Scalone dokumenty (43)

Prowadzenie gabinetu
dietetycznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marta Małysiak
Prowadzenie gabinetu dietetycznego
321[11].Z4.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy,
Radom 2007

1
Recenzenci:
mgr inż. Magdalena Kaźmierczak
mgr inż. Joanna Pieczyńska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Ewa Superczyńska
Konsultacja:
dr hab. inż. Henryk Budzeń
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[11].Z4.02
„Prowadzenie gabinetu dietetycznego”, zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu dietetyk.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Identyfikacja firm z zakresu doradztwa żywieniowego działających na
lokalnym rynku 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 8
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 10
4.2. Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej 11
4.2.3. Ćwiczenia 13
4.3. Rejestracja i podejmowanie działalności gospodarczej w zakresie usług
doradczych 17
4.4. Wymagania związane z lokalizacją i standardem wyposażenia gabinetu
dietetycznego oraz ochroną środowiska 21
4.5. Zasady promocji usług 24
4.6. Procedury ustalania ceny 27
4.7. Doradztwo indywidualne i zbiorowe 31
4.8. Techniki ewidencji przychodów 34

3
4.9. Podstawy prawne regulujące obowiązki podatkowe małych firm: karta
podatkowa, podatek dochodowy, podatek od towarów i usług 38
4.10. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne 42
4.10.1.Materiał nauczania 42
4.10.2.Pytania sprawdzające 44
4.10.3.Ćwiczenia 44
4.10.4.Sprawdzian postępów 46
4.11. Jakość usług 47
4.11.1.Materiał nauczania 47
4.11.2.Pytania sprawdzające 48
4.11.3.Ćwiczenia 49
4.11.4.Sprawdzian postępów 50
5. Sprawdzian osiągnięć 51
6. Literatura 55

4
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu prowadzenia gabinetu
dietetycznego, zwłaszcza na etapie zakładania i rejestrowania takiej działalności.
W poradniku zamieszczono:
− wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
− cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
− materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,
− zestawy pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
− ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
− sprawdzian postępów,
− sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
− literaturę uzupełniającą.
Jeżeli będziesz miał trudności ze zrozumieniem treści lub ćwiczenia, to poproś
nauczyciela o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Schemat układu jednostek modułowych
321[11].Z4
Poradnictwo żywieniowe
321[11].Z4.02
Prowadzenie
gabinetu dietetycznego
321[11].Z4.01
Prowadzenie edukacji żywieniowej

5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa,
− korzystać z różnych źródeł informacji,
− selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,
− stosować zasady i techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej,
− nawiązywać i utrzymywać kontakty międzyludzkie,
− użytkować nowoczesny sprzęt biurowy,
− obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,
− pracować w grupie,
− charakteryzować istotę i rodzaje diet,
− określać istotę doradztwa żywieniowego,
− wyjaśnić znaczenie postawy przedsiębiorczości,
− stosować zasady bezpieczeństwa i ergonomii pracy,
− uczestniczyć w dyskusji, prezentacji,
− oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom wybranego zawodu,
− identyfikować własne cechy osobowości, umiejętności,
− wykazywać się znajomością podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
− charakteryzować rynek usług medycznych oraz prawa, które nim rządzą,
− charakteryzować źródła prawa,
− wskazywać prawa i obowiązki dietetyka,
− wskazywać prawa i obowiązki pacjenta,
− określać znaczenie przepisów ochrony środowiska i bhp w prowadzeniu działalności
gospodarczej,
− określać zasady prowadzenia działalności gospodarczej.

6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
− zidentyfikować firmy poradnictwa żywieniowego działające na rynku lokalnym,
− określić potencjalnych klientów przyszłej firmy,
− dokonać analizy szans i zagrożeń związanych z prowadzeniem samodzielnego gabinetu
dietetycznego,
− opracować ofertę świadczonych usług doradczych,
− opracować prosty plan działalności,
− określić wymagania dotyczące lokalizacji i wyposażenia gabinetu dietetycznego
oraz ochrony środowiska,
− określić koszty związane z otwarciem gabinetu dietetycznego i wskazać źródła
finansowania,
− opracować plan promocji oferowanych usług,
− przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą,
− przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia działalności gospodarczej,
− określić koszty porad indywidualnych oraz dla odbiorcy zorganizowanego,
− skorzystać z przepisów kodeksu pracy dotyczących pracodawcy i pracownika,
− zastosować uproszczone formy prowadzenia księgowości,
− sporządzić dokumentację niezbędną do rozliczenia się z Urzędem Skarbowym
i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych,
− dokonać analizy jakości świadczonych usług,
− skorzystać z różnych źródeł informacji.

7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Identyfikacja firm z zakresu doradztwa żywieniowego
działających na lokalnym rynku
4.1.1. Materiał nauczania
Identyfikacja firmy obejmuje zespół środków o charakterze wizualnym oraz szereg
elementów takich, jak jakość obsługi, zasady obsługi klienta, zachowanie i kwalifikacje
pracowników, czy organizację działalności. Wszystkie one mają bezpośredni wpływ
na kształtowanie tożsamości i wizerunku firmy na rynku, a tym samym wpływają na pozycję
firmy na danym rynku i w danej branży. Ta tożsamość wyróżnia firmę spośród innych o tym
samym profilu działania. Ma ona wpływ na to jak firma chce być postrzegana.
Natomiast o tym, jak ją postrzegają klienci decyduje jej wizerunek, na który bez wątpienia
tożsamość ma wpływ. Najbardziej pożądaną sytuacją na rynku jest taka, w której tożsamość
jest wyrazista, a wizerunek mocny. Świadczy to o ugruntowanej pozycji przedsiębiorstwa
na rynku. Głównym motywem skłaniającym firmy do kształtowania tożsamości
przedsiębiorstwa jest oczywiście zysk w sensie ekonomicznym. Wzrasta on wraz z rozwojem
pozytywnych relacji z otoczeniem firmy. Nie chodzi tutaj tylko o relacje
z klientami, równie ważne jest utrzymanie pozytywnych relacji z własnymi pracownikami.
Posiadanie jednolitego wizerunku sprzyja identyfikowaniu się pracownika z firmą, wzrostu
morale załogi i zadowolenia z pracy, co prowadzi do zwiększenia wydajności. Ułatwia także
nabór nowych pracowników i utrzymanie starych.
Każda firma starając się o to, aby była rozpoznawana, identyfikowana korzysta z różnych
środków. Używa do tego wizualnych i niewizualnych atrybutów komunikowania się
z otoczeniem i własnymi pracownikami. Wszystkie elementy muszą kojarzyć się z danym
przedsiębiorstwem. Pozwoli to na łatwą identyfikację przedsiębiorstwa na rynku. W ten
sposób powstaje jednolity system identyfikacji. Wymaga to pewnej ewolucji i rozwoju,
bowiem początkowo firmy mają nijaką tożsamość i dopiero na skutek funkcjonowania
w otoczeniu, tożsamość i wizerunek są kształtowane. Okres, po jakim to następuje zależy
głównie od podejmowanych działań marketingowych i strategii firmy. Ważne, aby
kształtowana tożsamość była zgodna z oczekiwaniami i potrzebami klientów.
Dlatego konieczne jest przeprowadzanie w tym zakresie badań, wywiadów z potencjalnymi
odbiorcami produktów i usług tak, aby poznać ich opinię. Pozwoli to również
na zredukowanie niepotrzebnych kosztów, przy jednoczesnym zapewnieniu, że cały system
identyfikacji będzie tworzył spójną całość odpowiadającą potrzebom otoczenia.
W ramach identyfikacji firmy powstaje tzw. identity mix, czyli zespół znaków
i zachowań, kojarzonych z daną firmą. Przedsiębiorstwa świadczące usługi wyróżniają się
właśnie poprzez unikalny system zachowań. Niepowtarzalna forma obsługi klienta pozwoli
na łatwą ich identyfikację. Nie istnieją żadne reguły z ilu elementów musi się składać identity
mix, a jego opracowanie zleca się z reguły wyspecjalizowanym firmom zewnętrznym,
które w odpowiedni sposób dostosują go zarówno do oczekiwań firmy, jak i jej klientów.
Na pewno jednak atrybuty składające się na identyfikację firmy muszą być:
− łatwe do zauważenia,
− przejrzyste i łatwe do zapamiętania,
− oryginalne,
− zgodne ze stylem firmy i jej specyfiką,
− łatwe do wykonania w różnych technikach.

8
Do podstawowych wyznaczników identyfikacji firmy zaliczamy:
− nazwę firmy – jej celem jest wyróżnienie firmy spośród innych działających na rynku.
Powinna mówić o profilu działalności firmy, jej kompetencjach i prestiżu. Powinna być
też łatwa do wymówienia, zapamiętania i powinna się wyróżniać wśród innych na rynku.
Poza tym należy ją tak dobrać, aby u naszych potencjalnych klientów wywoływała
pozytywne skojarzenia,
− symbol firmowy (logo) – służy do podniesienia atrakcyjności wizualnej nazwy, nadaniu
jej charakteru i ułatwieniu identyfikacji. Wykorzystywany jest do uatrakcyjnienia
materiałów reklamowych, papeterii firmowej i oznakowania produktów.
Logo ma charakter graficzny. Dobre logo powinno wyrażać charakter firmy, jej tradycję
i prestiż,
− kolor firmowy – jest elementem najszybciej zapamiętywanym i kojarzonym
ze wszystkich elementów wizualizacji firmy. Stosuje się go do oznaczenia produktów,
symboli graficznych, ekspozycji towaru w miejscu sprzedaży, dekoracji pomieszczeń
firmowych, itd. Przy wyborze koloru decydującą rolę odgrywa symbolika koloru,
oraz przyjęte standardy. Kolory ciemne kojarzą się z powagą, jaskrawe z dynamiką, jasne
z otwartością i nowoczesnością, a pastelowe z finezją i delikatnością. Przyjęte standardy,
których łamanie prawdopodobnie nie przyniesie pozytywnych skutków to na przykład
kolor biały dla produktów związanych z higieną i medycyną,
− akcydensy – to wszystkie druki, które wspierają działalność firmy. Można do nich
zaliczyć druki firmowe (wizytówki, koperty, papier faxowy, itd.), druki biurowe (faktury,
rachunki, notatniki, itd.), druki okazjonalne (zaproszenia, plakaty, itd.) oraz druki
reklamowe (ulotki, foldery, itd.). Klient obcując z tak przygotowywanymi drukami
łatwiej zapamiętuje atrybuty firmy wyróżniające ją spośród innych na rynku,
− oznakowanie i wygląd firmy – architektura i wystrój wnętrza w firmie powinny być
jednolite i estetyczne Połączenie tych elementów z kolorem firmowym i odpowiednimi
strojami pracowników powinno pozostawić pozytywne wrażenie w świadomości
kontrahenta. Klient powinien móc łatwo trafić do siedziby tak, aby nie był zniechęcony
szukaniem i błądzeniem. Stosuje się tablice plenerowe wskazujące kierunek, w którym
znajduje się firma oraz już na terenie firmy, wysokie flagi najlepiej w kolorze
dostosowanym do logo i materiałów reklamowych.
Natomiast do niewizualnych elementów kształtujących tożsamość firmy można zaliczyć:
− zachowania pracowników,
− reputację i historię firmy,
− strategię i filozofię.
Ponadto na system identyfikacji firmy składa się umieszczanie informacji o zakresie jej
działalności, siedzibie i godzinach otwarcia wszędzie tam, gdzie klient może się z tym
zetknąć. Firmy umieszczają swoje dane w specjalnych katalogach (internetowych
lub książkowych, np. Panorama Firm), prasie, na bilbordach oraz na swoich stronach
internetowych. Identyfikacja firmy powoduje bowiem, że firma jest zauważana, a tym samym
może funkcjonować na rynku.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co to jest identyfikacja firmy?
2. Co to jest identity mix?
3. Jakie jest znaczenie identyfikacji firmy?
4. Czym się różni wizerunek od tożsamości?
5. Jakie elementy wizualne mają wpływ na identyfikację firmy?
6. Jakie czynniki niewizualne mają wpływ na identyfikację firmy?
7. Czym firma powinna się kierować tworząc swój system identyfikacji?

