nhuộm 7 , TT QTTB

1. 1

2. 2
NHẬN XÉT CỦA TỔNG GIÁM ĐỐC CÔNG TY DỆT MAY 7 – XÍ NGHIỆP NHUỘM
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Ngày tháng năm 2016
Chữ ký xác nhận.

3. 3
NHẬN XÉT CỦA PHÓ GIÁM ĐỐC CÔNG TY DỆT MAY 7 – XÍ NGHIỆP NHUỘM
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Ngày tháng năm 2016
Chữ ký xác nhận.

4. 4
NHẬN XÉT CỦA THẦY (CÔ) HƯỚNG DẪN
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Ngày tháng năm 2016
Chữ ký xác nhận

5. 5
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, chúng em xin được gửi lời tri ân sâu sắc đến toàn thể các thầy cô trường Đại
học Bách Khoa, đặc biệt là các thầy cô ở Bộ môn Quá trình & Thiết bị - khoa Kỹ thuật Hóa
học. Thầy cô là người lèo lái con đò tri thức, chuẩn bị cho chúng em hành trang để tiếp bước
trên con đường tương lai rộng mở. Với sự hướng dẫn tận tình của thầy Nguyễn Sĩ Xuân Ân
cùng sự hỗ trợ từ Bộ môn và nhà trường, chúng em đã hoàn thành tốt đợt thực tập này.
Chúng em cũng xin gửi đến công ty Dệt may 7- Xí nghiệp nhuộm lời cảm ơn chân thành
nhất. Cảm ơn quý công ty đã tạo điều kiện cho chúng em thực tập suốt thời gian vừa qua,
cừng với sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám đốc, các anh chị em nhân viên và công nhân
công ty. Chúng em vô cùng biết ơn!
Kiến thức sách vở trên ghế nhà trường tạo nên nền tảng vững chắc cho sinh viên
chúng em để từ đó tiếp tục phát triển. Thực tiễn kiểm chứng lý thuyết và còn cho ta vô vàn
điều hay mà sách vở không hề có. Đợt thực tập này là cơ hội cho chúng em tiếp cận với thực
tế, thoát ly khỏi những trang sách để khám phá, tìm tòi trong lĩnh vực sản xuất. Chúng em đã
học hỏi được rất nhiều điều từ mọi người: những kiến thức bổ ích chưa được học nơi giảng
đường, những kỹ năng sống và cơ hội được tiếp xúc và hiểu biết về môi trường làm việc
trong tương lai…
Chúng em đã cố gắng hoàn thành thật tốt bài báo cáo này, tuy nhiên, vẫn có những sai
sót không tránh khỏi. Rất mong nhận được những nhận xét và góp ý từ quý công ty và thầy
cô để chúng em hoàn thiện hơn những gì còn thiếu sót.
Một lần nữa, chúng em xin chân thành cảm ơn
Tp.HCM, ngày tháng năm 2016
NHÓM SINH VIÊN THỰC TẬP

6. 6
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN.............................................................................................................................5
MỤC LỤC ..................................................................................................................................6
DANH MỤC HÌNH ẢNH ..........................................................................................................8
DANH MỤC BẢNG ..................................................................................................................9
1 TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH MTV DỆT MAY 7 ..............................................10
1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty......................................................10
1.1.1 Quá trình hình thành ..........................................................................................11
1.1.2 Ngành nghề kinh doanh......................................................................................11
1.1.3 Quá trình phát triển............................................................................................12
1.2 Quy trình sản xuất tại công ty:.................................................................................13
1.2.1 Sơ đồ quy trình công nghệ của công ty: .............................................................13
1.2.2 Quy trình sản xuất xí nghiêp nhuộm-in ..............................................................14
1.2.3 Quy trình sản xuất ở xí nghiệp may:...................................................................15
1.3 Cơ cấu tổ chức và nhân sự của công ty:..................................................................16
Chức năng của từng bộ phận, phòng ban trong công ty:.................................................16
1.4 An toàn lao động và phòng cháy chữa cháy:...........................................................17
1.4.1 Các quy định về an toàn lao động (ATLĐ) và phòng cháy chữa cháy (PCCC):17
1.4.2 An toàn vệ sinh lao động: ...................................................................................17
1.4.3 Trang thiết bị:.....................................................................................................18
1.4.4 An toàn máy móc:...............................................................................................18
1.4.5 An toàn cháy nổ:.................................................................................................18
1.4.6 Phòng cháy chữa cháy trong xưởng:..................................................................18
1.5 Xử lý chất thải:..........................................................................................................19
1.5.1 Nước thải:...........................................................................................................19
1.5.2 Rác thải:..............................................................................................................20
1.5.3 Bụi, khí thải: .......................................................................................................20
2 DÂY CHUYỀN CÔNG NGHỆ........................................................................................21
2.1 Nguyên liệu vải..........................................................................................................21
2.1.1. Sợi PolyEster (PE)..................................................................................................21
2.1.2 Sợi Cotton...........................................................................................................22
2.1.3 Vải sợi pha..........................................................................................................23
2.2 Nguyên liệu nhuộm...................................................................................................23
2.2.1 Thuốc nhuộm phân tán:......................................................................................23
2.2.2 Thuốc nhuộm hoạt tính............................................................................................25
2.2.3 Thuốc nhuộm hoàn nguyên......................................................................................27
2.3 Các chất trợ nhuộm ..................................................................................................28

