Tema 4

2. Os alimentos
proporciónannos os
nutrientes necesarios.
ALIMENTACIÓN
Proceso voluntario polo cal
proporciónanse os alimentos
previamente seleccionados e
preparados.
Os nutrientes son as
moléculas que nos
proporcionan a materia e
enerxía necesarias para
levar a cabo todas as
funcións vitais.
NUTRICIÓN
Conxunto de procesos físicos e
químicos polos que se obteñen,
transforman e utilizan os
nutrientes.

3.  Non obteremos os nutrientes necesarios.
 Ou tal vez obteñámolos pero non na cantidade
adecuada.
 CONSECUENCIA: O noso organismo deixaría
de funcionar correctamente e aparecerían
enfermidades.

4.  Variada: A súa dieta é omnívora, é dicir
consome tanto alimentos de orixe animal como
de orixe vexetal.
 Influída polos costumes culturais.

5.  Poden ser:
◦ Complexos: Conteñen varios tipos de
nutrientes. A maioría son así.
◦ Simples: Conteñen un só tipo de
nutriente. Moi poucos son así. Exemplo:
azucre de mesa, sal.

6. Orgánicos Inorgánicos
 Glícidos.
 Lípidos.
 Proteínas.
 Vitaminas.
 Auga .
 Sales minerais.
Os NUTRIENTES son basicamente as
biomoléculas ou principios inmediatos.

7.  Glícido significa “sabor doce” aínda que os
complexos xa non o teñen.
 Tamén se coñecen como hidratos de carbono.
 A súa función principal é enerxética.
 Divídense en dous grupos:
◦ Glícidos sinxelos ou AZUCRES.
◦ Glícidos complexos: Amidón, glicóxeno, fibra
vexetal (celulosa, que non podemos dixerir).

8.  Son doces, cristalinos e solubles en auga.
Función enerxética.
 Dentro deste grupo atópanse:
◦ Os MONOSACÁRIDOS directamente utilizable polas
células como GLICOSA e FRUCTOSA, presentes a
froita, o mel,etc.
◦ Os DISACÁRIDOS como a sacarosa ou azucre común,
e a lactosa (azucre do leite).

9.  NON son doces nin cristalinos. Función enerxética.
 Constituídos pola unión de moitas moléculas de
monosacáridos. Rompen na dixestión para ser
utilizados.
 Na nosa alimentación son moi importantes dúas de
orixe vexetal:
◦ AMIDÓN: Proporciónanos enerxía. Formado por
glicosa.
◦ FIBRA (Celulosa): Non pode dixerirse así que non
nos proporciona enerxía. É moi importante para o bo
tránsito intestinal.

10.  Grupo de substancias moi variado.
 Todas son insolubles en auga e de tacto
untuoso.
 Existen varios grupos:
◦ Lípidos compoñentes das membranas celulares.
◦ GRAXAS: Saturadas e insaturadas.
◦ Lípidos con funcións reguladoras.

11. Saturadas Insaturadas
 De orixe animal.
 Sólidas.
 Manteigas, touciños,
etc…
 De orixe vexetal.
 Líquidas.
 Aceites.
 Función enerxética.

12. Función reguladora Función estrutural
 As vitaminas
liposolubles: A, D, E e K.
 Hormonas.
 Compoñentes da
membranas celulares.
 Fosfolípidos e
colesterol.

13.  Están formadas pola unión de aminoácidos.
 Obtémolos da dixestión de proteínas para
construír despois as nosas.
 Hai 8 aminoácidos esenciais: habemos de
tomalos obrigatoriamente na dieta en cantidade
suficiente.
 As proteínas de orixe animal, do leite e do ovo
son as de maior calidade. As vexetais son
deficitarias nalgún aminoácido.

14.  Estrutural. Forman as membranas celulares,
pelo, unllas,..etc.
 Reguladora : Encimas ou biocatalizadores;
hormonas.
 Transportadora
 De defensa
 Contráctil
 De reserva
 Enerxética

15.  De composición química moi variada.
 Necesítanse en pequenas cantidades: función
reguladora.
 A súa carencia e ás veces o seu exceso producen
enfermidades.
 Destrúense facilmente coa calor, luz, oxidación.
 Só atópanse en alimentos crus
frescos ou pouco cociñados.

16. Hidrosolubles Liposolubles
 Solubles en auga,
insolubles en lípidos.
 Non se acumulan no
corpo (non existen
hipervitaminose).
 O seu exceso elimínase
polos ouriños e a suor.
 Son a vitamina C e o
grupo da vitaminas B
 Insolubles en auga,
solubles en lípidos.
 Acumúlanse no fígado.
 Son as vitaminas A, D,
E e K.