9
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj w dostępnych Ci źródłach informacje na temat gabinetów dietetycznych
działających w Twojej okolicy. Wskaż i scharakteryzuj środki, z jakich korzystają one
tworząc swój system identyfikacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wyszukać w literaturze, Internecie, prasie odpowiednie informacje,
2) wypisać elementy systemu identyfikacji,
3) dokonać charakterystyki elementów systemu identyfikacji,
4) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy,
5) dokonać oceny własnych działań.
Wyposażenie stanowiska pracy:
− poradnik dla ucznia,
− literatura dotycząca doradztwa żywieniowego,
− komputer z dostępem do Internetu,
− materiały piśmiennicze,
− arkusze papieru formatu A1,
− kolorowe kartki formatu A4.
Ćwiczenie 2
Opracuj logo gabinetu dietetycznego, uwzględniając odpowiednią nazwę oraz kolory
firmowe.
1) dobrać nazwę do rodzaju działalności,
2) dobrać odpowiednie kolory,
3) zaprojektować znak firmowy,
4) połączyć wszystkie elementy i dobrać formę graficzną,
5) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy.

10
Ćwiczenie 3
Dokonaj analizy ofert wybranych przez ciebie gabinetów dietetycznych w zakresie
rodzajów i warunków świadczonych przez nie usług i wybierz gabinet, którego propozycja
jest najbardziej interesująca. Swój wybór uzasadnij.
1) wyszukać w Internecie i prasie, oferty gabinetów dietetycznych,
2) wypisać zakres działania i katalog usług w poszczególnych gabinetach,
3) wypisać zalety i wady przyjętych rozwiązań,
4) dokonać analizy porównawczej wybranych ofert,
5) wybrać ofertę najbardziej interesującą,
6) dobrać argumenty uzasadniające wybór,
7) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić pojęcie „identyfikacja firmy”?  
2) określić podstawowe elementy tworzące system identyfikacji firmy?  
3) wyjaśnić znaczenie kolorów dla identyfikacji firmy?  
4) wskazać różnicę między tożsamością firmy a jej wizerunkiem?  
5) określić zależność między pozycją firmy na rynku jej systemem
identyfikacji?  
6) scharakteryzować niewizualne elementy tożsamości firmy?  
7) wskazać zależność między pracownikami i historią firmy a jej
wizerunkiem?  
8) wyjaśnić pojęcie i znaczenie znaku firmowego?  
9) zidentyfikować firmy działające na rynku?  
10) zaprojektować logo?  

11
4.2. Podstawy prowadzenia działalności gospodarczej
Definicja działalności gospodarczej zawarta jest w podstawowym akcie prawnym
regulującym prowadzenie działalności gospodarczej, czyli w ustawie z dnia 2 lipca 2004 roku
O swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 roku, Nr 173, poz. 1807).
W myśl jej przepisów działalność gospodarcza to zarobkowa działalność:
a) wytwórcza – inaczej nazywana jest produkcyjną, a jej celem jest wytwarzanie dóbr
nazywanych produktami lub wyrobami gotowymi,
b) budowlana – polega na budowie nowych obiektów lub rozbudowie, remontach
albo modernizacji już istniejących obiektów,
c) handlowa – polega na nabywaniu towarów w celu ich dalszej odsprzedaży,
d) usługowa – polega na wykonywaniu czynności w celu zaspokojenia potrzeb człowieka.
Te czynności charakteryzuje niepowtarzalność i niematerialność. Poza tym do cech usług
zaliczamy: komplementarność (usługa łączy się z danym dobrem, np. wymiana oleju
w samochodzie) i substytucyjność (usługa zastępuje kupno dobra, np. naprawa butów).
Ponadto do działalności gospodarczej zalicza się poszukiwanie, rozpoznawanie
i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową wykonywaną w sposób
zorganizowany i ciągły. Zgodnie z przepisami tej ustawy podstawowymi cechami
działalności gospodarczej są:
− ciągłość działania,
− zorganizowanie podejmowanych czynności,
− zarobkowy charakter.
Drugim ważnym aktem stanowiącym podstawę podejmowania działalności gospodarczej
jest konstytucja RP. To ona gwarantuje wolność działalności gospodarczej oraz chroni
własność prywatną. Wolność (swoboda) działalności gospodarczej nie ma jednak charakteru
zasady bezwzględnej, bo można ją ograniczyć, choć tylko w drodze ustawy i tylko ze
względu na ważny interes państwa. Ograniczeniami takimi są: przepisy prawa, zwłaszcza
dotyczące ochrony konsumenta i konkurencji, koncesje, zezwolenia.
Koncesja to akt administracyjny uprawniający do wykonywania określonego rodzaju
działalności gospodarczej. Uzyskania koncesji wymagają rodzaje działalności określone
ustawą i mające znaczenie dla interesu państwa m.in. budowa i eksploatacja płatnych
autostrad, ochrona osób i mienia, obrót paliwami, czy rozpowszechnianie programów
radiowych i telewizyjnych. Przed podjęciem decyzji o udzielenie koncesji właściwy organ
sprawdza, czy starający się spełnia wymogi formalne, a po jej udzieleniu może
przeprowadzać okresowe kontrole. Koncesja udzielana jest na okres nie krótszy niż 2 lata
i nie dłuższy, niż 50 lat. Zezwolenie to uchylenie zakazu prowadzenia określonego rodzaju
działalności gospodarczej. Jest ono wydawane dla konkretnego przedsiębiorcy i tylko on
może z niego korzystać.
Przedsiębiorcą jest podmiot prawa, który prowadzi we własnym imieniu działalność
gospodarczą. Może to być zarówno osoba fizyczna (człowiek), osoba prawna, jak i jednostka
organizacyjna mająca zdolność prawną. Prowadzi on przedsiębiorstwo, czyli zorganizowany
zespół składników niematerialnych i materialnych, stanowiący podstawę prowadzenia
działalności gospodarczej. Dla klasyfikacji rodzajów przedsiębiorstw oraz przedsiębiorców
stosuje się następujące kryteria:
forma własności i forma organizacyjno-prawna,
rozmiar działalności,
rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej.

12
Bez względu jednak na stosowane kryterium, podstawowym celem każdej działalności
gospodarczej jest wytwarzanie dóbr i świadczenie usług zaspakajających potrzeby
konsumenta oraz wypracowanie zysku z punktu widzenia rachunku ekonomicznego. Dlatego
zarówno przed, jak i w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej sporządza się analizę
działalności gospodarczej i działań podejmowanych w tym zakresie.
Analiza rynku to działania, które mają na celu uzyskanie informacji na temat potrzeb
i oczekiwań klientów na rynku. Podstawą analizy rynku są badania rynkowe, prowadzone
po to, aby:
1) ustalić istotę zjawisk i procesów rynkowych określonych ilościowo, np. ile można
sprzedać? za ile? kto, gdzie i kiedy kupuje?
2) ustalić istotę zjawisk, które mówią o motywach działania odbiorców na rynku
np. dlaczego klienci kupują dany produkt? daną usługę?
Analiza rynku obejmuje cztery główne dziedziny zjawisk rynkowych:
− analizę popytu czyli zapotrzebowania – polega na ustaleniu poziomu zapotrzebowania
na dane dobro lub usługę oraz przyczyn wpływających na ten poziom,
− ocenę konkurencji czyli podaży – polega na zebraniu informacji na temat oferty innych
firm tej samej branży i ich metod kontaktów z klientów,
− kanały dystrybucji – polega na ustaleniu w jaki sposób produkt, usługa powinien trafiać
do klienta oraz w jaki sposób klient powinien być informowany o produkcie, usłudze,
− ocenę stosowania reklamy – polega na ustaleniu, czy stosowane środki reklamy spełniają
swoje zadania.
Aby uzyskać jak najwięcej informacji płynących z rynku firmy korzystają z różnych
metod. Do podstawowych metod badań rynkowych zaliczamy:
− analizę własnych materiałów źródłowych, np. sprawozdań finansowych, raportów
dotyczących wielkości sprzedaży, raportów dotyczących zatrudnienia,
− ankiety,
− materiały statystyczne publikowane, np. w rocznikach statystycznych,
− informacje zawarte w literaturze fachowej dotyczące oceny firmy wśród konsumentów,
jej pozycji na rynku, pozycji firm konkurencyjnych.
Wyniki badań rynkowych uwzględnia się przy sporządzaniu oferty w zakresie sprzedaży
wyrobów i usług, która jest odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania klienta.
Oferta to propozycja sprzedaży wyrobów na określonych w niej warunkach. Podstawowymi
jej elementami są: oznaczenie przedmiotu sprzedaży, określenie ceny, warunków płatności.
Elementy zawarte w ofercie mogą być poddane negocjacjom i dostosowane ściśle do życzeń
klienta. Na podstawie oferty zawierana jest później umowa z klientem, która uwzględnia
ewentualne modyfikacje. Szczegółowe warunki oferty i skutki prawne, jakie wywołuje
określone są przepisami prawa w kodeksie cywilnym.
Potrzeby i oczekiwania klientów są również uwzględniane podczas ich obsługiwania,
ponieważ jedną powinien podstawowych zasad biznesowych jest to, że klient powinien
być zadowolony ze współpracy z daną firmą. Zadowolenie klienta jest gwarancją,
iż skorzysta on ponownie z jej oferty oraz przekaże pozytywną opinię innym, co korzystnie
wpłynie na kreowanie wizerunku firmy i jej reklamę w otoczeniu.
W obsłudze klienta należy więc kierować się następującymi zasadami:
− obsługuj tak, jak sam chciałbyś być obsłużony, kieruj się przy tym zasadą szczerości
i przejrzystości,
− wyjdź poza standardową obsługę, bo klient lubi poczuć się wyjątkowo,
− mów dobrze o klientach przy innych klientach i pracownikach,
− słuchaj uwag i zażaleń klientów i pracowników, analizuj je, gdy tylko jest to możliwe,
załatwiaj uprzejmie, zawsze przeproś za pomyłkę lub usterkę,

