Hemen topatuko duzue Amerika eta Frantziako iraultzen laburpena. Ideiak, gertaera historikoak etabar.

1. Amerikako iraultza

4. ZAZPI URTEKO GERRA
• Data 1756–1763
• Lekua : Europa, Afrika, India, Amerika,
Filipinak.
• Lurralde aldaketak: Europako status quo
mantendu zuten. Erresuma Batuak,
Frantziak eta Espainiak koloniak
elkartrukatu zituzten munduan zehar.
• Erresuma Batuak Kanada, Bengala eta
Florida lortu zituen. Espainiak Louisiana
lortu zuen.

6. ZAZPI URTEKO GERRA
• Zazpi Urteko Guda 1756 eta 1763 artean gertatutako gerra izan zen.
Bertan, garai hartako Europako botere handi guztiek hartu zuten parte,
bai kontinentean, bai kolonietako gudu-zelaietan borrokatuz, eta 900.000-
1.400.000 lagun bitartean hil ziren. Guda honek bat egin zuen
Pomeraniako gudarekin eta Frantziar eta indioen aurkako gudarekin
(1754-1763).
• Gudan, Frantziak Ameriketan izan zuen botere kolonial osoa galdu zuen.
Izan ere, kolonia guztiak galdu zituen, Frantziar Guyana, Guadalupe,
Martinika, Saint-Domingue eta Saint-Pierre eta Mikelune izan ezik; eta
baita Europan izan zuen botere nagusiaren maila ere, frantziar iraultzaren
garaiak arte. Britainia Handia, beste alde batetik, munduko kolonia-
botere nagusia bilakatu zen. Munduaz beste aldean, Britainiar
Ekialdeko Indietako Konpainia gailendu zen Indian. Hau,
aurrerantzean, “Inperioaren koroako bitxia” bilakatu zen. Munduan
zehar borrokatu zenez, Winston Churchillek “Lehen Mundu Gerra”
izan zela esan zuen.

8. Independentziaren jatorria
• •Matxinadaren jatorria ---> Zazpi Urteetako
Gerra
• •Gerraren kostua koloniei kargatu nahi --->
koloniek uko egin zuten.

9. Amerikako independentziaren
zergatiak...
• 1689 bill of Rights:zergarik ez
Parlamentuaren onarpenik gabe.
• Ipar Amerikako kolonoek:
"ordezkaritzarik gabe, zergarik ez".
• •`Stamp Act´ legeari esker papera,
beira eta beruna gaineko zergak kendu
zien kolonoei koroak.
• Arrakasta izan zen haientzat. Baina
tearen gainekoa, mantendu zen.

10. TEA
• •Tearen gaineko zergak mantendu zituen
BHko metropoliak.
• •Tearen monopolioa ---> Koroak Ekialdeko
Indiako Konpainiari eman zionean=>
Tearen matxinada egin zuten amerikarrek.
TEAREN MATXINADA

11. • 1773ko irailean hamabi kolonia Filadelfian bildu
ziren--> bidegabekerien zerrenda bat egiteko
• •1776ko uztailaren 4an Ameriketako Estatu
Batuen independetzia aldarrikatu zuten-->
Thomas Jeffersonek idatzirako adierazpen
baten bidez. Hor "berdintasuna, askatasuna
eta tiraniaren" aurka matxinatzeko
eskubidea eta boterearen banaketa
defendatu zituzten.
INDEPENDENTZIA ALDARRIKATU

12. • DECLARACIÓN DE DERECHOS DE
VIRGINIA DEL 12 DE JUNIO DE 1776
• 1. Que todos los hombres son por naturaleza igualmente libres e independientes, y tienen
ciertos derechos inherentes, de los cuales, cuando entran en un estado de sociedad, no
pueden ser privados o postergados; en esencia, el gozo de la vida y la libertad, junto a los
medios de adquirir y poseer propiedades, y la búsqueda y obtención de la felicidad y la
seguridad.
• 2. Que todo poder reside en el pueblo, y, en consecuencia, deriva de él; que los magistrados
son sus administradores v sirvientes, en todo momento responsables ante el pueblo.
• 3. Que el gobierno es, o debiera ser, instituido para el bien común, la protección y seguridad
del pueblo, nación o comunidad; de todos los modos y formas de gobierno, el mejor es el
capaz de producir el máximo grado de felicidad y seguridad, y es el más eficazmente
protegido contra el peligro de la mala administración; y que cuando cualquier gobierno sea
considerado inadecuado, o contrario a estos propósitos, una mayoría de la comunidad tiene
el derecho indudable, inalienable e irrevocable de reformarlo, alterarlo o abolirlo, de la
manera que más satisfaga el bien común.
• 4. Que ningún hombre, o grupo de hombres, tienen derecho a emolumentos exclusivos o
privilegiados de la comunidad, sino en consideración a servicios públicos, los cuales, al no
ser hereditarios, se contraponen a que los cargos de magistrado, legislador o juez, lo sean.

14. • 6. Que las elecciones de los miembros que servirán como representantes del pueblo en
asamblea, deben ser libres; que todos los hombres que tengan suficiente evidencia de un
permanente interés común y vinculación con la comunidad, tengan derecho al sufragio, y no
se les puede imponer cargas fiscales a sus propiedades ni desposeerles de esas
propiedades, para destinarlas a uso público, sin su propio consentimiento, o el de sus
representantes así elegidos, ni estar obligados por ninguna ley que ellos, de la misma
manera, no hayan aprobado en aras del bien común.
• 7. Que todo poder de suspender leyes, o la ejecutoria de las leyes, por cualesquiera
autoridad, sin consentimiento de los representantes del pueblo, es injurioso para sus
derechos, y no se debe ejercer.
• 8. Que en todo juicio capital o criminal, un hombre tiene derecho a exigir la causa y
naturaleza de la acusación, a ser confrontado con los acusadores y testigos, a solicitar
pruebas a su favor, y a un juicio rápido por un jurado imparcial de su vecindad, sin cuyo
consentimiento unánime, no puede ser declarado culpable; ni tampoco se le puede obligar a
presentar pruebas contra sí mismo; que ningún hombre sea privado de su libertad, salvo por
la ley de la tierra o el juicio de sus pares.
• 9. Que no se requieran fianzas excesivas, ni se impongan, ni se dicten castigos crueles o

15. • 10. Que las ordenes judiciales, por medio de las cuales un funcionario o agente
puede allanar un sitio sospechoso sin prueba de hecho cometido, o arrestar a
cualquier persona o personas no mencionadas, o cuyo delito no está
especialmente descrito o probado, son opresivas y crueles, y no deben ser
extendidas.
• 11. Que en controversias sobre la propiedad, y en conflictos entre hombre y
hombre, es preferible el antiguo juicio con jurado a cualquier otro, y debe
considerarse sagrado.
• 12. Que la libertad de prensa es uno de grandes baluartes de la libertad, y que
jamás puede restringirla un gobierno despótico.
• 13. Que una milicia bien regulada, compuesta del cuerpo del pueblo entrenado
para las armas, es la defensa apropiada, natural y segura de un estado libre; que
en tiempos de paz, los ejércitos permanentes deben evitarse por peligrosos para
la libertad; y que en todos los casos, los militares deben subordinarse
estrictamente al poder civil, y ser gobernados por el mismo.

16. • 14. Que el pueblo tiene derecho a un gobierno uniforme; y, en
consecuencia, no se debe nombrar o establecer ningún gobierno
separado o independiente del gobierno de Virginia, dentro de sus límites.
• 15. Que ningún gobierno libre, o las bendiciones de la libertad, pueden
ser conservados por ningún pueblo, sino con una firme adhesión a la
justicia, moderación, templanza, frugalidad y virtud, y con una frecuente
vuelta a los principios fundamentales.
• 16. Que la religión, o las obligaciones que tenemos con nuestro
CREADOR, y la manera de cumplirlas, sólo pueden estar dirigidas por la
razón y la convicción, no por la fuerza o la violencia; y, por tanto, todos
los hombres tienen idéntico derecho al libre ejercicio de la religión, según
los dictados de la conciencia; y que es deber mutuo de todos el practicar
la indulgencia, el amor y la caridad cristianas.

