3. Ozoni mbështjell atmosferën e planetit tonë dhe parandalon rrezet
ultravjollcë të dritës së Diellit të depërtojnë në sipërfaqen eTokës.
Jeta nëTokë do të ishte pothuajse e pamundur nga efekti
shkatërrues i këtyre rrezeve. Dëmtimi i shtresës së Ozonit ndikon në
jetën nëTokë duke krijuar efektin serë dhe ngrohjen globale. Atomi i
oksigjenit në natyrë shfaqet në dy forma të ndryshme ,njëra është
oksigjeni i zakonshëm "O2" dhe molekula tjetër "O3" prej tre
atomeve të oksigjenit e cila quhet Ozon. Ozoni është gaz helmues
më ngjyre të kaltër të çeltë, me erë karakteristikë e cila hetohet
edhe në përqëndrim më të vogël së 0,01 ppm. Ai paraqitet zakonisht
pas shirave të mëdha atëherë ajri ka erë të këndshme të ozonit. Në
shtresat e ulta të atmosferës gjendet në sasi të vogla. Në një milion
molekula të oksigjenit njëra është molekulë e ozonit. Pra, ozoni
ndodhet në sasi të vogla në të gjitha shtresat e atmosferës. E
rëndësisë së veçante është se shtresa më e përqendruar e ozonit
shtrihet 20 - 40 km mbi sipërfaqen eTokës. Kjo shtresë nën ndikimin
ozoni
4.
5. Vëllimi i atmosferës në të cilin është zvogëluar dukshëm
përqëndrimi i ozonit, quhet vrimë e ozonit. Formimi i vrimave të
ozonit shpjegohet me veprimin negativ të klasës së komponimeve
organike, që janë të njohura si klorflourkarbone , që ndryshe
quhen "freone". Në botë bëhen përpjekje të mëdha për të
zvogëluar prodhimi e freonëve. Smogu është një përzierje tymi
dhe bloze me ngjyre kafe që mbulon në formë mjegulle shumë
qytete ku qarkullojnë automjete Në vitin 2065 pothuajse dy të tretat
e sasisë së përgjithshme të Ozonit do të zhduken, jo vetëm në
pole por kudo. Rrezet ultravioletë apo radioaktive do të bien në
gjerësi të mesme gjeografike dhe do shkaktojnë pasoja në qytete
te ndryshem. Këto rreze do jenë mjaft të forta për të shkaktuar
djegie nga Dielli për vetëm 5 minuta. Ozoni është mbrojtësi natyral
i Tokës nga rrezet, absorbon dhe bllokon pjesën më të madhe të
rrezatimeve të dëmshme që vinë nga Dielli. Ozoni është krijuar në
mënyrë natyrale, ku në atmosferë një molekulë e Oksigjenit O2
bashkohet me një atom të tij O, duke formuar Ozonin O3.
6. VRIMAT E SHRESES SE OZONIT
Vrima më e madhe e Ozonit është regjistruar në Antartik në vitin
2006. Freonet dhe Halonet janë subsancat të cilat ndikojnë në
zvogëlimin e sasisë së Oksigjenit në Atmosferë.
Shkencëtarët kanë dalluar katër lloje gazrash të rinj, që ndikojnë
në zgjerimin e vrimës së shtresës së Ozonit në atmosferën e
Tokës. Këto gazra janë rrjedhojë e dorës së njeriut. Siç thuhet,
dy prej tyre, që janë edhe më të rrezikshmit, po grumbullohen në
një normë mjaft shqetësuese.
Një prej gazrave është pasojë e përdorimit të insekticideve në
bujqësi. Dy të tjerë rrjedhin nga përdorimi i gjerë i lëndëve për
freskimin. Ndërsa i fundit, mendohet se del nga prodhimi i
tretësve që përdoren për të pastruar komponentët elektrikë.
E shtrirë në atmosferë, në lartësinë 15 deri 30 kilometra mbi
sipërfaqen e Tokës, shtresa e Ozonit luan një rol kyç në bllokimin
e rrezeve të dëmshme ultra-vjollcë. Këto rreze shkaktojnë kancer
te njerëzit dhe sjellin probleme në riprodhimin e kafshëve. Çarja
e shtresës së Ozonit u zbulua në Antarktidë në vitin 1985.
7.
8. RREZIQET
Me hollimin e shtreses se ozonit ne siperfaqen e Tokes
do te mberrijne me shume rreze ultravjollce. Ekspozimi i
gjate ndaj rrezeve ultravjollce eshte i lidhur ngushte me
shume problem shendetesore te njeriut, si katarakta(tek
syte), kanceri i lekures, dhe dobesimi i sistemit imunitar.
Lentja e syrit te njeriut permban protein transparente te
cilat zevendesohen me nje ritem shume te ngadalte.
Ekspozimi ndaj radiacionit ultraviollce (UV) i demton
keto protein dhe me kalimin e kohes demi zmadhohet;
formohet katarakta dhe lentja behet e mjegullt.
Katarakta mund te trajtohet ne menyre kirurgjikale, por
shume njerez ne vendet ne zhvillim nuk mund ta
perballojne operacionin, keshtu qe mbeten pjeserisht
ose teresisht pa shikim.
9.
10. 16 shtator 1987,
është caktuar nga
OKB Dita
Ndërkombëtare
për Mbrojtjen e
Shtresës së
Ozonit.Treguesit
e hollimit të
shtresës së Ozonit
në Evropë kanë
ardhur duke u
11. PASOJAT E VRIMES SE OZONIT NE ANTARKTIDE
Vrima e ozonit ka ndryshuar qarkullimin e
erërave dhe ujërave oqeanike në hemisferën e
jugut, duke shkaktuar pasoja të mëdha në
klimë. Ky është rezultati i dy studimeve të
publikuara në revistën “Science”. Studimi i parë
argumenton se si hollimi i shtresës së ozonit
mbiAntarktidë është bërë shkaku kryesor për
spostimin drejt jugut të erërave perëndimore
që janë verifikuar dhjetëvjeçarët e fundit në
hemisferën jugore. Studimi i dytë thotë se si
ndryshimi i drejtimit të erërave ka modifikuar
qarkullimin e ujërave në oqeanet e hemisferës
12.
13.
14.
15. PJESEMARRESIT NE PROJEKT
Koralda basha
Aleksander elezi
Lavdie lici
Rifka kamberi
Demir lici
Xhuljo terbishta
Koralda basha
Aleksander elezi
Grupi : Punuan:
