SlideShare a Scribd company logo
1 of 51
БОНДЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
1. Бондын тухай ойлголт
2. Бондын төрлүүд
3. Компанийн бонд
4. Засгийн газрын бонд
1. Бондын тухай ойлголт
Бонд бол хөрөнгийн зах зээлд өргөн арилжаалагддаг
үнэт цаасны нэг үндсэн төрөл юм.
Бонд нь тодорхой хэмжээний мөнгийг тодорхой
хугацаатайгаар зээлдэн заасан хугацааны дараа
түүнийг буцааж төлөх үүрэг хүлээсэн өрийн хэрэгсэл
юм.
Иймд бонд нь өрийн үнэт цаасны төрөлд багтдаг.
Бонд нь бусад үнэт цааснаас ялгагдах хэд хэдэн
онцлог шинжтэй.
Үүнд:
• Тодорхой нэрлэсэн үнэтэй байна.
• Жилийн нэрлэсэн хүүтэй, хүү төлөх хугацааг
тодорхой заасан байна.
• Тодорхой заасан хугацаатай байна.
• Бонд гаргагч хугацааны эцэст нэрлэсэн үнийг
төлнө.
Бондын нэрлэсэн үнэ нь харилцан адилгүй, ялгаатай
байдаг.
Бонд гаргагч нь бондынхоо нэрлэсэн үнийг өөрөө
тогтоох эрхтэй бөгөөд зах зээлийн дундаж үнэлгээг
үндэслэн, нийт бондын өртөг буюу татан
төвлөрүүлсэн эх үүсвэрийн хэмжээ, гаргах тоо
ширхэгийг харгалзан тогтоодог.
Олон Улсын хөрөнгийн зах зээлд компаниудын
бондын нэрлэсэн үнэ 1000$ байдаг.
Харин үүнээс бага нэрлэсэн үнэтэй бондыг бага бонд
(baby bond) гэж нэрлэдэг.
Монгол Улсын дотоодын хөрөнгийн зах зээлд
компанийн бондын нэрлэсэн үнэ 10000 төгрөг байгаа.
Хэдий хэмжээний эх үүсвэр шаардлагатай байгааг
харгалзан хэдэн ширхэг бонд гаргахаа тогтож, зах
зээлд нэрлэсэн үнийг зарладаг.
Гаргагч бондын нэрлэсэн хүүг тогтоохдоо зах
зээлийн дундаж хүү, гаргагчийн зээлжих зэрэглэлийн
үнэлгээ, хүү төлөх чадвар, ирээдүйн мөнгөн урсгалын
төлөв зэргийг харгалзан үздэг.
Бондын хүүг жилээр тогтоож нийтэд зарлах бөгөөд
хүү төлөх давтамжийг буюу тогтмол үеийн тоог санал
болгодог.
Бондын хүү төлөх хугацааг ихэвчлэн хагас жил тутамд
тооцож төлдөг.
Жишээ нь бондын нэрлэсэн үнэ 10000 төгрөг,
жилийн хүү 18% байлаа гэж бодоход хагас жилээр хүү
тооцож төлөх тохиолдолд 6 сар болоод нэг бондод 9%,
буюу 900 төгрөг, дараагийн 6 сард 9% хүү буюу 900
төгрөг төлнө гэсэн үг.
Зарим тохиолдолд бондын хүүг улирал тутамд тооцож
төлдөг боловч практикт цөөн тохиолддог.
Бондын заасан хугацаа харилцан адилгүй байдаг.
Ихэвчлэн 2-10 хүртэлх жилийн хугацаатай болно.
Өндөр хөгжилтэй баян орнуудад бондын хугацаа
харьцангуй урт байх бол буурай хөгжилтэй буюу
хуримтлал багатай орнуудад бондыг харьцангуй
богино хугацаатай гаргадаг.
Учир нь хуримтлал багатай, эх үүсвэр дутагдалтай
оронд урт хугацаатай бонд гаргах явдал нэлээд
хязгаарлагдмал юм.
Бонд нь өрийн үнэт цаас тул гаргагчаас түүний
нэрлэсэн үнийг хугацааны эцэст буцааж төлөх
үүрэгтэй байдаг.
Бонд гаргана гэдэг нь бусдаас мөнгө зээлэх нэг арга
хэрэгсэл болох учраас нэрлэсэн үнийг хөрөнгө
оруулагчдад төлнө.
2.Бондын төрлүүд
Бонд нь олон төрөл хэлбэртэй байна.
Бондуудыг шинж чанар, гаргагчид, эрсдэлийн түвшин,
зах зээл, хүүгийн түвшин, барьцаа, хугацаа зэрэг олон
хүчин зүйлийг харгалзан ангилж авч үздэг.
Хөрөнгө оруулагч бонд худалдан авахдаа бондын
төрлөөс хамаарч, шинжилгээ хийх замаар худалдаж
авах буюу сонголт хийх боломжтой.
Бонд гаргагчаар нь бондыг Засгийн газрын бонд,
орон нутгийн бонд, компанийн бонд гэж 3 ангилдаг.
Бондын төрөл, гаргагчаар
Бонд
Засгийн газрын
бонд
Орон нутгийн
бонд
Компанийн бонд
Бондыг эрсдэлийн түвшингээр нь дараах байдлаар
ангилдаг.
Маш бага эрсдэлтэй, харьцангуй бага эрсдэлтэй,
эрсдэл дунд зэрэг, харьцангуй эрсдэл ихтэй, өндөр
эрсдэлтэй бонд ангилж болдог.
Бонд тодорхой өгөөжтэй үнэт цаас тул түүнийг
дагалдаж эрсдэл гэсэн асуудал гарч ирдэг.
Бондын өгөөж өндөр байх тусам эрсдэл ихтэй, харин
бондын өгөөж бага байх тусам эрсдэлийн түвшин бага
болно.
Бондын ангилал, эрсдэлийн түвшингээр
Маш бага
эрсдэлтэй
Эрсдэл
дундаж
Эрсдэл
өндөртэй
бонд
Харьцангуй
эрсдэл ихтэй
Харьцангуй
бага
эрсдэлтэй
Бондыг ямар зэх зээлд арилжаалагдаж байгаагаар нь
буюу ямар мөнгөний нэгжээр гаргасан гэдгээс нь
хамааруулан гадаад болон дотоод бонд гэж 2 ангилдаг.
Гадаад бонд гэдэг нь олон улсын хөрөнгийн зах зээлд
гаргасан бөгөөд гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн
бондыг хэлдэг.
Дотоод бонд гэдэг нь дотоодын хөрөнгийн зах зээлд
арилжаалагдах төгрөгөөр гаргасан бондыг хэлнэ.
Гэхдээ дотоодын зах зээлд гадаад валютаар
илэрхийлэгдсэн бонд гаргах боломжтой болно.
Харин олон улсын хөрөнгийн зах зээлд төгрөгөөр
бонд гаргах боломжгүй.
Бондын ангилал, зах зээлээр
БОНД
Гадаад бонд Дотоод бонд
Бондыг нэрлэсэн тогтмол хүүтэй, хөвөгч хүүтэй бонд,
хүүгүй бонд гэж 3 ангилж болно.
Нэрлэсэн тогтмол хүүтэй бонд гэдэг нь жилийн хүүг
тодорхой заасан бондыг хэлнэ.
Хүүгүй бонд нь бондын нэрлэсэн хүүг тодорхой зааж
өгөөгүй, нэрлэсэн үнийг бууруулан арилжаалж,
хугацааны эцэсг нэрлэсэн үнийг төлдөг бонд юм.
Хөвөгч хүүтэй бонд гэдэг нь зах зээлийн хүүний
өөрчлөлтийг дагаж тодорхойлсон хязгаарын хэмжээнд
хүү өсөх эсвэл буурах нөхцөлтэй гаргасан бонд юм
Бондын ангилал хүүний хэмжээгээр
БОНД
Тогтмол нэрлэсэн
хүүтэй бонд
Хөвөгч
хүүтэй бонд
Хүүгүй бонд
Бондыг зах зээлд нэрлэсэн үнээсээ ямар үнээр
зарагдаж байна гэдгээс нь хамааруулан урамшуулалтай
эсвэл хөнгөлөлттэй бонд гэж 2 ангилдаг.
Урамшуулалтай бонд гэдэг нь нэрлэсэн үнээсээ илүү
өртгөөр үнэлэгдэх бондыг хэлдэг.
Харин хөнгөлөлттэй бонд гэдэг нь нэрлэсэн үнээсээ
бага үнээр үнэлэгдэх бондыг хэлнэ.
Тухайн бонд нь хөнгөлөлттэй эсвэл урамшуулалтай
үнэлэгдэх эсэх нь нэрлэсэн хүү болон зах зээлийн
өгөөжийн дундаж хэмжээнээс шалтгаалан тогтдог.
Хэрвээ нэрлэсэн хүү нь зах зээлийн хүүнээс их бол тус
бонд урамшуулалтай, харин нэрлэсэн хүү нь зах
зээлийн хүүнээс бага бол хөнгөлөлттэй бонд хэмээн
үнэлэгдэнэ.
Бондын ангилал, үнэ цэнээр
БОНД
Урамшуулалтай бонд
Хөнгөлөлттэй бонд
Бондыг хугацаагаар нь богино хугацаатай, дунд
хугацаатай, урт хугацаатай бонд гэж 3 ангилж болно
Бондын ангилал, хугацаагаар
БОНД
Богино
хугацаатай бонд
