1. รายวิชา พื้นฐานของสิ่งมีชีวิต รหัส ว30161
สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ภาคเรียนที่ 1
ปีการศึกษา 2555
เรื่อง โครงสร้างของเซลล์
(Cell Structure/Cell organells)

2. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=GVrVO4PfmiE
เข้าถึงวันที่ 20 / 4 / 55
ภาพจาลอง แสดงโครงสร้างภายในของเซลล์

3. สาระสาคัญ
Cellเ (เซลล์) เป็นโครงสร้างและหน่วยทางานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต
แทบทุกชนิด ในบางครั้งอาจเรียกว่า หน่วยที่เป็นองค์ประกอบของชีวิต
(Building blocks of life) สิ่งมีชีวิตบางชนิดเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว
(Unicellular organism) เช่น แบคทีเรีย ยีสต์ แต่สิ่งมีชีวิตชนิดอื่น ๆ เช่น
รา สาหร่าย พืช สัตว์ เป็นสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ (Multicellular organism)
ระบบการทางานเพื่อความอยู่รอดของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหมดเกิดขึน ้
ภายในเซลล์ และภายในเซลล์ยังประกอบด้วยข้อมูลทางพันธุกรรม
(Hereditary information) ซึ่งจาเป็นสาหรับการควบคุมการทางานของ
เซลล์ และการส่งต่อข้อมูลทางพันธุกรรมไปยังเซลล์รุ่นต่อไป

4. สาระและมาตรฐานการเรียนรู้
สาระที่ 1 สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดารงชีวิต
มาตรฐาน ว 1.1 เข้าใจ หน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ความสัมพันธ์ของโครงสร้างและ
หน้าที่ของระบบต่างๆ ของสิ่งมีชีวิตที่ทางานสัมพันธ์กัน มีกระบวนการสืบเสาะหา
ความรู้ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนาความรู้ไปใช้ในการดารงชีวิตของตนเองและดูแล
สิ่งมีชีวิต
ตัวชี้วัดช่วงชั้น
1. สืบค้นข้อมูล อธิบายและทดลอง เกี่ยวกับลักษณะที่สาคัญของสิ่งมีชีวิต

5. ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
วิเคราะห์ เปรียบเทียบ รูปร่าง หน้าที่ของเซลล์จุลชีพ เซลล์พืช และเซลล์สัตว์
รวมถึงบทบาทของออร์แกเนลชนิดต่าง ๆ ในเซลล์ ลักษณะ ความแตกต่างของ
สิ่งมีชีวิตที่มีลักษณะไม่เป็นเซลล์ เป็นเซลล์เดียว เป็นเซลล์ที่รวมเป็นกลุ่ม และ
เป็นกลุ่มเซลล์ที่พัฒนาเป็นเนื้อเยื่อได้

6. จุดประสงค์การเรียนรู้
1. เปรียบเทียบโครงสร้างของเซลล์โปรคาริโอตและเซลล์ยูคาริโอตได้
2. เปรียบเทียบเซลล์พืชและเซลล์สัตว์ได้
3. อธิบายลักษณะของโครงสร้าง(Organells)ของเซลล์ได้
4. บอกหน้าที่ของโครงสร้างของเซลล์ได้
5. บอกตาแหน่งของโครงสร้างของเซลล์ได้

7. แบบทดสอบก่อนเรียน
1. เพราะเหตุใด Prokaryotic cell โดยทั่วไปมีขนาดเล็กกว่า Eukaryotic cell
ก. มี Cytoskeleton ช่วยในการเคลื่อนที่ของสาร
ข. Eukaryotic cell มีโครโมโซมมากกว่า
ค. Eukaryotic cell มี DNA อยู่ในนิวเคลียส
ง. Membrane system ของ Eukaryotic cell มีพื้นที่ผิวเพื่อแลกเปลี่ยน
สารอาหารและเอนไซม์

8. ตารางเปรียบเทียบส่วนประกอบและออร์แกเนลเซลล์แบคทีเรีย เซลล์เยื่อบุข้างแก้ม และเซลล์ปากใบ
โครงสร้าง เซลล์แบคทีเรีย เซลล์เยื่อบุข้างแก้ม เซลล์ปากใบ
A * / /
B / / /
C * / *
D * * /
E * * /
2. A B และ C คือออร์แกเนลล์ใด
ก. ผนังเซลล์ ไรโบโซม ไลโซโซม
ข. กอลจิบอดี เยื่อหุ้มเซลล์ ไมโทคอนเดรีย
ค. นิวคลีโอลัส ไรโบโซม เซนทริโอล
ง. เยื่อหุ้มนิวเคลียส เยื่อหุ้มเซลล์ เอนโดพลาสมิกเรติคิวลัม

9. ตารางแสดงการเปรียบเทียบออร์แกเนลล์ในสิ่งมีชวิตทั้ง 3 ชนิด
ี
ออร์แกเนลล์ สิ่งมีชีวิตชนิดที่ 1 สิ่งมีชีวิตชนิดที่ 2 สิ่งมีชีวิตชนิดที่ 3
A / - /
B / / -
C / / -
D - / -
E / / /
3. สิ่งมีชีวิตชนิดที่ 1 , 2 และ 3 ควรเป็นข้อใด
ก. แบคทีเรีย สัตว์ พืช
ข. แบคทีเรีย พืช สัตว์
ค. พืช สัตว์ แบคทีเรีย
ง. สัตว์ พืช แบคทีเรีย

10. 4. โครงสร้างที่มีส่วนเกี่ยวข้องของการไหลเวียนของไซโทพลาสซึม
ก. Centrole Microtubule Microfilament
ข. Mitochondria Microtubule Microfilament
ค. Microfilament Centriole Endoplasmic reticulum
ง. Mitochondria Microtubule Endoplasmic reticulum
5. ข้อใดต่อไปนี้ ไม่เป็นความจริง
ก. Lysosome จะพบจานวนมากปริมาณกระเพาะอาหาร
ข. เซลล์โพรคาริโอต มีไรโบโซมขนาด 50S และ 30S รวมกันได้เป็น 80S
ค. Chloroplast ประกอบด้วย Thylakoid หลายอันเรียงซ้อนกัน และ Stroma
ง. Contractile vacuole ทาหน้าที่ขับนาที่มากเกินพอ และควบุคมสมดุลนาภายในเซลล์