17. Geroago, Virginiako giza
eskubideen deklarazioa
• Kokapena:
• Testu juridikoa. Deklarazioa instituzionala delako. Egileak Amerikako 13 kolonietako ordezkariak (Jefferson, Franklin eta
Washington bertze batzuen artean (Aberriaren sortzaile moduan izendatu izan direnak, Washington ad. Aurreneko
lehendakaria). Iturri zuzena da, jatorrizko iturritik itzulita.
• Testu inguru historikoa:
• - Biltzen dira ados ez zeudelako Britaina Handiak jartzen zizkien baldintzekin, bereziki zergak jartzen zizkietelako eta
komertzio monopolioa britainiarrek zutelako. Bereziki bertako komertzio gizon eta intelektualei, kultura altuko pertsonei.
• Tearen zergagatik sortu den tearen mutina 1773an Bostonen. Kolonoen matxinada bat britainiarrek zapaltzen duten.
• 13 koloniak Amerikako Ipar aldean Britainia Handiko lurraldeak ziren, baina erabaki guztiak Ingalaterrako parlamentuan
hartzen ziren beraiekin kontatu gabe
• Ilustrazioko pentsalarien ideien eragina nabaria da osatzen dutelako nazioa. Beraz guztiok eskubide berdinak dituzte.
• Gobernuaren justifikazioa. Taldean bizi direnez bere antolaketarako beharrezkoa da gobernu bat izatea. Bere eginkizuna

18. ANALISIA
• -Jaiotzaz berdintasuna. Beraz berdin jaiotzen badira guztiok eskubide berak dituzte
Berdintasuna. Arrazoain oinarriturik egia da. Garaiko gizartean aldiz jaiotzez pribilegio
ezberdinak izaten zituzten. Gizarte estamentalaren kontra doa.
• Subiranotasun nazionala. Rousseau ilustratuaren idei nagusia. Herriak du eskubide guztiak,
bizi lagun guztiek osatzen dutelako nazioa. Beraz guztiok eskubide berdinak dituzte
• Gobernuaren justifikazioa. Taldean bizi direnez bere antolaketarako beharrezkoa da gobernu
bat izatea. Bere eginkizuna babesa, segurtasuna eta abarretaz arduratuko dena
• Botere banaketa, Montesquieuren idei nagusia. Botere exekutibo eta legegilea judizialetik
banaturik dagoenean elkarren arteko kontrola egin diezaioketelako.
• Herritarren ordezkariak libreki hautatuak izan behar dutela. Batzarra edo Asanblada batean
bildu.
• Erlijio tolerantziaren alde. Voltaireren idei nagusia. Antzin erregimeneko erlijioaren
intolerantzia eta boterearen aurka, bertan erlijio askatasuna proposatzen da.

19. • Idei guzti hauek Britainia Handiaren kontrola eta sistemaren
aukera bezala proposatu egiten dute. Euren nahia da 13
kolonietako jendea beraien ideiekin bat egitea eta ingelesen
kontra joateko.
• Testuiruzkinean kokatuz...
• Aldarrikapenari egindako atxikipenen ondorioz eta britainiarrek
kontrako jarrera erakusten dutenez, Independentzia gerra
hasiko da 1775-1783 bitartekoa. Versailleseko bakearekin AEB
herri berriaren independentzia eskuratu arte.
• Idei ilustratuen nagusitasuna, sistema politiko berri baten
oinarriak bilakatzen direlarik.

20. • Aldarrikapen honetan oinarrituz 1787. urtean
Amerikako Estatu Batuen konstituzioa osatuko
dute. Bertan botere banaketa, sistema
errepublikarra eta estatu ezberdinek modu
federalean elkarturik.
• TESTUAREN GARRANTZIA HISTORIAN...
• Iraultza honek eragin handia izango du gerora, XIX.
Mendean zehar Amerikan eta Europako
herrialdetan. Monarkia absolutistaren kontrako
eredua bihurtuz. Giza eskubideen defentsan,
aitzindaria eta historikoa.

