1. «Νέος θα πει να θες
να αλλάξεις τον κόσμο..»
Ν. Καζαντζάκης
ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗΣ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ
καλή γνώση του αμφισβητούμενου αντικειμένου..
υψηλό πνευματικό επίπεδο (πλούσια, τεκμηριωμένη και πολυπρισματική επιχειρηματολογία //
χρήση λογικών θέσεων)..
κριτική σκέψη και διορατικότητα (συνείδηση των πιθανών συνεπειών που θα προκύψουν από
την αμφισβήτηση και αποφυγή των ζημιογόνων)..
διαλλακτικότητα, απαλοιφή του εγωκεντρισμού, απαγκίστρωση από προκαταλήψεις, δογματικές
αντιλήψεις, ρατσιστικές εκφάνσεις…προσπάθεια αντικειμενικότητας..
ανεκτικότητα στις αντίπαλες θέσεις..
παράθεση προτάσεων προς αντικατάσταση του αμφισβητούμενου αντικειμένου, ώστε να μη
δημιουργηθεί κενό / χάσμα από το «γκρέμισμά» του..
ψυχικές δυνάμεις (θάρρος, επιμονή, υπομονή, …, αυτοθυσία) προς άσκηση της αμφισβήτησης
με παρρησία..
ανιδιοτέλεια, απουσία προσωπικού συμφέροντος..
«ενώπιος ενωπίω» (η όποια αμφισβήτηση απαιτείται να ασκείται καλοπροαίρετα και πάντα κατά
πρόσωπο)..
προϋπόθεση ωστόσο επίτευξης όλων των παραπάνω είναι η ύπαρξη ανθρωπιστικής παιδείας και
δημοκρατίας..
«Είμαι εγώ ο γκρεμιστής, γιατί είμ’ εγώ κι ο χτίστης»
Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
νέοι = βιολογικά και ψυχικά ακμαίοι, δυνατοί, σθεναροί.. = δυνατότητα σύγκρουσης με τις
κατεστημένες καταστάσεις και αμφισβήτησης παγιωμένων αντιλήψεων..
νέοι = πνευματικά αδιάπλαστοι και αδιαμόρφωτοι = δεκτικότητα σε νέες ιδέες = αμφισβήτηση
παλαιότερων..
νέοι = ιδεολόγοι, ρομαντικοί, ευαίσθητοι, οραματιστές, προοδευτικοί, καινοτόμοι.. = επιθυμία
βελτίωσης των συνθηκών που επικρατούν στην κοινωνία..
νέοι = ψυχικά αγνοί και αδέσμευτοι (απουσία οικογενειακών, οικονομικών, εργασιακών…
υποχρεώσεων) = δυνατότητα αμφισβήτησης λόγω απουσίας φόβου ύπαρξης υψηλού κόστους από
τις επιλογές τους..
Επομένως, οι νέοι από τη φύση και τη θέση τους είναι οι ουσιαστικοί φορείς κοινωνικών αλλαγών
και ανατροπής δεδομένων..
ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ - ΝΕΟΙ
2. ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΑΙΤΙΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
δημοκρατία, ελευθεροστομία = ελευθερία έκφρασης και αμφισβήτησης, σε αντίθεση με το
παρελθόν, κατά το οποίο ο συντηρητισμός και η λογοκρισία δεν επέτρεπαν τη δημοσιοποίηση της
άποψης των νέων..
ποικίλες πηγές πληροφόρησης = οι νέοι ενημερώνονται και επομένως έχουν άποψη.. =
αμφισβητούν οτιδήποτε είναι ατεκμηρίωτο ή αντίκειται στην ενημέρωση και την
επιχειρηματολογία τους..
τεχνολογία + επιστημονική εξέλιξη = συμπόρευση των νέων με τα επιστημονικά πορίσματα και
τις αποδειγμένες θεωρίες και εξορθολογισμός τους = απόρριψη κάθε ιδέας που στηρίζεται σε
μεταφυσικά ή συναισθηματικά κριτήρια και όχι στη λογική..
αντιπαραδοσιακό πνεύμα + οξύτερο χάσμα γενεών (λόγω ελευθερίας διακίνησης ιδεών, οι νέοι
εναντιώνονται συχνότερα στις απόψεις και την κουλτούρα των μεγάλων) = απομάκρυνση από
παραδοσιακές αξίες, καθώς θεωρούνται οπισθοδρομικές και συντηρητικές..