7. 7
2.4 Khả năng thay thế nguyên liệu.................................................................................28
2.4.1.Khả năng thay thế thuốc nhuộm cho vải cotton......................................................28
2.4.2.Khả năng thay thế thuốc nhuộm cho vải PE............................................................29
2.5 Năng lượng................................................................................................................29
2.5.1 Lò hơi..................................................................................................................29
2.5.2 Lò dầu.................................................................................................................29
2.5.3 Sơ đồ bố trí thiết bị.............................................................................................29
3 QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ............................................................................................30
3.1 Sơ đồ khối quy trình công nghệ ..............................................................................30
3.2 Những điểm khác nhau trong quy trình công nghệ đối với các loại sản phẩm ....31
4 MÁY – THIẾT BỊ ............................................................................................................32
4.1 Máy WINCH..............................................................................................................32
4.1.1 Cấu tạo................................................................................................................33
4.1.2 Nguyên lý và vận hành:......................................................................................34
4.1.3 Công dụng: .........................................................................................................35
4.1.4 Ưu điểm và hạn chế của máy: ............................................................................35
4.2 MÁY GIẶT – TẨY – NHUỘM JET:........................................................................35
4.2.1 Giới thiệu về máy Jet:.........................................................................................36
4.2.2 Thông số kĩ thuật của máy 1 thân DP-JX-1L:....................................................36
4.2.3 Cấu tạo của máy 1 thân DP-JX-1L: ...................................................................37
4.2.4 Nguyên tắc hoạt động cảu máy nhuộm 1 thân DP-JX-1L:.................................41
4.2.5 Ưu điểm và nhược điểm của máy một thân Jet:.................................................43
4.3 Máy định hình - hồ mềm và căng sấy ......................................................................44
4.3.1 Giới thiệu:...........................................................................................................44
4.3.2 Nguyên tắc hoạt động.........................................................................................48
4.3.3 Ưu điểm: .............................................................................................................48
4.3.4 Nhược điểm: .......................................................................................................48
4.4 Hệ thống gia nhiệt cho nhà máy..............................................................................49
4.4.1 Khái quát ............................................................................................................49
4.4.2 Các bộ phận cấu thành chính của hệ thống lò gia nhiệt ....................................50
4.4.3 Cấu tạo và chức năng của các thiết bị trong hệ thống lò gia nhiệt....................50
4.4.4 Sơ đồ hoạt động và nguyên lý hoạt động của lò gia nhiệt bằng dầu..................53
4.4.5 Chất tải nhiệt và nguyên liệu đốt sử dụng trong lò gia nhiệt .............................54
4.4.6 Uư điểm, nhược điểm của lò gia nhiệt................................................................55
5 SẢN PHẨM VÀ KINH TẾ CÔNG NGHIỆP.................................................................56
6 NHẬN XÉT VÀ Ý KIẾN ĐÓNG GÓP CỦA SINH VIÊN THỰC TẬP........................57

8. 8
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1-1: Logo công ty.................................................................................................10
Hình 4- 1: Máy WINCH...............................................................................................32
Hình 4-2: Sơ đồ nguyên lý máy Winch. .......................................................................33
Hình 4- 3: Bộ phận gia nhiệt.........................................................................................34
Hình 4-4 : Máy Jet ........................................................................................................35
Hình 4-5: Cấu tạo của máy 1 thân DP-JX-1L...............................................................37
Hình 4-6 : Thân máy Jet ...............................................................................................38
Hình 4-7: Trục guồng ...................................................................................................38
Hình 4-8: Cơ chế nước chảy trong họng JET...............................................................39
Hình 4-9: Bơm tần hoàn ...............................................................................................40
Hình 4-10: Hệ thống trao đổi nhiệt...............................................................................40
Hình 4- 11: Sơ đồ quy trình nhuộm cotton...................................................................42
Hình 4-12: Sơ đồ quy trình nhuộm PE.........................................................................42
Hình 4 -13: Qui trình xử lí nấu tẩy của Jet ...................................................................43
Hình 4-14: Tổng thể máy định hình – hồ mềm – căng sấy...........................................44
Hình 4- 15: Trục ép.......................................................................................................45
Hình 4- 16: Bánh đè vải Hình 4-17: Bánh xe chổi ..........................46
Hình 4-18: Đường ray có ghim.....................................................................................46
Hình 4-19: Buồng sấy vải.............................................................................................47
Hình 4-20 : Hệ thống lò hơi..........................................................................................50
Hình 4-21 : Hệ thống xử lý khí thải dùng chung cho lò dầu và lò hơi .........................51
Hình 4-22: Bơm cấp dầu tuần hoàn..............................................................................52
Hình 4-23: Sơ đồ hoạt động lò dầu..............................................................................53

9. 9
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1: Thiết bị bảo hộ lao động: ....................................................................................18
Bảng 2: Các thông số kỹ thuật của dầu tải nhiệt...............................................................54

10. 10
1 TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH MTV DỆT MAY 7
1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty
Tên tiếng Việt: CÔNG TY THNN MỘT THÀNH VIÊN DỆT MAY 7
Viết tắt: CÔNG TY DỆT MAY 7
Tên tiếng anh: DET MAY 7 ONE MEMBER LIMITED LIABILITY COMPANY
Viết tắt: DET MAY CO.LTD
Trụ sở giao dịch: 109A TRẦN VĂN DƯ, PHƯỜNG 13, QUẬN TÂN BÌNH- TPHCM
Điện thoại: (08) 3842.5372 - QS: (069) 662.037
Fax: (08) 3810.0489
Website: www.Detmay7.com
Email: Info@detmay7.com
Diện tích kinh doanh: 44.607 m2
Vốn điều lệ: 20.591.000.000 đồng
Vốn lưu động: 3.103.389.462 đồng
Hình thức doanh nghiệp: doanh nghiêjp nhà nước, đơn vị kinh tê-quốc phòng
Hạch toán độc lập, có tư cách pháp nhân, con dấu riêng để giao dịch
Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0300509782 do sở kế hoạch và đầu tư thành phố
HCM cấp ngày 08/12/2010 (đăng ký lần đầu trên cơ sở chuyển đổi từ doanh nghiệp nhà nước)
Hình 1-1: Logo công ty