11. 7. โครงสร้างใดต่อไปนีที่มีการจัดเรียงตัวเหมือนกัน
ก. Centriole , Cilia
ข. Basal body , Cilia
ค. Basal body , Centriole
ง. Flagellum , Spindle fiber
6. ในการสร้างเอนไซม์อะไมเลสจากเซลล์ต่อมนาลาย เพื่อส่งไปยังที่ปากสาหรับ
ย่อยสารอาหารจาพวกแป้ง ข้อใดเรียงลาดับการสร้างเอนไซม์อะไมเลส ได้ถูกต้อง
ก. Golgi complex/ RER/ SER/ Cell membrane
ข. RER/ Cell membrane/ SER/ Golgi complex
ค. RER/ SER/ Golgi complex/ Secretory vesicles
ง. RER / Golgi complex / SER/ Secretory vesicles

12. นักวิทยาศาสตร์จาแนกเซลล์ออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่
1. เซลล์โปรคาริโอต (Prokaryotic cell) เป็นเซลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส
ได้แก่ เซลล์ของแบคทีเรีย และสาหร่ายสีน้าเงินแกมเขียว
ที่มา : https://sites.google.com/site/prapasara/p7-1 ที่มา : https://sites.google.com/site/prapasara/p7-1
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555 เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
รูปแบคทีเรียรูปท่อน รูปสาหร่ายสีน้าเงินแกมเขียว(สไปรูไรนา)

13. โครงสร้างของเซลล์ โปรคาริโอต (Prokaryote)
1. แคปซูล (Capsule)
2. ผนังเซลล์ (Cell wall )
6 3. เยื่อหุ้มเซลล์
(Cytoplasmic Membrane )
4. ไรโบโซม (Ribosome)
5. พิลไล (Pilli)
6. นิวคลีออยด์ (Nucleoid)
7. เฟลกเจลล (Flagella)
ที่มา : http://student.nu.ac.th/u46410320/Procaryotic%20cell.html
เข้าถึงวันที่ 4/3/2555

14. 1. แคปซูล (Capsule)
เป็นโครงสร้างชั้นนอกสุดของเซลล์
ซึ่งมีลักษณะเป็นวุ้น ป้องกันสิ่งที่จะเป็น
อันตราย ช่วยให้แบคทีเรียเกาะติดกับ
พื้นผิวใดๆได้ เพิ่มศักยภาพในการ
เจริญเติบโตและก่อโรคของแบคทีเรีย
เพิ่มความ สามารถในการเจริญเติบโต
2. ผนังเซลล์ (Cell wall )
อยู่ระหว่างแคปซูลและเยื่อหุ้มเซลล์
ประกอบด้วย Peptidoglycan , Murein ,
Mucopeptide หรือ Glycosaminopeptide
ช่วยให้เซลล์แบคทีเรียสามารถคงรูปร่างได้
ที่มา : http://www.hepatit.com/en/the-bacterial-cellular.html
ป้องกันและรักษาความดันภายในเซลล์
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

15. 3. เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell Membrane )
เป็นเยื่อบางๆ 2 ชั้นประกบกันบางส่วนจะ
ยื่นเข้าไปในเซลล์ เรียกว่า มีโซโซม
(Mesosome) โครงสร้างนี้จึงเกี่ยวข้องกับ
การจาลองตัวเองของ DNA และการหายใจ
ของเซลล์
4. ไรโบโซม (Ribosome)
มีลักษณะเป็นเม็ดเล็ก ๆ มีหน่วยย่อย
2 ส่วนคือ 30s และ 50s ในขณะที่มีการ
สร้างโปรตีน หน่วยย่อยจะมารวมกัน
เป็น ไรโบโซม 70s มีหน้าที่ สังเคราะห์
โปรตีน
ที่มา : http://www.healthhype.com/microorganisms-types-harmful-effects-on-human-body-pictures.html
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

16. 5. นิวคลีออยด์ (Nucleoid)
เป็นบริเวณที่มีสีจางๆ มักอยู่ตรงกลาง
เซลล์บริเวณนี้เป็นที่อยู่ของโครโมโซม
ของแบคทีเรียประกอบด้วย โมเลกุลของ
DNA ที่มีลักษณะเป็นวงกลม ความหนา
ของสาย DNA ประมาณ 3-5 นาโนเมตร
ที่มา : http://www.healthhype.com/microorganisms-types-harmful
-effects-on-human-body-pictures.html
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
6. พลาสมิด(Plasmid)
เป็น DNA ที่อยู่นอกโครโมโซมของ
แบคทีเรีย ลักษณะของ พลาสมิดเป็น
DNA วงแหวน และเป็นเกลียวคู่
สามารถจาลองตัวเองได้และสามารถ
ถ่ายทอดไปยังแบคทีเรียอื่น ๆ ได้ควบคุม
การสืบพันธุ์แบบมีเพศของเซลล์ บาง
ชนิดควบคุมการดื้อต่อยาปฏิชีวนะต่าง ที่มา : http://www.learners.in.th/blogs/posts/348081
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

17. 7. พิลไล/พิลลัส (Pilli / Pillus )
ช่วยให้แบคทีเรียมีคุณสมบัติ
ในการยึดเกาะกับผิวเซลล์อื่น ๆ
เช่น เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว
เป็นต้น ซึ่งจะช่วยให้แบคทีเรีย
ที่มา : http://www.nature.com/nrmicro/journal/v4/n7/fig_tab/nrmicro1443_F5.html สามารถเจริญบน Host ได้
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
Sex pilli ทาหน้าที่เกี่ยวกับ
การถ่ายทอดสารพันธุกรรม
โดยการ Conjugation
ที่มา : http://faculty.ccbcmd.edu/courses/bio141/lecguide/unit1/prostruct/u1fig23.html
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

18. คอนจูเกชั่น (Conjugation)
คือการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ
ของแบคทีเรีย โดยการถ่ายทอด
DNA ของ Plasmid ใน เซลล์
ผู้ให้ (Doner cell ) ให้กับเซลล์ผู้รับ
(Recipient cell ) ผ่าน Sex pilli
หลังการ Conjugation ทาให้
Recipient cell (New doner)มี
คุณสมบัติเหมือนกับ Doner cell
Plasmid ที่ New doner ได้รับการ
ถ่ายทอดมาจาก Old Doner cell
ที่มา : http://en.wikipedia.org/wiki/Pilus
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

