Παρουσίαση εργασίας περιβαλλοντικής εκπαίδευσης 2ου Γυμνασίου Χαλανδρίου

2. Ομάδα: Μικροί Καλλιεργητές
Κωνσταντίνα Αθανασοπούλου
Θεοδώρα Διακουμοπούλου
Νικολέτα Αρναουτέλη
Αγγελική Αλεξίου
Φανή Αγγελοπούλου
Ζωή Καλαντζή
Παρουσιάζoυν…

3. ΜΑΣΤΙΧΑ

4. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
 Το φυτό της μαστίχας, ο σχίνος, (επιστημονικά Pistacia
lentiscus), αειθαλής εκ φύσεως, ευδοκιμεί σε ολόκληρη τη
Μεσόγειο, από την Ιβηρική χερσόνησο και τη Γαλλία μέχρι
την Τουρκία και το Ισραήλ. Ωστόσο, στο νησί της Χίου
καλλιεργείται μία ιδιαίτερη ποικιλία σχίνου, ο
μαστιχοφόρος σχίνος (Pistacia lentiscus var. Chia), από τον
οποίο εξάγεται η φυσική ρητίνη ή μαστίχα.
 Ο μαστιχοφόρος σχίνος φύεται και ευδοκιμεί μόνο στη
Νότια Χίο. Συγκεκριμένα, τα χωριά στα οποία τη βρίσκει
κανείς είναι: Λιθί, Βέσσα, Ελάτα, Μεστά, Ολύμποι, Πυργί,
Αρμόλια, Καλαμωτή, Πατρικά, Φλάτσια, Νένητα, Βουνό,
Κοινή, Παγίδα, Καταρράκτης, Έξω Διδύμα, Μέσα Διδύμα,
Μερμήγκι, Θολοποτάμιον, Καλλιμασιά, Νεοχώρι, Θυμιανά,
Βαβίλοι, Άγιος Γεώργιος Συκούσης.

5. ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ
 Η συλλογή της μαστίχας δεν είναι απλή υπόθεση.
Γίνεται με τρόπο παραδοσιακό και ιδιαίτερα
κοπιαστικό: Εργάτες ισοπεδώνουν το χώρο γύρω από το
δέντρο και σχίζουν τον κορμό του σε συγκεκριμένα
σημεία. Η μαστίχα αρχίζει να ρέει και σε 15 περίπου
μέρες σταθεροποιείται και είναι έτοιμη προς συλλογή.
Η διαδικασία της συλλογής ξεκινάει από το
Δεκαπενταύγουστο και ολοκληρώνεται στα μέσα
Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, το προϊόν κοσκινίζεται,
πλένεται και καθαρίζεται επιμελώς, κομμάτι-κομμάτι,
και κατόπιν προωθείται στο εμπόριο.

6. ΧΡΗΣΕΙΣ
 Η μαστίχα περιλαμβάνει ευρεία γκάμα χρήσεων,
ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την ανάγκη πάγιας
παραγωγής της. Η συνηθέστερη εξ' αυτών είναι ως τσίχλα ή
άρωμα για τη ζαχαροπλαστική, ενώ πολύ γνωστό είναι και
το λικέρ μαστίχας. Το μαστιχέλαιο χρησιμοποιείται επίσης
στην επιπλοποιία και στην κατασκευή μουσικών οργάνων.
 Επιπλέον, πολύ σημαντικές είναι οι ιδιότητές της που
αξιοποιούνται σε κλάδους όπως η ιατρική και η
φαρμακευτική. Μάλιστα, το μοναδικό αυτό προϊόν είναι
γνωστό για τα θεραπευτικά χαρακτηριστικά του από την
αρχαιότητα, γεγονός που επιβεβαιώνουν αρκετοί αρχαίοι
συγγραφείς, με εκτενείς σχετικές αναφορές.

9. Η καλλιέργεια του μαστιχόδεντρου απαιτεί κλίμα εύκρατο και
δροσερό. Σε θερμοκρασία κάτω από 00C τα μαστιχόδενδρα
καταστρέφονται. Ευδοκιμούν σε παραλίες και ευάερες
τοποθεσίες, σε εδάφη ξηρά, ασβεστολιθικά, με μέτρια
γονιμότητα. Σε εδάφη όμως γόνιμα χωρίς πολλή υγρασία η
διάρκεια ζωής και η απόδοση σε μαστίχα είναι μεγαλύτερη.

