Presentación alimentación e nutrición 3º ESO

1. UNIDADE 4
A
ALIMENTACIÓN
HUMANA

2. Lembra…..
Finalidade función de nutrición aportar….
1. Materia  Para elaborar a súa propia materia
2. Enerxía  Realizar as funcións vitais
3. Substancias reguladoras  Imprescindible para a
regulación das funcións vitais

3. Diferenza alimentación / nutrición
Nutrición:
conxunto de procesos
que permite aos
organismos utilizar e
transformar os nutrientes
para se manter vivos
INVOLUNTARIA
Alimentación:
proceso polo cal se
obteñen tales nutrientes
do medio externo
VOLUNTARIA

4. Consideracións sobre a
alimentación…
1 – A TRAVÉS DA ALIMENTACIÓN TOMAMOS ALIMENTOS QUE COMPOÑEN A
NOSA DIETA E QUE SON NECESARIOS PARA A NOSA NUTRICIÓN
2 - MEDIANTE A ALIMENTACIÓN, QUE É VOLUNTARIA, PODEMOS INFLUIR NA
NUTRICIÓN QUE É INVOLUNTARIA
2 – NOS PAÍSES DESENVOLVIDOS DESPOIS DO PRIMEIRO ANO DE VIDA O 50% DAS
MORTES ESTÁN INFLUIDOS POLO NOSO ESTILO DE VIDA (INCLUÍDA A NOSA
ALIMENTACIÓN)

5. Nutrientes
MÓLECULAS QUE CONSTITÚEN O NOSO ORGANISMO E SON APORTADAS POLOS
ALIMENTOS
Glícidos (Hidratos de carbono)
(Hidratos de carbono)
Sales minerais
Proteínas
Lípidos
Vitaminas
auga

6. AUGA
-63 % DA MASA CORPORAL
-OS TECIDOS MÁIS ACTIVOS MÁIS AUGA
FUNCIÓNS:
•DISOLVENTE PRINCIPIOS INMEDIATOS
•SISTEMA DE TRANSPORTE
•REGULACIÓN Tª CORPORAL
•ESTRUTURAL
Presentes en todos os alimentos e na auga

7. SALES MINERAIS
Substancias inorgánicas
FUNCIÓN:
ESTRUTURAL
-CALCIO, FÓSFORO.....
REGULADORA
-FERRO, SODIO, CALCIO...
PRESENTES EN:
Especialmente en froitas e
Principalmente en lácteos
verduras
e derivados, pero tamén
O Ferro de máis fácil
en verduras
asimilación é o presente
nas carnes vermellas

8. GLÍCIDOS (HIDRATOS DE CARBONO)
FUNCIÓN:
Fundamentalmente enerxética
Sinxelos ou azucres
2
TIPOS
Glícidos complexos
-Sabor doce  ABÚSASE NOS ALIMENTOS
- Sen sabor doce
-Solubles auga  ENGADIDOS A BEBIDAS,
-Moléculas complexas que deben romperse
para asimilarse  lenta absorción (NON
ELABORADOS
CAFÉS, INFUSIÓNS…
PRODUCEN ALTERACIÓNS METABÓLICAS)
- Rápida absorción  APARECEN
RÁPIDAMENTE NO SANGUE CAUSANDO
ALTERACIÓNS METABÓLICAS (DIABETES,
OBESIDADE…)
Glicosa, fructosa, sacarosa,
lactosa
Doces, froita, golosinas,
refrescos azucarados, mel
PRESENTES EN:
Amidón
Celulosa (Fibra)  non
absorbible PERO INDISPENSABLE
PARA O BO FUNCIONAMENTO DO
TUBO DIXESTIVO
Patacas, cereais e derivados
(pasta)
Froita (pel) e
vexetais

9. OS GLÍCIDOS COMPLEXOS DEBEN METABOLIZARSE
ANTES DE SER ABSORBIDOS
GÍCIDO COMPLEXO

10. LÍPIDOS (GRAXAS)
FUNCIÓN:
•
Reserva de enerxía
•
Estrutural: membranas celulares..., Tecido nervioso..
•
Illamento e protección de órganos
Saturadas
2
TIPOS
-Sólidas a Tª ambiente  FACILITAN O SEU
Insaturadas
- líquidas a Tª ambiente (Aceites) NON SON
USO PARA ALIMENTOS ELABORADOS
BOAS PARA ENGADIR A ALIMENTOS
PREPARADOS XA QUE QUEDARÍAN MOI
PRINGOSOS
-Normalmente de orixe animal (salvo a de
coco e palma)  POLO QUE VAN UNIDAS
AO COLESTEROL
-Acumúlanse nas arterias formando depósitos e
producindo enfermidades vasculares
Carnes, embutidos, repostería ,
lácteos e derivados…
ENGÁDENSE A MOITOS ALIMENTOS
PREPARADOS XA QUE OS FAN MAIS
SABROSOS
PRESENTES EN:
-Normalmente de orixe vexetal,
pero tamén presentes en
pescados azuis (omega 3)