13
− udziel klientowi szybkiej odpowiedzi lub kieruj go do osoby, która może sobie poradzić z
problemem,
− daj klientowi alternatywę, gdy nie masz akurat towaru, o który prosi,
− bądź miły, nie bądź nachalny, pamiętaj, że klient ma prawo do zastanowienia.
Przedsiębiorca musi dysponować kapitałem, który pozwoli mu na pozyskanie elementów
majątku. Może on być kapitałem własnym przedsiębiorcy albo kapitałem obcym. Kapitał
własny obejmuje zarówno środki finansowe, jak i rzeczowe, np. sprzęt komputerowy,
samochód, lokal. Natomiast do podstawowych źródeł kapitału obcego zalicza się:
− kredyt bankowy – warunkiem jego uzyskania jest: złożenie stosowanego wniosku,
posiadanie zdolności kredytowej, czyli możliwość jego spłaty, przedstawienie
biznesplanu. Musi on zawierać opis i analizę uruchamianego przedsięwzięcia tj. stan
finansowy, perspektywy rozwoju i analizę marketingową,
− leasing – polega na odpłatnym udostępnieniu do użytkowania dóbr służących
do prowadzenia działalności gospodarczej. Najczęściej dotyczy maszyn, urządzeń oraz
innych dóbr długotrwałego użytkowania. Podmiot, który udostępnia dobra
to leasingodawca, a korzystający to leasingobiorca, który uiszcza tzw. ratę leasingową,
− pożyczkę – jest to operacja regulowana przepisami Kodeksu Cywilnego polegająca
na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych
na czas oznaczony. Nie jest wymagane określenie celu, na jaki pieniądze zostaną
wydatkowane.
1. Co to jest działalność gospodarcza?
2. Jakie są podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej?
3. Jakie są ograniczenia zasady swobody i wolności gospodarczej?
4. Kto może być przedsiębiorcą?
5. Jakie są kryteria klasyfikowania przedsiębiorstw?
6. Co to jest analiza rynku?
7. Co to jest biznesplan i w jakim celu się go sporządza?
8. Jakie są elementy i założenia oferty?
9. Jakie są podstawowe źródła uzyskania informacji płynących z rynku?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj ankietę, której celem będzie zbadanie wielkości popytu na usługi w zakresie
doradztwa dietetycznego w Twojej okolicy oraz ocena już działających gabinetów
dietetycznych.
1) wyszukać w literaturze i Internecie zasadnicze elementy ankiety,
2) wypisać zagadnienia, jakie należy uwzględnić badając popyt,
3) wypisać zagadnienia, jakie należy uwzględnić przy ocenie konkurencji,
4) sformułować pytania,
5) opracować stronę graficzną ankiety,

14
− literatura dotycząca prowadzenia działalności gospodarczej,
− słownik ekonomiczny,
Ćwiczenie 2
Na podstawie przepisów kodeksu cywilnego oraz materiałów ekonomicznych dokonaj
analizy porównawczej kredytu i leasingu. Wskaż kryteria, jakimi przedsiębiorca powinien się
kierować przy wyborze jednej z tych form pozyskiwania kapitału oraz możliwości z nimi
związane.
1) wyszukać w Internecie, literaturze oraz kodeksie cywilnym odpowiednie przepisy,
2) wypisać cechy leasingu i kredytu,
3) opracować zestawienie przedstawiające cechy wspólne i różnice,
4) określić kryteria, jakie należy uwzględnić przy wyborze jednej z tych form,
5) wskazać zalety i wady leasingu i kredytu,
− literatura dotycząca działalności gospodarczej,
− kodeks cywilny, słownik ekonomiczny,
Ćwiczenie 3
Wskaż, w jakiej formie organizacyjno-prawnej może prowadzić gabinet dietetyczny
technik dietetyk, jeśli chce mieć wspólnika, który jest lekarzem, a posiadany kapitał
nie przekracza 50 000 zł. Dokonaj analizy dostępnych form i wybierz najkorzystniejszą.
Wybór uzasadnij.
1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat form organizacyjno-prawnych,
2) wypisać cechy poszczególnych form,
3) wybrać formy spółek osobowych,
4) dokonać analizy zalet i wad poszczególnych spółek w zakresie procedury ich zakładania
oraz odpowiedzialności wspólników,
5) wybrać odpowiednią formę spółki,

15
6) przedstawić argumenty uzasadniające wybór,
− słownik ekonomiczny, encyklopedia ekonomiczna,
Ćwiczenie 4
Wskaż, elementy, które należy uwzględnić przy tworzeniu biznesplanu oraz opracuj
biznesplan w podstawowej formie dla gabinetu dietetycznego.
1) wyszukać w Internecie i literaturze elementy biznesplanu,
2) wypisać elementy, z jakich składa się biznesplan,
3) opisać znaczenie poszczególnych elementów w planowaniu działalności gospodarczej,
4) określić założenia związane z poszczególnymi elementami biznesplanu,
5) dobrać odpowiednią formę graficzną,
− kodeks cywilny, słownik ekonomiczny,
Ćwiczenie 5
Wypisz wady i zalety prowadzenia działalności gospodarczej w formie jednoosobowej.
1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat jednoosobowej działalności
gospodarczej,
2) wypisać zalety i wady jednoosobowej działalności gospodarczej,
3) wskazać warunki i możliwości prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej,
4) ocenić przyjęte rozwiązania,

16
− ustawa o swobodzie działalności gospodarczej,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować działalność gospodarczą?  
2) wyjaśnić zasadę swobody działalności gospodarczej?  
3) wskazać podstawy prawne prowadzenia działalności gospodarczej?  
4) wyjaśnić kiedy i w jaki sposób można ograniczyć swobodę
prowadzenia działalności gospodarczej?  
5) scharakteryzować istotę analizy rynku?  
6) wskazać elementy i istotę biznesplanu?  
7) określić kto może być przedsiębiorcą?  
8) wymienić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw?  
9) wskazać obszary działalności gospodarczej, na które wymagana jest
koncesja?  
10) opracować ankietę do analizy rynku?  
11) dokonać analizy porównawczej kredytu i leasingu?  
12) wybrać formę organizacyjno-prawną do prowadzenia gabinetu
dietetycznego?  

17
4.3. Rejestracja i podejmowanie działalności gospodarczej
w zakresie usług doradczych
Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga dokonania szeregu czynności, zwłaszcza
na etapie jej zakładania i rejestrowania. Cały proces rozpoczęcia działalności gospodarczej
obejmuje następujące etapy:
a) znalezienie pomysłu na przedsiębiorstwo – przedsiębiorca musi zastanowić się, jaki ma
być zakres działania przedsiębiorstwa i kto będzie odbiorcą oferowanych przez nie
produktów czy usług,
b) pozyskania kapitału – ilość środków finansowych, jaką musi dysponować przedsiębiorca
na starcie zależy od rodzaju działalności, którą zamierza on uruchomić,
bo będzie musiał ponosić szereg wydatków, np. wynajęcie lokalu, zakup urządzeń,
nabycie materiałów, płace pracowników, itp.,
c) wybór formy prawnej przedsiębiorstwa i jego rejestracja – forma organizacyjno-
-prawna ma wpływ na to, jakie koszty należy ponieść w związku z tworzeniem własnej
firmy, jakim kapitałem należy dysponować w momencie powstania firmy, jakie podatki
należy płacić po rozpoczęciu działalności oraz jaka będzie skala ryzyka związana
z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Przedsiębiorcy rejestrowani są w rejestrze
przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Osoby fizyczne prowadzące
indywidualną działalność gospodarczą wpisywani są do ewidencji działalności
gospodarczej prowadzonej przez gminy,
d) uzyskanie numeru statystycznego REGON – podstawą jego uzyskania jest złożenia
wniosku na formularzu RG-1, wniosek rozpatruje i numer nadaje właściwy dla siedziby
firmy urząd statystyczny. Do wniosku należy dołączyć kserokopię wyciągu z rejestru
przedsiębiorców i uiścić stosowną opłatę skarbową. Złożenie wniosku powinno się odbyć
w terminie nie dłuższym niż 14 dni od zarejestrowania przedsiębiorstwa.
e) zamówienie pieczęci firmowej – będzie ona potrzebna przy załatwianiu kolejnych spraw
związanych z podjęciem działalności gospodarczej. Do jej zamówienia wymagany jest
dokument wyciąg z rejestru przedsiębiorców,
f) założenie rachunku bankowego – możemy tego dokonać w każdym banku, który
prowadzi obsługę podmiotów gospodarczych. Podstawą założenia i prowadzenia
rachunku bankowego jest stosowana umowa. Do jej podpisania konieczne jest:
zaświadczenie o rejestracji działalności gospodarczej, wydruk komputerowy z numerem
REGON, karta wzorów podpisów osób upoważnionych do dysponowania środkami
zgromadzonymi na rachunku, pieczątka firmowa,
g) wybór formy opodatkowania – dokonuje się tego we właściwym terytorialnie Urzędzie
Skarbowym. W urzędzie tym uzyskujemy na podstawie złożonego wniosku
Numer Identyfikacji Podatkowej, czyli NIP. Dokonujemy też zgłoszenia rejestracyjnego
w zakresie podatku VAT i podatku akcyzowego oraz dokonujemy wyboru formy
opodatkowania podatkiem dochodowym,
h) zgłoszenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – podejmujący działalność jest
płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, musi więc dokonać
zgłoszenia płatnika składek i osób ubezpieczonych. Zgłoszenia płatnika dokonuje się
na specjalnych formularzach ZUS ZFA lub ZUS ZPA, a osób zatrudnionych
na formularzu ZUS ZUA w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia,

18
i) prowadzenie dokumentacji związanej z zatrudnieniem pracowników – jeśli
przedsiębiorca zatrudnia pracowników ma obowiązek powiadomić inspektora pracy
i inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności i liczbie
zatrudnionych osób. Każdy pracownik powinien mieć swoją teczkę osobową, w której
znajduje się jego kwestionariusz osobowy, dotychczasowe świadectwa pracy,
zaświadczenia o odbytych kursach, szkoleniach i kwalifikacjach, umowa o pracę,
potwierdzenie zapoznania się z zasadami bhp i regulaminem pracy.
Ponadto do prowadzenia usług doradczych wymagane jest często uzyskania specjalnego
zaświadczenia potwierdzającego zdanie egzaminu i nabycie uprawnień do prowadzenia
danego typu działalności o charakterze doradczym. Zaświadczenie to może nosić też nazwę
certyfikatu albo licencji i jest wydawane przez właściwy w danej dziedzinie organ
np. Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Zdrowia, Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń.
Wówczas na etapie rejestrowania działalności osoba jest zobowiązana do przedstawienia
stosownego zaświadczenia.
1. Jakie elementy obejmuje proces zakładania działalności gospodarczej?
2. Gdzie są rejestrowane podmioty gospodarcze?
3. Jakie numery musi posiadać podmiot gospodarczy?
4. Co jest wymagane przy zakładaniu rachunku bankowego?
5. Co musi załatwić przedsiębiorca w Urzędzie Skarbowym?
6. Na jakich drukach dokonuje się zgłoszeń do ZUS?
7. Co obejmują akta osobowe pracownika?
8. Czym się charakteryzuje prowadzenie usług doradczych?
9. Jakie kryteria decydują o wyborze formy prawnej działalności gospodarczej?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zgromadź i wypełnij druki dokumentów, które są potrzebne do zarejestrowania
i prowadzenia działalności gospodarczej w formie gabinetu dietetycznego.
1) wyszukać w literaturze oraz Internecie informacje na temat odpowiednich druków
dokumentów i sposobów ich wypełniania,
2) zgromadzić odpowiednie druki,
3) wypełnić druki zgodnie z instrukcją,
4) uporządkować druki według kolejności ich przedstawiania w procesie rejestracji
działalności gospodarczej,
− formularze dokumentów,
− materiały piśmiennicze.