Дунд хугацаатай
бонд
Урт хугацаатай
бонд
Бондыг дуусах хугацаагаар нь нэг хугацаатай болон
олон хугацаатай бонд гэж 2 ангилдаг.
Нэг хугацаатай бонд гэдэг нь дуусах хугацаа нь нэг
өдөр буюу ижил хугацаанд эргэн төлөгдөх бондыг
хэлнэ.
Харин олон хугацаатай бонд гэдэг нь дуусах хугацаа
нь харилцан адилгүй, өөр өөр байхаар гаргасан
бондыг хэлнэ.
Олон хугацаатай бондыг цуврал бонд гэж бас нэрлэдэг.
Цуврал бонд гаргах давуу тал нь гаргагчаас нэрлэсэн
үнийг төлөх хугацааг харьцангуй уян хатан байдлаар
тогтоох, хөрөнгө оруулагчдад сонголт хийх боломжийг
олгодог.
Цуврал бонд гаргаснаар бонд гаргагч бондын
нэрлэсэн үнийн төлбөрийг цувуулан төлөх боломжтой
болдог.
Бондын ангилал, дуусах хугацаагаар
БОНД
Нэг хугацаатай бонд Олон хугацаатай бонд
Бондыг төлбөрийн нөхцөлөөр нь энгийн, хөрвөх ,
буцаан дуудах бонд гэж 3 ангилж болно.
Энгийн бонд нь заасан хугацааны тогтмол үечлэлээр
хүүг төлөх, хугацааны эцэст нэрлэсэн үнийг өлөх
нөхцөлтэй бонд юм.
Хөрвөх бонд бол бондын хугацаа дуусахад тодорхой
тооны хувьцаанд хөрвөх эсвэл бонд эзэмших эрх
олгогддог бондыг хэлдэг.
Буцаан дуудах бонд нь гаргагчаас өөрийн бондыг
буцааж худалдаж авах нөхцөлтэйгээр гаргасан бондыг
хэлдэг
Бондын ангилал, төлбөрийн нөхцөл
БОНД
Энгийн бонд Хөрвөх бонд
Буцаан дуудах
бонд
Бондыг гаргагчийн төлөр чадвараар нь А зэрэглэлийн
буюу дээд ангиллын бонд, В зэрэглэлийн буюу дунд
ангиллын бонд, С зэрэглэлийн буюу доод ангиллын
бонд гэж ангилж болно.
А зэрэглэлийн буюу дээд ангиллын бонд нь хамгийн
бага эрсдэлтэй, гаргагч нь найдвартай, ирээдүйн
мөнгөн урсгал тогтвортой, төлөх чадвартай бонд юм.
Харин В зэрэглэлийн бонд нь эрсдэлийн түвшин дунд
зэрэг гаргагч нь тогтвортой, хүү болон үндсэн
төлбөрийг төлөх чадвартай боловч зах зээлийн хүчтэй
өөрчлөлтөд тэсвэргүй бонд юм.
С зэрэглэлийн бонд нь эрсдэл харьцангуй өндөртэй,
одоохондоо төлөх чадвартай боловч ирээдүйд эрсдэл
ихтэй, тодорхойгүй байдал гарч болзошгүй бонд юм.
Бондын ангилал, зэрэглэлийн шатлалаар
БОНД
А зэрэглэл буюу
дээд ангилал
В зэрэглэл буюу
дунд ангилал
С зэрэглэл буюу
доод ангилал
Бондын бусад төрлүүд
Бонд нь шинж чанар, онцлог шинжээрээ дараах хэдэн
төрөлтэй байна.
Хүүгүй бонд ( Zero coupon bond)
Энэ нь купон байхгүй бондыг хэлдэг.
Хөрөнгө оруулагч нь хүүгүй бонд худалдан авснаар
худалдан авсан хөнгөлөлттэй үнэ болон түүний
нэрлэсэн үнийн зөрүүгээс бондын хугацаа дуусах үед
ашиг олох боломжтой байдаг.
Хүүгүй бондыг гаргагч нь нэрлэсэн үнээс нь
хөнгөлөлттэй үнээр худалдан борлуулж, хугацаа
дуусах үед нэрлэсэн үнийг төлдөг.
Бондын хүчинтэй байх хугацаанд ямар нэгэн хүү
төлөгдөхгүй гэсэн үг.
Бага бонд (Baby bond)
Бага бонд гэдэг нь нэрлэсэн үнэ нь 1000 доллараас
үнээр тогтоосон бондыг хэлдэг.
Олон Улсын хөрөнгийн зах зээл дээр арилжаалагдах
бондын нэрлэсэн үнэ 1000 доллар байдаг.
Харин түүнээс бага үнээр гаргасан бондыг бага буюу
нялх (Baby bond) гэж нэрлэдэг.
Орлогын бонд (Income bond)
Орлогын бонд гэдэг нь зөвхөн орлого олсон үедээ хүү
төлөх бонд юм.
Хэрвээ гаргагч ашиг олж чадахгүй бол орлогын бонд
эзэмшигчдэд хүүг төлөх шаардлагагүй.
Энэ бондыг санхүүгийн хүндрэлд орсон компаниуд
өөрчлөн байгуулалт хийх зорилгоор гаргадаг.
Барьцаат бонд (Mortgage bond)
Газар, барилга зэрэг үндсэн хөрөнгөөр баталгаажсан
бондыг хэлнэ.
Барьцаа баталгаа сайн тул зах зээлд хурдан
борлогдоно.
Ихэвчлэн томоохон хөрөнгө оруулагчид худалдан
авдаг.
Барьцаат баталгаат бонд ( Mortgage trust bond)
Энэ нь бонд гаргагчийн эзэмшиж буй үнэт цаасаар
баталгаажсан бонд юм.
Энэ бондыг өөрөө үнэт цаас гаргасан эсвэл бусдын
гаргасан үнэт цаасыг худалдан авч эзэмшиж буй
компани, корпораци гаргах боломжтой.
Өөрөөр хэлбэл ямар нэгэн үнэт цаас эзэмшиж буй
компанид л гаргах боломж бүрдэнэ гэсэн үг.
3.Компанийн бонд
Компанийн бонд – Компани буюу корпорациас гаргадаг
үнэт цаасны нэг төрөл буюу өрийн хэрэгсэл болно.
Бондын зах зээлд хуулийн этгээд буюу компани
корпорациуд харьцангуй урт хугацаатай
санхүүжилтийн эх үүсвэр олж авах зорилгоор бонд
гаргадаг.
Хуулийн этгээд болгон бонд гаргаж болохоор хуулинд
заасан боловч жижиг аж ахуйн нэгжүүд бонд гаргах
явдал хязгаарлагдмал байна.
Учир нь бонд гаргагчид тодорхой шалгуур тавигддаг.
Компанийн бондын зах зээл оршин байх үндсэн
нөхцөл нь хүү төлөх нөхцөл болдог.
Бондын хүү нь арилжааны банкны хадгаламжийн
хүүг бодвол харьцангуй өндөр тул бонд худалдан
авагчдад илүү өгөөжтэй, харин гаргагч компанийн
хувьд зээлийн хүүг бодвол харьцангуй бага хүүтэй тул
зээлийн хүүний зардал бага байдаг.
Компани, корпораци бонд гаргах нь хэд хэдэн давуу
талтай байдаг.
1. Компанийн өөрийн хөрөнгөд өөрчлөлт орохгүй.
2. Гаргалтын зардал нь тодорхой байна.
3. Өөрийн хөрөнгийн өгөөжийг өсгөнө.
4. Компанийн капиталын бүтцийг зохистой болгох
боломжтой.
5. Зохистой харилцаа буюу менежер ба худалдан авагч
нь тусдаа
6. Хүү төлөх нөхцөл нь харьцангуй уян хатан байна.
Бондын хүүгийн төлбөрийг ихэвчлэн хагас жил
тутамд тооцож төлдөг.
Компани бонд гаргах явдал нь дараах хэдэн сул
талтай.
1. Дампуурах үед гарах зардал өндөртэй.
2. Зуучлалын зардал харьцангуй ихтэй.
3. Ирээдүйд авах санхүүжилтийн уяг хатан байдлыг
бууруулдаг.
4. Санхүүгийн зардал өсөх хандлагатай болдог.
5. Бонд гаргах шалгуур
Аливаа аж ахуй нэгж Хөрөнгийн зах зээл дээр бонд
гарган олон нийтээс санхүүжилт татах бол дараах 2
шалгуурын аль нэгийн хангасан байх ёстой
Бонд гаргагчдад тавигдах шалгуур
Шалгуур-1
Шалгуур-2 /Бонд гаргагч нь доорхи
шалгууруудын аль нэгийг л хангасан
байх хэрэгтэй/
Компанийн зах зээлийн үнэлгээ 10
тэрбум төгрөгөөс дээш байх
Санхүүжилт татах бондын үнийн дүн
болон хүүгийн төлбөртэй тэнцэх
барьцаа хөрөнгөтэй байх
3-аас дээш жил үйл ажиллагаа явуулсан
байх
3 - аас доошгүй жил үйл ажиллагаа
явуулсан байх
10 тэрбум төгрөгөөс дээш борлуулалтын
орлоготой байх
