5. 1. Perlembagaan Malaysia(Perkara
152)-Bahasa Melayu=Bahasa
Kebangsaan. Bertujuan untuk
menyatupadukan warganegara.
2. Bahasa Melayu sebagai lambang
identiti negara/kebangsaan(pelbagai
kaum/etnik).
3. Penduduk Melayu lebih ramai
berbanding kaum lain.
4. Lingua franca sejak dahulu lagi.
BAHASA KEBANGSAAN
6. BAHASA RASMI
Definisi: Bahasa yang digunakan
untuk urusan rasmi negara.
Fungsi: Alat komunikasi dalam
pemerintahan/pentadbiran,
perundangan, pendidikan,
perdagangan, dan perusahaan.
7. BAHASA RASMI
FUNGSI BAHASA MELAYU DALAM URUSAN
PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN
Bahasa lisan kakitangan kerajaan.
Media urusan surat-menyurat dalam dan antara
jabatan kerajaan.
Digunakan dalam semua rekod kerajaan.
Media untuk menulis undang-undang dan
peraturan negara.
Digunakan dalam semua jenis borang urusan
rasmi kerajaan.
8. BAHASA PENGANTAR
Definisi: Bahasa yang digunakan untuk menyampaikan
maklumat. (Pendidikan)
Bahasa pengantar utama di sekolah rendah/menengah dan
pusat pengajian tinggi.
BM telah dinaikkan martabatnya sebagai bahasa ilmu,
bahasa perhubungan utama dan bahasa sarana budaya
tinggi serta untuk membina sahsiah diri.
Selaras BM sebagai bahasa pengantar, konsep/ilmu
pengetahuan turut berkembang.
Pelbagai bidang ilmu dapat diwujudkan bagi meningkatkan
kosa kata bahasa Melayu.
12. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
Kedatangan orang Eropah membawa
tulisan Rumi. Bukti pertama- menerusi
senarai perkataan bertarikh 1521 yang
merupakan cacatan perjalanan seorang
lelaki Itali-Antonio Pigafetta.
Senarai perkataan tersebut mengandungi
426 kosa kata BM. Berjudul Vocaboli de
Popoli Mori (Perbendaharaan Kata Orang-
orang Moorish[Melayu])
Guna sistem ejaan bahasa Itali. Contoh:
matta(mata), poranpoan(perempuan).
13. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
SISTEM EJAAN CORNELIS DE
HOUTMAN
Terdapat dalam senarai perkataan
yang berjudul The First Dutch-Malay
Vocabulary (1595).
Ditulis menggunakan tulisan rumi
yang menggunakan ejaan Belanda.
Contoh: # penot = perut
# chynta = cinta
# tyma = timah
14. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
SISTEM EJAAN BOWREY
Dapat dilihat dalam kamus A Dictionary
English and Malayo, Malayo and
English(1701).
Kosa kata BM dieja dalam sebutan
Inggeris.
Contohnya:
#perbooroooawn=pemburuan
#camee poonea= kami
punya
#parasch= paras
15. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
SISTEM EJAAN MARSDEN
Dicatat menerusi kamusnya iaitu, A Dictionary of the
Malayan Language(1812).
Dianggap sebagai sistem ejaan Rumi yang tersusun
lengkap oleh penutur bahasa Inggeris pada abad ke-
19.
Beliau juga mewujudkan sistem kelarasan vokal bagi
BM yang terdiri daripada dua suku kata.
Contoh: vokal a-i : habis-salib
: vokal a-e : tasek-ayer
: vokal i-I : pinggir-chinchin
16. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
Pada tahun 1904, Kerajaan Melayu
menerusi jawatankuasa ejaan telah
menghasilkan buku yang berjudul
Romanised Malay Spelling. Buku ini
dijadikan panduan untuk menulis BM
dalam tulisan Rumi.
Aturan ejaan ini dinamakan Sistem Ejaan
Wilkinson kerana dipengerusikan
olehnya dan seterusnya dijadikan
sebagai dasar bagi Ejaan Sekolah.
17. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
SISTEM EJAAN RUMI ZA’BA
Disusun oleh Za’ba dan ditulis dalam
beberapa buah buku pedoman bahasa yang
diterbitkan Pejabat Karang Mengarang,
SITC, iaitu menerusi buku Ilmu BM Penggal
1(1926), Pelita Bahasa Melayu Penggal
1(1941), dan Daftar Ejaan Melayu(Jawi-
Rumi)(1949).
Dijadikan sebagai Ejaan Sekolah dan ejaan
rasmi kerajaan hingga tahun 1970-an.
