ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΕΠΑΛ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ

1. 1
ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢
Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

2. ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΧΡΗ΢ΕΙ΢ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΩΝ
2Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

3. ΑΡΧΗ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ΢ ΣΩΝ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΩΝ
Ζνα εναλλαςςόμενο θλεκτρικό ρεφμα ςτο πρώτο κφκλωμα (το "πρωτεφον") δθμιουργεί
ανάλογα μεταβαλλόμενο μαγνθτικό πεδίο.
Αν ζνασ θλεκτρικόσ καταναλωτισ είναι ςυνδεδεμζνοσ ςτο δευτερεφον κφκλωμα, τότε κα
υπάρξει ροι θλεκτρικοφ φορτίου ςτο δευτερεφον τφλιγμα του μεταςχθματιςτι.
Αυτό το μεταβαλλόμενο μαγνθτικό πεδίο
επάγει εναλλαςςόμενοθ τάςθ
(θλεκτρεργετικι δφναμθ E2), ίδιασ
ςυχνότθτασ ςτο δεφτερο κφκλωμα (το
"δευτερεφον"). E2=4,44.f. W2
.Φμ
f: ςυχνότθτα, W2 αρικμόσ ςπειρών
δευτερεφοντοσ, Φμ χριςιμθ μαγνθτικι ροι
ςε V . s
3Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

4. ΑΡΧΗ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ΢ ΣΩΝ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΩΝ
χωρίσ φορτίο
Πρωτεφον: ςυνδζεται με τθν
θλεκτρικι πθγι
• U1 θ τάςθ,
• Ι1 θ ζνταςθ του ρεφματοσ,
• W1 ο αρικμόσ ςπειρών του
τυλίγματοσ
Δευτερεφον: δίνει τθ
μεταςχθματιςμζνθ τάςθ
• U2 θ τάςθ,
• I2 θ ζνταςθ του ρεφματοσ,
• W2 ο αρικμόσ ςπειρών του
τυλίγματοσ
W1
W2
=
U1
U2
=
I2
I1
W1
W2
= 𝐾
σχέση μεταφοράς
4Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

5. ΑΡΧΗ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ΢ ΣΩΝ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΩΝ
με φορτίο
W1
W2
=
U1
U2
=
I2
I1
5Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

6. Σάςθ βραχυκφκλωςθσ
Ονομάηουμε τάςθ βραχυκφκλωςθσ (uk)
τθν τάςθ που πρζπει να εφαρμόςουμε
ςτο πρωτεφον τφλιγμα του Μ/΢ ώςτε να
ζχουμε, με βραχυκυκλωμζνο το
δευτερεφον, το ονομαςτικό ρεφμα ςτο
δευτερεφον τφλιγμα.
Η τάςθ αυτι δίνεται ωσ ποςοςτό επί τοισ εκατό (%) τθσ ονομαςτικισ τάςθσ του
πρωτεφοντοσ, και ζτςι ζχουμε τθν ονομαςτικι τάςθ βραχυκφκλωςθσ (uκ).
𝐮 𝐤% =
𝐔 𝟏𝐊
𝐔 𝟏𝐍
∙ 𝟏𝟎𝟎
𝐔 𝟏𝐊 = τάςθ βραχυκφκλωςθσ ςτο πρωτεφον
𝐔 𝟏𝚴 = ονομαςτικι τάςθ ςτο πρωτεφον
6Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

7. Ζνταςθ βραχυκφκλωςθσ
Αν γνωρίηουμε τθν τάςθ βραχυκφκλωςθσ μποροφμε να υπολογίςουμε τθν
πικανι ζνταςθ ρεφματοσ βραχυκυκλϊματοσ του δευτερεφοντοσ όταν το
πρωτεφον τροφοδοτείται με τθν κανονικι του τάςθ, από τθ ςχζςθ:
𝑰 𝟐𝑲 =
𝑰 𝟐𝑵
𝒖 𝒌%
∙ 𝟏𝟎𝟎
𝑰 𝟐𝑵 = ονομαςτικι ζνταςθ ςτο δευτερεφον
𝑰 𝟐𝑲 = ρεφμα βραχυκφκλωςθσ ςτο δευτερεφον
𝒖 𝒌% = τάςθ βραχυκφκλωςθσ
΢τθν περίπτωςθ βραχυκυκλϊματοσ ενόσ Μ/΢ αναπτφςςονται πολφ μεγάλα
ρεφματα ςτο δευτερεφον οπότε είναι χριςιμο να γνωρίηουμε τθν ζνταςθ τουσ
ϊςτε να επιλζξουμε κατάλλθλουσ διακόπτεσ και αςφάλειεσ
7Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