τρωτά σημεία του σύγχρονου κόσμου = ανεργία, αλλοτριωμένο εκπαιδευτικό σύστημα, διαφθορά,
αδικίες, φαινόμενα παθογένειας (βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά..), πόλεμοι, προπαγάνδα,
υποκρισία μεγαλύτερων, κατάρρευση οραμάτων και ιδανικών, κρίση δημοκρατίας, οικολογικά
προβλήματα, ιδιοτέλεια, αναξιοκρατία..
ΑΙΤΙΑ ΑΓΟΝΗΣ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΝΕΩΝ
Ορισμένοι νέοι αμφισβητούν για να αμφισβητούν ή αμφισβητούν με λαθεμένο τρόπο (άρνηση των
πάντων, ειρωνείες, διαρκείς συγκρούσεις, επιθετικότητα, αναρχία, χουλιγκανισμός, ναρκωτικά..)
επειδή:
βιώνουν εσωτερικές συγχύσεις και δεν έχουν ξεκάθαρη θέση έναντι των όποιων ζητημάτων..
έχουν απογοητευτεί από προσωπικές αποτυχίες και αντιμετωπίζουν τα άπαντα με καχυποψία και
εχθρότητα..
απεχθάνονται τη νοσηρότητα του σύγχρονου κόσμου και δηλώνουν την αντίθεσή τους με
απόλυτη άρνηση σε καθετί (άλλωστε, οι νέοι είναι παρορμητικοί, οξύθυμοι…)..
διακρίνονται από συμπλεγματική συμπεριφορά ( κόμπλεξ κατωτερότητας ή ανωτερότητας,
ανασφάλειες, φοβίες..)..
θεωρούν την αντιδραστική συμπεριφορά μέσο προβολής, επίδειξης και κοινωνικής καταξίωσής
τους..
είναι φανατικοί και παθιασμένοι με μία συγκεκριμένη ιδεολογία…οπότε, τίθενται πολέμιοι
απέναντι σε κάθε εχθρικά διακείμενη ιδεολογία..
δε διαθέτουν ισχυρή προσωπικότητα, ούτε πλατιά πνευματική καλλιέργεια.. αμφισβητούν τα
πάντα, επιχειρώντας να καλύψουν τη «γύμνια» του εσωτερικού τους κόσμου..
η παιδεία που έχουν λάβει είναι ελλιπής, με αποτέλεσμα να μη δύνανται να αμφισβητούν ορθά
(αγνοούν τις προϋποθέσεις της γόνιμης αμφισβήτησης), αλλά και να μη συνειδητοποιούν το
ζημιογόνο χαρακτήρα της στείρας άρνησης..
ΑΙΤΙΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΝΕΩΝ
αρχή ήσσονος προσπάθειας = αρκετοί νέοι έχουν εθιστεί στην ευκολία, καθώς όλα τους
προσφέρονται έτοιμα.. δεν επιθυμούν να «εξέλθουν» από το βόλεμά τους..
η αμφισβήτηση, εκτός του ότι απαιτεί αγώνα και καταβολή κόπου, έχει και κόστος.. ορισμένα
προνόμια των νέων είναι πιθανό να χαθούν κατά την άσκησή της ως απόρροια της σύγκρουσης..
πολλοί νέοι θεωρούν διάφορα αγαθά ως δεδομένα και κατοχυρωμένα (ελευθερία, δημοκρατία,
ανθρώπινα δικαιώματα..), επειδή βιώνουν σε συνθήκες καλού βιοτικού επιπέδου και απόμακρες
από ακραίες καταστάσεις (πόλεμος, δικτατορία..)…επομένως, δεν υφίσταται λόγος κινητικότητας
και αγωνιστικότητας..
μη παροχή ανθρωπιστικής παιδείας = ανυπαρξία ενός ιδεολογικού και αξιακού υποβάθρου που
θα λειτουργούσε ως πυρήνας γόνιμης αντίδρασης σε νοσηρά φαινόμενα..
2
3. απογοήτευση από άλλες αποτυχημένες προσπάθειες ανατροπής αρνητικών καταστάσεων
παραίτηση, αποστασιοποίηση, παθητικότητα..
αλλοτρίωση νέων και υιοθέτηση του ατομοκεντρικού τρόπου ζωής αδιαφορία για κάθε
κοινωνικό ή ευρύτερο πρόβλημα..
η ανασφάλεια ορισμένων και ο φόβος της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού
τους εξωθεί στην παθητική αποδοχή των πάντων προς εξασφάλιση μιας θέσης εντός της ομάδας
και του κοινωνικού στερεώματος..
3