11. 11
1.1.1 Quá trình hình thành
Tiền thân Công ty Dệt May 7 trước đây là Xí nghiệp P7 trực thuộc Cục Hậu cần/Quân
khu 7 được thành lập nhằm cải thiện đời sống cho cán bộ nhân viên và chiến sĩ trong
cơ quan, xí nghiệp được hình thành ngày 17/11/1987, cốn do cổ đông góp, hoạt động
theo chỉ thị 54/CTUB và quyết định 181/QĐ của tổ chức chính quyền TP.HCM
Với chủ trương xây dựng hoàn thiện ngành công nghiệp hậu cần nhằm dảm bảo một
số nhu cầu về quân trang cho quân đội, xây dựng lực lượng hậu cần tại chỗ trên địa
bàn chiến lược, kết hợp quốc phòng và kinh tế, ngày 27/07/1991, Bộ Quốc phòng ra
quyết định phê duyệt luận chứng đầu tư mở rộng nâng cấp xí nghiệp với tên gọi “ xí
nghiệp quân trang QK7” , tên thường dùng trong quân đội “ xí nghiệp nhuộm P7”
ngày 28/2/1992, bộ tổng tham mưu ra quyết định số 53/QĐ-TM thành lập xí nghiệp
nhuộm P7( tên thường gọi trong quân đội là xí nghiêp quân trang QK7) và ngày 28/02
đã trở thành ngày truyền thống của công ty
Sau gần một năm xây dựng cở sở hạ tầng, lắp đặt trang thiết bị, ngày 02/01/1993,
thượng tướng Nguyễn Trọng Xuyên- chủ nhiệm tổng cục hầu cần và trung ương Bùi
Thanh Vân – tư lệnh quân khu 7 đã cắt băng khánh thành đưa xí nghiệp chính thức
vào hoạt động
Theo tinh thần của nghị định 388/HĐBT ngày 30/11/1991 của hội đồng bộ trưởng,
ngày 27/07/1993 bộ trưởng bộ quốc phòng ra quyết định số 392/QĐQP nâng cấp xi
nghiệp lên thành doanh nghiệp nhà nước với mô hình là xí nghiệp quốc phòng làm
nhiệm vụ kinh tế, hạch toán độc lập với tư cách pháp nhân đầy đủ
Xí nghiệp được đổi tên từ Xí nghiệp Dệt Nhuộm P7 thành Công ty Dệt May 7 theo
thông báo số 1119/DMDN ngày 13/03/1996 của Chính phủ và quyết định số 493/QĐ
ngày 18/02/1996 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và hoạt động ổn định cho đến nay.
Công ty Dệt May 7 được đổi tên thành Công ty TNHH MTV Dệt May 7 theo Quyết
định số 2640/QĐ-BQP ngày 22/07/2010 của Bộ Quốc phòng và hoạt động chính thức
theo mô hình mới kể từ ngày 01/01/2011.
Trải qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, đến này, Dệt may 7 không chỉ là Doanh
nghiệp tiên phong cung cấp các sản phẩm dệt may cho lực lượng quốc phòng mà còn
cung cấp các sản phẩm may mặc có uy tín ra thị trường.
1.1.2 Ngành nghề kinh doanh
- Sản xuất sợi. Sản xuất dệt thoi. Hoàn thiện sản phẩm dệt.
- Sản xuất vải dệt kim, vải đan móc và vải không dệt khác
- Sản xuất hàng may sẵn. Sản xuất thảm, chăn đệm.
- Sản xuất các loại dây bện và lưới (không sản xuất tại trụ sở doanh nghiệp).
- Sản xuất sản phẩm từ da lông thú.
- Sản xuất trang phục dệt kim và đan móc.
- Sản xuất vali, túi xách và các loại tương tự. Sản xuất yên đệm. In ấn.
- Sản xuất các cấu kiện kim loại; Rèn, dập, ép và cán kim loại; Sản xuất sản phẩm khác
bằng kim loại chưa được phân vào đâu;
- Sửa chữa máy móc, thiết bị; Sản xuất, phân phối hơi nước, nước nóng, điều hòa không
khí và sản xuất nước đá;
- Khai thác, xử lý và cung cấp nước; Thoát nước và xử lý nước thải (không hoạt động
tại trụ sở doanh nghiệp).
- Bán buôn máy móc, thiết bị và phụ tùng máy khác.

12. 12
- Bán buôn nhiên liệu rắn, lỏng, khí và các sản phẩm liên quan (trừ khí dầu mỏ hóa lỏng
LPG).
- Bán buôn phế liệu, phế thải và các hàng hóa khác chưa được phân vào đâu (trừ buôn
bán phế liệu, phế thải, thuốc trừ sâu tại trụ sở).
- Bán lẻ vải, len, sợi, chỉ khâu và hàng dệt khác trong các cửa hàng chuyên doanh.
- Bán lẻ hàng dệt, may sẵn, giày dép lưu động hoặc tại chợ.
- Sản xuất may quân trang, quân phục cho QĐNVN.
- Tuy nhiên, sản phẩm chủ lực cũng là thế mạnh đưa Công ty Dệt May 7 có chỗ đứng
trên thị trường là các mặt hàng dệt may phục vụ Quân đội và tham gia thị trường trong
ngoài nước.
1.1.3 Quá trình phát triển
Công ty đã tồn tại và phát triển trên 20 năm(tiền thân công ty TNHHMTV dệt may 7
là xí nghiêp quân trang quân khu 7), từ khi mới thành lập với số tiền ít ỏi, máy móc cũ
kỹ, lạc hậu, nhân sự chỉ vài chục người, sản xuất chủ yếu là thủ công với các mặt hàng
vải còn đơn giản, năng suất thấp, trải qua quá trình hơn 20 năm xây dựng, trưởng
thành và tích lũy vốn dầu tư mở rộng sản xuất, đầu tư máy móc thiết bị hiện đại, đến
nay công ty đã có một cơ ngơi khang trang, máy óc thiết bị tương đối hiện đại, tích
luyc vốn với hàng 100 tỷ đồng, việc kinh doanh của công ty đạt hiệu quả cao, tốc độ
tăng trưởng từ 10%-20%/ năm, hàng năm đều hoàn thành tốt các chỉ tiêu kinh tế(
doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách nhà nước, nộp ngân sách quốc phòng hàng năm
đều đạt và vượt chỉ tiêu được giao) giải quyết việc làm cho gần 500 lao động và có thu
nhập ổn định
Công ty đã xây dựng được thương hiệu dệt may 7 trên thị trường trong và ngoài quân
đội, được đánh giá về mẫu mã và chất lượng với các mặt hàng quân phục như
gabaddine, tropical, xicro, vải bạt, các loại vải sản phậm tạp trang như kalicot, man
tuyn, áo lót dệt kim, tấm choàng, baloo, võng, bạt chống thấm nước….và các loại bạt
dã chiến, nhà bạt cứu sinh, giường sắt chiến sĩ, các mặt hàng quân phục sĩ quan, chiến
sĩ thường dùng, dã ngoại sản xuất quân phục cho quân đội hoàng gia campuchia theo
chỉ lệnh của bộ tư lệnh quân khu 7( chương trình giúp bạn Campuchia), các loại quần
áo bảo hộ lao động, dân quân tự vệ, dự bị động viên, cung cấp cho lực lượn dân quân
tự vệ trên 9 địa bàn tỉnh thành của quân khu và tập đoàn cao su Việt Nam-đơn vị kết
nghĩa với quân khu 7, quân khu 9, quân khu 5 và các laoij áo sơ mi, jacker xuất
khẩu…đặc biệt là các sản phẩm in loang cho bồ đội được in trên thiết bị máy in hiện
đại trục lưới quay do hà lan sản xuất với chất lượng cao, mẫu mã đẹp…
Thực hiện quá trình hội nhập kinh tế quốc tê, công ty đã xây dựng kế hoạch thực hiện
và được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn ISO 9001-2008 trong mọi mặt quản lí, điều
hành, tổ chức sản xuất kinh doanh của công ty

