Prezentacja używana na szkoleniu MSCDN "Rozwijanie sprawności mówienia w języku obcym w edukacji zdalnej"

1. Nauczanie sprawności mówienia
online
Iwona Moczydłowska, MSCDN Wydział w Siedlcach

2. Nauczanie języków obcych online
• Jeden ze sposobów pracy nowoczesnych szkół
językowych i korepetytorów.
• Nowość dla zwykłych szkół wprowadzona 25 marca
br. rozporządzeniem MEN: obowiązek prowadzenia
zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia
na odległość oraz prowadzenia oceny pracy ucznia.

3. Czy wiesz, że
• Nauczanie na odległość zapoczątkowane zostało w
XVIII wieku – korespondencyjnie.
• Od lat 90-tych XX w. rozwija się nauczanie online -
za pośrednictwem Internetu
• e-learning jest metodą nauczania i uczenia się za
pomocą technologii, takich jak Internet, komputery,
smartfony, telewizja.
• m-learning – to nauczanie i uczenie się mobilne.
• Blended learning jest formą hybrydową, w której
nauczanie stacjonarne wspierane jest e-learningiem;
tak pracowało wiele uczelni, a także niektórzy
nauczyciele szkół podstawowych i średnich.

4. Mówienie, czyli…
• Działania językowe produktywne –
tworzenie wypowiedzi ustnej
• Działania interakcyjne ustne – wymiana informacji,
w której udział biorą przynajmniej dwie osoby;
to mówienie połączone z słuchaniem
• Działania mediacyjne ustne – tłumaczenie, parafraza,
streszczenie, podsumowanie (przetwarzanie
istniejących tekstów pisemnych i ustnych),
objaśnianie i interpretacja tekstów niewerbalnych.
w centrum zainteresowania tego szkolenia

5. Mówienie w podstawie programowej
• Umiejętność komunikowania się w językach obcych,
zarówno w mowie, jak i w piśmie jest podstawową
umiejętnością społeczną.
• Jednym z celów kształcenia językowego w szkole jest
umiejętność tworzenia wypowiedzi ustnych.
• Uczeń ma samodzielnie tworzyć wypowiedzi ustne
w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

6. Wymagania klasy I-III SP
W zakresie wypowiedzi ustnych uczeń:
• powtarza wyrazy i proste zdania;
• tworzy bardzo proste i krótkie wypowiedzi według
wzoru, np. nazywa obiekty z otoczenia i opisuje je,
nazywa czynności;
• recytuje wiersze, rymowanki, odgrywa dialogi, śpiewa
piosenki – samodzielnie lub w grupie np. w realizacji
małych form teatralnych;
• używa poznanych wyrazów i zwrotów podczas
zabawy.

7. Wymagania klasy IV-VIII SP
Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach
z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie, przedstawia opinie innych osób;
7) wyraża uczucia i emocje;
8) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie
do sytuacji.

8. Wymagania liceum i technikum III.1
Uczeń tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne
wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach
i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany
na przyszłość;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia
i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;

9. Wymagania liceum i technikum III.1
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
8) stawia tezę, przedstawia w logicznym porządku argumenty za
i przeciw danej tezie lub rozwiązaniu, kończy wypowiedź konkluzją;
9) wyraża pewność, przypuszczenie, wątpliwości dotyczące zdarzeń
z przeszłości, teraźniejszości i przyszłości;
10) rozważa sytuacje hipotetyczne;
11) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji,
wskazówek, określa zasady, objaśnia procedury związane
z załatwianiem spraw w instytucjach);
12) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie
do sytuacji.

10. Wymagania liceum i technikum III.2.0
Uczeń tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach
z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie;
7) wyraża uczucia i emocje;
8) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie
do sytuacji.

11. Wybrane metody
• Bezpośrednia – celem nauki jest umiejętność
prowadzenia rozmowy; realizowana poprzez udział
w naturalnych rozmowach toczonych w języku
obcym.
• Audiolingwalna– wyrabianie nawyków językowych
poprzez bezrefleksyjne powtarzanie, zapamiętywanie
i utrwalanie materiału.
• Kognitywna – unowocześniona metoda gramatyczno-
tłumaczeniowa, celem nauki jest wykształcenie
kompetencji językowej, która pozwala za pomocą
poznanych reguł gramatycznych rozumieć
i samodzielnie tworzyć teksty.

