ff

1. Лекц 3Бие хүний зан төлвийн сэдэлжүүлэлт

2. Агуулга Сэдэлжүүлэлтийн тухай ерөнхий ойлголт Эртний сэдэлжүүлэлтийн онолууд Орчин үеийн сэдэлжүүлэлтийн онолууд

3. Сэдэлжүүлэлтийн тухай ерөнхий ойлголт Сэдэлжүүлэлт Хүмүүсийн хэрэгцээг хангах замаар байгууллагын зорилгод хүргэхэд чиглэсэн өндөр түвшний хүчин чармайлт юм. сэдэлжүүлэл гэдэг нэр томъёо орчин үеийн сэтгэл судлалын шинжлэх ухаанд хоёр утгыг илэрхийлж байдаг. Сэдэлжүүлэлт бол зан үйлийг тодорхойлогч дотоод, гадаад хүчин зүйлүүдийн систем гэж авч үздэг.

4. Дотоод хүчин зүйлд –тухайн хүний сэтгэл зүйн өвөрмөц шинжийг бүрдүүлдэг сэдэл, хэрэгцээ, санаа бодол, сонирхол, зорилго, эрмэлзэл, үнэлэмж зэргийг хамруулдаг. Гадаад учир шалтгаанд –тухайн байдлаар биеэ авч явахад хүргэж байгаа хүрээлэн байгаа орчин нөхцлийг оруулж үзнэ.

5. 2. Сэдэлжүүлэлт бол идэвхтэй зан үйлийг өдөөх, тодорхой түвшинд тогтоон барих үйл явц гэсэн утгыг илэрхийлдэг. Удирдахуйн ухаанд хоёрдахь утгыг өргөн хэрэглэж өөрийгөө болон бусдыг хөдөлмөрт идэвх зүтгэлтэй хандуулахын тулд хэрэглэж байгаа арга хэмжээнүүдийн нийлбэр цогцыг сэдэлжүүлэлт гэж ойлгох нь түгээмэл.

6. CompanyRewardШагнал Apple ComputerХувьцаа эзэмших эрх Publix Super MarketsХэсэгчилэн өмчлөх эрх AdvantaCorporationШинэ ажилчидад туслах сургалт үйл ажиллагаа Westin HotelsАжлын байранд үнэгүй хоолоор үйлчилэх Worthington IndustriesҮс засалтын үйлчилгээнд $2 үйлчилдэг Reader’s Digest5-р сарын турш тав дахь өдөр бүр амардаг Pitney BowesҮл хөдлөх хөрөнгийн курс, голф, зургийн, торт чимэглэх SteelcaseАялал зугаалгын хэрэглэл тоног төхөөрөмж ашиглах боломж Delta AirlinesАжилчиддаа жилд нэг удаа эхнэр, нөхрийн хамт үнэгүй аялах тиз

7. Сэдэлжүүлэлтийн механизм 6 үе шаттай явагддаг. Хэрэгцээ үүсэх. Гадаад дотоод орчны нөлөөллийг улмаас хүнд ямар нэгэн зүйл дутагдах, гачигдахыг мэдрэх байдлаар хэрэгцээ илэрнэ. Хэрэгцээг шийдвэрлэх арга замыг хайх. Нэгэнт хэрэгцээ бий болсон бол хүн түүнийг хангах, хойшлуулах, үл анзаарах, таслан зогсоох зэргээр ямар нэг шийдвэр гаргах болдог.

8. Үйлдлийн зорилгоо тодорхойлох үе. Энд тухайн хүн юунд хүрэх вэ гэдгийг тогтооно. Үйлдлийг гүйцэтгэх. Эцсийн үр дүнгээрээ хэрэгцээг үгүй хийх эсвэл хангах үйлдэлд хүн хүч, чармайлтаа зориулж тодорхой үйлдэл хийнэ. Үр дүнд хүрэх. Үйлдлийн төгсгөлд хэрэгцээг хангах эсвэл хангаж чадахуйц зүйлээр сольж болох зүйлийг хүн хүртэнэ. Хэрэгцээг “үгүй хийх”, өөр хэрэгцээнд урган орох.