8. Σφλιγμα υψθλισ τάςθσ: πολλζσ ςπείρεσ
– μικρι διατομι
Σφλιγμα χαμθλισ τάςθσ: λίγεσ ςπείρεσ –
μεγάλθ διατομι
ΚΑΣΑ΢ΚΕΤΑ΢ΣΙΚΑ ΢ΣΟΙΧΕΙΑ
8Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

9. ΜΟΝΟΦΑ΢ΙΚΟ΢ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΗ΢
9Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

10. ΚΑΣΑ΢ΚΕΤΑ΢ΣΙΚΑ ΢ΣΟΙΧΕΙΑ
10Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

11. ΣΡΙΦΑ΢ΙΚΟΙ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢
΢ε κάκε κορμό (3 κορμοί) μπαίνουν δφο τυλίγματα
ΚΑΣΑ΢ΚΕΤΑ΢ΣΙΚΑ ΢ΣΟΙΧΕΙΑ
11Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

12. Συποποίθςθ ςυνδζςεων – ςφνδεςθ Μ/΢ ςτο δίκτυο –
τάςθ λειτουργίασ.
Μονοφαςικόσ Μεταςχθματιςτισ
12Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

13. Συποποίθςθ ςυνδζςεων – ςφνδεςθ Μ/΢ ςτο δίκτυο – τάςθ λειτουργίασ.
Σριφαςικόσ Μεταςχθματιςτισ
Με κεφαλαία οι ακροδζκτεσ του
τυλίγματοσ υψθλισ τάςθσ ενώ με
μικρά οι ακροδζκτεσ του
τυλίγματοσ χαμθλισ τάςθσ.
13Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

14. Συποποίθςθ ςυνδζςεων – ςφνδεςθ Μ/΢ ςτο δίκτυο – τάςθ λειτουργίασ.
Συποποιθμζνοι 1φ Μ/΢
14Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

15. Συποποίθςθ ςυνδζςεων – ςφνδεςθ Μ/΢ ςτο δίκτυο – τάςθ λειτουργίασ.
Συποποιθμζνοι 3φ Μ/΢
15Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

16. Φαςικι τάςθ είναι θ τάςθ μεταξφ μίασ φάςθσ
και του ουδζτερου αγωγοφ.
𝐈 𝛑 = 𝟑 ∙ 𝐈 𝛗
Πολικι φάςθ είναι θ τάςθ μεταξφ δφο
φάςεων.
𝐈 𝛑 = 𝐈 𝛗
𝐔 𝛗
𝐔 𝛑
𝐈 𝛑
𝐈 𝛗
΢τον αςτζρα ιςχφει:
΢το τρίγωνο ιςχφει:
𝐔 𝛑 = 𝟑 ∙ 𝐔 𝛗
𝐔 𝛑 = 𝐔 𝛗
𝐈 𝛑
𝐔 𝛑
16Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

17. 17Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

18. 18Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

19. Ι΢ΧΤ΢ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΗ
19Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

20. Ι΢ΧΤ΢ ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΗ
20Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

21. ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢ 1:1
• ΢χζςθ μεταφοράσ 1:1 δθλ. θ τάςθ πρωτεφοντοσ είναι ίςθ με
τθν τάςθ δευτερεφοντοσ
• Χρθςιμοποιοφνται για προςταςία, απομόνωςθ του
δευτερεφοντοσ από το πρωτεφον κφκλωμα (π.χ. ςε υγροφσ
χϊρουσ)
• Σο δευτερεφον δεν ζχει καμία ςφνδεςθ με τθ γθ.
21Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

22. Αυτομεταςχθματιςτισ (ΑΜ/΢)
Πρόκειται για
μεταςχθματιςτζσ
ιςχφοσ με ζνα
τφλιγμα
22
• ΢τον ΑΜ/΢ ΔΕΝ υπάρχει θλεκτρικι μόνωςθ μεταξφ πρωτεφοντοσ και
δευτερεφοντοσ
• Σο τφλιγμα Χαμθλισ Σάςθσ (ΧΣ) είναι ουςιαςτικά ζνα μζροσ του τυλίγματοσ
τθσ Τψθλισ Σάςθσ (ΤΣ). Σο τφλιγμα αυτό ονομάηεται κοινό τφλιγμα, περνά
ρεφμα μειωμζνθσ ζνταςθσ
Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

23. Αυτομεταςχθματιςτισ (ΑΜ/΢)
Ιςχφουν οι ςχζςεισ, κατά προςζγγιςθ:
𝐖𝟏
𝐖𝟐
=
𝐔 𝟏
𝐔 𝟐
=
𝐈 𝟐
𝐈 𝟏
23Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