21. ESTATU BATUETAKO
INDEPENDENTZIA GERRA
••2 fase izan:
1. - matxinoen burua ---> George
Washington.
2.- Britaniarrei aurre egin zieten
gerrilla taktikak erabiliz.
3.- Amerikarrek milizia garaipena
lortu Saratogan 1777.
- Frantzia eta espainiak matxinoei
laguntza eman...(Españaren
koloniak)...
SARATOGA MATXINADA

22. • 2. -Britaniar armada hornidurarik gabe
geratu zen.
• - Yorktownen porrot egin
• •Bakea Versaillesko Tratatuaren (1783)
bidez ezarri ---> Erresuma Batuak
Ameriketako Estatu Batuen independentzia
onartu
VERSALLESKO TRATUA

23. AMERIKAKO KONSTITUZIOA
• •Kolonia bakoitza estatu independente bat
• •Alexander Hamiltonek kongresu bat
aukeratzea proposatu ---> konstituzio bat
egiteko
• •1787an konstituzioa sortu
ALEXANDER HAMILTONEK

24. BOTERE SISTEMA POLITIKO Estatu
Batuetako konstituzioan...
• 3 botereko sistema politiko batr ezarri:
• - legegilea: parlamentuaren esku --> Senatuan (estatu bajoitza)eta
Ordezkariaren Ganberan(herri osoa)banandu. Zergak/aurrekontuak
onartu, gerra eta bakea deklaratu eta legeen ekimena haren esku
zegoen
• - betearazlea: presidentearen esku. Gizonak eta zuriak.
(Diskriminazioak...) 4 urtez. Gobernuko kideak eta estatu-idazkariak
aukeratu, armaden aginte gorena izan eta legeak ateratzeko eta beto-
eskubidea erabiltzeko eskubidea zuen George Washingtonek lehen
presidentea izan
• - judiziala: EZ DU ZERIKUSIRIK IZAN BEHAR POTERE
POLITIKOAREKIN...FUNTSEZKOA: Auzitegi Gorenaren esku.
Presidenteak aukeratutako 6 kide osatu eta legeen
konstituzionaltasunez arduratu.

26. 1. Zeintzuk ziren errege ogasunaren arazoak??(aipatu hiru) eta 2.2an aipatu kristia
sortu zuten beste bi faktor... Zelan konpondu nahi zituen Turgot ministroak
ogasunaren porrota? lortu zuen??
• Luis XVI. Ekonomia krisia.Arrazoiak:
• Amerikako independentzia gerran oarte
hartzea (1775-1782).
– Gastu zibilak (gehiengoa pribilegiatuentzat,
begiratu alboko koadroa).
– Estatuaren zorraren zerbitzua.
– Iraupen krisia (prezioak). Kontsumoa
behera... Eskulangintzak behera...
– Uholdeak eta lehorteak.

27. Ondorioz...lanik gabe...eskaleak
eta delitugileak ugaldu egin ziren...

28. Turgot ministroak
• Estamendu pribilegiodunek
ere...ZERGAK ORDAINTZEA!!
• Pribilegiodunek ez zuten onartzen.
• (Ilustrazio kutsua ikusten zieten
erreformei)
• ERREGEAK KARGUTIK KENDUzuen...

29. 1. Zergatik ez dute Handikien Biltzarrekoek berdintasun
printzipioa onartzen?? Zergatik nahi zuen noblezioak Estatu
Orokorren biltzea? Noiztik ez zen biltzen?
• Dirudunenak zirelako, pribilegioak galdu
nahi ez zituztelako. Artzapezpiku bat
izendatu nahi zuten Calonne ministroren
ordez. Eta berak berdin pentsatzen
zuen...zergak ordaintzea beharrezkoa!
• Kexa koaderno ugari... (60.000)..
• Ez zeuden prest zerga eta gizarte
abantailei uko egiteko.

31. https://m.youtube.com/watch?v=9no1aUoWHA8
Yo te nombro libertad. REINCIDENTES.

32. Ilustratuen ideiak hedatzen
ziren...
• Zalantzan jarri zuten:
– Estatu
absolutistaren
egitura
– Gizarte
estamentala...
• Eta nekazari batzuk
eta borrokan zegoen
burgesia nobleen
aurka jarri zen.

33. Kontatu zergatik itxi behar zuten eskulangintza lantegiek...
Eta...zer dira kexa koadernoak?? Estamentuak begiratzen
badituzu...guztiek kexa berberak ikusten zituzten??
• 1787 ko uholdeen eta 1788ko udako
lehortearen eraginez, gariaren prezioaigo zen.
• Ogiaren prezioa ere bai, hirukoiztu zen.
• Nekazarien erosahalmen eskasa.
• Ehungintzako produktuen beherakada gertatu
zen.
• Lantegiak itxi...
• Kexakoadernoetan pribilegiadunek
pribilegioak mantendu nahian...