13. 13
1.2 Quy trình sản xuất tại công ty:
1.2.1 Sơ đồ quy trình công nghệ của công ty:
mua
dệt nhuộm in
Quy trình sản xuất ở xí nghiệp dệt
Sợi Vải thô Vải đã
nhuộm
Vải thành
phẩm
Sợi dọc
Sợi ngang
Suốt
Mắc
Kế
Dệt
Kiểu mộc
Bắt thước
Nhập kho

14. 14
1.2.2 Quy trình sản xuất xí nghiêp nhuộm-in
Chuẩn bị
vải mộc
Đốt lông-
định hình
Nấu tẩy
Nhuộm
Vải sau tẩy
Vắt li tâm
In
Sấy-hấp
gắn màu
Hồ
Sấy, định
hình
Bắt thước
Kiểm tra
Đóng kiện
Nhập kho

15. 15
1.2.3 Quy trình sản xuất ở xí nghiệp may:
Thiết kế
Ráp sơ đồ
Cắt
May
Nhóm chi tiết Nhóm trang trí Nhóm lắp
Cắt chỉ Khuy nútỦi
Sửa hàng Ủi sửa hàngKCS
KCS
Vệ sinh
Đóng gói

16. 16
1.3 Cơ cấu tổ chức và nhân sự của công ty:
Chức năng của từng bộ phận, phòng ban trong công ty:
 Chức năng của từng bộ phận:
- Giám đốc công ty: là người tổ chức và điều hành mọi hoạt động của công ty theo
chế độ một thủ trưởng, chịu trách nhiệm trước tư lệnh quân khu 7, bộ trưởng bộ
quốc phòng và nhà nước về con người, tài sản được giao, bảo toàn vốn của công
ty. Chỉ huy và lãnh đạo công ty theo quy định của pháp luật hiện hành, đảm bảo
an toàn tuyệt đối về mọi mặt, có trách nhiệm xây dựng, củng cố công ty ngày càng
ổn định và phát triển toàn diện.
- Phó giám đốc nội chính: làm tham mưu cho giám đốc về thực hiện công tác Đảng,
công tác chính trị, công tác đoàn thể toàn công ty, lãnh đạo trực tiếp phòng tổ
chức- hành chính.
- Phó giám đốc kĩ thuật: làm tham mưu cho giám đốc công ty điều hành các lĩnh
vực kĩ thuật- sản xuất của công ty, lãnh đạo trực tiếp phòng kĩ thuật- sản xuất.
 Chức năng của từng phòng ban:
- Phòng tổ chức hành chính: tham mưu giúp cho Đảng ủy, ban giám đốc về công
tác tổ chức bộ máy nhân sự, công tác cán bộ, công tác Đảng- công tác chính trị,
chế độ tiền lương, chính sách thi đua khen thưởng…, đảm bảo đúng pháp luật,
thực hiện tốt công tác văn thư bảo mật theo quy định, bảo vệ môi trường, phòng
cháy chữa cháy…toàn công ty.
- Phòng tài chính- kế toán: tổ chức hạch toán kế toán, tham mưu cho giám đốc về
công tác tài chính kế toán phục vụ cho sản xuất kinh doanh hàng năm của công
ty, quản lý tài sản, vật tư…tổ chức thực hiện nghĩa vụ thuế, giải quyết chính sách
cho CB-CNV và các khoản trích nộp theo quy định của nhà nước.

17. 17
- Phòng kĩ thuật- sản xuất: tham mưu giúp việc cho Đảng ủy, ban giám đốc về công
tác xây dựng định mức kinh tế- kĩ thuật, thiết bị, công nghệ. Cùng với các xí
nghiệp tổ chức sản xuất, sử dụng và bảo quản tài sản, máy móc thiết bị…theo
đúng mục đích. Chặt chẽ tiết kiệm, sản xuất cơ khí bảo trì…theo kế hoạch sản
xuất.
- Phòng kế hoạch- kinh doanh xuất- nhập khẩu: tham mưu giúp việc cho Đảng ủy,
giám đốc về sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng, quản lý xuất- nhập hàng hóa,
tổ chức kinh doanh theo ngành nghề cho phép, có hiệu quả, đúng pháp luật quy
định.
 Các bộ phận sản xuất:
- Xí nghiệp dệt: tổ chức sản xuất dệt, gia công các loại vải theo chỉ lệnh sản xuất của
giám đốc công ty giao trên cơ sở đảm bảo chất lượng, sản lượng và tiến độ kế
hoạch sản xuất.
- Xí nghiệp nhuộm- in: tổ chức sản xuất gia công các loại vải thuộc khâu nhuộm- in,
hoàn tất theo chỉ lệnh của giám đốc công ty giao.
- Xí nghiệp may: tổ chức may đo các loại quân trang và sản phẩm may mặc dân
dụng theo chỉ lệnh của giám đốc công ty giao, vừa đảm bảo năng suất lao động
cũng như tiến độ sản xuất hàng hóa, đồng thời đáp ứng được nhu cầu cung cấp đầy
đủ hàng hóa ra thị trường.
- Xí nghiệp cơ khí: đáp ứng được nhu cầu khi có sự cố máy móc xảy ra, đảm bảo
không gián đoạn trong sản xuất, tạo ra những sản phẩm đạt chất lượng cao.
1.4 An toàn lao động và phòng cháy chữa cháy:
1.4.1 Các quy định về an toàn lao động (ATLĐ) và phòng cháy chữa cháy (PCCC):
Theo điều luật lao động 95 và 96 người sử dụng lao động (NSDLĐ) có trách nhiệm
trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ lao động (BHLĐ), bảo đảm an toàn lao động, vệ sinh
an toàn, vệ sinh lao động (AT-VSLĐ) và cải thiện điều kiện lao động cho người lao động
(NLĐ).
Người sử dụng lao động xây mới hoặc cải tạo cơ sở sản xuất, sử dụng, lưu giữ, thiết
bị, các chất cố yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, vệ sinh lao động phải có luận
chứng về các biện pháp bảo đảm an toàn lao động, vệ sinh lao động đối với môi trường
làm việc của người lao động theo quy định của pháp luật.
1.4.2 An toàn vệ sinh lao động:
An toàn vệ sinh có nhiệm vụ nhắc nhở và hướng dẫn mọi người trong tổ chấp hành
nghiêm chỉnh các quy định về an toàn và vệ sinh trong sản xuất.
An toàn vệ sinh viên giám sát và thực hiện nội quy an toàn vệ sinh lao động, phá
hiện các trường hợp mất an toàn, hướng dẫn cho công nhân mới.
Doanh nghiệp quản lý hoạt động của mạng lưới an toàn vệ sinh.