19
Ćwiczenie 2
Na podstawie przepisów Kodeksu pracy sporządź zestawienie praw i obowiązków
pracownika i pracodawcy w zakresie nawiązania stosunku pracy oraz wykonywania.
W oparciu o to zestawienie oraz przepisy kodeksu sporządź projekt regulaminu pracy
obowiązującego w założonym przez Ciebie gabinecie dietetycznym.
1) wyszukać w literaturze, Internecie i Kodeksie pracy odpowiednie informacje,
2) wypisać prawa i obowiązki pracownika,
3) wypisać prawa i obowiązki pracodawcy,
4) określić formę i elementy regulaminu pracy,
5) opracować zapisy regulaminu pracy,
6) dobrać formę graficzną regulaminu,
− Kodeks pracy,
Ćwiczenie 3
Planujesz z kolegą otworzyć gabinet dietetyczny. Dokonaj analizy przedsięwzięcia
uwzględniając szanse i zagrożenia z nim związane oraz Wasze mocne i słabe strony.
1) wyszukać w literaturze, Internecie odpowiednie informacje na temat analizy SWOT,
2) wypisać swoje słabe i mocne strony,
3) wypisać szanse i zagrożenia związane z prowadzeniem gabinetu dietetycznego,
4) dokonać analizy zapisów,
5) sformułować odpowiednie wnioski,

20
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować etapy zakładania działalności gospodarczej?  
2) rozróżnić poszczególne numery nadawane w procesie zakładania
działalności gospodarczej?
 
3) wskazać podstawy prawne, które określają procedurę rejestracji?  
4) wyjaśnić istotę numeru REGON?  
5) wyjaśnić istotę numeru NIP?  
6) dobrać odpowiednie formularze do zgłoszenia płatnika i pracownika?
7) wypełnić formularze zgodnie z instrukcją?
 
8) określić prawa i obowiązki pracodawcy wynikające z zatrudniania
pracowników?
 
9) określić prawa i obowiązki pracownika?  

21
4.4. Wymagania związane z lokalizacją i standardem
wyposażenia gabinetu dietetycznego oraz ochroną
środowiska
Przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu prowadzenia działalności gospodarczej bardzo
ważną rolę odgrywa właściwa lokalizacja miejsca, gdzie ta działalność będzie wykonywana.
Wybór lokalizacji uzależniony jest zazwyczaj od:
− rodzaju działalności –, np. działalność hurtowni, czy wielkich sklepów usytuowana jest
zazwyczaj na obrzeżach miast lub tam, gdzie mogą swobodnie poruszać się samochody
dostawcze,
− kategorii klientów – klienci wymagający zamożni, chętniej odwiedzają miejsca
ekskluzywne, galerie handlowe,
− środków finansowych – wynajęcie pomieszczenia na działalność w galeriach
handlowych, czy też przy głównych ulicach wokół, których tętni życie miasta jest
zazwyczaj droższe, niż w pozostałych miejscach.
W przypadku lokalizacji gabinetu dietetycznego wyżej wymienione czynniki też będą
miały znaczenie. Przede wszystkim gabinet taki powinien się mieścić tam, gdzie usytuowane
są gabinety lekarskie. Pacjent, który ma problem z określonymi schorzeniami, w tym również
z utrzymanie prawidłowej wagi lub przestrzeganiem diety, będzie mógł od razu skorzystać
z pomocy dietetyka. Mogą też znajdować się obok salonów fitness, spa, czy gabinetów
odnowy biologicznej. Często gabinety te usytuowane są w centrum zdrowia i urody,
czyli miejscach, które generalnie kojarzą się ze zdrowiem, dbaniem o sylwetkę i zdrowym
trybem życia. Generalnie powinny to być miejsca ogólnie dostępne z odpowiednim
parkingiem. W miarę możliwości warto je także dostosować do potrzeb osób
niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach lub niedowidzących poprzez likwidację
krawężników, progów, specjalne podjazdy, dostosowanie ubikacji i warunków sanitarnych
oraz zapewnienie miejsc parkingowych. Osoby takie również mogą korzystać z usług
gabinetu dietetycznego i wszelkie ułatwienia będą dla nich pomocą oraz sprawią, że wybiorą
właśnie ten, a nie inny gabinet. Przy wyborze lokalizacji gabinetu warto zwrócić też uwagę
na fakt, czy w danej miejscowości będzie zapotrzebowanie na tego typu działalność
i w jakim rozmiarze. Z punktu widzenia rachunku ekonomicznego gabinet powinien mieścić
się w takim mieście (miejscowości), do którego trafią ludzie z kilku rejonów. Konieczne przy
tym jest dostosowanie godzin jego otwarcia do możliwości komunikacyjnych mieszkańców.
Wyposażenie i wygląd gabinetu dietetycznego powinny odpowiadać ogólnym
standardom przewidzianym dla miejsc, w których świadczy się usługi o charakterze
medycznym. Przede wszystkim powinno być tam czysto i sterylnie. Pomieszczenie musi mieć
odpowiednią wielkość i wysokość, co najmniej 2,5 metra. Podłoga musi być łatwo zmywalna.
Poza tym w gabinecie musi znajdować się umywalka do mycia rąk z tzw. kaftanem
ochronnym wykonanym z płytek ceramicznych. Rozmieszczenie mebli i potrzebnego sprzętu
musi zapewnić możliwość prawidłowego przemieszczania się po gabinecie oraz komfort
obsługi pacjenta. Należy zadbać o prawidłowe oświetlenie, wykorzystując zarówno
oświetlenie naturalne, jak i sztuczne. Musi być również zapewniona wentylacja. Kolorystyka
oraz dekoracje powinny być dobrane tak, aby wnętrze miało charakter elegancki oraz
stwarzało wrażenie bezpiecznego i profesjonalnego. Gabinet powinien mieć wydzielona część
do przeprowadzenia rozmowy z pacjentem oraz do przeprowadzenia stosownego badania.
Zapewni to poczucie intymności u pacjenta. Konieczne są więc parawany i wieszaki.
Do standardowego wyposażenia gabinetu dietetycznego zalicza się meble, kozetkę,

22
urządzenia sanitarne, urządzenia biurowe. Komputer w gabinecie dietetycznym służy głównie
do prowadzenia ewidencji pacjentów, analizy danych, rejestracji zmian. W każdym gabinecie
dietetycznym musi znajdować się też przyrząd do mierzenia wzrostu pacjenta
(wysokościomierz) oraz specjalna waga do mierzenia tłuszczu. Pozwala ona na dokładne
określenie procentu tkanki tłuszczowej u pacjenta, co z kolei stanowi podstawę układania
diety. W gabinecie powinna funkcjonować też poczekalnia oraz recepcja, w której pacjenci
mogą czekać na wizytę i umówić się na nią. Meble w poczekalni, jak również w samym
gabinecie muszą spełniać zasady ergonomii, czyli być odpowiednio wygodne
i wyprofilowane. Poza tym powinna też znajdować się ubikacja z przedsionkiem,
czyli miejscem do mycia rąk i odpowiednią wentylacją.
Poza tym w prowadzeniu gabinetów dietetycznych ważne jest przestrzeganie wymogów
dotyczących ochrony środowiska. Wymogi te dotyczą zużywania wody, energii elektrycznej,
odprowadzania ścieków i prawidłowego gospodarowania odpadami. Wynikają one ze
standardów unijnych związanych z polityką ekologiczną. Gabinet dietetyczny musi mieć więc
podpisaną umowę o wywóz śmieci i nieczystości. Jego kanalizacja sanitarna musi spełniać
określone wymogi, a woda używana w gabinecie musi mieć potwierdzenie o jej przydatności
do spożycia wydawane przez właściwą miejscowo stację sanitarno-epidemiologiczną.
1. Jakie czynniki mają wpływ na dobór lokalizacji działalności?
2. Co należy wziąć pod uwagę przy wyborze lokalizacji gabinetu dietetycznego?
3. Jakie zasady obowiązują przy urządzaniu gabinetu dietetycznego?
4. Na czym polega dostosowanie gabinetu do potrzeb osób niepełnosprawnych?
5. Co powinno się znaleźć w gabinecie dietetycznym?
6. Jakie wymogi związane z ochroną środowiska muszą spełniać gabinety dietetyczne?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj projekt graficzny wnętrza gabinetu dietetycznego z opisem jego wyposażenia.
Określ czynniki, które uwzględniłeś realizując projekt.
1) wyszukać w literaturze i Internecie zasady projektowania wnętrz,
2) zapoznać się z ofertą producentów mebli do gabinetów lekarskich, dietetycznych, itp.,
3) wyszukać elementy wyposażenia gabinetu dietetycznego,
4) opracować koncepcję odpowiedniego połączenia mebli oraz wyposażenia,
5) dobrać kolorystykę,
6) opracować graficznie projekt wnętrza z uwzględnieniem odpowiednich zasad,
7) sporządzić opis elementów wyposażenia,
8) wskazać czynniki, mające wpływ na koncepcję projektu,

23
− literatura dotycząca przygotowania do świadczenia usług,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować czynniki mające wpływ na wybór lokalizacji
gabinetu dietetycznego?  
2) wskazać zasady dotyczące doboru kolorów wnętrz?  
3) wskazać zasady dotyczące rozmieszczenia mebli w gabinecie?  
4) wyjaśnić na czym polega dostosowanie wnętrz do potrzeb osób
niepełnosprawnych?  
5) okreslić urządzenia, jakie powinny się znaleźć w gabinecie
dietetycznym?  
6) wymienić warunki związane z ochroną środowiska, jakie musi
spełnić gabinet dietetyczny?  
7) wyjaśnić, w jaki sposób wygląd i lokalizacja gabinetu wpływa na
identyfikację firmy przez otoczenie?  