Бондын эргэн төлөлтөд Засгийн газар
баталгаа гаргасан байх
1 тэрбум төгрөгөөс дээш ашигтай
ажилласан байх
Олон улсын болон дотоодын
зөвшөөрөгдсөн зээлжих зэрэглэл тогтоох
байгууллагаас өндөр зэрэглэлтэй байх
Хугацаа хэтэрсэн өр төлбөргүй байх
Андеррайтерын компанитай гэрээ
байгуулсан байх
Эх үүсвэр: Санхүүгийн зохицуулах хороо
Компанийн бондын ерөнхий танилцуулга
№ Гаргагчийн нэр Бондын нэр Нэрлэсэн үнэ Хугацаа Сарын хүү Гаргасан он
1 Барилга корпораци Шинэ зуун 210 10000 10 сар 1.53% 2001
2
“Алтан хот”
корпораци ХХК
Их барилга 10000 8 сар 1.65% 2002
3 Нийслэл Өргөө ХХК Нийслэл Өргөө 5000 1 жил 1.64% 2002
4
Их Барилга Төсөл
ХХК
Их Барилга төсөл 50000 8 сар 1.65% 2003
5 Пума групп Пума бонд 10000 1 жил 1.80% 2004
6
MCS электроникс
ХХК
MCS электроникс бонд
/төгрөг/
22000 18 сар 1.58% 2004
7
MCS электроникс
ХХК
MCS электроникс бонд
/доллар/
100$ 1 жил 0.92% 2004
8 Анод банк “АНОД” бонд 10000 2 жил 1.63% 2004
9 Говь ХК Говь бонд 10000 1 жил 1.60% 2005
10 Монинжбар ХК Бүтээн байгуулалт бонд 10000 18 сар 1.80% 2005
11
Мон Фреш Жүүс
ХХК
Монфреш бонд доллар 10$ 1 жил 0.92% 2007
12 Монинжбар ХК Бүтээн байгуулалт 10000 2 жил 0.93% 2008
13 “Жаст агро” ХХК Монгол мах бонд 10000 1 жил 1.35% 2011
14
Эрчим инженеринг
ХХК
Эрчим бонд 10000 6 сар 1.54% 2015
15 Сүү ХК Сүү бонд 100000 1 жил 1.46% 2017
Эх үүсвэр: Монголын Хөрөнгийн Бирж
Компанийн бондын анхдагч зээл
№ Бондын нэр
Зах зээлд
гаргасан тоо,
ширхэг
Хүү төлөх нөхцөл Арилжсан ширхэг
Татан төвлөрүүлсэн
хөрөнгө
1 Шинэ зуун 210 537700 Хугацааны эцэст 533568 5335680000
2 Их барилга 100000 Хугацааны эцэст 99692 996920000
3 Нийслэл Өргөө 240000 6 сар тутамд 148745 743725000
4 Их Барилга төсөл 16000 8 сар тутамд 26000 1300000000
5 Пума бонд 100000 3 сар тутамд 100000 1000000000
6
MCS электроникс бонд
/төгрөг/
22000 6 сар тутамд 7272 159984000
7
MCS электроникс бонд
/доллар/
14728 Хугацааны эцэст 5000 500000$
8 “АНОД” бонд 200000 6 сар тутамд 20949 209490000
9 Говь бонд 100000 6 сар тутамд 100000 1000000000
10 Бүтээн байгуулалт бонд 50000 3 сар тутамд 15456 154560000
11 Монфреш бонд доллар 100000 6 сар тутамд 15692 156920$
12 Бүтээн байгуулалт 120000 6 сар тутамд 120000 1200000000
13 Монгол мах бонд 439954 3 сар тутамд 4339954 4399540000
14 Эрчим бонд 50000 Хугацааны эцэст 50000 500000000
15 Сүү бонд 60000 Хугацааны эцэст 67547 6754700000
Эх үүсвэр: Монголын Хөрөнгийн Бирж
Он
Компанийн бонд /арилжсан
ширхэг/
Компанийн бонд өртөг,
төгрөгөөр
Бонд гаргасан
компанийн тоо
2001 120.433 1.204.329.899 1
2002 317.515 2.958.024.750 2
2003 247.404 2.988.339.904 1
2004 69.154 2.776.458.500 4
2005 305365 2.663.675.650 2
2006 99.289 960.882.150 -
2007 134.202 850.700.000 1
2008 50.200 502.000.000 1
2009 - - -
2010 - - -
2011 439.5 4.394.500.000 1
2012 30.9 309.600.000 -
2013 - - -
2014 - - -
2015 50.2 459.700.000 1
2016 - - -
2017 60.000 6.000.000.000 1
2018
Компанийн бонд
Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо
4. Засгийн газрын бонд
Дэлхийн улс орнуудын Засгийн газар бонд гаргах нь
маш түгээмэл буюу энгийн зүйл болсон.
Өндөр хөгжилтэй орнууд, буурай хөгжилтэй орнууд
ялгаагүй бонд ихээр гаргах болсон.
Засгийн газрын бондын зах зээл нь үнэт цаасны зах
зээлийн тодорхой хэсгийг бүрдүүлдэг.
Засгийн газар бонд гаргахад тодорхой хэмжээний
зардал гарах бөгөөд түүнийг улсын төсөвт тусгаж өгөх
ёстой.
Засгийн газар дараах шалтгааны улмаас бонд гаргадаг.
Үүнд:
1. Төсвийн алдагдлыг санхүүжүүлэх
2. Төсвийн улирлын чанартай орлогын дутагдлыг
санхүүжүүлэх
3. Засгийн газрын дотоод үнэт цаасны зах зээлийг
дэмжих
4. Өрийг дахин санхүүжүүлэх
5. Улсын хөрөнгө оруулалттай томоохон төсөл,
хөтөлбөрийг санхүүжүүлэх
6. Гадаад валютын албан нөөцийг нэмэгдүүлэх зэрэг
зорилгоор
Засгийн газрын үнэт цаасны төрөл
Засгийн газрын үнэт цаасыг доор дурдсанаар ангилна.
Үүнд:
1. Нэг хүртэлх жилийн хугацаанд эргэн төлөгдөх
богино хугацаат үнэт цаас
2. Нэгээс тав хүртэлх жилийн хугацаанд эргэн
төлөгдөх дунд хугацаат үнэт цаас
3. Таваас дээш жилийн хугацаанд эргэн төлөгдөх урт
хугацаат үнэт цаас гэж 3 хувааж ангилж авч үздэг.
Засгийн газрын бонд худалдаж авах үе шатууд
1. Үнэт цаасны компани сонгож данс нээлгэнэ
2. Бонд худалдаж авах мөнгөө дансанд байршуулна
3. Бонд худалдаж авах захиалга өгнө
4. Монголын хөрөнгийн бирж дээр арилжаа явагдаж, таны өмнөөс ҮЦК арилжаанд оролцоно
5. Бонд худалдаж авсан хэлцлийн мэдээлэл авна
6. Таны нэр дээр бондын эзэмшлийн эрх бүртгэгдэнэ
7. Тодорхой тогтмол үеийн туршид бондын хүү төлөгдөж, хугацааны эцэст бондын анхны үнийг таны
дансанд шилжүүлнэ
Засгийн газрын бондын дотоодын зах зээл 1996 -2018 он
Он Засгийн газрын бонд арилжсан ширхэг
Засгийн газрын бонд өртөг,
төгрөгөөр
1996 15.794 144.264.673
2000 113.100 11.132.120.061
2001 343.094 30.750.218.173
2002 465.010 41.690.653.654
2003 232.720 21.722.529.282
2004 130.000 12.463.835
2005 70.000 6.767.742
2006 47.036 4.461.502.496
2007 408.608 39.599.345.028
2008 16.100 1.494.700
2009 - -
2010 3.000 30.000.000.000
2011 2.367.300 236.730.600.000
2012 5 500.000
2013 10.000 1.010.400.000
2014 375.500 36.116.900.000
2015 5.387.900 510.340.000.000
2016 3.296.000 299.700.000.000
2017 6.700.000 630.200.000.000
2018Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо
№
БОНДЫН
НӨХЦӨЛ
БОНДЫН НЭР
Чингис
Чингис
ДимСам
Мазаалай
Хуралдай
Гэрэгэ
1 Гаргасан он 2012.12.05 2012.12.05 2015.06.30 2016.04.06 2017.03.09
2017.10.2
6
2 Бондын хүү 4.125% 5.125% 7.5% 10.875% 8.75% 5.625%
3 Хугацаа 5 жил 10 жил 3 жил 5 жил 7 жил 5.5 жил
4
Хэмжээ сая
доллар
500$ 1000$ 161.2$ 500$ 600$ 800$
5
Нийт төлөх
хүү сая
доллар
103.1$ 512.5$ 28.8$ 271.9$ 367.5$ 247.5$
6
Нийт өр сая,
доллар
603.1$ 1512.5$ 190.0$ 771.9$ 967.5$ 1047.5$
Хувьцаа болон бондын харьцуулалт
АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА

More Related Content

What's hot

Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлAdilbishiin Gelegjamts
 
"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7
"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7
"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7E-Gazarchin Online University
 
санхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсбсанхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсбNomin-Erdene Gantur
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Chuluun Zulaa
 
арилжааны банкууд
арилжааны банкуударилжааны банкууд
арилжааны банкуудNomin-Erdene Gantur
 
лекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шин
лекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шинлекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шин
лекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шинByambadrj Myagmar
 
Ma lecture-5
Ma lecture-5Ma lecture-5
Ma lecture-5Odko Ts
 
Санхүү тайлангийн шинжилгээ
Санхүү тайлангийн шинжилгээСанхүү тайлангийн шинжилгээ
Санхүү тайлангийн шинжилгээIkhzasag SEZS
 
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлүйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлEnebish Vandandulam
 
hugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaahugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaaTuru Turuu
 
Lecture4,5
Lecture4,5Lecture4,5
Lecture4,5Bbujee
 
банкны байгууллага
банкны байгууллагабанкны байгууллага
банкны байгууллагаNomin-Erdene Gantur
 

What's hot (20)

Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
 
"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7
"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7
"Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс" Хичээл - 7
 
санхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсбсанхүүгийн зах зээл, ббсб
санхүүгийн зах зээл, ббсб
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
 
арилжааны банкууд
арилжааны банкуударилжааны банкууд
арилжааны банкууд
 
Sanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulalt
Sanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulaltSanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulalt
Sanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulalt
 
лекц №5
лекц №5лекц №5
лекц №5
 
Sb 4 avl
Sb 4 avlSb 4 avl
Sb 4 avl
 
Sm3 1
Sm3 1Sm3 1
Sm3 1
 
сэдэв 2-хотш
сэдэв 2-хотшсэдэв 2-хотш
сэдэв 2-хотш
 
лекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шин
лекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шинлекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шин
лекц №11 капиталын зардал хөшүүргийн шин
 
Ma lecture-5
Ma lecture-5Ma lecture-5
Ma lecture-5
 
Lecture 9
Lecture 9Lecture 9
Lecture 9
 
Санхүү тайлангийн шинжилгээ
Санхүү тайлангийн шинжилгээСанхүү тайлангийн шинжилгээ
Санхүү тайлангийн шинжилгээ
 
Rate
RateRate
Rate
 
1
11
1
 
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлүйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
 
hugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaahugatsaanii tsuvaa
hugatsaanii tsuvaa
 
Lecture4,5
Lecture4,5Lecture4,5
Lecture4,5
 
банкны байгууллага
банкны байгууллагабанкны байгууллага
банкны байгууллага
 

Similar to Sanhuugiin undes L15.2019- 2020

Зээлийн шинжилгээ power point-5
Зээлийн шинжилгээ power point-5Зээлийн шинжилгээ power point-5
Зээлийн шинжилгээ power point-5Ikhzasag SEZS
 
Sbeul8.2020 2021on
Sbeul8.2020  2021onSbeul8.2020  2021on
Sbeul8.2020 2021onhicheel2020
 
Sbeul11.2019 2020on
Sbeul11.2019  2020onSbeul11.2019  2020on
Sbeul11.2019 2020onhicheel2020
 
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл Bachkana Enhbat
 
Санхүү үндэс Лекц 7
Санхүү үндэс Лекц 7Санхүү үндэс Лекц 7
Санхүү үндэс Лекц 7Gunjargal
 
Sbeul9.2019 2020on
Sbeul9.2019  2020onSbeul9.2019  2020on
Sbeul9.2019 2020onhicheel2020
 
Sbeul9.2019 2020on
Sbeul9.2019  2020onSbeul9.2019  2020on
Sbeul9.2019 2020onhicheel2020
 
Б. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломж
Б. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломжБ. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломж
Б. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломжbatnasanb
 
Санхүү үндэс Лекц 5
Санхүү үндэс Лекц 5Санхүү үндэс Лекц 5
Санхүү үндэс Лекц 5Gunjargal
 
САНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
САНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛСАНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
САНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛUmguullin Mongol Umguulugch
 
Sanhuugiin undes L2.2019 - 2020on
Sanhuugiin undes L2.2019 - 2020onSanhuugiin undes L2.2019 - 2020on
Sanhuugiin undes L2.2019 - 2020onhicheel2020
 
6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuationBaterdene Batchuluun
 
Sbeul16.2019 2020on
Sbeul16.2019 2020onSbeul16.2019 2020on
Sbeul16.2019 2020onhicheel2020
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10Bbujee
 
Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020hicheel2020
 
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020hicheel2020
 
SBEUS1.2022 -DOC.pdf
SBEUS1.2022 -DOC.pdfSBEUS1.2022 -DOC.pdf
SBEUS1.2022 -DOC.pdfssuserca5598
 

Similar to Sanhuugiin undes L15.2019- 2020 (20)

Зээлийн шинжилгээ power point-5
Зээлийн шинжилгээ power point-5Зээлийн шинжилгээ power point-5
Зээлийн шинжилгээ power point-5
 
(1)
      (1)      (1)
(1)
 
RMON304
RMON304RMON304
RMON304
 
Sbeul8.2020 2021on
Sbeul8.2020  2021onSbeul8.2020  2021on
Sbeul8.2020 2021on
 
Sbeul11.2019 2020on
Sbeul11.2019  2020onSbeul11.2019  2020on
Sbeul11.2019 2020on
 
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
 
Санхүү үндэс Лекц 7
Санхүү үндэс Лекц 7Санхүү үндэс Лекц 7
Санхүү үндэс Лекц 7
 
Sbeul9.2019 2020on
Sbeul9.2019  2020onSbeul9.2019  2020on
Sbeul9.2019 2020on
 
Sbeul9.2019 2020on
Sbeul9.2019  2020onSbeul9.2019  2020on
Sbeul9.2019 2020on
 
Б. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломж
Б. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломжБ. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломж
Б. Даваадорж Г. Гүндсамбуу - Орон нутагт засаг захиргааны бонд гаргах боломж
 
Санхүү үндэс Лекц 5
Санхүү үндэс Лекц 5Санхүү үндэс Лекц 5
Санхүү үндэс Лекц 5
 
САНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
САНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛСАНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
САНХҮҮГИЙН ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
 
RMON304
RMON304RMON304
RMON304
 
Sanhuugiin undes L2.2019 - 2020on
Sanhuugiin undes L2.2019 - 2020onSanhuugiin undes L2.2019 - 2020on
Sanhuugiin undes L2.2019 - 2020on
 
6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation
 
Sbeul16.2019 2020on
Sbeul16.2019 2020onSbeul16.2019 2020on
Sbeul16.2019 2020on
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 
Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L11.2019 - 2020
 
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
Sanhuugiin undes L12.2019 - 2020
 
SBEUS1.2022 -DOC.pdf
SBEUS1.2022 -DOC.pdfSBEUS1.2022 -DOC.pdf
SBEUS1.2022 -DOC.pdf
 

More from hicheel2020

More from hicheel2020 (20)

Maceconl2.2020 2021
Maceconl2.2020 2021Maceconl2.2020 2021
Maceconl2.2020 2021
 
Mac ecs1.2021h
Mac ecs1.2021hMac ecs1.2021h
Mac ecs1.2021h
 
Mac ecs1.2021
Mac ecs1.2021Mac ecs1.2021
Mac ecs1.2021
 
Maceconl1
Maceconl1Maceconl1
Maceconl1
 
Macro l1.2020 2021
Macro l1.2020 2021Macro l1.2020 2021
Macro l1.2020 2021
 
Seminar 10. 2020 2021on
Seminar 10. 2020 2021onSeminar 10. 2020 2021on
Seminar 10. 2020 2021on
 
Seminar 11. 2020 2021on -h
Seminar 11. 2020 2021on -hSeminar 11. 2020 2021on -h
Seminar 11. 2020 2021on -h
 
Sbeul16.2020 2021
Sbeul16.2020 2021Sbeul16.2020 2021
Sbeul16.2020 2021
 
S11a
S11aS11a
S11a
 
S8
S8S8
S8
 
Seminar 7a
Seminar 7aSeminar 7a
Seminar 7a
 
Sbeul6.2020 2021
Sbeul6.2020  2021Sbeul6.2020  2021
Sbeul6.2020 2021
 
Seminar5aa
Seminar5aaSeminar5aa
Seminar5aa
 
Seminar5a
Seminar5aSeminar5a
Seminar5a
 
Seminar3aa
Seminar3aaSeminar3aa
Seminar3aa
 
Sel5.2020
Sel5.2020Sel5.2020
Sel5.2020
 
Sel4.2020
Sel4.2020Sel4.2020
Sel4.2020
 
Sbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 onSbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 on
 
Sbeul3.2019 2020
Sbeul3.2019   2020Sbeul3.2019   2020
Sbeul3.2019 2020
 
Sbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 onSbeu.l1. 2019 2020 on
Sbeu.l1. 2019 2020 on
 