10. Ο πολλαπλασιασμός του σχίνου γίνεται με κλαδιά με εμφανείς οφθαλμούς.
Μεγάλα μοσχεύματα κόβονται και φυτεύονται στην οριστική τους θέση σε
βάθος 40-50 εκατοστά με κάποια σχετική κλίση κατά το τέλος του φθινοπώρου.
Τα μοσχεύματα επισημαίνονται από την προηγούμενη χρονιά και φυτεύονται
κατά τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο. Η φύτευση πρέπει να γίνεται σε
γραμμές και να απέχει κάθε μόσχευμα 3-4 μέτρα για να διευκολύνεται το
όργωμα και το σκάψιμο. Για να υπάρχει ισορροπία μεταξύ προσφοράς και
ζήτησης, η επέκταση της καλλιέργειας ρυθμίζεται με ειδικό νόμο. Σύμφωνα με
στοιχεία της Διεύθυνσης Γεωργίας της Νομαρχίας Χίου το 1940 καταγράφηκαν
1.500.000 δέντρα ενώ με την απογραφή του 1986 αυτά ανήλθαν σε 2.184.684.
Σήμερα υπολογίζεται ότι καλλιεργούνται περίπου 20.000 στρέμματα γης και
1.150.000 μαστιχόδενδρα στη νότια Χίο.

11. Το κλάδεμα του δέντρου
ξεκινά από το 3ο έτος της
ηλικίας του. Κάθε χρόνο
επιβάλλεται ένα μικρό
κλάδεμα, καθάρισμα από τα
ξερά κλαδιά και κάθε 5-6
χρόνια ένα συστηματικό
κλάδεμα για να αποκτήσει το
δέντρο το επιθυμητό σχήμα.
Με τον τρόπο αυτό ευνοείται ο αερισμός και η
καλύτερη εκμετάλλευση της ηλιακής
ακτινοβολίας. Επίσης διευκολύνονται και οι
διάφορες καλλιεργητικές εργασίες όπως
σκάψιμο, λίπανση κ.τ.λ. Μετά από κάθε
κλάδεμα, το κομμένο μέρος του δέντρου
πρέπει να απαλείφεται με στεγανωτική ουσία
(κατράμι) για να μην δημιουργούνται εστίες

14. Για να γίνει το κέντημα και η συγκομιδή της μαστίχας είναι
απαραίτητο να γίνουν κάποιες προκαταρκτικές εργασίες. Αρχικά
πρέπει να καθαριστεί το έδαφος κάτω από το φυτό έτσι, ώστε να
είναι εύκολη η συλλογή της μαστίχας που θα πέσει κάτω. Η
διαδικασία αυτή αρχίζει προς το τέλος του Ιουνίου και γίνεται με
διάφορα εργαλεία ,όπως φτυάρια και μυστριά.
Ακολουθεί το καθάρισμα με σκούπισμα της περιοχής είτε με κοινή είτε με
αυτοσχέδια σκούπα. Στο τέλος η περιοχή κάτω από το δέντρο καλύπτεται με
ασπρόχωμα το οποίο πιέζεται για να δημιουργηθεί λεία επιφάνεια. Το ασπρόχωμα
βοηθάει τη μαστίχα να στερεοποιηθεί. Επιπλέον επειδή το ασπρόχωμα αποτελείται
από ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3) είναι αδρανές υλικό και δεν επηρεάζει τις
ιδιότητες και την καθαρότητα της μαστίχας. Αν το χώμα που θα τοποθετηθεί δεν
είναι ασπρόχωμα, τότε η μαστίχα που θα πέσει πάνω σ’ αυτό χάνει τη διαύγειά της
και σκουραίνει. Δημιουργείται το λεγόμενο «μαυρομάστιχο» το οποίο δεν είναι
εμπορεύσιμο. Αφού ολοκληρωθούν αυτές οι εργασίες, τα μαστιχόδεντρα είναι
έτοιμα για το «κέντημα» που ξεκινάει στις 15 Ιουλίου.

15. Ομάδα: Οι Εξερευνητές της Μνήμης
 Ευθαλία-Ελένη Λίγγρη
 Χριστίνα Κωστελένου
 Αναστασία Κατηφόρη
 Μαγιαλόλ Αλεξοπούλου
Παρουσιάζουν…

16. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ
ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΩΝ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΩΝ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ
ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΤΗ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ
ΕΠΟΧΗΣ.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ
ΔΙΑΜΑΝΤΑΡΑ.
ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΚΟΙΝΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΠΟΤΥΠΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΚΑΠΕΤΑΝΟΣΠΙΤΑ ΤΩΝ
ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ.
ΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΤΟΙΧΟΙ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΟΙΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ
ΧΤΙΣΜΕΝΟΙ ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΕΤΣΙ
ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΝ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ
ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ,ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΩΝ
ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΣΤΑ ΠΕΡΙΧΩΡΑ ΤΗΣ ΓΕΝΟΥΑΣ.