24
4.5. Zasady promocji usług
Jednym z niezbędnych elementów prowadzenia działalności gospodarczej jest
prawidłowa komunikacja z nabywcami. Polega ona na wzajemnej wymianie informacji
między producentami, a konsumentami. Producenci informują o swoich wyrobach,
warunkach zakupu, a konsumenci o swoich oczekiwań i potrzebach. Dla producentów w tym
zakresie dużą rolę odgrywają działania promocyjne.
Promocja to szereg działań o charakterze informacyjnym prowadzonych w celu
pozyskania potencjalnych odbiorców dóbr lub usług. W jej skład wchodzą następujące
obszary:
a) reklama – jest to działalność podejmowana przez sprzedawcę lub producenta w celu
takiego poinformowania klienta o towarze lub usłudze, aby wzbudzić jego
zainteresowanie i nakłonić do kupna. Obejmuje ona różne formy, np. reklama
telewizyjna, prasowa, radiowa, bilboardy, itp. Reklama pełni przede wszystkim funkcje
informacyjne
i jest płatna, a reklamodawca ma bezpośredni wpływ na jej treść,
b) promocja sprzedaży - polega na podwyższaniu skłonności potencjalnego klienta
do zakupu określonego dobra lub usługi poprzez przyznanie mu dodatkowych korzyści
z tym związanych. W zakresie promocji sprzedaży można skorzystać z następujących
środków:
− środki związane z manipulowaniem ceną produktu, np. sezonowe obniżki cen,
− środki związane z produktem, które obejmują pokazy, wystawy, degustacje,
demonstracje,
− środki związane z osiągnięciem przez konsumenta innych korzyści, np. gratis,
karnety, karty rabatowe, udział w konkursie, itp.,
c) sprzedaż osobista – polega na tym, że sprzedawca, producent lub usługodawca prowadzi
bezpośrednią rozmowę z zainteresowanym klientem, informując go o korzyściach
związanych z zakupem danego dobra, usługi.
d) public relations – są to stosunki przedsiębiorstwa z otoczeniem, czyli dostawcami,
odbiorcami, organizacjami i instytucjami państwowymi. Celem przedsiębiorstwa jest
bowiem kształtowanie pozytywnych opinii o przedsiębiorstwie. Dlatego wszelkie
działania podejmowane w ramach public relations powinny być starannie planowane,
głównie poprzez określenie grupy odbiorców oraz środków oddziaływania,
e) sponsoring – polega na finansowaniu różnych przedsięwzięć po to, aby w czasie ich
trwania rozpowszechniać nazwę przedsiębiorstwa i informacje o zakresie jego działania.
Z reguły są to imprezy o charakterze masowym, często transmitowane lub opisywane
w prasie, np. zawody sportowe, koncerty, imprezy lokalne, wybory miss, itp.
Informacja o świadczonych usługach powinna być zawsze odpowiednio eksponowana,
tak, aby klient nie miał problemów z jej uzyskaniem. Powinna ona być umieszczana:
− na zewnątrz zakładu na szyldzie i formie znaków informacyjnych z wykorzystaniem logo
firmy i innych symboli związanych z jej wizerunkiem i identyfikacją,
− wewnątrz zakładu w postaci eksponowania podstawowych informacji w oknie
wystawowym i na wywieszkach na ścianie.
Wszystkie te informacje powinny zawierać czas pracy, ceny, terminy wykonywania
usług. Można też opracować informacje w formie ulotek, folderów i innych materiałów
promocyjnych z nazwą jednostki świadczącej usługi.

25
1. Jaką rolę pełni komunikacja z nabywcami?
2. Co to jest promocja?
3. Jakie elementy obejmuje promocja?
4. Na czym polega reklama?
5. Z jakich środków korzysta promocja sprzedaży?
6. Co to jest public relations?
7. Na czym polega sponsoring?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj ofertę usług świadczonych przez założony przez Ciebie gabinet dietetyczny,
z uwzględnieniem różnych potrzeb pacjentów.
1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat zasad sporządzania oferty,
2) wypisać zakres świadczonych usług,
3) uwzględnić nazwę firmy, logo i kolory firmowe,
4) opracować formę graficzną oferty,
− literatura dotycząca świadczenia usług,
− słownik ekonomiczny, encyklopedia ekonomiczna,
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj materiały promujące własny gabinet dietetyczny (ulotka, folder, wizytówka).
1) wyszukać w literaturze i Internecie charakterystyki materiałów promocyjnych,
2) wypisać elementy, które należy uwzględnić przy tworzeniu materiałów promocyjnych,
3) dopasować formę materiałów do potrzeb i wieku klientów,
4) opracować formę graficzną materiałów,
5) przygotować ulotkę, folder i wizytówkę,

26
Ćwiczenie 3
Przeprowadź rozmowę (inscenizację) z klientem, który jest zainteresowany zakresem
usług świadczonych w gabinecie dietetycznym oraz warunkami korzystania z tych usług.
Przekonaj go, że Twój gabinet jest najlepszy na lokalnym rynku.
1) przeczytać materiał nauczania z poradnika i literatury,
2) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat promocji usług i sprzedaży
osobistej,
3) wypisać zasady obowiązujące podczas sprzedaży osobistej,
4) dobrać argumenty oraz odpowiednie sformułowania,
5) dobrać właściwy styl komunikacji,
6) przygotować odpowiednią rozmowę (inscenizację),
7) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy (przeprowadzić rozmowę).
− materiały firm doradczych,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić podstawowe elementy promocji?  
2) scharakteryzować znaczenie reklamy w procesie promocji?  
3) określić istotę i zasady sprzedaży osobistej?  
4) scharakteryzować public relations?  
5) wyjaśnić wpływ działań marketingowych na pozycję firmy na rynku?  
6) scharakteryzować sponsoring?  
7) przeprowadzić rozmowę z klientem promującą usługi?  
8) opracować materiały promocyjne?  
9) opracować ofertę usług świadczonych przez gabinet dietetyczny?  

27
4.6. Procedury ustalania ceny
Cena jest to ilość pieniędzy, jaką należy zapłacić za nabycie jednostki danego towaru,
dobra lub usługi. Jest to wartość towaru lub usługi wyrażona w pieniądzu. W gospodarce
rynkowej cena najczęściej kształtowana jest na skutek relacji między popytem a podażą,
czyli między tym, jakie jest zapotrzebowanie na dane dobro lub usługę, a tym, jaka jest jego
produkcja. Wraz ze wzrostem ceny popyt na dane dobro lub usługę maleje, a kiedy cena
spada popyt wzrasta. Natomiast wielkość podaży wzrasta wraz ze wzrostem cen. Ceny są
więc kształtowane poprzez informacje płynące z rynku (np. o cenach paliwa), zachowania
konsumenta i producentów. Bardzo rzadko zdarza się, że cena jest kształtowana na drodze
administracyjnej, bowiem ceny urzędowe charakteryzują gospodarkę centralnie planowaną.
Generalnie więc cenę ustala się:
− na podstawie kosztów, czyli nakładów związanych z produkcją lub świadczeniem usług,
− w odniesieniu do popytu,
− w relacji do cen konkurencji,
− na podstawie obserwacji sytuacji rynkowej.
Należy mieć również na uwadze wynagrodzenie za pośrednictwo handlowe (marża,
prowizja) oraz podatki (VAT, akcyza).
Marża jest to stosunek zysku do ceny sprzedaży. Zysk to z kolei różnica między ceną
sprzedaży, a kosztem pozyskania towaru. W zależności od tego, na jakim etapie marża jest
naliczana wyróżniamy: marżę producenta, marżę hurtownika i marżę detalisty, czyli
podmiotu, który jako ostatni w kanale dystrybucji sprzedaje produkt lub usługę. Dlatego też
rozróżnia się cenę producenta, cenę hurtową oraz ceną detaliczną.
Ta ostatnia jest najwyższa ze względu na to, że uwzględnia wszelkie możliwe obciążenia,
jakie występują w procesie przekazania produktu od producenta do odbiorcy (konsumenta).
Cena końcowa wraz ze wszystkimi jej obciążeniami nazywa się ceną brutto. Całość
działań związanych z ustalaniem ceny dla osiągnięcia celów biznesowych nazywa się polityką
cenową lub strategią cenową. Ważną rolę w tym zakresie odgrywa kalkulacja cen.
Kalkulację cen w formie narzutów na koszty rozpoczyna się od obliczenia kosztu
jednostkowego, a następnie dodaje się określony narzut. Najczęściej są to narzuty
standardowe, uproszczony narzut może przyjąć regułę: koszt jednostkowy pomnożony przez,
np. trzy daje cenę detaliczną produktu. Decyzje oparcia ceny na kosztach przeciętnych
wpływają w sposób bezpośredni na wielkość sprzedaży i dochody. Cena detaliczna jest
ustalana na podstawie pożądanego przez producenta zysku i przyznanej pośrednikom marży.
Metoda ta jest prosta i łatwa w zastosowaniu. Stosowana jest przeważnie wtedy,
gdy produkcja trwa przez długi czas, np. produkcja urządzeń przemysłowych, metoda
ta stosowana jest także podczas gwałtownej inflacji. Jej uzupełnieniem jest kalkulacja
kosztów. Są to procedury obliczeniowe mające na celu ustalenie wielkości jednostkowych
kosztów wytworzenia produktu lub usługi. Kalkulacja ułatwia również prowadzenie analizy
poziomu kosztów, ich kontrolę oraz umożliwia prawidłowe ustalenie poziomu cen zbytu
na produkowane wyroby i usługi. Do podstawowych metod kalkulacji kosztów zaliczamy:
− metodę wstępną,
− wynikową,
− podziałową,
− doliczeniową.
Koszt to wyrażone wartościowo zużycie środków pracy, przedmiotów pracy, samej pracy
oraz usług obcych. Koszty są różnie klasyfikowane, ale do podstawowych rodzajów

28
zaliczamy: koszty stałe, np. płace pracowników biurowych, czynsz, itp. (nie zależą od ilości
wyprodukowanych wyrobów, czy świadczonych usług) oraz koszty zmienne, np. opłaty
za energię, zakup materiałów, itp. (zależą od wielkości produkcji i ilości świadczonych
usług).
W przypadku usług ich ceny mają często inną nazwę, np. czynsz, czesne, prowizja,
abonament. Ceny usług świadczonych na rynku przez wielu różnych usługodawców mogą
być porównywalne (np. przejazd określonej trasy taksówką) albo nieporównywalne
(np. porada lekarska). W przypadku usług porównywalnych klienci większą wagę
przywiązują przy wyborze usługodawcy do ceny.
Czynnikami, które mają wpływ na kształtowanie ceny usług są:
− standard usługi,
− miejsce świadczenia usługi,
− czas wykonania usługi,
− czas korzystania z usługi,
− indywidualne cechy usługobiorcy,
− kwalifikacje personelu,
− stosowane materiały,
− przedmiot usługi,
− renoma i pozycja usługodawcy na rynku.
1. Co to jest cena?
2. Jaka jest zależność między ceną a popytem?
3. Jaka jest zależność między ceną a podażą?
4. Jakie czynniki ogólne mają znaczenie przy kształtowaniu się ceny?
5. Co to jest marża?
6. Od czego zależy wielkość ceny?
7. Jakie czynniki kształtują ceny usług?
8. Kiedy ceny są porównywalne?
9. Na czym polega kalkulacja kosztów?
10. Czym się różni koszt zmienny od stałego?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządź zamówienie ilościowe środków chemicznych potrzebnych do prowadzenia
gabinetu dietetycznego (np. mydło, ręczniki papierowe itp.). Wyszukaj w Internecie ceny, po
jakich takie środki można zakupić i dokonaj kalkulacji wartości zamówienia.
1) określić ilościowe zapotrzebowanie na wybrane środki,
2) wyszukać w Internecie oferty cenowe wybranych środków,
3) dokonać kalkulacji kosztu jednostkowego,
4) określić wartość zamówienia dla poszczególnych rodzajów towarów,
5) określić ogólną wartość zamówienia,

