Testu iruzkin bat duzu hemen, "Jauntxoen erregimenaren abolizioa" izenekoa. Pribilegioak ezabatzeko Asanblada Nazionalak egindakoa, Frantzian, iraultzaren garaian.
2. Testua: Jauntxoen erregimenaren
abolizioa
KOKAPENA:
• Testu mota: Juridikoa. Dekretu bat da.
• Egilea: Kolektiboa. Asanblea Nazionala. (gero garatu).
Frantzian.
• Jasotzaileak: Batez ere Eliza eta noblezia, bere
ondasunei buruz hitz egiten ari baita.
• Garaia: 1789ko abuztuaren 4ean. Asanblea Nazionala
gobernuan dago. Hirugarren estatuko ordezkariak dira,
subiranotasunaren jabeak direla diote.
• Asmoa: Antzinako Erregimenaren pribilegio batzuk
ezabatzea.
3. Analisia
• 1. art. “Asanblea Nazionalak erabat
deuseztatzen du erregimen feudala”.
• ERREGIMEN FEUDALA: Absolutismoarekin
lotuta. Jabetza amortizatua. Esku mortuak edo
esku hilak: Elizari edo nobleziari lotuta
zeugoen eta saldu ezin zen jabetza.
• Askotan, lur horietan ez zen ezer ekoizten .
• Ogasunak dirua behar du. Egoera txarra, krisia
(uholdeak, lehorteak, kontsumoa behera, langabezia, gerrak Ingalaterraren
kontra, Espainiarren kontra, Inperialismoaren jaraunspena…)
4. Eskubide feudal batzuk
• Uzaren %10 Elizarentzat. “Hamarren
eklesiastikoa” ordaindu behar zitzaion Elizako
ierarkiari.
• Ehiza eskubideak. Erregea eta nobleenak.
• Jauntxoen monopolioak komertzioan, lurren
jabetza…
• Auzitegi bereziak, epaileak izateko eskubideak
(Elizak, lurralde txikietan Jauntxoek…)
5. 1. art.“Kalte ordainik gabe abolitzen
direla”
• Asanbleak erabakiko du norentzak izango dira
salmenta horien etekinak. (Ogasunean dirua
sartzeko, orokorrean).
• Lehengo jabeei ez zaie ezer emango.
• Lehen zeuden eskubide eta betebehar
(nekazariengan erortzen zena) ezabatzen dira.
6. 1 art. “Eta gainerakoak ludigarriak
deklaratzen direla”.
• Ludigarria= redimible= Galdutakoa berriro
erosi ahal dela. Baina, orain bai, antzinako
jabeek ordaindu behar dute.
• Eta Asanbleak finkatuko du luditzearen
prezioa. Ez lehengo jabeak.
7. 4. art: “Jauntxoen justizia guztiak
deuseztatuta geratzen dira(…)”
• Pribilegio gehiago deuseztatzen dira: Auzitegi
propioak eta desberdinak. Auzitegi orokorrak
pribilegiorik gabe ezarriko dira datozen
konstituzioetan.
8. Testuingurua
• AURREKARIAK:
• Errege-ogasunaren arazoak: Turgot. Pribilegiodunek ez zituzten
onartu zerga-erreformak.
• MOMENTUAN GERTATUTAKOA:
• Kexa koadernoak. Pilotaren Aretoan, Asanblea Nazionala.
• 1789, maiatzaren 5ean: Estatu Orokorrak. Zergen gaia, eztabaidan.
Estamenduzko botuak.
• Iraultzaren lehenengo urratsak.
– Gizon bat= botu bat.
– Hirugarren estatuko ordezkarien kopurua bikoiztea eskatu.
• Diputatuak, Sieyés buru…
• 1789: Bastillako kartzelari erasoa.
• Asanblea konstituziogilea: SISTEMA FEUDALA ABOLITZEKO
DEKRETUA.
9. GEROAGO…
• 1871ko konstituzioa: Botereen banaketa
(4ART. AIPATU BERRIRO; HITZ LITERALAK!!!),
subiranotasun nazionala. Epaile
independenteak. Sufragio zentsitarioa.
• Aipatu datak (konbentzioa (1792-94),
Errepublika kontserbadoea(1794-99) eta
direktorioa (95-99))
10. GARRANTZIA
• Testu hau oso inportantea izango da historian.
Aldaketa iraultzailea izan zen Antzinako
Erregimenaren erorketa bultzatu zuen araudi
hau. Dekretu honi esker pribilegio askorekin
amaitu nahi zuen gobernu iraultzaileak.
Subiranotasuna ez dago jada erregearen esku,
Asanblada Naionalean baizik. Eta honi esker
antzinako egoeraren amaieraren ateetan dago
Frantzia iraultzailea. Artikulu hauekin
momentu historiko hau ulertu ahal dugu.