2. Ocena wypowiedzi ustnej
• Spośród wszystkich sprawności językowych mówienie jest
najtrudniejsze do oceny.
• Problemem jest ustalenie punktacji i potencjalna subiektywność
oceny.
• Dwa podejścia w ocenianiu:
całościowe/holistyczne/globalne - wypowiedź ocenia się
stopniem, pulą punktów lub poziomem ESOKJ,
analityczne – wypowiedź ocenia się według kryteriów
w określonej skali.
3. Kryteria oceny wypowiedzi ustnej
• Zgodność z tematem
• Skuteczność przekazu
• Logiczność i spójność
• Poprawność wymowy
• Bogactwo struktur leksykalnych
• Prawidłowość form i struktur gramatycznych
• Płynność wypowiedzi
Komunikatywność
4. Komunikatywność
Liczba
punktów
Poziom osiągnięć
5 Wypowiedź ze wszystkimi niezbędnymi
informacjami, przekazywanymi w sposób
rozszerzony, zróżnicowana, bogata, twórcza, spójna.
4 Wypowiedź zawiera wszystkie wymagane treści;
logicznie ułożona.
3 Wypowiedź treściwa z zasobem większości
wymaganych informacji; odpowiednio dostosowana
do przekazywanych treści; w miarę uporządkowana.
2 Wypowiedź momentami jest chaotyczna i odbiega
od głównego problemu.
1 Wypowiedź bez ładu i składu, niedotycząca
wskazanego zagadnienia.
5. Wymowa
Liczba
punktów
Poziom osiągnięć
5 Minimalny akcent obcojęzyczny.
4 Całkowicie komunikatywna i zrozumiała wymowa
z wyraźnym akcentem obcojęzycznym.
3 Wymowa zniekształcona - zmusza do bardzo
uważnego słuchania i może wywoływać
nieporozumienia.
2 Wypowiedź bardzo trudna do zrozumienia ze względu
na niewłaściwą wymowę.
1 Wymowa na tyle niepoprawna, że uniemożliwia
zrozumienie treści.
6. Słownictwo
Liczba
punktów
Poziom osiągnięć
5 Użycie słownictwa i idiomów na poziomie
rodowitego użytkownika języka.
4 Niekiedy widoczne braki - uczeń używa
niewłaściwych wyrazów i musi przeformułowywać
zdania.
3 Uboga wypowiedź, niewielki zasób słownictwa –
częste użycie nieprawidłowych wyrazów.
2 Zasób słownictwa tak skromny, że trudno
zrozumieć wypowiedź.
1 Ograniczenia w znajomości słownictwa czynią
wypowiedź niezrozumiałą.
7. Gramatyka
Liczba
punktów
Poziom osiągnięć
5 Bardzo nieliczne błędy w szyku wyrazów
w zdaniach o urozmaiconych skomplikowanych
strukturach.
4 Nieliczne błędy gramatyczne i błędy szyku w niczym
nie utrudniają zrozumienia przekazu.
3 Częste błędy gramatyczne niekiedy utrudniają
zrozumienie przekazu.
2 Niedociągnięcia gramatyczne bardzo utrudniają
zrozumienie przekazu; uczeń ogranicza się do
najprostszych konstrukcji zdaniowych.
1 Błędy gramatyczne są tak liczne i takiego rodzaju,
że całkowicie uniemożliwiają zrozumienie przekazu.
8. Płynność
Liczba
punktów
Poziom osiągnięć
5 Płynność wypowiedzi na poziomie rodowitego
użytkownika języka.
4 Płynność nieco ograniczona trudnościami
językowymi.
3 Płynność silnie ograniczona trudnościami
językowymi.
2 Uczeń mówi z wahaniem, często milknie z powodu
trudności wypowiadania się.
1 Uczeń posługuje się niepowiązanymi fragmentami
zdań, waha się, milknie, co prawie uniemożliwia
zrozumienie przekazu.
9. Ocena produkcji językowej ustnej
w edukacji zdalnej
Co może podlegać ocenie? W jakich okolicznościach?
Działanie interakcyjne ustne w parach
lub grupach, np.
- dialog/odgrywanie ról
- wywiad,
- dyskusja,
podczas zajęć online na forum klasy
lub w wydzielonych pokojach rozmów
np. Zoom Breakout Rooms
Działanie produkcyjne ustne
monologowe, np.
- opis,
- relacja,
- streszczenie,
- opowiadanie,
- recenzja.
zadanie asynchroniczne wykonane
w dedykowanym serwisie (np.
Flipgrid), bądź przesłane
nauczycielowi (np. mailem link do
nagrania Vocaroo) czy też
umieszczone we wskazanym miejscu
w sieci (np. na Padlecie)
w klasach młodszych - recytacje,
piosenki, czytanie tekstów we
fragmentach lub w całości
jw.
Inne rekomendowane narzędzia:
SeeSaw, Voki.
10. Ocena produkcji językowej w edukacji zdalnej
Co jeszcze oceniać?
Produkty projektów, najlepiej wykonanych w małych grupach,
np. metodą WebQuest, w tym:
- audycje radiowe/internetowe,
- podkasty uczniowskie,
- prezentacje multimedialne z narracją/komentarzem głosowym np.
wykonane za pomocą Adobe Spark.
W kryteriach oceny pojawią się wtedy również
m.in. współpraca i kompetencje cyfrowe uczniów.
11. Sposoby komunikowania oceny
• Ocena w dzienniku elektronicznym.