18. 18
1.4.3 Trang thiết bị:
Bảng 1: Thiết bị bảo hộ lao động:
Loại công việc Loại phương tiện trang bị
Tẩy vải, giặt vải, nhuộm vải, in hoa vải Quần áo lao động phổ thông, mũi vải, gang
tay cao su, khẩu trang lọc bụi, ủng cao su, xà
phòng.
Xếp vải, cắt vải, là quần áo, điều khiển máy
may, máy thùa khuyết, đính cúc, vắt sổ.
Mũ vải, quần áo lao động phổ thông, khẩu
trang lọc bụi, giầy vải mỏng đi trong nhà, xà
phòng.
1.4.4 An toàn máy móc:
Định kỳ kiểm tra, tu sửa máy móc, thiết bị (MMTB), nhà xưởng, kho tàng theo
tiêu chuẩn AT-VSLĐ.
Có đủ các phương tiện che chắn các bộ phận dễ gây nguy hiểm của MMTB trong
doanh nghiệp.
Phải thực hiện ngay những biện pháp khắc phục hoặc phải ra lệnh ngừng hoạt
động tại nơi làm việc hoặc MMTB có nguy cơ gây TNLĐ, bệnh nghề nghiệp cho tới
khi nguy cơ được khắc phục.
1.4.5 An toàn cháy nổ:
Nội quy về phòng cháy chữa cháy (PCCC).
Lập phương án PCCC.
Mỗi năm doanh nghiệp phải phối hợp với cơ quan chức năng để tổ chức đào tạo
huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC, chạy thoát hiểm cho người lao động.
Nội quy an toàn về PCCC gồm các nội dung cơ bản sau: quy định việc quản lý, sử
dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, chất dễ cháy và thiết bị, dụng cụ có khả năng sinh lửa,
sinh nhiệt, quy định những hành vi cấm và những việc phải làm để ngăn chặn, phòng
ngừa cháy nổ, quy định việc bảo quản, sử dụng hệ thống, thiết bị, phương tiện
PCCC, quy định cụ thể những việc phải làm khi có cháy nổ xảy ra.
Các biển báo nguy hiểm và biển báo cấm được đặt ở vị trí dễ quan sát.
An toàn về điện nước khi chạy máy phải kiểm tra thiết bị trước.
Do làm việc trong môi trường hóa chất độc hải nên phải biết các yêu cầu an toàn
khi làm việc với các loại hóa chất này.
1.4.6 Phòng cháy chữa cháy trong xưởng:
- Trong công ty có rất nhiều bình chữa cháy và biển báo PCCC được đặt ở nơi dễ
quan sát.

19. 19
- Các thiết bị chữa cháy (bình co, bình bột…) phải được đặt nơi dễ thấy, dễ sử
dụng, dễ thao tác và luôn luôn duy trì ở trạng thái hoạt động tốt.
1.5 Xử lý chất thải:
1.5.1 Nước thải:
1.5.1.1 Nguồn nước thải:
Tất cả các nước thải của công ty đều qua khu xử lý nước thải, trong đó những nguồn
nước thải sinh hoạt không gây ô nhiễm, nhưng nước thải sau nhuộm-in lại ngược lại nó
gây ô nhiễm nghiêm trọng nếu không xử lý thì sẽ ảnh hưởng tới môi trường, con người.
Các nguồn nước thải chủ yếu chứa thuốc nhuộm không được vải hấp thu, một số chất
không tan tồn tại lơ lửng trong dung dịch, hồ trong quá trình hồ hoàn tất và trong công
nghiệp in-hoa, nước thải trong quá trình tẩy vải, giặt nóng-xả lạnh sau khi nhuộm.
1.5.1.2 Sơ đồ xử lý nước thải: Nước thải từ các
xí nghiệp
Lọc cơ học
Bể thu gom
Tháp giải nhiệt
Bể trung hòa
Xử lý hóa lý
Bể lắng hóa lý
Xử lý vi sinh
Bể lắng vi sinh
Bồn lọc áp lực
Nước sau
xử lý