17.  Substancias inorgánicas de funcións variadas
no organismo:
◦ Función reguladora ou funcional.
◦ Función estrutural: ósos, dentes.
 Tamén se necesitan en cantidades pequenas.
 Están presentes en todos os alimentos e en
disoltas na auga.

18.  Molécula máis abundante do organismo
(entre un 63- 75% no adulto).
 Canta máis auga conteña un tecido máis activo
é.
 A auga é o disolvente universal.
 Ademais ten outras funcións:
◦ Estrutural.
◦ Reguladora (temperatura corporal).
◦ Transportadora.

19. FUNCIONAL ou REGULADORA: Encárganse do
bo funcionamento do organismo.
ESTRUTURAL ou PLÁSTICA: Constrúen e
reparan as estruturas biolóxicas.
ENERXÉTICA: Cobren as necesidades enerxéticas
do organismo. Quéimanse no proceso de respiración
celular.

20.  Necesarias para construír e reparar as
estruturas biolóxicas.
 Os nutrientes estruturais máis importantes son
as PROTEÍNAS, tamén algúns LÍPIDOS E
SALES MINERAIS.
 Diariamente o noso organismo necesita de 0,8g
de proteína/kg de masa corporal.
 Aumentan se o individuo está crecendo ou
desenvolvendo masa muscular (nenos,
adolescentes, deportistas).

21.  Necesarios para o bo funcionamento do
organismo (regulan multitude de procesos).
 Os nutrientes reguladores son VITAMINAS E
SALES MINERAIS.
 Necesítanse en pequenas cantidades pero son
imprescindibles para que as reaccións
metabólicas transcorran con normalidade, para
o bo funcionamento dos órganos, e a
coordinación entre todo o organismo.

22. Grupo I.
Composición
predominante en
hidratos de carbono
Grupo VI. Composición
predominante en
vitaminas e sales
Grupo V. Composición
predominante en
vitaminas e sales
Grupo IV.
Composición
predominante en
proteínas
Grupo III.
Composición
predominante en
proteínas
Grupo II. Composición
predominante en lípidos
Enerxéticos
Plásticos
Reguladores

23.  Os nutrientes dos alimentos proporciónannos
enerxía.
 Quéimanse no proceso de respiración celular.
 A enerxía mídese en calorías (cal) ou joules (J).
o 1 kcal = 4,18 kJ
 Os nutrientes teñen distintos valores calóricos:
◦ Un gramo de graxa equivale a 9kcal.
◦ Un gramo de glícido ou de proteína equivalen a 4 kcal.

24.  O noso organismo necesita enerxía para a
actividade de células, tecidos e órganos,
regulación da temperatura …
 Denominamos taxa de metabolismo basal
(TMB) á cantidade de enerxía que o noso corpo
consome durante un día cando se encontra en
repouso absoluto e a unha temperatura
constante.
 Exprésase en quilocalorías (kcal) e
depende da masa, o talle, a idade e
o sexo da persoa.

25.  A taxa metabólica real é a TMB máis a
enerxía diaria requirida segundo a actividade
física e mental
[ ] [ ] [ ])(8,6)(5)(7,1366 añosedadcmestaturakgmasa ×−×+×+
[ ] [ ] [ ])(7,4)(7,1)(6,9655 añosedadcmestaturakgmasa ×−×+×+
Ecuacións de Harris e Benedict
[ ] [ ] [ ])(8,6)(5)(7,1366 añosedadcmestaturakgmasa ×−×+×+

26. Segundo o tipo de
traballo: lixeiro,
moderado,
forte
NT = 1680 + (50% de 1680)
NT = 1680 + 840 = 2520
kcal/d
NT = 1680 + (50% de 1680)
NT = 1680 + 840 = 2520
kcal/d
NT = 1680 + (120 % de 1.680)
NT = 1680 + 2016 = 3696 kcal/d
NT = 1680 + (120 % de 1.680)
NT = 1680 + 2016 = 3696 kcal/d

28. Cantidade de enerxía que
necesitamos para levar a
cabo calquera traballo non
basal.
Cantidade de enerxía que
necesitamos para levar a
cabo calquera traballo non
basal.
Depende do estilo de vida de cada
persoa
Depende do estilo de vida de cada
persoa
Vida sedentaria:
Necesidades energéticas totales (NT):
2.500 kcal/día
Vida sedentaria:
Necesidades energéticas totales (NT):
2.500 kcal/día
Actividade física:
Necesidades enerxéticas totais (NT):
4.500 kcal/día
Actividade física:
Necesidades enerxéticas totais (NT):
4.500 kcal/día

29.  Conxunto de substancias
que inxerimos como
alimento ao longo do día.
 Debe ser completa,
variada e equilibrada.
 Na pirámide
representanse os
diferentes grupos de
alimentos e a importancia
na nosa alimentación.