34. FRANTZIAKO IRAULTZA
Herri xeheko ordezkariak iraultza sortzeko oinarri .
FRANTZIAK
O
IRAULTZA...

35. ASANBLEA NAZIONALA (1789-1792)
 Versallesen, erregea buru.
 Arrazoiak bozkatzeko modua
 (Pertsonala eta ez estamenduzkoa).
 molestatzen zien botoen kopurua

36. ERAKUNDE – MATXINADATIK HERRI-MATXINADARA
 Pribilegiodunek ez bildu herriarekin
 Herria ASAMBLE NAZIONAL ALDARRIKATU ZUEN BERE BURUA.
Eragina erregea batzar - aretoak itxi
 Pilota lekuan bildu : konstituzio bat sortu ( HELBURUA )
Ondorio ASANBLEA NAZIONAL KONSTITUZIOGILE bihurtu
Mesfidantza sortu 1789 IRAULTZA : BASTILLAKO KARTZELA ERASO
guardia naziola ipini 1789 IZU HANDIA.

38. 1. Irakurri goiko testua, Sieyes Abadearena "zer da hirugarren
estatua"eta egin laburpen txiki bat, 4-5 lerrotan.

39. 1. Zeren kontra joaten ziren ilustratuen ideiak?? Nortzuk
zeuden pribilegiodunen kontra hasierako momentuan??
zergatik??
• Estamentu ez pribilegiatuko
sektore aktiboenek adierazten
dute nazioa gidatzeko asmoa
dutela, pribilegiodunak albo
batera utziz...
• IRAULTA=
ekonomia+politika+gizarte
faktoreak.

40. Kostitu.
Direkt
Hasiera
Da
(92-95
konbentzioa
)

42. 1. Dena irakurri ondoren, azaldu: zein zen kexa
koadernoetan agertzen zen lehenengo arazoa?
• Botuak ez estamenduzkoak.
• Gizon bat botu bat.
• Eskubide ZIBILAK
• IRAULTZA BURGESA.
• Estamendu pribilegiatuek uko egin zuten.

44. 1. Zer zerikusia daukate Neker ministro erreformistak eta Bastillaren
erasoak? Nola amaitu zen pasadizo hori?
Zer gertatu zen nekazarien matxinadan eta norena izan zen "izua"??
• Neker ministroak
erreformak egin nahi
zituen herriaren alde.
• Erregeak kargutik
kendu eta versaillesera
tropak bidali.
• 1789ko uztailaren 14
ean Bastillako erasoa
gertatu zen.

45. Nekazarien matxinadan...
• Nekazariek ez
zituzten jaun-kargak
ordaindu nahi.
• Jaunen mendekua
beldurra ekarri zuen.
• Eta nekazariek
jauntxoen pribilegioen
eskubideak abolitzeko
eskatu zuten.
• IZUA NORENTZAT??

46. 1. Azaldu subiranotasunaren esanahia, gertatu zena
eta Asanblea nazional konstituziogilea.
• Subiranotasun nazionala eta herri subiranotasuna. Herrialde baten
aginte gorena. Nazional deritzo nazioaren gorputza boto-eskubidea
dutenek soilik osatzen badute, errenta edo gizarte-estatusa dela eta.
Eta herri subiranotasun deritzo, nazioaren gorputza herritar guztiek
osatzen badute.
• Asamblada konstituziogilea: 1791 ko konstituzioa.
– Sistema feudala abolitzeko dekretua.
– Giza eta herritarren Eskubideen deklarazioa.
– Kleroaren konstituzio zibila (kleroa Estatuaren menpe..estatuak berak
soldata...)
– Lurralde antolakuntza berria: departamentuaetan zentralismoa.
– Botereen banaketa.
– Sufragio zentsitarioa

49. ASANBLEA LEGEGILEA
 Erregea ihes
VARENNESEN atxilotu
 Hauteskudeak egin
asanblea nazionala : sektore
moderatuak eta monarkikoak
ziren.
 Europako monarkia
absolutuak iraultzaren kontra.
 Asambladak gerra deklaratu
zion Austriari. Austriarrak eta
prisiarrak garaile. Iraultza
arriskuan.