18. KAEDAH EJAAN PRAMERDEKA
SISTEM EJAAN FAJAR ASIA
Digunakan semasa pendudukan Jepun
(1942-1945) di Tanah Melayu.
Merupakan sistem ejaan rasmi yang
digunakan dalam akhbar Fajar Asia.
Sistem ejaan ini telah dijadikan sebagai
pedoman untuk menulis BM oleh ASAS
50 dalam karya mereka.
19. KAEDAH EJAAN KINI
Dalam Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu
Ketiga(1956), persoalan ejaan telah ditimbulkan
semula, terutamanya dari segi penyatuan sistem
ejaan Rumi Tanah Melayu dan Indonesia.
1959-Sebuah jawatankuasa telah dibentuk dan
dipengurusikan oleh Tuan Syed Nasir Ismail
(Pengarah DBP). Indonesia-Diketuai oleh
Slametmuljana. Sistem Ejaan Malindo terbentuk.
Pelaksanaan sistem ini terbantut akibat
konfrontasi Malaysia-Indonesia.
20. 1972-Malaysia-Indonesia sekali lagi mengadakan
sistem ejaan bersama iaitu Sistem Ejaan Baharu.
Diisytiharkan rasmi di kedua buah negara pada 16
Ogos 1972.
DBP telah menerbitkan risalah Sistem Ejaan Rumi
Baharu BM(rujukan masyarakat) (mempunyai
masalah). Menerusi Majlis BM Indonesia-
Malaysia(MBIM) dan kini Majlis BM Brunei-Indonesia-
Malaysia(MABBIM) telah diwujudkan kerjasama
serantau untuk mantapkan ejaan BM.
MABBIM telah mengeluarkan pedoman umum ejaan
yang dianggap sebagai lengkap untuk kegunaan
negara terlibat. Dikenali ‘Daftar Ejaan Baharu’
(Malaysia)
21. Daftar Ejaan Baharu ini membincangkan 6 aspek
utama, iaitu:
HURUF-HURUF BM-26 huruf (a-z)
HURUF VOKAL-a,e,i,o,u.
-e (pepet/taling) :emak/enak.
HURUF KONSONAN-26 huruf.
-5 huruf gabung :gh, kh,
ng, ny, sy.
HURUF DIFTONG-gabungan 2 huruf vokal.
-3 bunyi (ai, au, oi)
22. SUKU KATA
•a-bu, i-kan
V
•om-bak, ga-ul
VK
•se-lat, tem-ba-kau
KV
•pin-tu, hi-tam
KVK
•kri-tik, pro-jek
KKV
•prak-ti-kal, stan-dard
KKVK
•eks-port
VKK
23. KELARASAN VOKAL
Kelarasan vokal ialah peraturan vokal dalam 2 suku
kata akhir pada kata dasar. Ini bermakna, huruf vokal
dalam suku kata praakhir menentukan huruf vokal
dalam suku kata akhir sesuatu kata dasar.
Kata dasar pula mestilah kata dasar tertutup dan
mempunyai sekurang-kurangnya dua suku kata. Dalam
sistem ejaan BM, terdapat 18 pola kelarasan vokal,
iaitu, a-a, a-i, a-u, e(pepet)-a, e(pepet)-i, e(pepet)-u,
e(taling)-a, e(taling)-e(taling), e(taling)-o, i-a, i-i, i-u, o-a,
o-e(taling), o-o, u-a, u-i, dan u-u.
Terdapat kekecualian dalam kelarasan vokal yang
melibatkan kata pinjaman bahasa Inggeris dan
Indonesia/Jawa.
24. ISTILAH
Dibentuk oleh Jawatankuasa Istilah(JKI), DBP. JKI
pertama ialah JKI Kerajaan(15/1/1957).
Tahap awal, pembentukan istilah tidak mempunyai
sebarang pedoman. JKI amalkan sikap tulen. Istilah
yang dicipta perlu pertahankan sifat BM. Contoh:
psychology (ilmu jiwa), mathematics (ilmu hisab),
geomorphology (kaji bentuk bumi).
Pembentukan istilah seperti ini menyebabkan istilah
yang dicipta tidak dapat membawa konsep istilah asal.
Tugas pembentukan istilah seterusnya diberi kepada
Jawatankuasa Tetap Bahasa
Melayu(JKTBM)(5/6/1972).
25. Pembentukan istilah yang standard pula bermula apabila
Pedoman Umum Pembentukan Istilah BM(PUPIBM) dirumuskan
oleh Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia(MBIM)(1972)(dikuatkuasa
1975)
PUPIBM dijadikan paduan dasar untuk menggubal istilah.