19. 8. แฟลกเจลลา (Flagella)
กาเนิดจากเซลล์เมมเบรนและติดยึดกับเซลล์เมมเบรนและผนังเซลล์ตรงบริเวณ
ส่วนเบซัลบอดี (basal body) ที่ยึดกับฐาน ที่อยูใต่เยื่อหุ้มเซลล์ในไซโทพลาซึม
่
มีลักษณะเป็นเส้นยาวกลวง
เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ
0.01-0.05 ไมโครเมตร มีความ
ยาวแตกต่างกันไปตั้งแต่
1-70 ไมโครเมตร ช่วยในการ
เคลื่อนที่พบเฉพาะใน
แบคทีเรีย พวกที่สามารถ
เคลื่อนที่ได้ ของแบคทีเรีย
ที่มา : http://en.wikipedia.org/wiki/Flagellum
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

20. 9. Endospore (เอนโดสปอร์)
เป็นโครงสร้างที่พบในแบคทีเรีย
แกรมบวก ซึ่งเกิดขึ้นภายในเซลล์
และสร้างได้ 1 สปอร์ต่อ 1 เซลล์
ทาให้แบคทีเรียมีความทนทานต่อ
สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมได้
จะไม่ถือว่าเป็นการสืบพันธุ์ แต่ถือ
ว่าเป็นการดารงชีพ
Endospore ที่สร้างขึ้น
ในซลล์ของ แบคทีเรีย
ที่มา : http://micro.cornell.edu/cals/micro/research/labs/angert-lab/endo2.cfm
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

21. 2. เซลล์ยูคาริโอต (Eukaryotic cell )
เป็นเซลล์ที่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียสห่อหุ้มสารพันธุกรรม ได้แก่ เซลล์ของ โปรโตซัว
สาหร่าย รา พืช สัตว์
รูป โปรโตซัว (พารามีเซียม) รูปสาหร่ายสีเขียว รูปราดาที่ขึ้นบนขนมปัง
ที่มา : http://phetchaburi- ที่มา : http://www.blink.co.th/t_list_ ที่มา : http://www.foodnetworksolution.com/
fightingfish.blogspot.com/ detail.php?type=1&id=45&ln= vocab/wordcap/Rhizopus
2008/08/paramecium.html เข้าถึงวันที่ 4/3/55 เข้าถึงวันที่ 4/3/55
เข้าถึงวันที่ 4/3/55

22. Eukaryotic cell Structure โครงสร้างของเซลล์ Eukaryote
(Animals Cell) Animal cell (เซลล์สัตว์)
1. ไลโซโซม (Lysosome)
2. เยื่อหุ้มเซลล์ (Plasma Membrane )
16 3. ไมโครฟิลาเมนต์ (Microfilament)
1 15
4. ไมโทคอนเดรียa (Mitochondri)
5. เซนตริโอล (Centrioles)
2 14
6. ไมโครทิวบูล (Microtubules)
7. ไรโซโซม (Ribosome)
3 13
8. กอลจิ แอบพาราตัส (Golgi Apparatus )
4
12 9. เอนโดพลาสมิคเรติคูลัม ชนิดเรียบ
(Smooth Endoplasmic Reticulum)
5 11
10. เอนโดพลาสมิคเรติคูลัม ชนิดขรุขระ
6 (Rough Endoplasmic Reticulum)
11. นิวเคลียเอนวิโลป (Nuclear Envelope )
7 10
12. นิวเคลียส (Nucleus)
8 9 13. โครมาติน (Chromatin)
14. นิวคลีโอลัสs (Nucleolu)
ที่มา : http://www.triamudomsouth.ac.th/03_v/tanamon/structure%20of%20the%20cell.ppt
เข้าถึงวันที่ 4/3/2555 15. เฟลกเจลลัม (Flagellum)
16. เพอรอกซิโซม (Peroxisome)

23. Eukaryotic cell Structure โครงสร้างของเซลล์Eukaryote
(Plants Cell) Plante (เซลล์พืช)
1. เอนโดพลาสมิคเรติคูลัม ชนิดขรุขระ
17 (Rough Endoplasmic Reticulum)
1
2. โครมาติน (Chromatin)
2 16
3. นิวเคลียส (Nucleus)
4. นิวคลีโอลัส (Nucleolus)
3 15
5. ผนังเซลล์(Cell Wall)
4 6. ไมโครฟิลาเมนต์ (Microfilament)
14 7. เพอรอกซิโซมe (Peroxisom)
1
5 8. เอนโดพลาสมิคเรติคูลัม ชนิดเรียบ
13
(Smooth Endoplasmic Reticulum)
6 9. เยื่อหุ้มเซลล์ (Plasma Membrane)
10. กอลจิ แอบพาราตัส (Golgi Apparatus )
12 11. พลาสโมเดสมาตา (Plasmodesmata)
7
12. เวนทรัล แวคูโอล (Central Vacuole)
8 11 13. ไมโครทิวบูล (Microtubules)
14. ไมโทคอนเดรีย (Mitochondria)
9 10 15. เฟลกเจลลัม (Flagellum)
16. ไรโซโซม (Ribosome)
ที่มา : http://www.triamudomsouth.ac.th/03_v/tanamon/structure%20of%20the%20cell.ppt
17. นิวเคลียเอนวิโลป (Nuclear Envelope )
เข้าถึงวันที่ 4/3/2555

24. โครงสร้างและองค์ประกอบของเซลล์ (Cell Structure and Organelles)
1 ผนังเซลล์(Cell Wall)
เป็นส่วนที่หุ้ม อยู่นอกของเยื่อหุ้มเซลล์
อีกชั้นหนึ่ง มีคุณสมบัติยอมให้สาร
เกือบทุกชนิด ผ่านได้ ทาหน้าที่ เพิ่ม
ความแข็งแรง และป้องกันอันตราย
ให้กับเซลล์ของพืช
ที่มา : http://student.nu.ac.th/u46410288/cell%20wall.htm
เข้าถึงวันที่ 4/3/55
ประกอบขึ้นด้วย เซลลูโลส (Cellulose)
เป็นส่วนใหญ่ รองมาเป็น เพคติน (Pectin)
ซูเบอริน (Suberin) และลิกนิน (Lignin) ที่มา : http://micro.magnet.fsu.edu/cells/plants/cellwall.html
เข้าถึงวันที่ 4/3/55

25. ที่มา : http://www. images.ppscience.multiply.multiplycontent.com.
เข้าถึงวันที่ 4/3/55
ชนิดของ ผนังเซลล์พืช
ผนังเซลล์ปฐมภูมิ (Primary cell wall ) เกิดขึ้นครั้งแรกขณะที่เซลล์มีการเจริญเติบโต
ผนังเซลล์ทุติยภูมิ (Secondary cell wall ) เกิดขึ้นภายหลังเซลล์ปฐมภูมิหยุดการเจริญแล้ว
โดยจะพอกทับผนังเซลล์ปฐมภูมิ ทาให้ผนังเซลล์มีความแข็งแรงมากขึ้น สุดท้ายเซลล์จะตาย
เช่น ไฟเบอร์