29
6) sporządzić zamówienie,
− literatura dotycząca planowania działalności gospodarczej,
Ćwiczenie 2
W oparciu o przyjęte przez Ciebie założenia w biznesplanie dotyczące prowadzenia
gabinetu dietetycznego oraz średnie ceny usług tego rodzaju, dokonaj kalkulacji dwóch
wybranych usług, jaki będziesz świadczyć.
1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat czynników kształtujących ceny
usług,
2) wyszukać w Internecie i ofertach gabinetów dietetycznych ceny usług,
3) określić koszty, jakie są związane z prowadzeniem gabinetu dietetycznego,
4) dokonać kalkulacji kosztu jednostkowego,
5) ustalić wysokość marży,
6) obliczyć cenę brutto,
7) zaprezentować na forum grupy wyniki pracy,
8) przeprowadzić ocenę własnych działań.
− encyklopedia ekonomiczna,
Ćwiczenie 3
Wykaż relację, jaka zachodzi między cenami usług a lokalizacją punktów usługowych
i materiałami, z których one korzystają oraz scharakteryzuj czynniki kształtujące ceny usług.
1) dokonać analizy czynników kształtujących ceny usług,
2) wykazać zależność między lokalizacją a ceną usługi,
3) wykazać zależność między materiałami stosowanym w gabinecie usługowym a ceną
usługi,
4) podać odpowiednie przykłady,
5) ocenić zjawisko,

30
− encyklopedia ekonomiczna,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić czynniki wpływające na cenę usług?  
2) rozróżnić cenę netto i cenę brutto?  
3) wyjaśnić istotę kalkulacji cen?  
4) scharakteryzować istotę kształtowania się cen w gospodarce
rynkowej?  
5) scharakteryzować istotę i cel analizy kosztów?  
6) dokonać kalkulacji kosztów zakupu materiałów?  
7) wykazać zależność pomiędzy poszczególnymi czynnikami a ceną?  
8) rozróżnić koszty stałe i zmienne?  
9) obliczyć cenę brutto i netto?  
10) wskazać zależność między ceną a długością kanału dystrybucji?  

31
4.7. Doradztwo indywidualne i zbiorowe
Jednym z rodzajów działalności usługowej jest świadczenie usług o charakterze
doradczym. Obejmują one zespół czynności, który ma zaspokoić potrzeby danego klienta
w ustalonym przez niego zakresie. W zależności od ilości podmiotów, dla których usługa jest
świadczona rozróżnia się:
a) doradztwo indywidualne – skoncentrowane jest na rozwoju jednostki i polega
na indywidualnej pomocy klientowi, który znalazł się w trudnej sytuacji, lub ma problem,
z którym sam nie może sobie poradzić. Problemy te mogą mieć różne źródło
np.: gospodarcze, rodzinne, psychiczne, zdrowotne. W zależności od potrzeb i oczekiwań
pacjenta dobierane są metody, jakie stosowane będą w ramach świadczenia usługi.
Przede wszystkim podstawą prowadzenia doradztwa indywidualnego jest bezpośrednia
rozmowa z osobą zainteresowaną, tak, aby jak najlepiej poznać jej potrzeby
i oczekiwania. Rozpoznanie takie jest konieczne, żeby poprawnie dobrać środki
zapewniające efektywne zaspokojenie potrzeb. Czas realizacji takiej usługi jest różny
w zależności od problemu i może obejmować jedno lub kilka spotkań, albo nawet cały
ich cykl. W ich trakcie doradca oraz klient wspólnie pracują nad znalezieniem
prawidłowego rozwiązania. Metodami, jakie stosuje się w tym zakresie są, np.: testy
psychologiczne, testy osobowości, wytrzymałości, wywiady, sprawdziany kompetencji,
ćwiczenia. Ich przedmiot oraz zakres są dobierane zawsze indywidualnie
do korzystającego z usługi, a wykonanie ćwiczeń, czy testów musi być dobrowolne.
Doradztwo indywidualne świadczone jest w różnych dziedzinach. Obejmuje poradnictwo
medyczne, zawodowe, finansowe, prawne. W zakres doradztwa indywidualnego
wchodzą też wszelki porady związane z kreowaniem wizerunku, doborem fryzury,
makijażu, stroju. Doradztwo musi być tak prowadzone, aby wzmocnić poczucie własnych
kompetencji u klienta, określić jego predyspozycje, możliwości, no i zawsze spełnić
oczekiwania związane z usługą w zakresie przedmiotu jej świadczenia, jak i komfortu
oraz profesjonalizmu obsługi,
b) doradztwo zbiorowe (grupowe) – prowadzone jest dla określonych grup osób, które są
zainteresowane określonym tematem, zagadnieniem, czy też rozwiązaniem podobnych
problemów. Zajęcia prowadzone są pod kierunkiem wykwalifikowanego doradcy,
trenera, który poprzez realizację określonego programu stymuluje grupę w działaniach
zmierzających do uzyskania przyjętych celów. Mają one formę warsztatów,
czyli obejmują zarówno pogadankę, jak i ćwiczenia, pracę własną, itp. Przedmiot zajęć
jest różny w zależności od potrzeb danej grupy lub jednostki zlecającej świadczenie
usług. Z doradztwa grupowego korzystają bowiem, np. szkoły, przedsiębiorstwa,
organizacje pozarządowe. Przeprowadzają one ankiety wśród osób, które mają zostać
objęte szkoleniem, w celu rozpoznania oczekiwań i potrzeb danego zespołu, grupy.
Po ich przeanalizowaniu ustalają, jakie zagadnienie mają charakter priorytetowy i z tego
zakresu jest organizowane szkolenie. Mogą to być jednak potrzeby samej firmy, która
ma określone zamierzenia w stosunku do swoich pracowników. Czas trwania usług
w ramach doradztwa grupowego uzależniony jest od przyjętego programu. Usługi te
mogą być realizowane w siedzibie podmiotu świadczącego usługi, w siedzibie
zleceniodawcy lub w innym miejscu ustalonym przez strony.

32
Doradztwo indywidualne i zbiorowe może dotyczyć też porad medycznych, w tym
dietetycznych. W zakresie indywidualnym polegać będzie na ustalaniu dla konkretnego
pacjenta diety w odniesieniu do wyników jego badań, zaleceń lekarskich i oczekiwań.
Natomiast w zakresie grupowym może wiązać się z profilaktyką i promocją zdrowia
dotyczącą zdrowego trybu życia i zapobieganiu chorobom.
1. Co to jest doradztwo?
2. Jakie są rodzaje doradztwa?
3. Czym charakteryzuje się doradztwo indywidualne?
4. Na czym polega doradztwo zbiorowe?
5. Jaka jest rola firm doradczych w zaspakajaniu potrzeb klienta?
6. Jakie metody i środki stosowane są w działalności doradczej?
7. Jaki jest cel działalności doradczej?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj listę pytań, które mogą być pomocne w rozpoznaniu potrzeb i oczekiwań
klienta, co do zakresu i rodzaju usługi.
1) znaleźć w Internecie lub literaturze przykłady obsługi pacjenta,
2) określić o co i w jaki sposób można zapytać pacjenta,
3) sformułować pytania,
− literatura dotycząca doradztwa,
Ćwiczenie 2
Przygotuj propozycję przeprowadzenia warsztatów dla przedszkolaków oraz uczniów
szkoły średniej, których celem będzie przedstawienie zasad zdrowego odżywiania.
1) wyszukać informacje w literaturze i Internecie na temat metod nauczania stosowanych
w przedszkolach i szkołach średnich,
2) wypisać dopuszczalne i skuteczne metody nauczania,
3) dobrać metody i środki do wieku osób, które będą korzystać z warsztatów,

33
4) określić cel główny i etapy jego osiągania,
5) przygotować treści ćwiczeń, z jakich należy skorzystać,
6) wskazać pomoce naukowe, jakie można wykorzystać,
− poradnik dla ucznia, literatura dotycząca planowania warsztatów (szkoleń),
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie doradztwa?  
2) określić cele doradztwa i usług doradczych?  
3) określić formy świadczenia usług doradczych?  
4) scharakteryzować poszczególne rodzaje doradztwa?  
5) wyjaśnić rolę usług doradczych w kształtowaniu i zaspokajaniu
potrzeb klienta?  
6) określić metody stosowane w poradnictwie indywidualnym?  
7) określić metody stosowane w poradnictwie grupowym?  
8) rozpoznać potrzeby i oczekiwania klienta, co do zakresu i rodzaju
usługi?  

34
4.8. Techniki ewidencji przychodów
Przychód to uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach
prowadzonej działalności gospodarczej. W świetle obowiązujących przepisów prawa
podatkowego oraz zasad rachunkowości rozróżnia się:
− przychody ze sprzedaży towarów lub usług – obejmują one wartość, którą stanowi suma
iloczynów ilości sprzedanych wyrobów, towarów, robót lub usług oraz właściwej
dla nich jednostkowej ceny sprzedaży,
− przychody finansowe – obejmują wartość uzyskaną ze sprzedaży papierów
wartościowych, dywidendy otrzymywane z tytułu posiadanych akcji, odsetki uzyskiwane
od lokat bankowych, obligacji, weksli.
− przychody operacyjne.
Przychód należy odróżnić od dochodu, bo dochód to przychody pomniejszone o koszty.
Z kolei dochód pomniejszony o podatek dochodowy to zysk:
PRZYCHÓD – KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU = DOCHÓD (zysk brutto),
DOCHÓD – PODATEK DOCHODOWY = ZYSK NETTO.
Rodzaj kosztów uzależniony jest od rodzaju i wielkości działalności gospodarczej.
Do podstawowych należą:
− składki na ubezpieczenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych,
− koszty prowadzenia księgowości przez biuro rachunkowe,
− zakup materiałów, surowców, towarów, narzędzi, itp.,
− opłaty za energię elektryczną, gaz, telefon,
− czynsz za wynajęcie lokalu,
− koszty promocji i reklamy,
− koszty użytkowania samochodu.
Jeżeli koszty przewyższą przychody to oznacza, że działalność przynosi straty. Dlatego
ważne jest przeprowadzenie ich kalkulacji.
Prowadzenie rejestru zmian zachodzących w zakresie przychodów nazywamy ewidencją
przychodów. Warunki oraz zasady jej prowadzenia określa ustawa o rachunkowości
i odpowiednie rozporządzenia ministerstwa finansów. Podstawą tej ewidencji jest księga
przychodów i rozchodów. Techniki jej prowadzenie są różne. Może ona być prowadzona
ręcznie, poprzez dokonywanie zapisów na specjalnych formularzach, gdzie w odpowiednie
kolumny oznaczające strony kont nanosi się dane o przychodzie lub rozchodzie. Są też
specjalne programy komputerowe, pozwalające na prowadzenie takiej księgi w wersji
elektronicznej z możliwością wydruku odpowiedniej strony z odpowiednimi operacjami.
Jeżeli zdecydujemy się na prowadzenie księgi za pomocą programu komputerowego,
księga będzie uznana za prowadzoną prawidłowo, jeżeli będziemy:
− posiadali pisemną instrukcję obsługi programu komputerowego,
− w taki sposób wykorzystywać program komputerowy, który zapewni bezzwłoczny wgląd
w treść dokonywanych zapisów oraz wydrukowanie wszystkich danych w porządku
chronologicznym, zgodnie z wzorem księgi,
− przechowywali zapisane dane na nośnikach informacji do czasu wydruku zawartych na
nich danych, w sposób chroniący przed zniszczeniem lub zniekształceniem tych danych
albo naruszeniem ustalonych zasad ich przetwarzania.