(peraturan istilah)
Istilah dibezakan daripada tatanama; istilah membawa makna,
konsep, proses, keadaan/sifat bagi sesuatu ilmu, berbeza daripada
tatanama yang melibatkan kumpulan nama dalam ilmu tertentu.
Istilah yang dibentuk perlu mengutamakan BM dan bahasa yang
serumpun dengannya. Pinjaman kosa kata asing dilakukan
sebagai pilihan terakhir. Istilah diberikan perlulah tepat dan tidak
mempunyai konotasi buruk.
DBP di bawah JKTBM telah berjaya menghasilkan istilah dalam
pelbagai bidang sepeti falsafah, agama, dll. DBP turut
bekerjasama dengan pusat pengajian tinggi(UM, UKM, USM)
untuk bertukar-tukar bahan/selaras istilah.
26. SEBUTAN
Bertujuan untuk mengisierti taraf yang
diberikan kepada BM, iautu sebagai
bahasa kebangsaan/rasmi/ilmu. Sebutan
baku perlu digunakan dalam urusan rasmi.
Usaha pembakukan sebutan BM
dimulakan dalam Kongres Bahasa &
Persuratan Melayu ke-3. Asraf yang
mewakili ASAS 50 telah kemukakan
cadangan menerusi kertas kerjanya
bertajuk “Bunyi BM dalam Ucapan)(kurang
dapat sokongan).
27. 1984-Sebutan baku dilaksanakan apabila
Menteri Penerangan Malaysia, Datuk Sri Adib
Adam mengumumkan bahawa sebutan baku
akan dilaksanakan di RTM. Persatuan
Linguistik Malaysia(PLM) turut gesa sebutan
baku dilaksanakan.
1988-Sebutan baku telah dilaksanakan di
sekolah apabila Kurikulum Baru Sekolah
Menengah dimulakan.
Sebutan baku beerti sebutan BM perlu
didasarkan kepada ejaannya (sebutan
fonemik).
28. Sebutan fonemik: kata-kata dieja sama
seperti diucapkan dan diucapkan sama
seperti yang dieja.
Berdasarkan sebutan fonemik ini, semua
huruf perlu dilafazkan mengikut huruf itu
sendiri. Contohnya, apabila melafazkan
vokal <a>, vokal ini perlu diucapkan
sebagai bunyi [a] tanpa mengira
posisinya dalam sesuatu perkataan.
29. PERKAMUSAN
Penyusunan kamus merupakan usaha
kodifikasi bahasa yang penting dalam proses
pembinaan, pengembangan dan pembakuan
bahasa.
Di tugaskan oleh DBP. Dalam matlamat ke-5
undang-undang DBP(1959), Bahagian(5)
menyatakan bahawa DBP perlu susun &
terbit sebuah kamus bahasa kebangsaan.
Tiga program utama penyusunan kamus ialah
program penyusunan kamus ekabahasa,
kamus dwibahasa, dan kamus istilah.
30. KAMUS EKABAHASA
KE yang pertama ialah Kamus Dewan.
Mula susun(1963), diterbitkan(1970).
Tujuan: untuk merakamkan perkembangan kosa kata BM
moden. (1950-1970).
Disusun oleh penyusun kamus yang diketuai Teuku Iskandar.
Mendapat khidmat pakar, A. Teeuw (Universiti Leiden, bayaran
UNESCO)
Kamus ini sentiasa dikemaskini untuk memperbaiki ejaan,
takrif, dan kesesuaian dengan perkembangan yang dialami
BM.
Meliputi pelbagai bidang. Dimuatkan kata dialek/slanga,
berkaitan etnik dan kaum.
31. KAMUS DWIBAHASA
Kamus Inggeris-melayu Dewan
(KIMD).
Diterbitkan pada 14 Februari 1992.
Dikatakan setaraf dengan kamus
Eropah.
Jumlah entri: 38 000 kata entri
dimuatkan dalam KIMD ini.
32. KAMUS ISTILAH
Tujuan: untuk cepat/luaskan penggunaan istilah
yang tepat dan terkini.
Kamus Istilah Sains Am, Kamus Biologi KBSM,
Kamus Kimia KBSM, Kamus Fizik KBSM, Kamus
Hidrogeologi, Kamus Hidrologi, Kamus Istilah
Kejuruteraan Petroleum, Kamus Perhutanan,
Kamus Perakuanan, Kamus Mekanik Gunaan dan
Kamus Ekologi.
Kamus istilah petingbagi memperkayakan dan
memantapkan BM mengungkapkan ilmu sains
mutakhir.
33. Selain DBP, kamus juga diusahakan oleh orang
perseorangan dan organisasi penerbitan.