20. 20
Giải thích sơ đồ:
Tất cả các nguồn nước thải từ các xí nghiệp trong công ty đều được dẫn theo đường ống và
lọc qua song chắn để loại bỏ các loại rác thải có kích thước lớn, sau đó chảy vào bể thu gom.
Lượng nước thải này vẫn chứa một lượng nhiệt tương đối lớn. Do đó trước khi xử lý cần
phải giải nhiệt trước để không bị ảnh hưởng đến quá trình xử lý và dễ đưa vào bể vi sinh (vì
nhiệt độ tồn tại của vi sinh nằm trong khoảng 30-450C). Trong tháp thực hiện trao đổi nhiệt
trực tiếp dùng không khí từ bên ngoài được quạt có công suất lớn khoảng 3,5kW.
Sau khi giải nhiệt, nước thải sẽ chảy vào bể trung hòa để điều chỉnh pH, khoảng 6-0, ta
dùng PAC 30% (một loại acid có tác dụng vừa trung hòa pH vừa tạo độ lắng tốt) để chỉnh pH
về gần mức quy định.
Sau đó cho nước thải sẽ được bơm qua bể xử lý hóa lý để keo tụ, cho thêm Ca(OH)2 dạng
dung dịch để tạo kết tủa các chất trong nước thải. Để tăng cường khả năng kết tủa người ta sử
dụng polymer để thực hiện keo tụ, polymer ta sử dung là polymer thuộc loại anion, lúc náy thì
tủa xuất hiện lớn hơn dễ kết tủa hơn.
Trong bể lắng hóa lý thì phần tủa được một tấm kim loại chắn ở trên, dung dịch sau keo tụ
chảy xuống bể vi sinh. Trong bể vi sinh này chứa vi sinh bùn hoạt tính và lượng nước này sẽ
tồn tại khoảng 5-10 giờ trong bể vi sinh, lượng nước thải sau xử lý vi sinh sẽ chảy theo dòng
chảy ra ngoài nên ta cần phải tăng thời gian lưu bằng cách làm các tấm chắn phía dưới đáy bể
để cho bùn vi sinh có thể lưu lại bể không theo dòng nước thải ra ngoài.
Nước thải sẽ được lắng ở bể lắng vi sinh trước khi được bơm lên bồn lọc áp lực, tạo đây sẽ
lọc sạch các cặn bẩn còn sót lại trong nước thải (đã qua xử lý).
Cuối cùng, nước được đưa ra môi trường là nước đã được lọc loại A hoặc B.
1.5.2 Rác thải:
Do môi trường sinh hoạt nên ngoài nước thải còn có các loại rác trong sinh hoạt hằng ngày
nếu không xử lý sẽ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, mọi người
không thể làm việc, mất tập trung khi đó dễ gây tai nạn, hiệu suất làm việc không cao, do đó
cần phải xử lý thật tốt. Công ty đã xử l1y rất tốt rác thải này và hằng ngày đều có xe chở rác
đến thu gom.
1.5.3 Bụi, khí thải:
Đã là khu công nghiệp, xí nghiệp thì không thể không có bụi và khí thải, công ty đã:
- Trồng nhiều cây xanh để giảm lượng bụi.
- Nâng cao các ống khói lớn.
Các sự cố thường gặp trong quá trình xử lý nước thải:
- Tắt đường ống dẫn vôi.
- Cánh khuấy bị kẹt.
- Van vào nước thải bị nghẹt vải.

21. 21
2 DÂY CHUYỀN CÔNG NGHỆ
2.1 Nguyên liệu vải
2.1.1. Sợi PolyEster (PE)
2.1.1.1 Cấu Tạo
PE là loại xơ sợi tổng hợp mạch dị thể, được sản xuất từ nguyên liệu ban đầu là hai
loại monomer: acid terephthalic và ethylen glycol.
Terephthalic acid: thu được từ quá trình tổng hợp benzen. Nhưng do acid terephthalic
khó hòa tan trong nhiều dung môi hữu cơ nên ngày nay người ta thường dùng dimethyl
terephthalate hoặc 1,4 bis hydroxy methyl cyclohexane.
Ethylen glycol: thu được từ quá trình tổng hợp ethylen, trên cơ sở oxy hóa ethylen
thành ethylen oxide.
CCOH2CH2CO
O
O
n
Poly ethylene
terephthalate
CCOH2CH2CO
O
O
n
H2CH2C*
CCOH2C
O
O
O H2C*
n
Poly 1-4 butylene
terephthalete
Poly 1-4 bis methylene
cyclohecxan terephthalate
Cấu trúc cơ bản của sợi polyester
2.1.1.2 Tính chất vật lý
- Khối lượng riêng: 1.38 g/cm3.
- Tính hút ẩm: là sợi nhiệt dẻo nên không hút ẩm.
- Tính nhăn: rất ít nhăn.
- Phát sinh tĩnh điện.
- Có độ bền cao, không giảm bền khi ướt, có khả năng đàn hồi và phục hồi lớn. Xơ
PE có cấu trúc chặt chẽ nên kém bền với ma sát.
2.1.1.3 Tính chất hóa học
- Ánh sáng: xơ sợi PE giảm bền dưới tác dụng của ánh sáng.
- Nhiệt độ: xơ sợi PE tương đối bền với nhiệt độ. Xơ sợi PE bị mất định hướng ở 2350C
và bị phá hủy hoàn toàn ở 2850C.
- Tác dụng của nước: sợi PE là sợi kỵ nước.
- Dưới tác dụng của acid: xơ sợi PE tương đối bền với acid loãng, nhưng kém bền ở
nồng độ cao.
- Dưới tác dụng của bazo: PE kém bền.

22. 22
- Tác dụng của dung môi: PE bền với các dung môi hữu cơ thông thường như: benzen,
aceton, rượu,…Nhưng nó không bền trong dung môi oxygen kiềm (ví dụ: nitro benzen).
- Tác dụng của chất khử và chất oxy hóa: các chất khử và oxy hóa không làm ảnh
hưởng đến xơ sợ PE.
- Tác dụng của vi sinh vật: PE không chịu ảnh hưởng của vi sinh vật.
2.1.2 Sợi Cotton
2.1.2.1 Cấu tạo
Công thức chung của sợi cotton: [C6H7O2(OH)3]n
CH2OH
CH2OH
H
HH
H
H
HO
O
O
OH
*
*
O
OH
O
CH2OH
CH2OH
H
HH
H
H
HO
O
OH
O
OH
O
Công thức cấu tạo của cellulose
Mạch phân tử của sợi được tạo thành từ các gốc glucose, các gốc này liên kết với nhau
bằng mối liên kết glucosid.
Các phân tử cellucose trong sợi cotton liên kết với nhau bằng lực tương tác Vander
Waals và liên kết hydro.
Thành phần hóa học của sợi bông:
- Cellulose: 94%
- Sáp bông: 0,6%
- Acid hữu cơ 0,8%
- Đường các loại 0,3%
- Pectin 0,9%
- Hợp chất chứa nitơ 1,3%
- Tro sau khi đốt 1,2%
- Những hợp chất chưa biết 0,9%
2.1.2.2 Tính chất vật lý
- Khối lượng riêng: 1.52 – 1.56 g/cm3.
- Ảnh hưởng nhiệt: Bị hóa vàng ở khoảng nhiệt độ 120oC và bị phá hủy ở 150oC.
- Tính hút ẩm: sợi cotton có độ hút ẩm cao và trương nở khi ngâm trong nước.
- Tính nhăn: dễ nhăn.
- Không phát sinh tĩnh điện.
- Có tính dẫn nhiệt trung bình.
- Có khả năng tăng bên trong trạng thái ẩm nhưng không bền với vi khuẩn và nấm mốc.