35
Na koniec każdego miesiąca w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe
rozliczenia z budżetem, lecz nie później niż do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc
poprzedni, mamy obowiązek sporządzenia wydruku zapisów dokonanych za dany miesiąc.
Wydruk powinien być zgodny z wzorem księgi określonym w załączniku nr 1 do
rozporządzenia Ministra Finansów w tym zakresie. Jeżeli program komputerowy nie
zapewnia wydrukowania księgi według wzoru określonego w załączniku nr 1 do
rozporządzenia, mamy obowiązek założenia księgi. Po zakończeniu miesiąca powinniśmy
sporządzić wydruk komputerowy zawierający podsumowanie zapisów za ten okres i wpisać
do odpowiednich kolumn księgi sumy miesięczne wynikające z tego wydruku.
Podstawą prowadzenia księgi przychodów i rozchodów jest podatek naliczany
od osiągniętego dochodu wg stawek 19%, 30% i 40% od nadwyżki. Rejestruje się (księguje)
wszystkie operacje finansowe, czyli zarówno przychody, jak i rozchody. Od przychodów
odejmuje się koszty i uzyskuje się podstawę opodatkowania. Od podstawy nalicza się
podatek, a od podatku odejmuje się składkę ZUS na ubezpieczenie zdrowotne. Ponieważ
odpowiedzialność za właściwe obliczenia w tym zakresie spada na przedsiębiorcę, a kary są
wysokie, zaleca się prowadzenie tej formy ewidencji przychodów przez biuro rachunkowe.
Ważne jest także przestrzeganie terminów, bo do dnia 20 każdego miesiąca należy zapłacić
podatek za poprzedni miesiąc. Szczegółowe zasady prowadzenia księgi reguluje
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.). Z kolei
to, jakie podmioty powinny prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną
dalej „księgą”, wymienione zostało w art. 24a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku
dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Obowiązek prowadzenia księgi ciąży przede wszystkim na wykonujących działalność
gospodarczą:
− osobach fizycznych,
− spółkach cywilnych osób fizycznych,
− spółkach jawnych osób fizycznych,
− spółkach partnerskich.
Jak stanowi § 10 rozporządzenia Ministra Finansów, księgę powinno się zakładać na
dzień 1 stycznia roku podatkowego lub na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej.
W przypadku, gdy jesteśmy obowiązani do prowadzenia ewidencji sprzedaży, również mamy
obowiązek założenia ewidencji sprzedaży na dzień 1 stycznia roku podatkowego lub na dzień
rozpoczęcia działalności gospodarczej. Na podatników został nałożony obowiązek
zawiadomienia w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego o prowadzeniu księgi
w ciągu 20 dni od dnia jej założenia. W praktyce często w urzędach przygotowane
są specjalne druki, na których składamy takie zawiadomienie. Jeżeli rozpoczynamy
działalność gospodarczą, zawiadomienie składamy wraz ze wszystkimi dokumentami, które
należy złożyć, aby zarejestrować działalność w urzędzie skarbowym, np. osoba fizyczna
rozpoczynająca działalność gospodarczą składa NIP-1 aktualizacyjny, VAT-R (jeżeli będzie
podatnikiem VAT) wraz z koniecznymi załącznikami, takimi jak: wpis do ewidencji
działalności gospodarczej, umowa o otwarcie rachunku bankowego, umowa najmu lokalu,
umowa o prowadzenie księgi, itd. Wszelkie zmiany związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej, np. zmiana formy opodatkowania, zmiana biura prowadzącego księgę
czy zmiana siedziby, powinny być zgłaszane do Urzędu Skarbowego na właściwych
formularzach aktualizacyjnych, np. NIP-1.

36
1. Co to jest przychód?
2. Jakie są rodzaje przychodów?
3. Jaka jest zależność między przychodem, dochodem a zyskiem?
4. Jakie jest znaczenia kosztów dla przychodów?
5. Co to jest ewidencja przychodów?
6. W jakiej formie może być prowadzona księga przychodów i rozchodów?
7. Jakie są wymogi dotyczące prowadzenia księgi komputerowo?
8. Jakie są podstawy prawne określające zasady prowadzenia księgi przychodów
i rozchodów?
9. Jakie obowiązki dla przedsiębiorcy wynikają z tej formy opodatkowania?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządź schemat (wraz z opisem) przedstawiający, w jaki sposób powstaje zysk
przedsiębiorcy oraz wskaż, kto i na jakich zasadach może uczestniczyć w jego podziale.
1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat zysku,
2) określić zależność między przychodem, kosztami, dochodem, podatkiem dochodowym,
a zyskiem,
3) wskazać zasady dzielenia zysku,
4) wskazać kryteria dzielenia zysku,
5) wskazać podmioty uczestniczące w podziale zysku,
6) sporządzić schemat,
− arkusze papieru,
Ćwiczenie 2
Określ zasady prowadzenia księgi przychodów i rozchodów w formie tradycyjnej
i komputerowej. Wskaż zalety i wady poszczególnych form oraz warunki ich stosowania.
1) wyszukać w Internecie i literaturze informacje na temat księgi przychodów i rozchodów,
2) zapoznać się z układem księgi w formie tradycyjnej,

37
3) zapoznać się z układem księgi w formie komputerowej,
4) dokonać prostych operacji księgowych w obu formach,
5) wskazać zalety i wady poszczególnych form,
6) określić warunki ich stosowania,
− akty prawne,
− księga przychodów i rozchodów,
− program komputerowy dotyczący działalności małych firm,
− arkusze papieru A4,
− arkusze papieru A1.
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcie ewidencji przychodów?  
2) zdefiniować pojęcie i źródła przychodów?  
3) określić istotę przychodów w kształtowaniu się zysku?  
4) rozróżnić formy prowadzenia ewidencji przychodów?  
5) wskazać zalety i wady tradycyjnej księgi przychodów i rozchodów?  
6) wskazać zalety i wady komputerowej księgi przychodów
i rozchodów?  
7) dobrać druki związane z rozliczeniem się z Urzędem Skarbowym
oraz prowadzeniem ewidencji przychodów i rozchodów?  
8) okreslić podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji
przychodów i rozchodów?  
9) wskazać podstawy prawne prowadzenia ewidencji przychodów
i rozchodów?  

38
4.9. Podstawy prawne regulujące obowiązki podatkowe małych
firm: karta podatkowa, podatek dochodowy, podatek
od towarów i usług
Przedsiębiorca obowiązany jest do płacenia podatków i rozliczania się z Urzędem
Skarbowym w zakresie wypracowanych dochodów. Podatki są to przymusowe, bezzwrotne
świadczenia pieniężne pobierane przez państwo od osób fizycznych i prawnych. Wybierając
formę opodatkowania należy uwzględnić, która forma jest dozwolona dla danego rodzaju
działalności oraz to, która jest najbardziej korzystna. Do najprostszych form opodatkowania
należy karta podatkowa i ryczałt.
Karta podatkowa ze względu na swoją uproszczoną formę dozwolona jest dla osób
prowadzących działalność gospodarczą o niewielkich rozmiarach (np. lekarz, dietetyk,
stomatolog, mających swoje prywatne gabinety). Wysokość podatku, jaki trzeba zapłacić
określona jest przez załącznik do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym
od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Załącznik ma formę tabeli i jest
zmieniany co roku, bo zależy od rodzaju działalności, liczby zatrudnianych pracowników
i liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność. Uzyskiwane
przychody rejestruje się w specjalnej książce, którą można nabyć w sklepach papierniczych,
a od comiesięcznej stawki podatku wynikającej z tabeli odejmuje się składki ZUS
na ubezpieczenie zdrowotne. Karta podatkowa z jednej strony jest zatem niezwykle prostą
i mało skomplikowaną formą opodatkowania. Z drugiej jednak strony jest niezwykle
sformalizowana. Ustawodawca wymaga bowiem od podatników płacących podatek w tej
formie określonego zachowania. Jeśli tak nie jest – następuje utrata uprawnienia
do korzystania z karty podatkowej. Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej
są obowiązani zawiadomić naczelnika Urzędu Skarbowego o zmianach, jakie zaszły
w stosunku do stanu faktycznego podanego w złożonym wniosku o zastosowanie
opodatkowania w formie karty podatkowej. Dotyczy to zmian, które powodują utratę
warunków do opodatkowania w formie karty podatkowej lub też mają wpływ na wysokość
podatku dochodowego w formie karty podatkowej. Będzie to dotyczyło w szczególności
zmian w stanie zatrudnienia, miejsca prowadzenia działalności, rodzaju i zakresu
prowadzonej działalności, liczby godzin przeznaczonych na wykonywanie wolnego zawodu
w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego oraz wolnego zawodu w zakresie usług dietetycznych
czy liczby godzin przeznaczonych na prowadzenie szkoleń. O zmianach tych podatnik
powinien powiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w
terminie siedmiu dni od dnia powstania okoliczności powodujących zmiany.
Ryczałt to uproszczona metoda naliczania podatku bez konieczności ustalania podstawy
wymiaru podatku. Wysokość podatku zależy od rodzaju prowadzonej działalności i może
wynosić 3%, 5,5%, 8,5%, 17% albo 20%. Przychody rejestrowane są w specjalnej księdze
„Ewidencja przychodów”. Od przychodu miesięcznego odejmuje się składkę ZUS
na ubezpieczenie społeczne. Różnica stanowi podstawę opodatkowania. Od tej podstawy
naliczamy podatek, a następnie od należnego podatku odejmujemy składkę ZUS
na ubezpieczenie zdrowotne. Wynik tego działania to ostateczna kwota podatku, którą należy
zapłacić. Limity dla wyboru tej formy opodatkowania nie są określone dla podmiotów
rozpoczynających działalność. Natomiast dla prowadzących działalność samodzielną
lub w formie spółki cywilnej, limit na rok 2008 został ustalony na poziomie równowartości
150 000 euro. Limity te wynikają z właściwego rozporządzenia Ministra Finansów
i są zmieniane co roku, z uwzględnieniem ogólnej sytuacji gospodarczej.