Sanhuugiin undes L15.2019- 2020

  • 1. БОНДЫН ЗАХ ЗЭЭЛ 1. Бондын тухай ойлголт 2. Бондын төрлүүд 3. Компанийн бонд 4. Засгийн газрын бонд
  • 2. 1. Бондын тухай ойлголт Бонд бол хөрөнгийн зах зээлд өргөн арилжаалагддаг үнэт цаасны нэг үндсэн төрөл юм. Бонд нь тодорхой хэмжээний мөнгийг тодорхой хугацаатайгаар зээлдэн заасан хугацааны дараа түүнийг буцааж төлөх үүрэг хүлээсэн өрийн хэрэгсэл юм. Иймд бонд нь өрийн үнэт цаасны төрөлд багтдаг.
  • 3. Бонд нь бусад үнэт цааснаас ялгагдах хэд хэдэн онцлог шинжтэй. Үүнд: • Тодорхой нэрлэсэн үнэтэй байна. • Жилийн нэрлэсэн хүүтэй, хүү төлөх хугацааг тодорхой заасан байна. • Тодорхой заасан хугацаатай байна. • Бонд гаргагч хугацааны эцэст нэрлэсэн үнийг төлнө.
  • 4. Бондын нэрлэсэн үнэ нь харилцан адилгүй, ялгаатай байдаг. Бонд гаргагч нь бондынхоо нэрлэсэн үнийг өөрөө тогтоох эрхтэй бөгөөд зах зээлийн дундаж үнэлгээг үндэслэн, нийт бондын өртөг буюу татан төвлөрүүлсэн эх үүсвэрийн хэмжээ, гаргах тоо ширхэгийг харгалзан тогтоодог.
  • 5. Олон Улсын хөрөнгийн зах зээлд компаниудын бондын нэрлэсэн үнэ 1000$ байдаг. Харин үүнээс бага нэрлэсэн үнэтэй бондыг бага бонд (baby bond) гэж нэрлэдэг. Монгол Улсын дотоодын хөрөнгийн зах зээлд компанийн бондын нэрлэсэн үнэ 10000 төгрөг байгаа. Хэдий хэмжээний эх үүсвэр шаардлагатай байгааг харгалзан хэдэн ширхэг бонд гаргахаа тогтож, зах зээлд нэрлэсэн үнийг зарладаг.
  • 6. Гаргагч бондын нэрлэсэн хүүг тогтоохдоо зах зээлийн дундаж хүү, гаргагчийн зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээ, хүү төлөх чадвар, ирээдүйн мөнгөн урсгалын төлөв зэргийг харгалзан үздэг. Бондын хүүг жилээр тогтоож нийтэд зарлах бөгөөд хүү төлөх давтамжийг буюу тогтмол үеийн тоог санал болгодог.
  • 7. Бондын хүү төлөх хугацааг ихэвчлэн хагас жил тутамд тооцож төлдөг. Жишээ нь бондын нэрлэсэн үнэ 10000 төгрөг, жилийн хүү 18% байлаа гэж бодоход хагас жилээр хүү тооцож төлөх тохиолдолд 6 сар болоод нэг бондод 9%, буюу 900 төгрөг, дараагийн 6 сард 9% хүү буюу 900 төгрөг төлнө гэсэн үг. Зарим тохиолдолд бондын хүүг улирал тутамд тооцож төлдөг боловч практикт цөөн тохиолддог.
  • 8. Бондын заасан хугацаа харилцан адилгүй байдаг. Ихэвчлэн 2-10 хүртэлх жилийн хугацаатай болно. Өндөр хөгжилтэй баян орнуудад бондын хугацаа харьцангуй урт байх бол буурай хөгжилтэй буюу хуримтлал багатай орнуудад бондыг харьцангуй богино хугацаатай гаргадаг.
  • 9. Учир нь хуримтлал багатай, эх үүсвэр дутагдалтай оронд урт хугацаатай бонд гаргах явдал нэлээд хязгаарлагдмал юм. Бонд нь өрийн үнэт цаас тул гаргагчаас түүний нэрлэсэн үнийг хугацааны эцэст буцааж төлөх үүрэгтэй байдаг. Бонд гаргана гэдэг нь бусдаас мөнгө зээлэх нэг арга хэрэгсэл болох учраас нэрлэсэн үнийг хөрөнгө оруулагчдад төлнө.
  • 10. 2.Бондын төрлүүд Бонд нь олон төрөл хэлбэртэй байна. Бондуудыг шинж чанар, гаргагчид, эрсдэлийн түвшин, зах зээл, хүүгийн түвшин, барьцаа, хугацаа зэрэг олон хүчин зүйлийг харгалзан ангилж авч үздэг. Хөрөнгө оруулагч бонд худалдан авахдаа бондын төрлөөс хамаарч, шинжилгээ хийх замаар худалдаж авах буюу сонголт хийх боломжтой. Бонд гаргагчаар нь бондыг Засгийн газрын бонд, орон нутгийн бонд, компанийн бонд гэж 3 ангилдаг.
  • 11. Бондын төрөл, гаргагчаар Бонд Засгийн газрын бонд Орон нутгийн бонд Компанийн бонд
  • 12. Бондыг эрсдэлийн түвшингээр нь дараах байдлаар ангилдаг. Маш бага эрсдэлтэй, харьцангуй бага эрсдэлтэй, эрсдэл дунд зэрэг, харьцангуй эрсдэл ихтэй, өндөр эрсдэлтэй бонд ангилж болдог. Бонд тодорхой өгөөжтэй үнэт цаас тул түүнийг дагалдаж эрсдэл гэсэн асуудал гарч ирдэг. Бондын өгөөж өндөр байх тусам эрсдэл ихтэй, харин бондын өгөөж бага байх тусам эрсдэлийн түвшин бага болно.
  • 13. Бондын ангилал, эрсдэлийн түвшингээр Маш бага эрсдэлтэй Эрсдэл дундаж Эрсдэл өндөртэй бонд Харьцангуй эрсдэл ихтэй Харьцангуй бага эрсдэлтэй
  • 14. Бондыг ямар зэх зээлд арилжаалагдаж байгаагаар нь буюу ямар мөнгөний нэгжээр гаргасан гэдгээс нь хамааруулан гадаад болон дотоод бонд гэж 2 ангилдаг. Гадаад бонд гэдэг нь олон улсын хөрөнгийн зах зээлд гаргасан бөгөөд гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бондыг хэлдэг.
  • 15. Дотоод бонд гэдэг нь дотоодын хөрөнгийн зах зээлд арилжаалагдах төгрөгөөр гаргасан бондыг хэлнэ. Гэхдээ дотоодын зах зээлд гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бонд гаргах боломжтой болно. Харин олон улсын хөрөнгийн зах зээлд төгрөгөөр бонд гаргах боломжгүй.
  • 16. Бондын ангилал, зах зээлээр БОНД Гадаад бонд Дотоод бонд
  • 17. Бондыг нэрлэсэн тогтмол хүүтэй, хөвөгч хүүтэй бонд, хүүгүй бонд гэж 3 ангилж болно. Нэрлэсэн тогтмол хүүтэй бонд гэдэг нь жилийн хүүг тодорхой заасан бондыг хэлнэ. Хүүгүй бонд нь бондын нэрлэсэн хүүг тодорхой зааж өгөөгүй, нэрлэсэн үнийг бууруулан арилжаалж, хугацааны эцэсг нэрлэсэн үнийг төлдөг бонд юм. Хөвөгч хүүтэй бонд гэдэг нь зах зээлийн хүүний өөрчлөлтийг дагаж тодорхойлсон хязгаарын хэмжээнд хүү өсөх эсвэл буурах нөхцөлтэй гаргасан бонд юм
  • 18. Бондын ангилал хүүний хэмжээгээр БОНД Тогтмол нэрлэсэн хүүтэй бонд Хөвөгч хүүтэй бонд Хүүгүй бонд
  • 19. Бондыг зах зээлд нэрлэсэн үнээсээ ямар үнээр зарагдаж байна гэдгээс нь хамааруулан урамшуулалтай эсвэл хөнгөлөлттэй бонд гэж 2 ангилдаг. Урамшуулалтай бонд гэдэг нь нэрлэсэн үнээсээ илүү өртгөөр үнэлэгдэх бондыг хэлдэг. Харин хөнгөлөлттэй бонд гэдэг нь нэрлэсэн үнээсээ бага үнээр үнэлэгдэх бондыг хэлнэ.
  • 20. Тухайн бонд нь хөнгөлөлттэй эсвэл урамшуулалтай үнэлэгдэх эсэх нь нэрлэсэн хүү болон зах зээлийн өгөөжийн дундаж хэмжээнээс шалтгаалан тогтдог. Хэрвээ нэрлэсэн хүү нь зах зээлийн хүүнээс их бол тус бонд урамшуулалтай, харин нэрлэсэн хүү нь зах зээлийн хүүнээс бага бол хөнгөлөлттэй бонд хэмээн үнэлэгдэнэ.
  • 21. Бондын ангилал, үнэ цэнээр БОНД Урамшуулалтай бонд Хөнгөлөлттэй бонд