30. 1. Realizar actividade
física todos os días.
2. A auga é a bebida por
excelencia .
3. Consumir alimentos de
orixe vexetal en
abundancia: froita,
hortalizas, legumes e
froitos secos.
4. É importante que os
alimentos como froitas e
verduras sexan de
temporada.
5. Empregar aceite de
oliva.
6. O pan e os alimentos
procedentes de cereais
como pasta e arroz
proporciónannos unha dieta
rica en carbohidratos.
7. Consumir diariamente
produtos lácteos.
8. Consumir peixe polo menos
dúas veces por semana. Os
ovos entre 2 e 4 racións
semanais.
9. O consumo de carne
vermella e procesada
debe ser moderado.
10. Os doces e pasteis deben
consumirse ocasionalmente.

31.  As intoxicacións alimentarias débense ao
consumo de alimentos en mal estado.
 A contaminación pode deberse a presenza dun
microorganismo ou da súa toxina.
Salmonell
a

32.  As alerxias alimentarias son debidas á
reacción do corpo fronte a algún compoñente do
alimento, chamado alérxeno.
 Se a reacción é menos intensa e lenta falamos
de intolerancia.

33.  As enfermidades provocadas pola malnutrición poden
ser ou por carencia de determinados nutrientes
(desnutrición) ou por exceso de alimentación
(obesidade).
 Aconséllase comer gran cantidade de froitas, verduras e
legumes, carne magra e peixe.
 Non se debe comer alimentos ricos en graxas e
azucares. Nin tomar bebidas alcohólicas.

34.  A anorexia é un trastorno da conduta alimenticia.
Perda de peso do 15 ao 50%.
 Alteracións psicolóxicas.
 Síntomas:
◦ Ausencia do ciclo menstrual.
◦ Estrinximento.
◦ Dor abdominal.
◦ Sensación de frío.
◦ Depresión.
◦ Diminución de masa ósea, frea o crecemento.
◦ Presión arterial baixa.
◦ Arritmias que poden producir un paro cardíaco.

35.  A bulimia é a incapacidade de dominar os impulsos
que empurran a comer, unido a un sentimento de culpa
e vergoña ao inxerir alimentos.
 Os bulímicos teñen varios episodios de enchentes e
vómitos por semana.
 Síntomas:
◦ Debilidade e mareos.
◦ Dores de cabeza.
◦ Problemas cos dentes.
◦ Perda do cabelo.
◦ Menstruación irregular.

36.  Ao baleiro: empaquetar sen aire.
◦ Vantaxes: impide a acción de axentes atmosféricos.
◦ Inconvenientes: non elimina xermes.
 Deshidratación: elimina a auga do alimento.
◦ Vantaxes: preserva o alimento durante máis tempo.
◦ Inconvenientes: perde características orixinais e destrúe
algúns nutrientes.

37.  Calor:
◦ Esterilización: altas temperaturas pouco tempo (110 Cº).
 Vantaxes conserva o alimento envasado indefinidamente.
 Inconveniente destrúe algunhas vitaminas.
◦ Pasteurización: temperaturas de 72Cº durante 15 segundos.
 Vantaxes: mantén o valor nutricional.
 Inconvenientes só conserva 48 horas.

38.  Frío: mantén os alimentos a baixas temperaturas.
◦ Refrixeración por encima de 0 ºC.
◦ Conxelación por baixo de 0ºC.
 Vantaxes: protexe o valor nutricional.
 Inconveniente: non elimina xermes, só atrasa
o seu crecemento.

39.  Aditivos: impide o desenvolvemento de
microorganismos engadindo sal, vinagre, aditivos
químicos, sustancias volátiles.
◦ Vantaxes: sinxelo e económico.
◦ Inconvenientes: elimina propiedades orixinais e destrúe
nutrientes

41. Cría, produción ou cultivo dos
produtos da terra, gandeiría, pesca,
caza…Proporciona “ a materia
prima da cadea”
A industría alimentaria:
Preparación ou elaboración dos
alimentos empregando a materia prima
que chega desde a produción primaria
Comercialización e venda:
Os produtos preparados na industria
ofrécense ao consumidor nas tendas
Constitúen o último eslavón da
cadea alimentaria
Os
consumidores:
A produción primaria:

42.  Un alimento transxénico é calquera alimento
obtido a partir dun animal ou planta ao que se lle
introduce material xenético doutro individuo.
 A favor: mellora a produtividade.
 En contra: riscos de alerxias e perda de
biodiversidade.