24. Αυτομεταςχθματιςτισ (ΑΜ/΢)
24
Πλεονεκτιματα:
• Χαμθλό κόςτοσ, μικρότερο βάροσ
• Λιγότερεσ απώλειεσ άρα καλφτεροσ βακμόσ απόδοςθσ
• Αποδίδει μεγαλφτερθ φαινόμενθ ιςχφ
Μειονεκτιματα:
• Δεν υπάρχει θλεκτρικι μόνωςθ μεταξφ τθσ Χ.Σ. και τθσ Τ.Σ.
• Καταςκευάηονται για ειδικζσ περιπτώςεισ
Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

25. 25
Ρυκμιηόμενοι ΑΜ/΢
Μεταβολι τθσ τάςθσ του δευτερεφοντοσ ςε μεγάλα όρια
Μετακινοφμε τθν επαφι (ψικτρα):
από β – γ ζχουμε Μ/΢ ανφψωςθσ
από β – α ζχουμε Μ/΢ υποβιβαςμοφ
Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

26. 26Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

27. ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΣΡΗ΢Η΢
• ΢κοπόσ: για τθ μζτρθςθ μεγάλων τάςεων ι εντάςεων
• Σρόποσ λειτουργίασ: παρεμβάλλονται μεταξφ των αγωγϊν και των οργάνων
μζτρθςθσ και υποβιβάηουν (ςχζςθ μεταφοράσ Κ) τθν τάςθ ι ζνταςθ που
κζλουμε να μετριςουμε
• Είδθ: α) τάςθσ και β) ζνταςθσ
• Μικρι ιςχφσ, γείωςθ ςτο δευτερεφον
27Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

28. ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΣΡΗ΢Η΢
- Μ/΢ ΣΑ΢Η΢
• Παρεμβάλλονται ανάμεςα ςτο δίκτυο
Τ.Σ. και ςτο βολτόμετρο.
• Προςταςία με αςφάλειεσ
• Γείωςθ του ακροδζκτθ χαμθλισ τάςθσ.
• Αν ζχουμε βολτόμετρο Τ.Σ. διαβάηουμε
τθν ζνδειξθ κατευκείαν
• Αν ζχουμε βολτόμετρο Χ.Σ. τότε
πολλαπλαςιάηουμε τθν ζνδειξθ με τθ
ςχζςθ μεταφοράσ.
• Vδικτφου = K ∙ Uβολτ.
Μονοφαςικό δίκτυο
28Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

29. ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΣΡΗ΢Η΢
Μ/΢ ΣΑ΢Η΢
Σριφαςικό δίκτυο
Χρθςιμοποιοφμε τρεισ μονοφαςικοφσ Μ/΢ ι ζνα τριφαςικό
Μ/΢ με ηεφξθ αςτζρα
Οριςμζνεσ φορζσ ηεφξθ V δφο μονοφαςικϊν Μ/΢
29Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

30. ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΣΡΗ΢Η΢
Μ/΢ ΕΝΣΑ΢Η΢
• Σο πρωτεφον λίγεσ ςπείρεσ
μεγάλθσ διατομισ
• Σο πρωτεφον ςε ςειρά με το
κφκλωμα
• Σο δευτερεφον ςε ςειρά με το
αμπερόμετρο
• Μζτρθςθ τθσ ζνταςθσ δικτφου =
ζνδειξθ αμπερομζτρου ∙
𝟏
𝐊
(K = ςχζςθ μεταφοράσ)
30Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

31. ΜΕΣΑ΢ΧΗΜΑΣΙ΢ΣΕ΢ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΣΡΗ΢Η΢
Μ/΢ ΕΝΣΑ΢Η΢
31Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

32. ΢ε όλουσ τουσ Μ/΢ ζνταςθσ πρζπει πάντα ςτο δευτερεφον να είναι ςυνδεδεμζνο το
αμπερόμετρο και να μθ είναι ανοικτό το κφκλωμα.
Για να αφαιρζςουμε το αμπερόμετρο πρζπει να βραχυκυκλϊςουμε το δευτερεφον.
΢το δευτερεφον μπορεί να ςυνδεκοφν και άλλα όργανα όπωσ πχ. Βαττόμετρο.
32Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83

33. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ηλεκτρικζσ Μθχανζσ, Γατηοφδθσ ΢ωτιρθσ, Λαγουδάκοσ Μιχαιλ, Μπινιάρθσ
Ακανάςιοσ, Εκδόςεισ Διόφαντοσ
33Ι. ΠΑΔΙΩΣΗ΢ ΢.Ε.Ε. ΠΕ83