  • 22. Бондыг хугацаагаар нь богино хугацаатай, дунд хугацаатай, урт хугацаатай бонд гэж 3 ангилж болно Бондын ангилал, хугацаагаар БОНД Богино хугацаатай бонд Дунд хугацаатай бонд Урт хугацаатай бонд
  • 23. Бондыг дуусах хугацаагаар нь нэг хугацаатай болон олон хугацаатай бонд гэж 2 ангилдаг. Нэг хугацаатай бонд гэдэг нь дуусах хугацаа нь нэг өдөр буюу ижил хугацаанд эргэн төлөгдөх бондыг хэлнэ. Харин олон хугацаатай бонд гэдэг нь дуусах хугацаа нь харилцан адилгүй, өөр өөр байхаар гаргасан бондыг хэлнэ.
  • 24. Олон хугацаатай бондыг цуврал бонд гэж бас нэрлэдэг. Цуврал бонд гаргах давуу тал нь гаргагчаас нэрлэсэн үнийг төлөх хугацааг харьцангуй уян хатан байдлаар тогтоох, хөрөнгө оруулагчдад сонголт хийх боломжийг олгодог. Цуврал бонд гаргаснаар бонд гаргагч бондын нэрлэсэн үнийн төлбөрийг цувуулан төлөх боломжтой болдог.
  • 25. Бондын ангилал, дуусах хугацаагаар БОНД Нэг хугацаатай бонд Олон хугацаатай бонд
  • 26. Бондыг төлбөрийн нөхцөлөөр нь энгийн, хөрвөх , буцаан дуудах бонд гэж 3 ангилж болно. Энгийн бонд нь заасан хугацааны тогтмол үечлэлээр хүүг төлөх, хугацааны эцэст нэрлэсэн үнийг өлөх нөхцөлтэй бонд юм. Хөрвөх бонд бол бондын хугацаа дуусахад тодорхой тооны хувьцаанд хөрвөх эсвэл бонд эзэмших эрх олгогддог бондыг хэлдэг. Буцаан дуудах бонд нь гаргагчаас өөрийн бондыг буцааж худалдаж авах нөхцөлтэйгээр гаргасан бондыг хэлдэг
  • 27. Бондын ангилал, төлбөрийн нөхцөл БОНД Энгийн бонд Хөрвөх бонд Буцаан дуудах бонд
  • 28. Бондыг гаргагчийн төлөр чадвараар нь А зэрэглэлийн буюу дээд ангиллын бонд, В зэрэглэлийн буюу дунд ангиллын бонд, С зэрэглэлийн буюу доод ангиллын бонд гэж ангилж болно. А зэрэглэлийн буюу дээд ангиллын бонд нь хамгийн бага эрсдэлтэй, гаргагч нь найдвартай, ирээдүйн мөнгөн урсгал тогтвортой, төлөх чадвартай бонд юм.
  • 29. Харин В зэрэглэлийн бонд нь эрсдэлийн түвшин дунд зэрэг гаргагч нь тогтвортой, хүү болон үндсэн төлбөрийг төлөх чадвартай боловч зах зээлийн хүчтэй өөрчлөлтөд тэсвэргүй бонд юм. С зэрэглэлийн бонд нь эрсдэл харьцангуй өндөртэй, одоохондоо төлөх чадвартай боловч ирээдүйд эрсдэл ихтэй, тодорхойгүй байдал гарч болзошгүй бонд юм.
  • 30. Бондын ангилал, зэрэглэлийн шатлалаар БОНД А зэрэглэл буюу дээд ангилал В зэрэглэл буюу дунд ангилал С зэрэглэл буюу доод ангилал
  • 31. Бондын бусад төрлүүд Бонд нь шинж чанар, онцлог шинжээрээ дараах хэдэн төрөлтэй байна. Хүүгүй бонд ( Zero coupon bond) Энэ нь купон байхгүй бондыг хэлдэг. Хөрөнгө оруулагч нь хүүгүй бонд худалдан авснаар худалдан авсан хөнгөлөлттэй үнэ болон түүний нэрлэсэн үнийн зөрүүгээс бондын хугацаа дуусах үед ашиг олох боломжтой байдаг. Хүүгүй бондыг гаргагч нь нэрлэсэн үнээс нь хөнгөлөлттэй үнээр худалдан борлуулж, хугацаа дуусах үед нэрлэсэн үнийг төлдөг.
  • 32. Бондын хүчинтэй байх хугацаанд ямар нэгэн хүү төлөгдөхгүй гэсэн үг. Бага бонд (Baby bond) Бага бонд гэдэг нь нэрлэсэн үнэ нь 1000 доллараас үнээр тогтоосон бондыг хэлдэг. Олон Улсын хөрөнгийн зах зээл дээр арилжаалагдах бондын нэрлэсэн үнэ 1000 доллар байдаг. Харин түүнээс бага үнээр гаргасан бондыг бага буюу нялх (Baby bond) гэж нэрлэдэг.
  • 33. Орлогын бонд (Income bond) Орлогын бонд гэдэг нь зөвхөн орлого олсон үедээ хүү төлөх бонд юм. Хэрвээ гаргагч ашиг олж чадахгүй бол орлогын бонд эзэмшигчдэд хүүг төлөх шаардлагагүй. Энэ бондыг санхүүгийн хүндрэлд орсон компаниуд өөрчлөн байгуулалт хийх зорилгоор гаргадаг.
  • 34. Барьцаат бонд (Mortgage bond) Газар, барилга зэрэг үндсэн хөрөнгөөр баталгаажсан бондыг хэлнэ. Барьцаа баталгаа сайн тул зах зээлд хурдан борлогдоно. Ихэвчлэн томоохон хөрөнгө оруулагчид худалдан авдаг.
  • 35. Барьцаат баталгаат бонд ( Mortgage trust bond) Энэ нь бонд гаргагчийн эзэмшиж буй үнэт цаасаар баталгаажсан бонд юм. Энэ бондыг өөрөө үнэт цаас гаргасан эсвэл бусдын гаргасан үнэт цаасыг худалдан авч эзэмшиж буй компани, корпораци гаргах боломжтой. Өөрөөр хэлбэл ямар нэгэн үнэт цаас эзэмшиж буй компанид л гаргах боломж бүрдэнэ гэсэн үг.
  • 36. 3.Компанийн бонд Компанийн бонд – Компани буюу корпорациас гаргадаг үнэт цаасны нэг төрөл буюу өрийн хэрэгсэл болно. Бондын зах зээлд хуулийн этгээд буюу компани корпорациуд харьцангуй урт хугацаатай санхүүжилтийн эх үүсвэр олж авах зорилгоор бонд гаргадаг. Хуулийн этгээд болгон бонд гаргаж болохоор хуулинд заасан боловч жижиг аж ахуйн нэгжүүд бонд гаргах явдал хязгаарлагдмал байна.
  • 37. Учир нь бонд гаргагчид тодорхой шалгуур тавигддаг. Компанийн бондын зах зээл оршин байх үндсэн нөхцөл нь хүү төлөх нөхцөл болдог. Бондын хүү нь арилжааны банкны хадгаламжийн хүүг бодвол харьцангуй өндөр тул бонд худалдан авагчдад илүү өгөөжтэй, харин гаргагч компанийн хувьд зээлийн хүүг бодвол харьцангуй бага хүүтэй тул зээлийн хүүний зардал бага байдаг.
  • 38. Компани, корпораци бонд гаргах нь хэд хэдэн давуу талтай байдаг. 1. Компанийн өөрийн хөрөнгөд өөрчлөлт орохгүй. 2. Гаргалтын зардал нь тодорхой байна. 3. Өөрийн хөрөнгийн өгөөжийг өсгөнө. 4. Компанийн капиталын бүтцийг зохистой болгох боломжтой. 5. Зохистой харилцаа буюу менежер ба худалдан авагч нь тусдаа 6. Хүү төлөх нөхцөл нь харьцангуй уян хатан байна. Бондын хүүгийн төлбөрийг ихэвчлэн хагас жил тутамд тооцож төлдөг.
  • 39. Компани бонд гаргах явдал нь дараах хэдэн сул талтай. 1. Дампуурах үед гарах зардал өндөртэй. 2. Зуучлалын зардал харьцангуй ихтэй. 3. Ирээдүйд авах санхүүжилтийн уяг хатан байдлыг бууруулдаг. 4. Санхүүгийн зардал өсөх хандлагатай болдог. 5. Бонд гаргах шалгуур Аливаа аж ахуй нэгж Хөрөнгийн зах зээл дээр бонд гарган олон нийтээс санхүүжилт татах бол дараах 2 шалгуурын аль нэгийн хангасан байх ёстой