Antara maklumat yang dimuatkan dalam sebuah
kamus ialah:
Kata entri.
Maklumat tatabahasa.
Makna kata.
Contoh pemakaian kata.
Sebutan
Etimologi kata.
34. TATABAHASA
PERINGKAT PERANCANGAN BAHASA
Penyeragaman tatabahasa perlu bagi
membolehkan pengguna bahasa
menggunakan tatabahasa yang betul dan
seragam, sama ada dalam bentuk tulisan
atau pertuturan.
Peringkat awal-Buku Pelita BM Penggal
1(Za’ba). Dijadikan sumber rujukan utama
tatabahasa(1960-1980). Isi kandunganya-
BAIK. Cara olah/istilah-ketinggalan zaman.
35. DBP telah terbitkan buku tatabahasa yang baharu-
Tatabahasa Dewan. Penghasilannya diketuai Nik
Safiah Karim, ditulis bersama Farid M. Onn, Abdul
Halim Mahmood, dan Hashim Musa.
Diterbitkan dalam 2 jilid, iaitu Jilid 1 Ayat(1986)
dan Jilid 2 Perkataan(1989). Digabungkan dan
diterbitkan sebagai Edisi Baharu(1993).
Dijadikan buku Tatabahasa Pegangan-menjadi
rujukan umum/pelajar. Dapat seragamkan
tatabahasa BM.
Dalam bidang tatabahasa, terdapat 2 bahagian
utama, iaitu morfologi dan sintaksis.
36. BIDANG MORFOLOGI
Melibatkan pembentukan kata dan penggolongan
kata.
Pembentukan kata-melibatkan kata tunggal, kata
terbitan, kata majmuk dan kata ganda.
Penggolongan kata-melibatkan kata nama, kata kerja,
kata adjektif dan kata tugas.
Penyeragaman dari sudut morfologi dapat dilihat
misalnya dalam hukum p,t,k, dan s. Menerusi hukum
ini apabila imbuhan meN- bertemu dengan kata dasar
asli berawalan p,t,k, dan s, maka huruf pertama kata
dasar tersebut akan berubah menjadi m,n,ng,dan ny.
37. Contoh:
Awalan meN- Kata Dasar Kata Terbitan
meN- Pakai-makai Memakai
meN- Tarik-narik Menarik
meN- Kurung-ngurung Mengurung
meN- Sapu-nyapu menyapu
38. BIDANG SINTAKSIS
Melibatkan binaan frasa, jenis, bentuk, ragam, susunan, dan
proses penerbitan ayat. Binaan frasa bererti frasa yang
membina bahagian-bahagian ayat yang terdiri daripada
frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif, dan frasa sendi
nama.
Jenis pula melibatkan jenis-jenis ayat seperti ayat penyata,
ayat perintah, ayat seruan, atau ayat tanya. Bentuk ayat
melibatkan bentuk ayat tunggal dan bentuk ayat majmuk.
Ragam melibatkan ragam aktif dan ragam pasif.
Susunan pula melibatkan susunan biasa atau susunann
songsang. Proses penerbitan ayat melibatkan proses
pengguguran, proses penyusunan semula, atau proses
peluasan.
39. Penyeragaman tatabahasa, terdapat cara-
cara tertentu untuk membina ayat, misalnya
ayat pasif. Bagi membina ayat pasig dengan
ganti nama orang pertama dan kedua,
kedua-dua ganti nama itu perlu hadir di
hadapan kata kerja pasif. Rumusnya, kata
ganti nama+frasa kerja.
Contoh:
Akhbar itu saya baca.
Akhbar itu anda baca.
40. Jika ganti nama yang terlibat ialah
ganti nama diri orang ketiga,
rumusnya: di+ frasa
kerja+oleh+frasa nama.
Contoh: Akhbar itu dibaca oleh
beliau.
Oleh itu, dalam BM telah terdapat
keseragaman struktur untuk
membina ayat pasif.
41. PEMUPUKAN
Maksud: menumpukan perhatian kepada usaha-usaha
untuk mengembangkan bahasa supaya tercapai keadaan
saling menterjemah dengan bahasa moden lain. Hal ini
dilaksanakan dengan pemupukan istilah-istilah bahasa,
khususnya istilah-istilah dalam bidang teknikal.
Melalui pemupukan ini BM mampu memperkatakan
pelbagai bidang ilmu dalam displin-displin yang berbeza.
Melalui perancangan bahasa, ejaan, kosa kata, istilah,
tatabahasa, dan perkamusan telah berjaya
diseragamkan. BM berkembang dengan baik dan mampu
menjalankan fungsinya sebagai bahasa moden.