23. 23
- Khi đốt cháy xơ sợi thì có mùi khét giống như mùi giấy cháy và khi lấy ngọn lửa ra
khỏi xơ sơi thì xơ sợi vẫn tiếp tục cháy. Tro đen, mềm, bóp dễ vỡ.
2.1.2.3 Tính chất hóa học
- Ánh sáng: sợi cotton dễ bị lão hóa dưới tác dụng của ánh sáng có các tia tử ngoại và
oxy không khí, dẫn đến làm giảm tính chất cơ lý, giảm độ bền cơ học, giảm độ mềm mại…
- Nhiệt độ: sợi cotton không bền nhiệt, độ bền của sợi giảm ít hay nhiều phụ thuộc vào
nhiệt độ và thời gian tác động.
- Tác dụng của nước: xơ sợi cotton không tan trong nước mà chỉ bị trương. Dưới tác
dụng của hơi nước trong thời gian dài thì độ bền cơ học của xơ cellulose giảm do bị thủy
phân, đồng thời bị oxy hóa thành oxyt cellulose.
- Dung môi hữu cơ: sợi cotton không tan trong các dung môi thông thường như: alcol,
ester, benzen…Chỉ bị hòa tan trong [Cu(NH3)n](OH)2.
- Tác dụng của acid: xơ sợi cotton kém bền với acid, nhất là với acid vô cơ. Nhưng
trong ngành công nghiệp dệt, acid được sử dụng nhiều trong quá trình làm sạch, nhuộm…Vì
vậy, cần phải chú ý tới nồng độ và thời gian sử dụng. Ở nhiệt độ thấp, sợi cotton hòa tan vô
hạn trong H2SO4 đậm đặc.
- Tác dụng của kiềm: sợi cotton tương đối bền trong dung dịch kiềm ở nồng độ loãng,
nhưng ở nhiệt độ cao và có oxy không khí thì sợi cotton sẽ bị phân hủy. Nếu sử dụng kiềm
với nồng độ, thời gian và trong môi trường thích hợp sẽ làm tăng độ bóng mượt, làm cho sợi
xốp, bóng và mềm mại hơn.
- Tác dụng của chất oxy hóa: các chất oxy hóa như H2O2, NaCl…Với nồng độ đậm đặc
ở nhiệt độ cao có thể phá hủy cấu trúc sợi, làm giảm độ bền, độ ăn màu do tạo thành oxyt
cellulose.
- Tác dụng của chất khử: chất khử không ảnh hưởng nhiều đến xơ sợi.
- Tác dụng của vi sinh vật: nếu độ ẩm của xơ sợi vượt quá mức cho phép (78 – 80%) thì
vi sinh vật sẽ xâm nhập và phát triển, có thể phá hủy cấu trúc sợi.
2.1.3 Vải sợi pha.
Vải sợi pha phổ biến nhất là vải sợi pha PE/cotton. Tỉnh lệ pha trộn thông thường là 65 – 67%
sợi PE và từ 33-35% cotton hay visco hay lanh.
2.2 Nguyên liệu nhuộm
2.2.1 Thuốc nhuộm phân tán:
Trong công nghiệp có một số xơ nhân tạo và xơ tổng hợp rất ít hút ẩm, rất khó thấm
ướt, người ta gọi chúng là xơ ghét nước như: xơ acetate, triacetate, PA, PES,
polyacrylonitrin.v v… Vì vậy những xơ này hầu như không bắt màu bằng những thuốc
nhuộm hòa tan trong nước vẫn dùng để nhộm cotton và các xơ ưa nước khác. Để nhuộm
những xơ ưa ghét nước này người ta phải dùng một loại thuốc nhuộm riêng gọi là thuốc
nhuộm phân tán.