50. KONBENTZIOA. URTEAK?? ZER GERTATZEN DA HASIERAN TUILERIETAN? DEFINITU
GIRONDINOAK, JAKOBINOAK ETA ORDOKIA. ZER GERTATZEN DA LUIS XVI.AREKIN?
KONBENTZIOA
 Herri masek Tuilerietako jauregiari eraso, erregearen familia ihesi.
 Erasotzaileak iraultzaile erradikalenak izan (Sans-culottes).herri
masak...ez zituzten nobleen culottes-ak erabiltzen...
 Abuztuaren 10eko herri-altxamenduaren ondoren, iraultza
erradikalizatu. jakobinoek luis xvI.aren exekuzioa lortu zuten.
 Asanblea monarkia ezabatu eta konbentzio asanblea bat
aukeratzea erabaki. Askoren ustez konbentzioa oso moderatua
zen.

58. Eta gero...emakume eta hiritarraren
eskubideen aldarrikapenarekin zer
gertatu zen??
• Gazteleraz itzuli zuena Antonio Nariño
kolonbiarra izan zen. Bogota 1793
(nueva Granadan).
• Españako errenuko etsaitzat jo zuten,
Cadizera ekarri zuten, konstituzio
liberala egiten ari zen bitartean...eta
irla batean erahil zuten.
• Bitartean Camilo Torres Tenoriok
"sufrimenduen memoriala" idatzi
zuen...Españako gehieriak salatuz...

59. 1. Azaldu neurri errepresiboak eta ogiaren
prezioaren gaineko kontrola.
Luis XVI.a jendaurrean exekutatu.
Frantzia gerra deklaratu Erresuma Batuari eta Probintzia
Batuei, geroxeago Espainari eta Italiar estatuei.
Lehen Koalizioa osatu zuten iraultzaren etsaiek.
Barne egoerak okerrera joan:
 1793ean, La Vendée eskualdea matxinatu, gehienak
monarkikoak eta katolikoak, errepresio krudela.
 Neurri errepresiboak hartu zituzten (polizia, kontrolatzeko
komiteak, salbuezpen auzitegia...)
 Sans-culottesek ogiaren prezioaren gaineko kontrola
eskatu. ( Estatuaren esku hartzeaoinarrizko beharra
betetzen baitzen).

60. MENDITARREN KONBENTZIOA
Robespierrek konstituzio iraultzaile erradikal bat
egin zuen.
Gizakien eta Herritarren Eskubideen Deklarazioa
ere bai...1789koa baino zabalagoa
(demokratikoagoa).
 Herri subiranotasuna eta erregimen
demokratikoa aldarrikatu zuten.
 Herri eskubideak zapaldu dituen gobernuaren
aurka matxinatzeko eskubidea ezarri.
 BAINA...Gobernu berriak izua ezarri zuen.
Beste neurri batzuk:

61. Jakobinoen gobernuaren neurri
politikoak.(menditarren konbentzioan)
1. Maximo orokorraren legea.
1. Oinarrizko gaien prezioak. (Eskubideak dira)
2. Eta soldatak arautu ziren...
2. sistema feudalen abolizioa
3. gurtza ezabatzea
4. eta egutegi berria.

62. Izu handia...Robespierrek
ezarritako "terrorea"...
• Etsai nagusien ejekuzioak (jakobino batzuk
barne). "Herriaren etsaien jazarpena".
Gero, beraien
kontrako neurri
errepresiboak
zetozkien eta haiek
ere gillotinan hil
zituzten

63. ERREPUBLIKA KONTSERBADOREA (1794-1799).
Thermidorreko konbentzioa(1794-1795).
 Esperientzia demokratikoaren amaierazen.
 Burgesia moderatuak iraultza amaitu nahi zuen
errepublika kontserbadorea eta zentsitarioa ezarriz.
 III.urteko konstituzioak, "gobernu onenetakoa", bi
ganbera: Sufragio murriztua eta botere legegilea bost
kideko direktorio baten esku utzi zuten.

64. Direktorioa (1795-1799).
 Indarra erabiltzera "behartuta". Altxamenduak armadak erreprimitu
zituen.
 1799an,Sieyes zuzendari aukeratu eta estatu kolpe bat prestatu
Napoleonen laguntzaz.
 Brumairearen 18an, Napoleon Parisko tropen komandante
izendatzea lortu zuen Sieyesek.
 Behin behineko hiru kontsul izendatu zituzten (Sieyes, Ducos eta
Napoleon). Horrela AMAITU ZEN HIRAULTZA ETA HASI ZEN
NAPOLEONEN GARAIKO EUROPA...