26. 2. พลาสโมเดสมาตา (Plastmodesmata)
เป็นช่องว่างเล็กจานวนมาก ที่อยู่บน
ผนังเซลล์ซึ่งอาจจะอยู่รวมกันอย่าง
หนาแน่น ถึง 1 ล้านช่องต่อตาราง
มิลลิเมตร
ช่วยทาหน้าที่เชื่อมเซลล์ที่อยู่
ใกล้เคียงกัน เพื่อช่วยในการขน
ถ่ายสิ่ง ๆ ต่างๆ ระหว่างเซลล์พืช
เช่น สารอาหาร น้า ฮอร์โมน
ที่มา : http://mycozynook.com/101RGCh4OH.htm
เข้าถึงวันที่ 5/3/55

27. 3. เยื่อหุ้มเซลล์ (plasma membrane/Cell membrane)
ประกอบด้วย
ฟอสโฟลิปิด(Phospholipid)
2 ชั้น เรียงตัวกันแบบหันด้านหัว
ออกหันทางด้านหางเข้าหากัน
เรียกว่า ฟอสโฟลิปิดไบเลเยอร์
(Phospholipid bilayer)
นอกจากนี้ยังประกอบด้วย
ไกลโคโปรตีน (Glycoprotein)
โปรตีนโมเลกุล (Protein)
โคเลสเตอรัล (Cholesterol)
ที่มา : http://homepage.smc.edu/colavito_mary/biology4/Cells-F05.ppt
มีหน้าที่ คัดเลือกสารผ่าน
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555 เข้า – ออก ระหว่างภายใน
และภายนอกเซลล์

28. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=moPJkCbKjBs&feature=related
เข้าถึงวันที่ 14/3/2555
ภาพจาลองแสดงโครงสร้างทางเคมีของเยื่อหุ้มเซลล์
และการคัดเลือกสารเข้า - ออก ระหว่างภายในและภายนอกเซลล์

29. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=Rl5EmUQdkuI&NR=1
เข้าถึงวันที่ 5355
ภาพจาลองแสดงโครงสร้างทางเคมีของเยื่อหุ้มเซลล์
และการคัดเลือกสารเข้า - ออก ระหว่างภายในและภายนอกเซลล์

30. รอยต่อของเซลล์ (Cell Junction)
ชนิด ของ Cell Junction
เยื่อหุ้มเซลล์จะทาหน้าที่ยึดกลุ่มของเซลล์
เข้าด้วยกัน ทาให้เกิดรอยต่อของเซลล์ Tight junction:
เพื่อให้เซลล์มีการสื่อสารกันได้ กั้นไม่ให้สารไหลผ่านระหว่างเซลล์
พบภายในลาไส้ เซลล์บุท่อไต และกระเพาะ
ปัสสาวะ
Adhering junction (desmosome):
เชื่อมเยื่อหุ้มเพื่อให้เกิดความ
แข็งแรง มีเส้นใยยึดติดอยู่ พบบริเวณเนื้อเยื่อที่
ต้องยึดติดกัน เช่น
ผิวหนัง
Gap junction:
ช่องเล็กๆระหว่างเซลล์ที่อยู่ติดกันทาให้สาร
ผ่านได้พบในเซลล์ประสาท หัวใจ กล้ามเนื้อ
เรียบ
ที่มา : http://cellbiology.med.unsw.edu.au/units/science/lecture0808.htm
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

31. 4. นิวเคลียร์ เอนวิโลป (Nuclear envelope )
Nuclear envelope มีลักษณะดังนี้
เป็นเยื่อ 2 ชั้น ได้แก่
เยื่อหุ้มชั้นนอก (Outer nuclear membrane )
และ เยื่อหุ้มชั้นใน (Inner nuclear membrane )
มีช่องว่างตรงกลางกว้างประมาณ 20-40 nm
มีรู (Nuclear pores) แทรกอยู่ทั่วไป
เป็นทางให้สารต่างๆ โดยเฉพาะ RNA
ผ่านเข้าออกได้
ที่มา : http://www.mhhe.com/biosci/pae/botany/uno/graphics/uno01pob/vrl/images/0071.gif
เข้าถึงวันที่ 5 / 3 / 2555

32. ภายในนิวเคลียส บรรจุสารพันธุกรรม
ที่อยู่ในรูปของโมเลกุล DNA ที่จับกับ
โมเลกุลของโปรตีน เป็นโครโมโซม
(Chlomosome) มีหน้าที่ควบคุม
กิจกรรมต่าง ๆ ภายในเซลล์
ที่มาภาพที่ 1 http://www.cerritos.edu/charbut/AP150/lec_otl/150%20Ch3-Cell.ppt
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555
ที่มาภาพที่ 2 : http://www.il.mahidol.ac.th/emedia/dna/chapter/chapter1chromosomegene.htm
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

33. 5. นิวคลีโอลัส (Nucleolus)
มีลักษณะเป็นเม็ดกลมขนาดเล็ก อยู่ใน
นิวเคลียส ในหนึ่งเซลล์อาจมี 1 หรือ 2
เม็ด มองเห็นชัดขณะเซลล์ไม่มีการแบ่งตัว
ประกอบด้วย Nucleolar organizers และ
Ribosome ที่กาลังสร้างขึ้น
Nucleolus ทาหน้าที่สร้าง Ribosome
(Nucleolar organizers) เป็นส่วน
ที่มา : http://www.cartage.org.lb/en/themes/sciences/zoology/
animalphysiology/anatomy/animalcellstructure/nucleus/nucleus.htm
พิเศษของโครโมโซมที่มียีนเกี่ยวกับ
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555 การสร้าง Ribosome อยู่หลายชุด)

34. 6. โครโมโซม (Chromosomes)
อยู่ในนิวเคลียส ไมโตคอนเดรีย และคลอโรพ
ลาสต์ มีความจาเพาะทั้งขนาด รูปร่าง และ
จานวนในสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิด เป็นแหล่งบรรจุ
สารพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต ทาหน้าที่ควบคุม
กระบวนที่เกี่ยวกับกิจกรรมทั่ว ๆ ไปทางชีวเคมี
ภายในเซลล์ของ สิ่งมีชีวิต ไปจนถึงลักษณะปรากฏ
ที่พบเห็นหรือสังเกตได้ด้วยตา เช่น รูปร่างหน้าตา
ลักษณะของเส้นผม ลักษณะดวงตา เพศ และผิว
สีสันของดอกไม้ รสชาติของอาหารนานาชนิด
ล้วนแล้วแต่เป็นลักษณะที่บันทึกอยู่ในหน่วย
พันธุกรรมทั้งสิ้น
ที่มา : http://www.vcharkarn.com/lesson/view.php?id=1303
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

