo para sa tao dahil sa pagkakaganap
sa kilos ng pandiwa o ng layunin ng kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
Magbenta ka ng bote para pang-almusal mo.
Magbayad ka ng utang mo para makakaulit kapa.
Magsikap ka para makaahon ka sa kahirapan ng buhay.
Mag-aral kang mabuti para sa yong kinabukasan
Matutu kang mapagkumbaba para ka iangat ng dios.