11. Do malo o peor
GRASAS TRANS ou HIDROXENADAS
-Producidas de forma industrial para a bolaría, alimentos prefabricados........
ORIXE:
Ao coñecerse que as grasas de orixe vexetal eran mellores para a saúde empezan a engadirse aos
alimentos sustituindo ás saturadas de orixen animal.
PROBLEMA TECNOLÓXICO:
as graxas vexetais insaturadas son aceites e polo tanto fluídas a temperatura ambiente, solución para
facelas mais sólidas, transformalas en graxas saturadas de forma artificial. Os estudos actuais
amosan que son peores para o metabolismo favorecendo as enfermidades do aparello circulatorio

12. Colesterol…
• É unha molécula que forma parte da membrana das células
animais ademais de ser un precursor de moitas hormonas como as
sexuais….
• Está presente na graxa dos alimentos de orixe animal
• Existen dos variedades, o LDL acumúlase nas arterias producindo
infartos, tromboses…

13. PROTEÍNAS
FUNCIÓN:
•
Función estrutural materia coa que se forman as células(fibras musculares, coláxeno do tecido
conxuntivo)
•
Función reguladora: interveñen en moitas reaccións químicas, transporte O2, defensa contra as
infeccións (anticorpos)
Formadas pola unión de unidades máis pequenas  aminoácidos (20 tipos dos cales 8 non poden ser
formados polo noso organismo chamados esenciais)
Segundo a súa composición en aminoácidos non todas as proteínas son de igual “calidade”
Orixe animal
2
TIPOS
-Alimentos con maior % de proteína
•Alimentos con menor % de proteína (alta en
legumes, especialmente a soia)
•En xeral menor calidade de aminoácidos
(mellórase complementando legumes e
cereais)
•Aporta menos graxas e calorías que a proteína
de orixe animal
-En xeral moi boa calidade de aminoácidos
(a mellor a clara do ovo)
-Problema: a proteína está unida a graxa
saturada rica en colesterol
Carnes, peixe, ovos e lácteos
Orixe vexetal
PRESENTES EN:
-Legumes

14. VITAMINAS
-Non poden ser sintetizadas polo noso organismo deben ser inxeridas coa dieta
FUNCIÓN REGULADORA
-NECESARIAS EN CANTIDADES MOI PEQUENAS
AUSENCIA CAUSA SERIOS TRASTORNOS
Destrúense facilmente pola luz, calor, osíxeno
-Composición química moi variable
LIPOSOLUBLES (nos lípidos)
HIDROSOLUBLES
(K, A, D, E)
(B, C)
-ACUMÚLANSE NO FÍGADO
-NON SE ACUMULAN
-(Poden ser tóxicas)
Deben tomarse todos os días (máis fácil
que exista déficit)
Fígado, leite, ovos,
aceite…
Moi abundantes en froitas e
verduras frescas...

15. O valor enerxético dos
alimentos
CÉLULA
nutrientes
ENERXÍA + CO2+H2O
O2
CALORÍAS ou QUILOCALORÍAS
•1 g GRAXA  9 Kcal (maior achega calórica)
•1 g GLÍCIDOS  4 Kcal
•1 g PROTEÍNAS  4 Kcal (Si se usan para producir enerxía producen metabolitos tóxicos: urea, ácido úrico…dañan os riles e articulacións)
(Si se usan
producir enerxía producen metabolitos tóxicos:
úrico…dañan os riles e articulacións)
•Vitaminas, auga, sales minerais e fibra  0 Kcal

16. Necesidades enerxéticas do ser
humano
TMB: tasa metabolismo basal: cantidade de
enerxía que o noso corpo consome nun día, en
repouso absoluto a unha temperatura constante
En xeral  1 kcal * kg masa/hora
Variacións:
•
sexo menor as mulleres
•
idade  diminué coa idade
• Metabolismos, actividade ...