35. โครโมโซม(Cromosome) เกิดจากการ
รวมตัวของ DNA และโปรตีน
ฮีสโตนหลาย ๆ โมเลกุล ทาให้เกิดเป็น
โพลีนิวคลีโอโซม (Polynucleosome)
โครมาติน ขึ้นมา โพลีนวคลีโอโซมในสภาพ
ิ
ปกติ จะขดตัวแน่นเป็นเกลียว เรียกว่า
โซลีนอยด์ โซลีนอยด์ (Solenoid) ระยะต่อมา
เรียกโครมาติน (Chromatin)
ระยะนี้จะเห็นเป็นเส้นใยจนกระทั่ง
ขดตัวแน่นที่สุดจะเห็นเป็นรูปร่าง
คล้ายกากบาท ระยะนี้จึงเรียกว่า
ที่มา : http://science.srru.ac.th/org/sci- โครโมโซม
elearning/courseonline/4022503/chapter6-dna6.htm
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

36. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=eYrQ0EhVCYA
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555
ภาพจาลองการสร้างโครโมโซมจากโมเลกลุลของ DNA ภายในนิวเคลียส

37. 7. ไรโบโซม (Rhibosomes)
ที่มา : http://biology4teachers.com/cells/cells.ppt
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555
เป็น organelles ที่ไม่มีเยื่อหุ้ม ทาหน้าที่สร้างโปรตีน มี 2 ส่วนย่อย คือ ส่วน
ที่มีขนาดใหญ่ (Large Subunit) และ ส่วนที่มีขนาดเล็ก (Small Subunit)
สร้างจาก Nucleolus ในเซลล์ที่มีการสร้างโปรตีนสูงจะพบว่ามี Nucleolus
และ Ribosome เป็นจานวนมาก ตัวอย่าง เช่น ในเซลล์ตับของคน

38. Ribosome มี 2 ชนิดคือ
1. Free ribosomes ทาหน้าที่สร้างโปรตีนที่ใช้ใน
Cytosol เช่น เอ็นไซม์ที่เกี่ยวข้องกับเมตาบอริซึมใน Cytoplasm
2. Bound ribosomes เป็น Ribosome ที่เกาะอยู่
ด้านผิวนอกของ ER ทาหน้าที่สร้างโปรตีนที่จะถูกส่งต่อไปรวมกับ
Organelles อื่นๆ และโปรตีนที่จะถูกส่งออกไปใช้นอกเซลล์
ในเซลล์ที่สร้างโปรตีน เช่น เซลล์ตับอ่อนหรือต่อมต่าง ๆ ที่สร้างน้าย่อย
หรือฮอร์โมน จะมี Bound ribosomes เป็นจานวนมาก

39. ภาพแสดงการสังเคราะห์
โปรตีนโดยมี DNA
ในนิวเคลียสควบคุมรหัส
ของโปรตีน และมี RNA
ลอกรหัส ของ DNA
ออกมายังไซโทพลาสซึม
เพื่อนารหัสไปสังเคราะห์
โปรตีนที่ไรโบโซม
ที่มา : http://mstream.popcornfor2.com/daisy-hey.wma
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

40. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=Ml0OqAUzEXU
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555
ภาพจาลองแสดงการสังเคราะห์โปรตีนโดยมี DNA ในนิวเคลียสควบคุมรหัสของโปรตีนและมี
RNA ลอกรหัส ของ DNA ออกมายังไซโทพลาสซึมเพื่อนารหัสไปสังเคราะห์โปรตีนที่ไรโบโซม

41. 8. Endoplasmic reticulum /ER (เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม)
ER เป็นส่วนที่เชื่อมต่อกับเยื่อหุ้ม
นิวเคลียส มี 2 ชนิด คือ
6.1 เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมชนิดขรุขระ
(Rough endoplasmic reticulum)
เรียกย่อ ๆ ว่า RER มี Ribosome มาเกาะ
6.2 เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมชนิดเรียบ
(Smooth Endoplasmic Reticulum)
เรียกย่อ ๆ ว่า SER ไม่มี ribosome มาเกาะ
ที่มา : http://http://www. images.ppscience.multiply.multiplycontent.com.
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

42. 8.1 เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมชนิดขรุขระ
(Rough endoplasmic reticulum)
RER หน้าที่
สังเคราะห์โปรตีนร่วมกับ Ribosome
แล้วส่งต่อให้ Golgi body เพื่อขนออก
นอกเซลล์ เช่น สารพวกเอนไซม์
ฮอร์โมน และ สารแอนติบอดี
ที่มา : http://legacy.owensboro.kctcs.edu/gcaplan/anat/study%20guide/api%20study%20guide%20d%20cell%20structures.htm
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

43. 8.2 เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมชนิดเรียบ
(Smooth Endoplasmic Reticulum)
SER มีหน้าที่
- สังเคราะห์ ฟอสโฟไลปิด
- สังเคราะห์ สเตอรอยด์ คลอเลสเทอรอล
ซึ่งคลอเลสเทอรอล สามารถเปลี่ยนไปเป็น
สเตอรอยด์ ฮอร์โมน คือแอนโทเจนและเอ
สโทรเจนในระบบสืบพันธ์
- ทาหน้าที่สังเคราะห์และเก็บไกลโคเจนใน
เซลล์ตับ
- กาจัดพิษยาที่เซลล์ตับ
ที่มา : http://legacy.owensboro.kctcs.edu/gcaplan/anat/study%20guide/api%20study%20guide%20d%20cell%20structures.htm
เข้าถึงวันที่ 5/3/2555

44. 9. กอลจิ คอมเพล็ก / กอลจิ บอดี้ / กอลจิ แอบพาราตัส
(Golgi complex / Golgi body / Golgi apparatus)
มีลักษณะเป็นถุงแบนหลายถุงเรียงซ้อนกัน Golgi complex มีหน้าที่
เรียกว่า Golgi Cisternar บริเวณตรงกลาง - ทางานร่วมกับ RER ในการสังเคราะห์
เป็นท่อแคบและปลายสองข้างโป่งออก และ สารประกอบคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน
มีกลุ่มของถุงกลม (Vesicles) อยู่รอบๆ เช่น ไกลโคโปรตีน
Golgi Complex มีโครงสร้างที่เป็น 2 หน้า - ทาหน้าที่บรรจุผลิตภัณฑ์โปรตีนขนออก
คือ Cis face และ Trans face นอกเซลล์
- สร้างเยื่อหุ้มไลโซโซม (Lysosome) และ
Trans เพอรอกซิโซม(Peroxisome) สร้าง
อะโครโซม(Acrosome) ที่หัวอสุจิ
Cis
ที่มา : http://www.biologyjunction.com/cell%20structure%20revised.ppt
เข้าถึงวันที่ 2 /3/2555