68.  Politika bakeatzailea
◦ Austria.
◦ Erresuma batua.
 Frantzia Europa erdian nagusitu.

69.  Normalizatu.
 Sede santuarekin konkordatua sinatu.
◦ Elizak Napoleonen gobernua onartu zuen.
TRUKE
◦ Kleroari eutsi
◦ Erlijio nagusia: katolizismoa.
◦ Estatu pontifikalak babestu.
NEURRIEI ESKER OSPEA LORTU ETA BIZIARTEKO
KONTSUL BAKARRA BIHURTU

70.  Monarkia berria hasi.
 Aristokrazia liberal batekin.
 Kode zibilak iraultza (moderatuaren) arauak bildu.
◦ Akatasuna eta berdintasun zibila.
◦ Jauntxoen erregimena ezabatu.
◦ Lurraren jabetza askea.
◦ Gizonen eta emakumeen arteko desberdintza juridikoa
handitu (gizonen alde).

73.  1804ko maiatzean kontsulatuak oinordotzeko
enperadore izendatu.
◦ Herri kontsulta: gehienezko absolutua.
 VII konstituzioa kendu / XII. Koa ezarri.
◦ Botere handiak eman.
 Aita santuak koronatu zuen.

74.  Mundu osoa konkistatu nahi zuen.
 Izua beste herrialdeetan.
 1805: Errusiak Inglaterrak eta gero Austriak
Frantziaren aurkako koalizioa sortu zuten
 Gerra hasi zen berriro ere.
◦ Garaipen hadiak kontinentean (austerlitzeko gudua)
◦ Itsasoan porrot Ingalaterraren aurka (Trafalgar).
BLOKEO KONTINENTALA
◦ Ingalaterra itsasoan nagusia.
◦ Gainontzeko estatuek merkataritza harremakak EZ

75.  AUSTRIA
◦ Galdu eta Napoleonen aliatu bihurtu.
◦ Inperio Santua disolbatu.
◦ Emandako lurrak
 Napoliko erresuma
 Rhineko konfederazioa.
 Holandako erresuma sortzen utzi.
 PRUSIA
◦ Okupatu.
◦ Tiltiseko bakea: lurrak eskuratu zituen Napoleonek.
◦ Bi estatu berri sortu (Varsoviako Dukerri Handia eta Westfaliako Erresuma
 ERRUSIA
◦ Garaitua (alexando 1 tsarra)
◦ Frantziaren aliatu.
 PORTUGAL, ETRURIA ETA ERROMA INDARREZ HARTU
zituen.

76.  ERRUSIA INBADITU
◦ 1812
◦ Ingalaterraren aurkako bokleoa hautsi egin
zuelako.
◦ Porrot: Errusiako negu gogorrean atzera egin.
 ESPAINIAN
◦ Okupazioak independentzia-gerra eragin.
◦ Gerrillak tropak nekatu zituen.
◦ Blokeo kontinentalak porrot egin zuen.
◦ Aliatuek Paris okupatu.
◦ Napoleon Elba uhartera eraman zuten.

77.  Frantziako tronua: Luis XVIIIak. Bere konstituzio
berria atzerriratuei, kleroari eta aristokraziari
mesede egiten zion.BERREZARKUNTZA...
 Napoleon Frantziara itzuli zen.
◦ Herriaren laguntzaz berriro enperadore.
◦ EHUN EGUNEKO INPERIOA.
 Waterloon amaiera aliatuen (BH, PRUS, HOL)
armadaren aurka.
 Santa Helena uhartera joan eta han hil zen
1821ean.

79.  Gerrak printzipio iraultzaileak zabaldu
zuen=Antzinako erregimenaren amaiera
kontinentean. (Ez hain argi...)
 Lege batzuk oraindik daude. Napoleonen Kodea
oraindik indarrean (aldaketekin). Espainiakoaren
erreferentzia.

80. Berrezarkuntza ta iraultza
Europan
• Napoleonen porrota ikusita berriro ere
monarkia zaharrak ezarri zituzten Europan
eta Frantziaren iraultzaren aurrekoegoera
berrezartzen saiatu ziren.
• Antzinako Erregimena itzultzeko.
– Gizarte desberdintasunak.
– Eliza eta Estatua bateraturik
– Monarkia absolutuarenzilegitasuna
defendatzen zuten.