17. ΚΥΡΙΑ ΥΛΙΚΑ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΗΣ ΧΙΟΥ
•ΔΙΧΡΩΜΟΣ ΑΣΒΕΣΤΟΛΙΘΟΣ ΜΕ ΕΝΑΛΑΣΣΟΜΕΝΑ
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΛΕΥΚΑ, ΜΑΥΡΑ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΧΕΔΙΑ.
•ΜΑΡΜΑΡΟ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΑΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ, ΤΑ ΠΑΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ.
•ΞΥΛΟ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΕΣ ΠΟΡΤΕΣ ΠΟΥ ΗΤΑΝ
ΚΑΛΥΜΜΕΝΕΣ ΜΕ ΧΑΛΚΟ.

18. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΠΙΤΙΩΝ ΤΗΣ ΧΙΟΥ
 ΜΥΤΕΡΕΣ ΟΡΟΦΕΣ
 ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑΡΑΤΣΕΣ
 ΠΑΤΩΜΑΤΑ ΦΤΙΑΓΜΕΝΑ ΑΠΟ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΑ
ΜΑΡΜΑΡΑ
 ΠΛΑΤΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ
 ΣΚΕΠΑΣΤΕΣ ΕΙΣΟΔΟΙ ΜΕ ΚΟΛΟΝΕΣ
 ΣΚΕΠΑΣΤΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΟΙ
 ΚΗΠΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΑΥΛΙΑ ΣΤΡΩΜΕΝΟΙ ΜΕ
ΜΑΡΜΑΡΟ
 ΚΡΗΝΕΣ, ΣΙΝΤΡΙΒΑΝΙΑ ΚΑΙ ΠΗΓΑΔΙΑ ΜΕ
ΤΡΕΧΟΥΜΕΝΟ ΝΕΡΟ
 ΜΕΓΑΛΕΣ ΞΥΛΙΝΕΣ ΠΟΡΤΕΣ ΚΑΛΥΜΜΕΝΕΣ ΜΕ
ΧΑΛΚΟ

19. ΜΠΑΛΚΟΝΙΑ ΚΑΙ
ΤΑΡΑΤΣΕΣ

20. ΠΑΤΩΜΑΤΑ ΦΤΙΑΓΜΕΝΑ
ΑΠΟ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΑ
ΜΑΡΜΑΡΑ

21. ΠΛΑΤΙΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ

22. ΣΚΑΠΑΣΤΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΟΙ

23. ΚΗΠΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΑΥΛΙΑ
ΣΤΡΩΜΕΝΑ ΜΕ ΜΑΡΜΑΡΟ

24. ΜΕΓΑΛΕΣ ΞΥΛΙΝΕΣ ΠΟΡΤΕΣ
ΚΑΛΥΜΜΕΝΕΣ ΜΕ ΧΑΛΚΟ

25. Ομάδα:Eco mastic team
Γιάννης Συμέλης
Παναγιώτης Μπράβος
Αλέξανδρος Παπαδόπουλος
Μαργαρίτα Κρυωνά
Ηλέκτρα Σπυλιοπούλου
Μαρία-Ελένη Τσαπνίδου

26. Μαθαίνοντας τι σημαίνουν διάφορες λέξεις …
Δημιουργούμε γνώσεις.. .!!!

27. Μαστίχα ονομάζεται η αρωματική φυσική ρητίνη που εξάγεται από το μαστιχόδεντρο
Ρητίνη (ή ρετσίνι) στην πιο ειδική χρήση του όρου είναι μια έκκριση υδρογονανθράκων πολλών
φυτών, ειδικά των κωνοφόρων δένδρων
«Τιμητήρι» ή «καμωτήρι» είναι ένα ειδικό εργαλείο που γίνεται το πρώτο μάζεμα της μαστίχας
Μαυρομάστιχο λέγετε η μαστίχα που έχει τρέξει από το δέντρο και έχει πέσει στο χώμα
Το μαστιχόδεντρο είναι αειθαλής θάμνος με πολύ μεγάλη εξάπλωση στον Μεσογειακό χώρο, αν
και συνήθως ο όρος αφορά την ποικιλία που φύεται στη Χίο Πιστακιά
Το «κεντητήρι», ένα μικρό αιχμηρό εργαλείο αυλακωτό στην άκρη και είναι το πιο συνηθισμένο
εργαλείο για το «κέντημα»
Ο σχίνος είναι γένος αειθαλών θάμνων με πολύ μεγάλη εξάπλωση στον Μεσογειακό χώρο. Η
επιστημονική τους ονομασία είναι Πιστακιά
Δάκρυα ονομάζονται οι σταγόνες μαστίχας που έχουν τρέξει από το δέντρο αλλά δεν έχουν πέσει
κάτω
Ασπρόχωμα είναι ένα είδος χώματος που απλώνεται κάτω από το μαστιχόδεντρο για να πέφτει
εκεί η μαστίχα και να μην βρομίζεται
Η Χίος είναι νησί του Ανατολικού Αιγαίου .Είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Τα
κύρια προϊόντα που εξάγει είναι η ονομαστή χιώτικη μαστίχα, το λάδι, τα σύκα και το κρασί, ενώ
έχει διεθνή φήμη για το μέγεθος και την ποιότητα της ναυτιλίας της