45. แสดงการทางานร่วมกันระหว่าง RERกับ Golgi complex
Transport vesicles ที่ถูกสร้างมาจาก Rough ER เคลื่อนที่เข้ามารวมกับ Golgi Complex ทางด้าน
Cis Face ส่วน Trans Face เป็นด้านที่เว้าของถุงแบน เป็นด้านที่สร้าง Vesicles และหลุดออกไป
Rough
Endoplasmic
Reticulum
Vesicle
Golgi
Lysosome
Apparatus
Vesicle
Vesicle
Plasma
Membrane
ที่มา : http://homepage.smc.edu/colavito_mary/biology4/Cells-F05.ppt
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

46. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=rvfvRgk0MfA
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
ภาพจาลอง แสดงการทางานร่วมกันระหว่าง RERกับ Golgi complex โดย Transport
vesicles ที่ถูกสร้างมาจาก RER เคลื่อนที่เข้ามารวมกับ Golgi complex ทางด้าน cis face
ส่วน trans face เป็นด้านที่เว้าของถุงแบน เป็นด้านที่สร้าง Vesicles และหลุดออกไป

47. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=K7yku3sa4Y8
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
ภาพจาลองการสร้าง vessicle จาก Golgi complex

48. นอกจากนี้ Golgi complex ยังสร้าง Cell plate
เป็นผนังกั้นเซลล์ในขณะที่พืชเกิดการแบ่งเซลล์ ดังรูป

49. 10. Lysosome (ไลโซโซม)
เป็น organelles ที่มีเยื่อหุ้มชั้น
เดียว สร้างจาก Golgi complex
เป็นแหล่งย่อยภายในเซลล์
(Intracellular digestion)
เกี่ยวข้องกับการย่อย
Organelles ในไซโตพลาสซึม
เพื่อนาสารต่างๆกลับมาใช้
สร้าง organelles ใหม่อีก
(Autophagy)
ที่มา : http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/science04/45/2/cell/content/lysosome.html
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

50. ที่มา : http://www.cytochemistry.net/cell-biology/lysosome.htm
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
ไลโซโซมบรรจุเอนไซม์สาหรับย่อยสิ่งต่าง ๆ เช่น ย่อยแบคทีเรียที่เข้า
มาในเซลล์ ย่อยสารอาหารที่นาเข้ามา ย่อย Organells อื่นที่หมดอายุ
เพื่อนาสารกลับมาใช้ใหม่ หรือย่อยเซลล์ตัวเองในหางลูกอ๊อด

51. ภาพของ อมีบาที่กาลังกินอาหาร
โดยวิธี Phagocytosis เกิดเป็น
Food vacuole ซึ่งจะรวมกับ
Lysosome เอ็นไซม์ใน Lysosome
จะทาหน้าที่ย่อยอาหารนั้น
ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=aWItglvTiLc&feature=related
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
Phagocytosis (ฟาโกไซโทซีส) คือ
การยื่นเท้าเทียม(Pseudopodium)
ที่เกิดจากการไหลเวียนของ
Cytoplasm ของเซลล์ไปโอบล้อม
อาหารทาให้เกิดเป็น Food vacuole
ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=1cuaS2QKobA&feature=related
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

52. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=JnlULOjUhSQ&feature=related
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
เซลล์เม็ดเลือดขาวของคน (macrophage) ก็สามารถทาลายสิ่งแปลกปลอมที่
เข้ามาในเซลล์ด้วยวิธี Phagocytosis และถูกย่อยโดย Lysosome ได้เช่นกัน

53. 11. เพอรอกซิโซม (Peroxisomes) หรือ ไมโครบอดี้ (Micreobodies)
เป็น organelles ที่พบใน
เซลล์ยูคาริโอตเกือบทุกชนิด
มีลักษณะเป็นถุงที่มเี ยื่อหุ้ม
ชั้นเดียว ภายในมี เอ็นไซม์
ชนิดต่าง ๆ ทาหน้าที่
เกี่ยวข้องกับการสร้างหรือ
ทาลาย Hydrogen peroxide
(H2O2) เพื่อป้องกันไม่ให้เกิด
สารพิษขึ้นภายในเซลล์
ที่มา : http://www.cytochemistry.net/cell-biology/lysosome.htm
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

54. การสร้างหรือทาลาย Hydrogen peroxide (H2O2) ใน Peroxisomes
RH2 + O2 Oxidase R + H2O2
2H2O2 catalase 2H2O + O2
ในเซลล์ตับพบมี peroxisomes ขนาดใหญ่ จึงเข้าใจว่าอาจมีหน้าเกี่ยวข้องกับ
การทาลายพิษของสารต่างๆหลายชนิด เช่น alcohol
Peroxisomes ในพืชมีบทบาทสาคัญในกระบวนการเมตาบอลิสม์ของกรดไขมัน
คือ เปลี่ยนกรดไขมันที่สะสมอยู่ในเมล็ดพืช ให้เป็นคาร์โบไฮเดรต สาหรับใช้เป็น
แหล่งพลังงาน ในการงอกของเมล็ด

55. 12. ไมโทคอนเดรีย (Mitochondria)
Mitochondria มีเยื่อหุ้ม 2ชั้น คือ เยื่อหุ้มชั้นนอก
(Outer Membrane) มีลักษณะเรียบ ส่วน เยื่อหุ้มชั้นใน
(Inner Membrane ) จะมีการโป่งยื่นเข้าข้างในเรียกว่า
cristae เยื่อหุ้มทั้งสองชั้นแบ่ง mitochondria เป็นช่อง
ภายใน 2 ส่วน ได้แก่ ช่องที่อยู่ระหว่างเยื่อชั้นนอกและ
เยื่อชั้นใน (Intermembrane space) และช่องที่ถูก
ล้อมรอบอยู่ภายในเยื่อชั้นใน (Mitochodrial matrix)
พบในยูคารีโอตเกือบทุกชนิด ยกเว้นเซลล์บางชนิด
เช่น เซลล์เม็ดเลือดแดง โดยเซลล์แต่ละเซลล์ มีจานวน
ที่มา : http://student.nu.ac.th/u46410320/mitochondria.html ไมโตคอนเดรียไม่เท่ากัน โดยทั่วไป พบไมโตคอนเดรีย
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555 มาก ในเซลล์ที่มีอัตราเมตาโบลิซึมสูง เช่น เซลล์
กล้ามเนื้อหัวใจ เซลล์ต่อม เซลล์ที่กาลังเจริญเติบโต
เป็นต้น