82. Definitu: Vienako kongresua eta Aliantza
Santua.
• VIENAKO KONGRESUA (1814-1815)
• Europako potentziak Europako mapa berria
antolatzen dute "oreka lortzeko". Germandar
Konfederazioa. Prusia eta Errusia handitu ziren.
• Herbereak: probintzia batuak + Belgika.
• Nortzuk ziren?? Austria, Errusia, Prusia +BH=
Aliantza Laukoitza. (Gero + Frantzia). Bostkoitza.
• Helburua: herrialdeen nahia inperialista
kontrolatzea.

85. Aliantza Santua (1815)
• Austria Errusia Prusia. Helburua:
absolutismoaren iraupena eta liberalen
mehatxutik defendatzea.
• Herrialdeetan esku hartzeko eskubidea
defendatzen zuten.
• Espainian San Luisen Ehun mila seme
bidali (1823) zuten erregimen
konstutuzional liberala kentzeko eta
Fernando VIIaren absolutismoa
berrezartzeko.

88. Egin eskema bat iraultza boladekin Europan.
Zer zerikusia dute Frantziako iraultzarekin??
• 1820-25.Espainia, Portugal,
Amerika...(independentziak).
• Antiabsolutistak.
• Nazionalistak askotan...
• Armadaren garrantzia (altxamenduetan eta
errepresioan).
• Porrotan= aliantza Santuaren esku
hartzea!!!

90. 1830... Eta Belgikaren
independentzia.
• Frantzian hasi. Borboiak versus
Orleanskotarrak. Orleanskotarrak liberalak Luis
Feliperekin, poterera. (Hasieran)Ilusioak
putzura joan ziren autoritarioa izan zelako, eta
ez liberala espero zen moduan.
• Belgika Herberehetatik independizatu zen. Eta
Europan neutral deklaratu zen 1914ra arte.
• Polonia, Alejandro I tsarr.aren kontra.
Errepresioa oso handia izan zen eta iraultzak
ez zuen arrakastarik. Polonia errusiartu zuten.

91. 1848. Iraultza demokratikoak
eta nazionalak.
• Arrazoiak:
– Finantza eta nekazaritza krisia.
– Nazioarteko Frantzia eta BHaren aliantzaren apurtzea.
– Gizarteko arrazoiak:
• langileak
• Errepublikazaleak
• Sozialisten GORAKADAK
• Frantzia hasi. Luis Felipe Orleanskoa kanpora. II Errepublika.
– Gizonezkoen sufragio unibertsala.
– Esklabotzaren abolizioa.
– Lantegi Nazionalak LANA SORTZEKO.
– Lanaldiak 10 ordura.
– Greba eskubidea ONARTU.
• Moderatuak irabaztean ATZERAPAUSUA izan zen. Napoleon babestu zuten,
ESTATU KOLPEA egin zuen Napoleon III eta emperadore izendatu zuen bere

92. (Ez...)
• Italia askotan porrot Austriarren kontra. Pio
IX absolutismoaren alde.
• Alemanian parlamentua egin zuten baina
Prusiako erregeak disolbatu zuen.
• Austriak mugimendu iraultzaileak
erreprimitu zituen.

94. Amaitzeko...
• Beraz iraultzak...liberalak, nazionalistak eta
sozialistak...(azken hauek borrokaren
ideologiarekin).
• Honela amaitzen zen ziklo iraultzailea,
1789an hasita,Frantzian.
• Europan banaketa berri bat hasi zen:
eskuineko migimendu nazionalistak eta
ezkerreko langileen mugimenduak.

95. Definitu nazioa eta
nazionalismoa
• 71. Orrialdea.

97. BATASUNAK ALEMANIA
1859
ITALIA
1849
BATASUNAREN
HELBURUAK
ekonomia,
merkataritza
batasuna
=
SENTIMENDUAK Frantzesen
okupazioaren aurka
=
ERROMANTIZISMOA Alemania gaztea Italia gaztea
PROTAGONISTAK Gillen.
Oto Von Bismark
Viktor Manuel I.
Cavour Ministroa
ESTATU MOTORRA Prusia Piamonte