  • 40. Бонд гаргагчдад тавигдах шалгуур Шалгуур-1 Шалгуур-2 /Бонд гаргагч нь доорхи шалгууруудын аль нэгийг л хангасан байх хэрэгтэй/ Компанийн зах зээлийн үнэлгээ 10 тэрбум төгрөгөөс дээш байх Санхүүжилт татах бондын үнийн дүн болон хүүгийн төлбөртэй тэнцэх барьцаа хөрөнгөтэй байх 3-аас дээш жил үйл ажиллагаа явуулсан байх 3 - аас доошгүй жил үйл ажиллагаа явуулсан байх 10 тэрбум төгрөгөөс дээш борлуулалтын орлоготой байх Бондын эргэн төлөлтөд Засгийн газар баталгаа гаргасан байх 1 тэрбум төгрөгөөс дээш ашигтай ажилласан байх Олон улсын болон дотоодын зөвшөөрөгдсөн зээлжих зэрэглэл тогтоох байгууллагаас өндөр зэрэглэлтэй байх Хугацаа хэтэрсэн өр төлбөргүй байх Андеррайтерын компанитай гэрээ байгуулсан байх Эх үүсвэр: Санхүүгийн зохицуулах хороо
  • 41. Компанийн бондын ерөнхий танилцуулга № Гаргагчийн нэр Бондын нэр Нэрлэсэн үнэ Хугацаа Сарын хүү Гаргасан он 1 Барилга корпораци Шинэ зуун 210 10000 10 сар 1.53% 2001 2 “Алтан хот” корпораци ХХК Их барилга 10000 8 сар 1.65% 2002 3 Нийслэл Өргөө ХХК Нийслэл Өргөө 5000 1 жил 1.64% 2002 4 Их Барилга Төсөл ХХК Их Барилга төсөл 50000 8 сар 1.65% 2003 5 Пума групп Пума бонд 10000 1 жил 1.80% 2004 6 MCS электроникс ХХК MCS электроникс бонд /төгрөг/ 22000 18 сар 1.58% 2004 7 MCS электроникс ХХК MCS электроникс бонд /доллар/ 100$ 1 жил 0.92% 2004 8 Анод банк “АНОД” бонд 10000 2 жил 1.63% 2004 9 Говь ХК Говь бонд 10000 1 жил 1.60% 2005 10 Монинжбар ХК Бүтээн байгуулалт бонд 10000 18 сар 1.80% 2005 11 Мон Фреш Жүүс ХХК Монфреш бонд доллар 10$ 1 жил 0.92% 2007 12 Монинжбар ХК Бүтээн байгуулалт 10000 2 жил 0.93% 2008 13 “Жаст агро” ХХК Монгол мах бонд 10000 1 жил 1.35% 2011 14 Эрчим инженеринг ХХК Эрчим бонд 10000 6 сар 1.54% 2015 15 Сүү ХК Сүү бонд 100000 1 жил 1.46% 2017 Эх үүсвэр: Монголын Хөрөнгийн Бирж
  • 42. Компанийн бондын анхдагч зээл № Бондын нэр Зах зээлд гаргасан тоо, ширхэг Хүү төлөх нөхцөл Арилжсан ширхэг Татан төвлөрүүлсэн хөрөнгө 1 Шинэ зуун 210 537700 Хугацааны эцэст 533568 5335680000 2 Их барилга 100000 Хугацааны эцэст 99692 996920000 3 Нийслэл Өргөө 240000 6 сар тутамд 148745 743725000 4 Их Барилга төсөл 16000 8 сар тутамд 26000 1300000000 5 Пума бонд 100000 3 сар тутамд 100000 1000000000 6 MCS электроникс бонд /төгрөг/ 22000 6 сар тутамд 7272 159984000 7 MCS электроникс бонд /доллар/ 14728 Хугацааны эцэст 5000 500000$ 8 “АНОД” бонд 200000 6 сар тутамд 20949 209490000 9 Говь бонд 100000 6 сар тутамд 100000 1000000000 10 Бүтээн байгуулалт бонд 50000 3 сар тутамд 15456 154560000 11 Монфреш бонд доллар 100000 6 сар тутамд 15692 156920$ 12 Бүтээн байгуулалт 120000 6 сар тутамд 120000 1200000000 13 Монгол мах бонд 439954 3 сар тутамд 4339954 4399540000 14 Эрчим бонд 50000 Хугацааны эцэст 50000 500000000 15 Сүү бонд 60000 Хугацааны эцэст 67547 6754700000 Эх үүсвэр: Монголын Хөрөнгийн Бирж
  • 43. Он Компанийн бонд /арилжсан ширхэг/ Компанийн бонд өртөг, төгрөгөөр Бонд гаргасан компанийн тоо 2001 120.433 1.204.329.899 1 2002 317.515 2.958.024.750 2 2003 247.404 2.988.339.904 1 2004 69.154 2.776.458.500 4 2005 305365 2.663.675.650 2 2006 99.289 960.882.150 - 2007 134.202 850.700.000 1 2008 50.200 502.000.000 1 2009 - - - 2010 - - - 2011 439.5 4.394.500.000 1 2012 30.9 309.600.000 - 2013 - - - 2014 - - - 2015 50.2 459.700.000 1 2016 - - - 2017 60.000 6.000.000.000 1 2018 Компанийн бонд Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо
  • 44. 4. Засгийн газрын бонд Дэлхийн улс орнуудын Засгийн газар бонд гаргах нь маш түгээмэл буюу энгийн зүйл болсон. Өндөр хөгжилтэй орнууд, буурай хөгжилтэй орнууд ялгаагүй бонд ихээр гаргах болсон. Засгийн газрын бондын зах зээл нь үнэт цаасны зах зээлийн тодорхой хэсгийг бүрдүүлдэг. Засгийн газар бонд гаргахад тодорхой хэмжээний зардал гарах бөгөөд түүнийг улсын төсөвт тусгаж өгөх ёстой.
  • 45. Засгийн газар дараах шалтгааны улмаас бонд гаргадаг. Үүнд: 1. Төсвийн алдагдлыг санхүүжүүлэх 2. Төсвийн улирлын чанартай орлогын дутагдлыг санхүүжүүлэх 3. Засгийн газрын дотоод үнэт цаасны зах зээлийг дэмжих 4. Өрийг дахин санхүүжүүлэх 5. Улсын хөрөнгө оруулалттай томоохон төсөл, хөтөлбөрийг санхүүжүүлэх 6. Гадаад валютын албан нөөцийг нэмэгдүүлэх зэрэг зорилгоор
  • 46. Засгийн газрын үнэт цаасны төрөл Засгийн газрын үнэт цаасыг доор дурдсанаар ангилна. Үүнд: 1. Нэг хүртэлх жилийн хугацаанд эргэн төлөгдөх богино хугацаат үнэт цаас 2. Нэгээс тав хүртэлх жилийн хугацаанд эргэн төлөгдөх дунд хугацаат үнэт цаас 3. Таваас дээш жилийн хугацаанд эргэн төлөгдөх урт хугацаат үнэт цаас гэж 3 хувааж ангилж авч үздэг.
  • 47. Засгийн газрын бонд худалдаж авах үе шатууд 1. Үнэт цаасны компани сонгож данс нээлгэнэ 2. Бонд худалдаж авах мөнгөө дансанд байршуулна 3. Бонд худалдаж авах захиалга өгнө 4. Монголын хөрөнгийн бирж дээр арилжаа явагдаж, таны өмнөөс ҮЦК арилжаанд оролцоно 5. Бонд худалдаж авсан хэлцлийн мэдээлэл авна 6. Таны нэр дээр бондын эзэмшлийн эрх бүртгэгдэнэ 7. Тодорхой тогтмол үеийн туршид бондын хүү төлөгдөж, хугацааны эцэст бондын анхны үнийг таны дансанд шилжүүлнэ
  • 48. Засгийн газрын бондын дотоодын зах зээл 1996 -2018 он Он Засгийн газрын бонд арилжсан ширхэг Засгийн газрын бонд өртөг, төгрөгөөр 1996 15.794 144.264.673 2000 113.100 11.132.120.061 2001 343.094 30.750.218.173 2002 465.010 41.690.653.654 2003 232.720 21.722.529.282 2004 130.000 12.463.835 2005 70.000 6.767.742 2006 47.036 4.461.502.496 2007 408.608 39.599.345.028 2008 16.100 1.494.700 2009 - - 2010 3.000 30.000.000.000 2011 2.367.300 236.730.600.000 2012 5 500.000 2013 10.000 1.010.400.000 2014 375.500 36.116.900.000 2015 5.387.900 510.340.000.000 2016 3.296.000 299.700.000.000 2017 6.700.000 630.200.000.000 2018Эх сурвалж: Үндэсний статистикийн хороо
  • 49. № БОНДЫН НӨХЦӨЛ БОНДЫН НЭР Чингис Чингис ДимСам Мазаалай Хуралдай Гэрэгэ 1 Гаргасан он 2012.12.05 2012.12.05 2015.06.30 2016.04.06 2017.03.09 2017.10.2 6 2 Бондын хүү 4.125% 5.125% 7.5% 10.875% 8.75% 5.625% 3 Хугацаа 5 жил 10 жил 3 жил 5 жил 7 жил 5.5 жил 4 Хэмжээ сая доллар 500$ 1000$ 161.2$ 500$ 600$ 800$ 5 Нийт төлөх хүү сая доллар 103.1$ 512.5$ 28.8$ 271.9$ 367.5$ 247.5$ 6 Нийт өр сая, доллар 603.1$ 1512.5$ 190.0$ 771.9$ 967.5$ 1047.5$
  • 50. Хувьцаа болон бондын харьцуулалт