56. ที่มา : http://www.tutorvista.com/biology/function-mitochondria#
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
หน้าที่
1. สร้างสารให้พลังงานสูง คือ ATP (Adenosine triphosphate)
2. ภายในเมทริกซ์มีเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาเคมีต่างๆ ในวัฏจักรเครปส์ ( Krebs cycle) และ กระบวนการ
Beta oxidation ของกรดไขมัน
3. มี DNA (Deoxyribonucleic acid) RNA (Ribonucleic acid) เอนไซม์ และไรโบโซม ที่ทาหน้าที่สังเคราะห์
โปรตีนขึ้นภายในออร์แกเนลล์

57. 13. พลาสติด (Plastid)
Plastid เป็นออร์แกเนลล์ที่มีขนาดใหญ่พบเฉพาะในพืช และสาหร่าย
(ยกเว้นสาหร่ายสีเขียวแกมน้าเงิน) ลักษณะของพลาสติดมีเนือเยื่อ 2 ชั้น และมี DNA
้
อยู่ภายใน พลาสติดสามารถจาแนกได้เป็น 3 พวกใหญ่ ๆคือ
ที่มา : http://www. images.ppscience.multiply.multiplycontent.com/.../...
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

58. 13.1 พลาสติดที่ไม่มีสี
ลิวโคพลาสต์ (leucoplast) เป็นพลาสติดที่มีสีขาวพบในเซลล์ตามส่วนของพืชที่
ไม่ถูกแสงสว่าง เช่น รากใต้ดิน ลาต้นใต้ดิน หน้าที่เก็บสะสมอาหาร
13.2 พลาสติดที่มีสี
13.2.1 โครโมพลาสต์ (chromoplast)
เป็นพลาสติดที่มีสีอื่น ๆ นอกจากสีเขียว
- แคโรทีน (Carotene) เป็นรงควัตถุสีแดงส้ม
- แซนโทฟิลล์l (Xanthophyl) เป็นรงควัตถุสีเหลืองเข้ม
- ไฟโคอีริทริน (Phycoerythrin) เป็นรงควัตถุสีแดง
- ไฟโคไซยานิน (Phycocyanin ) เป็นรงควัตถุสีน้าเงิน
ที่มา : http://web3.dnp.go.th/botany/BFC/Quest_color.html
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

59. 13.2.2. คลอโรพลาสต์ (Chloroplast) Chloroplast เป็น plastids ชนิดหนึ่ง
ของเซลล์พืชมีเยื่อหุ้ม 2 ชั้น คือ เยื่อหุ้ม
ชั้นนอก (Outer Membrane ) และ
เยื่อหุ้มชั้นใน (Inner Membrane )
หุ้มล้อมรอบของเหลวที่เรียกว่า
(Stroma) ภายในมีถุงแบนคือ
ไทลาคอยด์ (Thylakoids) ซึ่งซ้อนกัน
เป็นตั้งเรียกว่า กรานัม (Granum)
มีรงควัตถุ(Pigment)สีเขียวที่เรียกว่า
คลอโรฟิลล์ (Chlorophyll ) ซึง ่
ที่มา : http://amrita.vlab.co.in/?sub=3&brch=187&sim=878&cnt=1
ประกอบด้วยเอ็นไซม์และโมเลกุลของ
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555 สารที่ทาให้เกิดกระบวนการสังเคราะห์
ด้วยแสง

60. 14. ระบบเส้นใยภายในเซลล์ (Cytoskeleton )
เป็นโปรตีนขนาดเล็กที่มารวมตัวกันเป็น
เส้นใย ทาหน้าที่ค้าจุนให้เซลล์คงรูปร่าง
อยู่ได้ ทาหน้าที่เกี่ยวกับการเปลี่ยน
รูปร่างของเซลล์ และการรวมตัวของ
เซลล์เป็นเนื้อเยื่อ การเคลื่อนไหวของ
เซลล์ รวมทั้งการยึดเหนี่ยวออร์กาเนลล์
ให้อยู่ในตาแหน่งที่เหมาะสม พบทั้งใน
โปรคาริโอตและยูคาริโอต
ที่มา : http://www.surin.rmuti.ac.th/agtcha/teacher/anatomy/cellaim/cell_skeleton.htm
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

61. ไมโครทูบูล (Microtubule)
ประกอบด้วยโปรตีนชนิดทิวบูลิน
(tubulin)จัดเรียงตัวเป็นท่อ (tubule)
เป็นเส้นใยที่มีความแข็งที่สุด
พบเป็นองค์ประกอบของส่วนยื่นของ
เซลล์ประสาท และเป็นองค์ประกอบที่
สาคัญในเซนโตรโซม และเซนตริโอล
ที่มา : http://www. images.ppscience.multiply.multiplycontent.com/.../. มีหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของ
เข้าถึงวันที่ 2/3/2555. โครโมโซมระหว่างการแบ่งเซลล์การ
เคลื่อนไหวของออร์การ์เนลล์ใน
ไซโตพลาสซึม และการเคลื่อนไหว
ของซีเลียและแฟลกเจลลา นอกจากนี้
ในบางเซลล์จะเกี่ยวข้องกับการลาเลียง
สาร เช่น ช่วยลาเลียงฮอร์โมนอินซูลิน
ในเซลล์ตับอ่อน
ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=PvDlilBgoSs&feature=related
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

62. ไมโครฟิลาเมนต์ (microfilament)
ประกอบด้วยโปรตีนมีลักษณะเป็นท่อยาว ๆ
และบาง มักอยู่รวมกันเป็นมัดใน Cytoplasm
พบมากที่สุดในเซลล์ ทาหน้าที่เกี่ยวกับการ
หดตัวของกล้ามเนื้อ ช่วยค้าจุน และให้ความ
แข็งแรงกับเซลล์ การเปลี่ยนรูปร่างของ
เซลล์ การแยกตัวของไซโตพลาสซึมใน
กระบวนการแบ่งเซลล์ควบคุมทิศทางการ
ไหลของไซโทพลาสซึม รวมทั้งการเคลื่อนที่
แบบอะมีบา (Ameboid movement)และการ
เกิดเท้าเทียม (Pseudopodia) ในเซลล์บาง
ชนิด
ที่มา : http://www. images.ppscience.multiply.multiplycontent.com/.../.
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555.