• Przydzielenie określonej liczby punktów na platformie /w
serwisie.
• Komentarz w formie pisemnej i/lub ustnej – wysłany mailem,
dodany na platformie/w serwisie.
• Komunikacja nauczyciel – uczeń w trybie synchronicznym
(połączenie głosowe/wideo).
12. Informacja zwrotna – dla kogo i jak?
• Dla ucznia i rodzica (w klasach młodszych).
• Służy ocenie postępów i komunikowaniu trudności.
• Ważny jest sposób komunikowania:
- podstawą jest niewytykanie błędów,
- koncentracja się na mocnych stronach, podkreślenie, co uczeń
wykonał dobrze – w odniesieniu do wcześniej ustalonych
kryteriów,
- wskazanie obszarów wymagających poprawy –
co i jak należy poprawić, jak dalej się uczyć.
13. Kto może udzielić informacji zwrotnej?
• W edukacji zdalnej, jak nigdzie indziej nauczyciel powinien
respektować autonomię uczących się i oddać im część swoich
tradycyjnych uprawnień do oceniania.
• inny uczeń - ocena koleżeńska
• sam uczeń – samoocena
Ocena rówieśnicza i samoocena wymaga przygotowania uczniów.
Oprócz uzgodnionych kryteriów oceniania,
które stosowane są w ocenie nauczycielskiej,
pomocne będą listy kontrolne.
14. Portfolio jako metoda wspierająca
ocenianie sprawności mówienia
• Portfolio w tym przypadku zawiera prace ucznia – nagrane
wypowiedzi w formie audio/wideo.
• Dostarcza dowodów jego wiedzy, umiejętności, możliwości;
przedstawia jego wysiłek, postępy
i osiągnięcia.
• Zachęca ucznia do przyjrzenia się własnej nauce.
• Skłania do autorefleksji i samooceny.
Miejscem przechowywania prac może być Flipgrid; nauczyciel może utworzyć
gridy dla każdego ucznia i tam duplikować ich prace.
Tematykę można rozwijać według listy umiejętności EPJ – przykład na kolejnej stronie
prezentacji.
15. Lista umiejętności – poziom A2
samodzielne wypowiadanie się
• Potrafię opowiedzieć w prosty sposób o sobie, mojej rodzinie, moich
znajomych.
• Potrafię opowiedzieć w prosty sposób o miejscach, które dobrze znam,
np. mój pokój, moje miasto.
• Potrafię opowiedzieć w prosty sposób o moich zainteresowaniach
i ulubionych zajęciach, np. przedmiotach szkolnych.
• Potrafię podać bardzo łatwy przepis na prostą potrawę.
• Potrafię opowiedzieć w kilku bardzo prostych zdaniach o tym,
co ostatnio zrobiłem/am, np. jak spędziłem/am ostatni weekend.
• Potrafię opowiedzieć w kilku bardzo prostych zdaniach o tym,
jak się czuję i wyjaśnić, co mi dolega i dlaczego, np. Boli mnie głowa,
bo za krótko spałem/am.
• Potrafię opowiedzieć w prosty sposób przebieg codziennego
wydarzenia, np. spotkania z przyjaciółmi.
• Potrafię opowiedzieć w kilku prostych zdaniach o tym co widzę,
np. na zdjęciu, na obrazie.
16. Ocenianie mówienia - uwagi
• Na etapie edukacji wczesnoszkolnej , gdzie możliwe jest
wystawianie ocen cząstkowych wyrażonych stopniem,
wskazane jest całkowite odejście od wystawiania stopni
za mówienie.
• Na pozostałych etapach edukacyjnych – przynajmniej
na początku warto nie stawiać ocen, aby zapewnić uczniom
poczucie bezpieczeństwa, obniżyć poczucie lęku i wstydu,
zmotywować.
17. Ocenianie mówienia - uwagi
Postawa nauczyciela i jego sposób reagowania na wypowiedzi
ucznia ma wpływ na jego motywację i samopoczucie.
• Warto nagradzać za odwagę wypowiadania się w języku obcym
i długość wypowiedzi, a nie tylko jej poprawność.
• Oddzielać nauczanie gramatyki od rozwijania sprawności
płynnego, swobodnego mówienia.
• Wcielać w życie zasady nauczania kształtującego.
• Zachęcać uczniów do samooceny - refleksji i dyskusji na temat
rezultatów uczenia się.
18. Ocenianie mówienia - uwagi
• Zmorą oceniania ucznia na odległość jest niemożność
stwierdzenia samodzielności pracy – tak się dzieje
w przypadku testów, prac pisemnych.
• W przypadku mówienia pewne elementy wypowiedzi mogą
być przygotowane przez inne osoby, czy też z pomocą osób
postronnych.
• Ale ostatecznie to uczeń mówi!
19. Literatura
• Europejski system opisu kształcenia językowego:
Uczenie się, nauczanie, ocenianie, CODN 2001
• Europejskie portfolio językowe dla uczniów od 10 do 15 lat,
CODN 2004
• H. Komorowska, Sprawdzanie umiejętności w nauce języka
obcego. Kontrola – Ocena - Testowanie, Fraszka Edukacyjna
2002
• B. Kotarska-Lewandowska, Wybrane aspekty oceniania
w kształceniu na odległość, w: Teraźniejszość i przyszłość
oceniania szkolnego, XVI Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej,
Toruń 2010
• D. Sterna, Ocenianie w dobie koronawirusa, w: Edukacja
w czasach pandemii wirusa COVID-19, red. J. Pyżalski, 2020