32. 1. Μ
2. Α
3. Σ
4. Τ
5. Ι
6. Χ
7. Α

33. 1. Το … είναι ένα ειδικό εργαλείο που γίνεται το πρώτο μάζεμα της μαστίχας
2. Το … είναι η μαστίχα που έχει τρέξει από το δέντρο και έχει πέσει στο
χώμα
3. Ο … είναι γένος αειθαλών θάμνων με πολύ μεγάλη εξάπλωση στον
Μεσογειακό χώρο. Η επιστημονική τους ονομασία είναι Πιστακιά
4. Το … ένα μικρό αιχμηρό εργαλείο αυλακωτό στην άκρη και είναι το πιο
συνηθισμένο εργαλείο για το «κέντημα»
5. Η …. στην πιο ειδική χρήση του όρου είναι μια έκκριση υδρογονανθράκων
πολλών φυτών, ειδικά των κωνοφόρων δεντρων
6. Η … είναι νησί του Ανατολικού Αιγαίου και είναι το πέμπτο μεγαλύτερο
νησί της Ελλάδας.
7. …. ονομάζονται οι σταγόνες μαστίχας που έχουν τρέξει από το δέντρο
αλλά δεν έχουν πέσει κάτω

34. 1. Μ
2. Α
3. Σ
4. Τ
5. Ι
6. Χ
7. Α

35. 1. Τ Ι Μ Η Τ Η Ρ Ι
2. Μ Α Υ Ρ Ο Μ Α Σ Τ Ι Χ Ο
3. Σ Χ Ι Ν Ο Σ
4. Κ Ε Ν Τ Η Τ Η Ρ Ι
5. Ρ Η Τ Ι Ν Η
6. Χ Ι Ο Σ
7. Δ Α Κ Ρ Υ Α

36. Α
Ρ
Χ
Ι
Τ
Ε
Κ
Τ
Ο
Ν
Ι
Κ
Η

37.  Τα θαυμαστά παλιά σπίτια λέγονται και…
 Το μπαλκόνι λέγεται αλλιώς και…
 Ξακουστό νησί για τη μαστίχα του.
 Λέγονται και έτσι οι σκάλες.
 Το ανώτερο τμήμα μιας πολυκατοικίας
 Τόπος συνάθροισης των πιστών του χριστιανισμού.
 Είναι τα σπίτια, οι εκκλησίες και τα μαγαζιά.
 Τα σχέδια στον τοίχο.
 Μια πολυκατοικία αποτελείται από πολλούς…
 Η Χίος είναι…
 Είναι τα μάρμαρα.
 Τα σπίτια έχουν και αυλές στρωμένες με μάρμαρο.
 Ένα πέτρινο κτίσμα από όπου προμηθευόμαστε νερό.

38. Α Ρ Χ Ο Ν Τ Ι Κ Α
Β Ε Ρ Α Ν Τ Α
Χ Ι Ο Σ
Κ Λ Ι Μ Α Κ Ε Σ
Τ Α Ρ Α Τ Σ Α
Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α
Κ Τ Ι Ρ Ι Α
Τ Ο Ι Χ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Ε Σ
Ο Ρ Ο Φ Ο Υ Σ
Ν Η Σ Ι
Σ Κ Α Λ Ι Σ Τ Α
Κ Η Π Ο Σ
Π Η Γ Α Δ Ι

39. Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΜΑΣ…….
Παραγωγή:
Σαπούνι με αιθεριο ελαιο μαστιχας
Εδέσματα μαστίχας
Καλλυντικες κρεμες
Λικέρ μαστίχας

40. Σαπούνι με αιθέριο έλαιο μαστίχας

44. Λικέρ μαστίχας

48. Εδέσματα μαστίχας
Κουλουράκια και σάμαλι

49. Τσουρέκια και τρουφάκια

50. Καλλυντικές κρέμες

53. Φωτογραφίες από τις επισκέψεις

54. Στο Μυστρά

58. Στη Σπάρτη - μουσείο ελιάς

61. Στο Ναύπλιο

62. Στην Ποτοποιία ΚΑΡΩΝΗ

66. Produced by Mastic Boys
 Γεράσιμος Πολυτραμής
 Σταύρος Χατζηευσταθίου
 Γιάννης Σταυρόπουλος
 Σπύρος Κουτσογιάννης
 Σπύρος Κοντοές
μουσική: Adele Someone like you

67. Ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε!!!!!!!!!!!!!!!!