9. 2.Эртний сэдэлжүүлэлтийн онолууд 1950 оны үеэс сэдэлжүүлэлт нь ашиг тустай зүйл болох тухай ойлголт дэвшин гарч ирсэн. Хэрэгцээний шатлан захирах ёсны онол Х ба У онол Эрүүл ахуйн онол

10. Хэрэгцээний шатлан захирах ёсны онол Абрагам Маслоу хүн бүрийн ахуй амьдралд шаталсан 5 хэрэгцээ байдаг гэж үзсэн. Физиологийн хэрэгцээ: өлсөх, цангах, орон байр, хувцаслах Аюулгүй байдлын хэрэгцээ: сэтгэл санааны хохирол, эрүүл мэнд, амь нас Нийгмийн хэрэгцээ: Хайр дурлал, найз нөхөд, магтаал сайшаал Хүндлүүлэх хэрэгцээ: Амжилт гаргах, эргэн тойрондоо хүдлэл хүлээх Өөрийгөө хэрэгжүүлэх хэрэгцээ: өөрийн чадлын боломжит түвшинд хүрэх өсөлт, хөгжил, сэтгэл хангалуун байдал

11. Энэ онолоор удирдагч хүн бүрийн хэрэгцээ адилгүй тул урьдаас хүнээ танин мэдэж тэдэнд ялгавартай хандаж, ялгавартай шагнал урамшуулал олгох, өөр ажил үүрэг даалгах байдлаар хүндээ тохирсон идэвхжүүлэх үйл ажиллагааг явуулах нь зүйтэй.

12. Маслоугийн хэрэгцээний шатлалын онол. Дээд шатны хэрэгцээ ӨӨРИЙГӨӨ ИЛЭРХИЙЛЭХ ХЭРЭГЦЭЭ ХҮНДЭТГҮҮЛЭХ ХЭРЭГЦЭЭ НИЙГМИЙН ХЭРЭГЦЭЭ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ХЭРЭГЦЭЭ Доод шатны хэрэгцээ ФИЗИОЛОГИЙН ХЭРЭГЦЭЭ

13. 2. Дуглас Мас Грегор Х ба У онол Х онол нь хувь хүний хэрэгцээнд нөлөө үзүүлэхдээ захиран сүрдүүлэх хэрэгтэй У онол нь хувь хүний хэрэгцээнд нөлөө үзүүлэхдээ дээд зэргийн дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй

14. 3. Эрүүл ахуйн онол Герцберг сэтгэлийн таатай болон таагүй сэтгэгдлийг бий болгож байгаа хүчин зүйлсийг багцлан өөрийн дүгнэлтээ гаргасан. Сэтгэл ханамжийг бий болгож байгаа ажлын агуулгатай холбоотой хүчин зүйлсийг идэвхжүүлэгч хүчин зүйл, сэтгэлийн таагүй байдлыг бий болгоход нөлөөлж байгаа ажлын орчин нөхцөлтэй холбоотой хүчин зүйлсийг эрүүл ахуйн хүчин зүйлс гэж нэрлэсэн.

16. Ажлын нөхцөл

17. Цалин хөлс

18. Удирдагч ажилчдын хоорондын харилцаа

19. Ажилд тавих хяналтЭнэ хүчин зүйлс бүрдсэн бол сэтгэл ханамжгүй байдал багасна СЭТГЭЛ ХАНАМЖИЙГ БИЙ БОЛГОХГҮЙ Хэрэв энэ хүчин зүйлс бүрдээгүй бол сэтгэл ханамжгүй болно.

21. Хүлээн зөвшөөрөх

22. Ажлын агуулга

23. ХариуцлагаИдэвхжүүлэгчийг хэрэглэвэл сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлнэ СЭТГЭЛ ХАНАМЖИЙГ БИЙ БОЛГОНО. Хэрэв энэ хүчин зүйлс бүрдээгүй бол сэтгэл ханамжгүй болно. Идэвхжүүлэгчийг хэрэглэхгүй бол сэтгэл ханамжийг бууруулна.

24. 3.Орчин үеийн сэдэлжүүлэлтийн онолууд Альдерферийн 3 шатлал бүхий хэрэгцээний онол. Тэрээр эмпирик судалгаануудаар батлагдсан хүний хэрэгцээний ангиллын загварыг боловсруулсан. Түүнийг ERG онол гэж нэрлэдэг. Оршин байх хэрэгцээ –энэ төрлийн хэрэгцээ материаллаг эд зүйл ба ажлын нөхцлөөр хангагддаг.