12. Wybrane metody
• Podejście komunikacyjne – nastawienie na efektywne
porozumiewanie się adekwatnie do sytuacji; nauka
języka wymaga rozwinięcia kompetencji językowej,
gramatycznej, socjolingwistycznej i strategicznej.
• Odwrócona lekcja – uczniowie w domu poznają nowe
treści, a praca w klasie ukierunkowana jest na
utrwalenie tej wiedzy i wykorzystanie
w praktyce.
• Inne metody nastawione na mówienie, np. Callana,
Helen Doron – poza szkolnictwem publicznym.

13. Techniki nauczania mówienia
• Opis obrazka
• Wnioskowanie z obrazka - opowiadanie o tym,
czego obrazek nie przedstawia, a co można na jego
podstawie przypuszczać: co się dzieje, jakimi cechami
osobowości charakteryzują się bohaterowie,
co zdarzyło się przedtem i doprowadziło do sytuacji
na obrazku, co stanie się później, jakie będą dalsze
losy bohaterów, co stałoby się, gdyby wypadki
potoczyły się inaczej.

14. Techniki nauczania mówienia
• Opis sytuacji - np. Jesteś w domu na przymusowej
kwarantannie przez miesiąc. Jak spędzasz czas wolny
od lekcji?
• Streszczanie (streszczanie wątku, opowiadanie
z punktu widzenia różnych bohaterów – osób lub
przedmiotów.
• Wypowiedź według podanych podpunktów –
np. opowiedz o swojej mamie: imię, wiek, zawód,
zainteresowania.

15. Techniki nauczania mówienia
• Wypowiedź na podstawie artefaktów/ dokumentów
autentycznych: ulubiony przedmiot, menu, bilet –
opowiadanie, jakie zdarzenie jest z nim związane.
• Historyjka na podstawie zaprezentowanych
dźwięków, np. budzik, woda, tramwaj, dzwonek
szkolny – sceny i działania.

16. Wszystkie wymienione wcześniej metody
i techniki nauczania języków obcych
stosuje się również w edukacji zdalnej
– z większym lub mniejszym powodzeniem.
O powodzeniu decyduje wybór narzędzi,
dostęp do sprzętu i Internetu.

17. Przydatne narzędzia
• audio, np. Vocaroo
• wideo, np. Flipgrid
• multimedia (prezentacja z komentarzem głosowym),
np. Adobe Spark
• nagrywanie ekranu, np. Screencastom-a-tic
• wirtualne spotkania na żywo, np. Zoom

18. Etapy tworzenia wypowiedzi online
• Nauczyciel proponuje temat.
• Zapewnia wsparcie językowe oraz model wypowiedzi.
• Uczeń przygotowuje plan wypowiedzi.
• Dokonuje nagrania.
• Udostępnia nagranie.
• Przeprowadza samoocenę (co wyszło, jak było, co
można zrobić lepiej następnym razem).
• Nauczyciel przekazuje informację zwrotną.

19. Zasady rozwijania sprawności mówienia
• Niezbędne są uprzednie ćwiczenia mające na celu
dobre opanowanie struktur językowych, z których
uczeń będzie budował swoją wypowiedź.
• Zaczynamy od krótkich wypowiedzi, stopniowo
wprowadzając dłuższe.
• Należy docenić gotowość przekazania informacji
nawet kosztem niepoprawności językowej –
brak poprawności oznacza konieczność zwiększenia
ćwiczeń wprowadzających materiał językowy.

20. Zasady rozwijania sprawności mówienia
• Należy zapewnić bodziec, który jest dopasowany
do wieku uczniów i zachęci ich do wypowiedzi: temat
pobudzający wyobraźnię, ważny z punktu widzenia
ucznia problem, interesujący materiał wyjściowy
w postaci tekstu, materiału audio lub wideo.
• Trzeba pomóc uczniom w zaplanowaniu treści
wypowiedzi – poprzez postawienie pytań
ukierunkowujących, dostarczenie pomysłów
w postaci podpunktów, planu treści, obrazków.

21. Zasady rozwijania sprawności mówienia
• Zadbajmy o naturalność wypowiedzi - nie powinno być
to pisanie i odczytanie tekstu; w trakcie nagrywania
pomocna będzie notatka, która w przypadku np.
codziennych rytuałów oznacza zapisane godziny
i ewentualnie czasowniki w bezokoliczniku.
• Rozwijanie sprawności mówienia wiąże się
z systematyczną pracą np. jedno nagranie w miesiącu.
• Nagrania powinny być gromadzone w jednym miejscu
- na stronie, blogu , w dedykowanym do tych celów
serwisie – czyli uczniowskie/klasowe portfolio.