63. อินเตอร์มีเดียต ฟิลาเมนต์ (intermediate filament)
เป็นเส้นใยที่มีการพัฒนาอย่างมากใน
เซลล์ ทาหน้าที่เกี่ยวกับการคงรูปร่าง
ของเซลล์ ตรึงเยื่อหุ้มเซลล์ให้อยู่ตัว
พบเฉพาะในเซลล์ที่รวมตัวกันเป็น
เนื้อเยื่อหรืออยู่รวมกันเป็นกลุ่ม
นอกจากนี้ยังทาหน้าที่เกี่ยวกับการยึด
กันของไมโครฟิลาเมนท์ในเซลล์
กล้ามเนื้อและยังทาหน้าที่ค้าจุนแอก
ซอน (Axon) ของเซลล์ประสาทและ
ที่มา : http://users.uma.maine.edu/SBaker/cells%20CR.ppt ยังมีบทบาทในการสื่อสารระหว่าง
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
เซลล์ด้วย

64. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=FoDniO676Dw&feature=related
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
ภาพจาลองแสดงโครงสร้างและการทางานของ Intermediate filament ที่ทาหน้าที่เป็นตัว
รับแรงดึง ได้แก่ เดสโมโซม (Desmosome) ที่ทาหน้าที่เกี่ยวกับการคงรูปร่างของเซลล์

65. 15. เซนตริโอล(Centriole)
เป็นออร์แกเนลล์ทรงกระบอก 2 อัน Centriole
แต่ละอันประกอบด้วยหลอดเล็ก ๆ เรียกว่า
Microtubule เรียงตัวกันเป็นกลุ่ม ๆ กลุ่มละ 3
หลอด มีทั้งหมด 9 กลุ่ม ส่วนบริเวณตรงกลางไม่
มี Microtubule อยู่เลย จึงเรียกการเรียงตัวของ
Microtubule แบบนี้ว่า 9+0 ( มี Microtubule
ทั้งหมด 27 เส้น) พบเฉพาะในเซลล์สัตว์มี
หน้าที่ในการแบ่งเซลล์ โดย Microtubule จะ
สร้างเส้นใยสปินเดิล (Spindle fiber) ไปเกาะ
ตรงกลาง (Centromere) ของโครโมโซม เพื่อดึง
ที่มา : http://micro.magnet.fsu.edu/cells/centrioles/centrioles.html
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555 โครโมโซมให้แยกออกจากกัน

66. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=ATlUv-AGhEU&feature=related
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
ภาพจาลองแสดงการทางานของ Centriole ในขณะที่เซลล์มีการแบ่งตัว

67. 16. ซิเลีย(Cilia) และ เฟกเจลลัม (Flagellum)
เป็น Organlles ที่มีเยื่อหุ้ม ประกอบด้วย
Microtubule 20 เส้น เรียงตัวเป็นชุด
ชุดละ 2เส้น ในรูปแบบ 9 + 2
(มี microtubule ทั้งหมด 20 เส้น)
ทาหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของพวก
โปรโตซัว ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีเซลล์เดียว
เช่น พารามีเซียม ยูกลีนา
ที่มา : http://faculty.sgc.edu/asafer/BIOL1107/chapt04_lecture.ppt
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

68. Cilia และ Flagellum ประกอบด้วย
Microtubule 20 เส้น เรียงตัวเป็น
ชุด ชุดละ 2เส้น ในรูปแบบ 9 + 2
Basal Body (เบซัล บอดี้) เป็นต้น
กาเนิดของซีเลียและเฟเจลลา
ประกอบด้วย Microtubule 27 เส้น
เรียงตัวเป็นชุด ชุดละ 3 เส้น ใน
รูปแบบ 9 + 0 เหมือน Centriole
ที่มา : http://www.oocities.org/truanson/Untitled-05.htm
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

69. เปรียบเทียบ Centriole และ Cilia
โครงสร้าง 9 + 0 โครงสร้าง 9+2
ไม่มี plasma membrane มี Plasma membrane
ที่มา : http://www. images.ppscience.multiply.multiplycontent.com/.../...
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

70. ที่มา : http://o-o---preferred---tot-cnx1---v15---lscache3.c.youtube.com/videoplayback?algorithm=throttle-factor&burst
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
รูปภาพของโปรโตซัว (พารามีเซียม) ที่ใช้ Cilia ในการเคลื่อนที่

71. ที่มา : http://o-o---preferred---tot-cnx1---v13---lscache4.c.youtube.com/videoplayback?algorithm=throttle-factor&burst
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
รูปภาพของโปรโตซัว (พารามีเซียม,วอติเซลลา) ที่ใช้ Cilia ในการเคลื่อนที่

72. ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=fI7nEWUjk3A
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555
รูปภาพของโปรโตซัว (ยูกลีนา) ที่ใช้ Flegellum ในการเคลื่อนที่

73. 17. แวคูโอล (Vacuole)
เป็นถุงที่มีเยื่อหุ้มชั้นเดียวมีลักษณะเป็นก้อนกลมใส ๆ มีเยื่อบาง ๆ ล้อมรอบ แวคิวโอลเกิด
จากการหลุดขาดของ ER หรือ Golgi Complex มีหน้าที่หลากหลาย มองเห็นได้ชัดเจน ทา
หน้าที่ได้แตกต่างกันพบเฉพาะในพืช และพวกโปรโตซัว
ที่มา : http://www.oocities.org/truanson/Untitled-06.htm
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

74. 15.1 ฟูด แวคูโอล 15.2 คอนแทรกไทล์ แวคูโอล
(Food Vacuole )ทาหน้าที่ (Contractile Vacuole )
สะสมอาหาร ในโปรโตซัว ทาหน้าที่ควบคุมปริมาณน้าในโปรโตซัว
ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=a4aZE5FQ284 ที่มา : http://www.youtube.com/watch?v=9Ynm5ZOW59Q
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555 เข้าถึงวันที่ 3/3/2555

75. 15.3 เซนทรัล แวคูโอล (Central vacuole)หรือ โทโนพลาสต์ (Tonoplast)
Central vacuole ทาหน้าที่เก็บ
ของเหลว (Cell sap) ทาให้เซลล์
คงสภาพอยู่ได้
Sap vacuole ทาหน้าที่เก็บสารสี
ในเซลล์พืช
ที่มา : http://www.thaigoodview.com/node/23740?page=0%2C11
เข้าถึงวันที่ 3/3/2555