25. Мотивацийн агуулгын онолууд Харилцаатай байх хэрэгцээ –Тухайн хүн байгууллагын бусад гишүүдтэй санал бодлоо солилцох, нээлттэйгээр харилцах үндсэн дээр хангагддаг. Өсөлтийн хэрэгцээ –хувь хүн ажил үүрэгт идэвх зүтгэлтэй оролцож, амжилт гаргаж байгаа тохиолдолд хангагддаг.

26. Маслоугийн хэрэгцээний онол К.Альдерферийн хэрэгцээний ERG онол Өөрийгөө илэрхийлэх хэрэгцээ ӨСӨЛТИЙН Хүндлүүлэх хэрэгцээ ХАРИЛЦААНЫ Нийгмийн харилцаа Аюулгүй байх хэрэгцээ ОРШИН ТОГТНОХ физиологийн хэрэгцээ

28. Шударга байдлын онол

29. Портер – Лоулерын загвар багтдаг. Хүлээлтийн онол. Виктор Врум боловсруулсан. Тухайн үйлдлийг хийснээр тодорхой үр дүнд хүрнэ, хэрэгцээгээ хангаж чадна гэсэн итгэл найдвар хамгийн чухал, харин хүнийг идэвхжүүлэхэд дан ганц хэрэгцээг авч үзэх нь хангалтгүй гэж үзсэн.

30. Хүлээлт гэдэг нь тодорхой үйл ажиллагааг хийсний дүнд хүртэж болох үр дагаврын тухай субъектив үнэлгээ юм. Энэ онолд хөдөлмөр зарцуулалт, үр дүн, үнэ цэнэ гэсэн ойлголтуудыг хэрэглэдэг. Хөдөлмөр зарцуулалт гэдэг нь та хэрхэн өөрийн мэдлэг, ур чадвар, эрч хүч, цаг заваа тухайн үйл ажиллагаанд зориулснаар тодорхойлогдоно. Энэ зарцуулсан хөдөлмөр тодорхой нэг үр дүнд хүргэнэ. Үнэ цэнэ гэдэг нь үр дүнгийн улмаас хүртсэн шагнал хэр чухал, хэрэгцээтэй гэж ойлгогдож байгаа байдал.

31. Хүлээлтийн онолд гурван хамаарлыг авч үздэг. Үүнд: Хөдөлмөр зарцуулалт – үр дүн Үр дүн – шагнал урамшуулал Үнэ цэнэ зэрэг юм. Врумын тайлбарласнаар эдгээр 3 хамаарал хамтдаа мотивацийг бий болгодог. Энэ онол хувь хүний болон байгууллагын зорилгын уялдаа холбоог тайлбарлахад тусалдаг.

32. Шударга байдлын онол. Социологич Дж Стейси Адамс танин мэдэхүйн хандлагад түшиглэсэн энэхүү онолоо боловсруулсан. Ажилтны ажлын гүйцэтгэл ба ажлаас авах сэтгэл ханамжид ажлын байран дээрх шударга байдлын түвшин шууд нөлөөлдөг гэсэн санаанд тулгуурладаг.

33. Мотивацийн үйл явцын онолууд Шударга байдлыг дараах нөхцөлд л мэдэрнэ. В А А В

34. Ажлын гүйцэтгэл, сэтгэл ханамжийн харилцан холбоог Портер - Лоулер нарын боловсруулсан загвараар тайлбарладаг. Портер-Лоулер нар мотиваци нь сэтгэл ханамж болон гүйцэтгэлтэй адил биш юм. Мотиваци, сэтгэл ханамж, гүйцэтгэл зэрэг нь тусдаа ялгаатай хувьсагчид гэж үзсэн.

35. Шан харамжийн үнэ цэнэ Авьяас билиг ба зан төрх Шудрага шагналын тухайн ойлголт Дотоод шан харамж Үр дүн Чармайлт ханамж Гадаад шан харамж Чармайлт шан харамжийн хамаарлын үнэлэлт Ажилтны үүргийн ойлголт

36. Àøèãëàñàíìàòåðèàë Ä. Áîëîðìàà “Áàéãóóëëàãûíçîõèîíáàéãóóëàëòûíçàíòºëºâ” ÓÁ õîò 2008 îí Óâø, Õýðëýí “ Áàéãóóëëàãûíçàí ¿éë” ÓÁ õîò 2004 îí Robert Kreitner, Angelo Kinicki “Organizational behavior” In the United Stated of America 1991 year