17. Actividades
1, 3,6 7 8, 9 10

18. AS NECESIDADES NURICIONAIS
ENERXÉTICAS
ESTRUTURAIS
Metabolismo basal
PROTEÍNAS
(depende do sexo, idade e masa)
+
Sales minerais
(calcio e fósforo)
Gasto enerxético diario
Lípidos
2500 a 4500 Kcal/día
Auga
REGULADORAS
-VITAMINAS
-SALES MINERAIS
-Auga

19. Os diferentes tipos de alimentos
Presentes en
ENERXÉTICOS
Rícos en Glícidos e Lípidos
PLÁSTICOS ou
FORMADORES
Cereais e derivados (pan, pasta...),
legumes, azucre, mel, doces, chocolate,
graxas, aceites, nata , manteiga...
Iogur, queixo, carne, peixe, ovos, froitos
secos, marisco, legumes...
Rícos en proteínas
REGULADORES ou
protectores
Froitas e hortalizas, legumes...
Rícos en vitaminas e minerais
Algúns alimentos como as legumes poden cumplir varias funcións.

20. Dieta saudable e equilibrada
Dieta: conxunto de substancias sólidas e líquidas que inxerimos regularmente como alimento
Importancia da dieta:
-Calidade
-Cantidade

21. A DIETA

22. DIETA MEDITERRÁNEA

23. RECOMENDACIÓNS DIETA EQUILIBRADA
• Diversificar alimentos:
• proteicos: 10 – 15 %
• glícidos: 55 – 60%
• graxas: 30 %
• Varias comidas ao día non moi abundantes: favorecen a dixestión
e absorción dos alimentos
• Almorzo abundante
• Tomar vexetais frescos (vitaminas)
• Evitar alimentos precociñados e refinados (perden moitos
nutrientes: vitaminas, fibra..., levan mais graxas)
• Evitar graxas de orixe animal (saturadas e ricas en
colesterol) ou trans . Debemos consumir grasas insaturadas.
• Consumir alimentos ricos en fibra
• Reducir consumo azucres simples

24. POR QUE?
Sí FIBRA:
•
•
•
•
Favorece o tránsito intestinal evita estrinximento e cancro colon
Produce sensación saciedade  evita sobrealimentación
Reduce absorción colesterol evita enfermidades cardiovasculares
Ralentiza absorción azucres  axuda a previr a diabete
Non azucres simples:
• Favorece a caries
• Favorece a hiperglicemia (aumento glicosa en sangue) diabetes tipo II
• Aportan calorías baleiras (sen outros nutrientes)  obesidade
Non graxas saturadas, trans e colesterol:
• Acumúlanse nos vasos sanguíneos favorecendo enfermidades cardiovasculares

25. DIETAS ESPECIAIS
HIPOCALÓRICAS
Altas en fibra
HIPERCALÓRICAS
Dietas brandas
Baixas en colesterol
Dietas
vexetarianas

26. Alimentación incorrecta
Trastornos
alimentarios
Enfermidades
carenciais
COMPOÑENTE PSICOLÓXICO:
-Desnutrición
- Anorexia
-Anemia por déficit de ferro
(ferropénica)
- Bulimia
-Bocio
-Obesidade
-Hipovitaminoses
-Enfermidades cardiovasculares
arterioesclerose
-Cancro de colon
-Estrenximento
-Diabetes tipo II
-Caries

27. Conservación e manipulación de alimentos
Frío  reduce velocidade
Calor  eliminación microorganismos
reprodución microorganismos
•Pasteurización: (Tª < 100ºC) non elimina todos
•Esterilización: (Tª >100ºC) elimina todos os
microorganismos (maior duración)
Deshidratación  a eliminación da auga
impide o desenvolvemento de microorganismos
Adición substancias  impiden o
desenvolvemento de microorganismos. En
moitos casos altera tamén o sabor:
-Sal
-Aceite
-Vinagre
-Azucre

28. Aditivos alimentarios
•
Se engaden nos alimentos en cantidades moi pequenas
•
Non teñen en xeral valor nutritivo
•
Poden ser naturais ou artificiais
•
Noméanse con letra E seguida de 3 ou 4 cifras (a 1ª referencia ao tipo)
1 -Colorante
2 - Conservante
3 - Antioxidantes
4 – Estabilizantes
5 e 6 – Potenciadores do sabor
9 - Edulcotrantes

30. Alimentos ecolóxicos

31. ALIMENTOS
TRANSGENICOS

32. t
o
s
t
r
a
n
s
x
é

33. Actividade etiqueta alimentos