39
Podstawową formą podatku jest podatek dochodowy. Należy on do grupy podatków
bezpośrednich, czyli pobieranych bezpośrednio od dochodów poszczególnych osób lub zysku
firm. Podstawę opodatkowania stanowi dochód, czyli różnica między przychodami
a kosztami ich uzyskania. W przypadku osób fizycznych podstawą rozliczenia tego podatku
jest zeznanie podatkowe, czyli PIT, a stawki podatku wynoszą 19%, 30% i 40%, w zależności
od wypracowanego dochodu. Jest to podatek progresywny, bo jego wysokość wzrasta wraz
ze wzrostem osiąganego dochodu. Natomiast w przypadku osób prawnych podatek ten
rozliczany jest na formularzach CIT. Przedmiotem opodatkowania jest zysk osiągany przez
firmę. Starają się one zmniejszać ten zysk poprzez zwiększanie kosztów, jakie poniosły
w związku z wypracowaniem dochodu. Podatek CIT jest podatkiem liniowym, ponieważ
dla wszystkich podmiotów jest on ustalony na poziomie 19%.
Podatek VAT, czyli podatek od wartości dodanej, nazywany jest inaczej podatkiem
od dóbr i usług. Jest to podatek pośredni, czyli wliczony w cenę dobra lub usługi. Stawki
wynoszą 0%, 3%, 5%, 7% i 22%, przy czym ta ostania stawka jest stawką podstawową.
Stosowanie tego podatku oraz określenie jego wysokości w odniesieniu do poszczególnych
wyrobów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług,
uwzględniająca wymagania Unii Europejskiej w tym zakresie oraz stosowne rozporządzenia
Ministerstwa Finansów. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna
dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import
towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Podatnikami podatku od towarów i usług są:
− osoby prawne,
− jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej,
− osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel
czy też rezultaty takiej działalności.
Podmioty te muszą składać stosowne deklaracje w Urzędzie Skarbowym związane
z rozliczeniem się z tytułu tego podatku.
1. Co to jest podatek?
2. Czym się różni podatek pośredni od bezpośredniego?
3. Jakie zasady obowiązują przy prowadzeniu karty podatkowej?
4. Co to jest ryczałt?
5. Jaki podatek dochodowy płacą osoby fizyczne?
6. Jaki podatek dochodowy płacą osoby prawne?
7. Co to jest podatek VAT?
8. Jakie zasady są związane z płaceniem podatku VAT?

40
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wystaw odpowiednio fakturę VAT na zamówienie z gabinetu dietetycznego na zakup
środków chemicznych
1) wyszukać w literaturze i Internecie zasady wypełniania faktury VAT,
2) przygotować druk faktury VAT,
3) wyszukać stawki podatku VAT na określone artykuły,
4) obliczyć cenę netto i cenę brutto,
5) wypełnić fakturę zgodnie z instrukcją,
− literatura dotycząca obowiązków podatkowych,
− druki faktury VAT,
− wykaz stawek podatku VAT,
Ćwiczenie 2
Wybierz formę opodatkowania odpowiednią dla działalności w formie gabinetu
dietetycznego. Wybór uzasadnij.
1) wyszukać w literaturze i Internecie informacje na temat form opodatkowania,
2) wypisać zalety i wady form opodatkowania oraz warunki ich stosowania,
3) wybrać formę opodatkowania właściwą dla gabinetu dietetycznego,
4) sformułować argumenty uzasadniające wybór,

41
Ćwiczenie 3
Uzupełnij fragment zeznania podatkowego (przyjmij, że to Ty jako osoba fizyczna
składasz zeznanie podatkowe) wykorzystując następujące dane:
− osiągnięty przychód – 35 000 zł,
− koszty uzyskania dochodu – 4 000 zł,
− zaliczka na poczet podatku – 2 973 zł,
− składki na ubezpieczenie społeczne – 6 549 zł,
− składka na ubezpieczenie zdrowotne – 2 276 zł.
1) przygotować druk PIT - 37,
2) ustalić, jakie stopy podatkowe obowiązują w roku, którego dotyczy rozliczenie,
3) ustalić, jakie progi podatkowe obowiązują w roku, którego dotyczy rozliczenie,
4) określić przyczyny powstania tych barier,
5) wypełnić formularz zeznania podatkowego zgodnie z instrukcją,
− druki PIT – 37 wraz z instrukcją,
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić formy opodatkowania?  
2) rozróżnić ryczałt od karty podatkowej?  
3) określić cechy karty podatkowej?  
4) określić cechy ryczałtu?  
5) rozróżnić podatek bezpośredni i pośredni?  
6) określić podatki płacone przez przedsiębiorcę?  
7) dobrać formularz rozliczenia podatkowego?  
8) wypełnić formularz zeznania podatkowego?  
9) obliczyć wartość podatku VAT?  
10) wymienić stawki podatku VAT?  
11) wymienić przykłady dóbr i usług opodatkowanych podatkiem VAT?  
12) wskazać jakie obowiązki ma przedsiębiorca w zakresie rozliczania się
z podatku VAT ?  

42
4.10. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Ubezpieczenia społeczne to instrumenty polityki socjalnej państwa, których celem jest
zabezpieczenie ubezpieczonych, w tym pracowników i ich rodzin, przed konsekwencjami
zdarzeń losowych i innych zdarzeń powodujących utratę lub zmniejszenie dochodów.
Podmiotami w zakresie ubezpieczeń społecznych są:
a) ubezpieczeni – są to zarówno pracownicy, jak i osoby prowadzące działalność
gospodarczą na własny rachunek, zleceniobiorcy i inne osoby podlegające ubezpieczeniu.
Ubezpieczony to zawsze osoba fizyczna,
b) płatnicy składek – są to głównie pracodawcy i zleceniodawcy, ale mogą to być także
osoby, które opłacają składki wyłącznie za siebie. Płatnikiem mogą więc być osoby
fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej, zatrudniające
pracowników, np. spółki osobowe.
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym ubezpieczeń społecznych jest ustawa z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn.
zm.). Realizacją przepisów o ubezpieczeniach społecznych zajmuje się Zakład Ubezpieczeń
Społecznych (ZUS).
Ubezpieczenia społeczne dzielimy na:
6) ubezpieczenia emerytalne – w zamian za opłacaną składkę ubezpieczeni po osiągnięciu
określonego wieku (kobiety 60 lat, mężczyźni 65 lat) otrzymywać będą świadczenie
pieniężne nazywane emeryturą. Obecny system emerytalny obowiązuje od 1 stycznia
1999 roku i składa się z III filarów:
a) I filar – jest to zreformowany ZUS, a każdy zatrudniony musi w nim obowiązkowo
uczestniczyć,
b) II filar – tworzą go Otwarte Fundusze Emerytalne. Nie jest on obowiązkowy dla każdego,
a przynależność uzależniono od wieku danej osoby w dniu wejścia ustawy w życie,
czyli 1 stycznia 1999 roku. Zgodnie z przyjętymi założeniami przynależność do II filaru
przedstawia się następująco:
− osoby, które ukończyły 50 lat nie mogą należeć do II filaru, a ich emerytura jest
naliczana na dotychczasowych zasadach,
− osoby, które ukończyły lat 30, a nie ukończyły lat 50, mogą, ale nie muszą do niego
należeć,
− osoby, które nie ukończyły lat 30 muszą do tego filaru należeć.
c) III filar – ma on charakter dobrowolny, jest formą dodatkowego gromadzenia kapitału
i oszczędzania, a środki na nim zgromadzone podlegają dziedziczeniu,
7) ubezpieczenia rentowe – w zamian za opłacaną składkę ubezpieczeni w razie utraty
zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu otrzymują
świadczenie pieniężne, czyli rentę. Z funduszu rentowego wypłacane są:
− renty rodzinne,
− renty z tytułu niezdolności do pracy,
− renty szkoleniowe,
− zasiłki pogrzebowe,

43
8) ubezpieczenia chorobowe – składki z tego tytułu są przeznaczane na zasiłki pieniężne
na wypadek choroby i macierzyństwa. Z funduszu chorobowego wypłacane są:
− zasiłek chorobowy,
− zasiłek porodowy,
− zasiłek macierzyński,
− świadczenie rehabilitacyjne,
9) ubezpieczenia wypadkowe – w zamian za opłacaną składkę wypłacane są świadczenia
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Składki na poszczególne rodzaje ubezpieczeń oblicza się, jako iloczyn wymiaru składki i
stóp procentowych poszczególnych ubezpieczeń. Stopy te są określone w ustawie dla każdego
rodzaju ubezpieczeń osobno, ale są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych. Jedynym
wyjątkiem jest ubezpieczenie wypadkowe, bo jego wysokość zależy od ilości zatrudnionych
pracowników, poziomu zagrożeń zawodowych i skutków tych zagrożeń.
Podstawą wymiaru składki jest uzyskany przychód, określony jako suma wpływów
ze wszystkich źródeł podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób
fizycznych. W przypadku pracowników jest to kwota dochodów brutto uzyskiwanych przez
pracownika, obejmująca także nagrody i premie. Do obliczania składek, potrącania ich
i przekazywania do ZUS zobowiązani są płatnicy składek. Pracownik powinien otrzymać
od pracodawcy, co miesiąc dokument, jakim jest ZUS RMUA, a z ZUS raz w roku pisemną
informację o zgromadzonych na jego koncie środkach.
Ubezpieczenia zdrowotne tworzą system, który zapewnia ubezpieczonym i członkom
ich rodzin ochronę ich zdrowia z odprowadzanych przez nich składek. Do ubezpieczeń z tego
zakresu ma prawo każda osoba posiadająca obywatelstwo polskie i zamieszkująca
na terytorium Polski, która płaci składki, jak również członkowie jej rodziny. Podstawą
prawną w tym zakresie jest Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym
(Dz. U. z 1997, Nr 28, poz. 153 z późn. zmianami) oraz Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ubezpieczenie zdrowotne może mieć charakter obowiązkowy lub dobrowolny.
Obowiązkowo ubezpieczeniu temu podlegają osoby, które podlegają też ubezpieczeniu
społecznemu (np. pracownicy). Obowiązek ubezpieczenia wymaga spełnienia następujących
warunków:
− zgłoszenie osoby podlegającej temu obowiązkowi do Narodowego Funduszu Zdrowia
(NFZ),
− opłacenie w terminie i zgodnie z przepisami składki.
Spełnienie tych przesłanek powoduje, że ubezpieczeni mogą korzystać bezpłatnie
lub częściowo bezpłatnie z porad lekarskich, badań specjalistycznych i leczenia szpitalnego.
Dobrowolnie mogą ubezpieczyć się te osoby, które nie podlegają obowiązkowi
ubezpieczenia zdrowotnego. Ich lista określona jest w wymienionych ustawach. W ustawie
określa się też kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, a jej wysokość zleży od założeń
programowych rządu. Zawsze jednak płatnikami są:
a) pracodawcy – w przypadku pracowników,
b) zleceniodawcy – w przypadku zleceniobiorców i agentów,
c) przedsiębiorcy – opłacają składkę sami za siebie.
Płatnicy składek mają obowiązek odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne oraz składki na Fundusz Pracy i Gwarantowany Fundusz Świadczeń
Pracowniczych. To oni więc obliczają, rozliczają i przekazują odpowiednie kwoty do ZUS.
Podstawowe druki związane z odprowadzaniem składek na ubezpieczenia społeczne
i zdrowotne to:
1) ZUS ZUA i ZUS ZZA – służą do zgłoszenia rozpoczęcia działalności gospodarczej
i wynikającego z tego tytułu obowiązku odprowadzania składek,

Scalone dokumenty (43)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (15)

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

Similar to Scalone dokumenty (43)

Similar to Scalone dokumenty (43) (20)

More from gemix gemix

More from gemix gemix (14)

Scalone dokumenty (43)