24. 24
Mặc dù tên gọi khác nhau, nhưng tất cả các thuốc nhuộm phân tán đều có đặc điểm
chung là độ hòa tan trong nước của chúng rất nhỏ (không quá 0.1mg/l), chúng được nghiền đến
độ mịn rất cao (0.1-0.2µm) và được hòa vào dung dịch ở dạng huyền phù phân tán cao, ở dạng
này khi nhuộm chúng sẽ bắt vào xơ. Tuy không hòa tan trong nước nhưng cấu tạo hóa học của
thuốc nhuộm phân tán có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng bắt màu vào xơ của chúng, vì thế
cùng một thuốc nhuộm phân tán nhưng nó sẽ bắt màu vào xơ này tốt hơn xơ kia và cho độ bền
màu cũng như ánh màu khác nhau. Khi sử dụng chúng cần phải chú ý lời chỉ dẫn và phải thí
nghiệm lại. Một thuốc nhuộm phân tán tốt cần có độ bền màu với ánh sáng, gia công ướt và bền
màu với thăng hoa cao.
Đặc điểm thứ hai của thuốc nhuộm phân tán là chúng có phân tử nhỏ, cũng vì thế nên
chúng mới có khả năng khuyếch tán vào những xơ ghét nước và có cấu trúc chặt chẽ.
Cơ chế và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nhuộm
Mặc dù thuốc nhuộm phân tán đã được sản xuất và sử dụng phổ biến nhưng cho đến
nay vẫn chưa thật rõ thực chất của mối liên kết giữa thuốn nhuộm và xơ. Đến nay vẫn còn
tồn tại hai loại ý kiến giải thích về cơ chế nhuộm các xơ tổng hợp bằng thuốc nhuộm phân
tán.
Một số tác giả cho rằng các hạt thuốc nhuộm phân tán tuy không tan trong nước nhưng
do phân tử nhỏ và ở dạng phân tán cao nên có khả năng khuếch tán vào các mao quản tuy
hẹp của xơ kể cả những xơ có cấu trúc chặt chẽ. Sau khi đã vào xơ rồi thì nó được giữ lại
nhờ lực VanderWaals và lực liên kết hidro giống như các lớp thuốc nhuộm khác.
Loại ý kiến thứ hai cho rằng: trong dung dịch nhuộm, khi các hạt thuốc nhuộm phân
tán không tan trong nước tiếp xúc với các xơ ghét nước thì không xảy ra quá trình khuếch
tán thuốc nhuộm và các mao quản của xơ, mà xảy ra quá trình hòa tan, xơ trong trường hợp
này coi như dung dịch rắn nó hòa tan các hạt thuốc nhuộm không tan trong nước. Hiện
tượng này giống như trường hợp dung môi hữu cơ hay trong các ester của acetic acid.
Quá trình nhuộm xơ tổng hợp bằng thuốc nhuộm phân tán phụ thuộc vào nhiều yếu tố
nhưng quan trọng hơn cả là cấu trúc xơ, kích thước của phân tử thuốc nhuộm và nhiệt độ
nhuộm.
Những xơ có mật độ phân tử càng cao, cấu trúc càng chặt chẽ và tỉ lệ các thành phần
tinh thể càng lớn thì càng khó nhuộm bằng thuốc nhuộm phân tán, càng yêu cầu điều kiện
nhuộm phức tạp hơn. Ngược lại, những xơ nào tuy ghét nước nhưng có phần vô định hình
nhiều hơn, nghĩa là xốp hơn thì càng dễ nhuộm hơn, còn về kích thước hạt thuốc nhuộm thì
cũng vì lí do không hòa tan trong nước nên thuốc nhuộm phân tán càng có kích thước nhỏ
và ở trạng thái phân tán càng cao thì chúng càng dễ khuếch tán vào xơ.
Các loại thuốc nhuộm phân tán sử dụng trong công ty:
Hiện nay, các loại thuốc nhuộm phân tán công ty đang sử dụng là:
- Yellow C4G
- Yellow W-6GS
- Yellow SERL
- Rifalon. Trg SGL
- Terasil Yellow LF

25. 25
- Form Yellow RDE
- Me. Yellow SER
- Dia Red FB
- Me Red SEGL
- Te Red LF
- Diamix Red SG
- Me Blue SERL
- Te Blue LF
- Diamix Navy S2G
- Rifalon Blue ACE
- Me Orange SGF
- Me Black FSFB
- Terasil Violet BL01
- Me Scarlet S2R
- Blue S2G
Việc lựa chọn thuốc nhuộm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: khả năng công nghệ tại
nơi sản xuất, xơ sợi, tiêu chuẩn độ bền màu, tùy theo yêu cầu của khách hàng…
2.2.2 Thuốc nhuộm hoạt tính
Các mặt hàng thuốc nhuộm hoạt tính ngày nay được sản xuất rất đa dạng, bao gồm
những thuốc nhuộm hoạt tính để nhuộm cotton, hoạt tính phân tán để nhuộm xơ polyamid và
hoạt tính phức kim loại để nhuộm len, tơ tằm. Thuốc nhuộm hoạt tính được sử dụng nhanh
và rộng rãi trong công nghiệp dệt nhuộm như vậy là do chúng có những tính chất ưu việt
dưới đây:
- Có độ bền màu cao với gia công ướt ngang với độ bền màu của thuốc nhuộm hoạt
tính.
- Có màu tươi không kém thuốc nhuộm acid và bazo.
- Giá thành rẻ và kỹ thuật nhuộm đơn giản.
Tất cả thuốc nhuộm hoạt tính được sản xuất trên thế giới hiện nay có thể chia làm 13
nhóm theo cấu tạo hóa học, song tất cả chúng đều có thể viết dưới dạng công thức tổng quát
S-F-T-X
Ở đây:
S – nhóm cho thuốc nhuộm tính tan, thường là nhóm SO3Na
F – là phần mang màu của thuốc nhuộm, nó quyết định màu của thuốc nhuộm

26. 26
T – là gốc mang nhóm phản ứng
X – là nhóm phản ứng
Khi nhuộm theo phương pháp gián đoạn, quá trình nhuộm được tiến hành làm hai
bước. Ở bước đầu, vải được nhuộm trong môi trường trung hòa, dung dịch chỉ chứa thuốc
nhuộm và chất điện ly giống như thuốc nhuộm trực tiếp. Do ái lực của thuốc nhuộm hoạt
tính với xơ cellulose nhỏ hơn nhiều so với ái lực của thuốc nhuộm trực tiếp, nên ở bước một
thuốc nhuộm được phân bố rất đều trên xơ. Cũng vì lý do đó nên nồng độ chất điện ly trong
máng nhuộm phải lấy tới 30 g/l. Ở bước hai, người ta thêm kiềm vào máng nhuộm, thường
là Na2CO3. Tuy trong bước một thuốc nhuộm được phân tán đều trên xơ nhưng chúng chỉ
được giữ trên xơ bằng lực liên kết VanderWaals và lực liên kết hydro. Chỉ trong bước hai
thuốc nhuộm mới được cố định trên sơ bằng mối liên kết hóa học như đã trình bày ở trên.
Chia quá trình nhuộm ra làm hai bước như vậy không những để đạt được độ bền màu
cao mà còn giảm lượng thuốc nhuộm bị thủy phân. Nhờ thêm kiềm vào dung dịch sau khi
đại bộ phận thuốc nhuộm đã được xơ hấp phụ, nên tốc độ thủy phân của thuốc nhuộm nằm
trên xơ sẽ xãy ra chậm hơn nhiều so với khi nó còn nằm trong dung dịch.
Khi nhuộm thuốc nhuộm hoạt tính theo phương pháp liên tục, có thể thực hiện theo
phương pháp 1 máng và 2 máng (hay còn gọi là 1 pha và 2 pha). Khi nhuộm theo phương
pháp 1 máng thì dung dịch nhuộm chứa đồng thời thuốc nhuộm và tác nhân kiềm cũng như
các phụ kiện khác. Còn trong trường hợp thứ 2 thì thuốc nhuộm được đưa vào 1 máng riêng,
kiềm và hóa chất khác đưa vào một máng riêng, để tránh thuốc nhuộm bị thủy phân khi có
mặt kiềm. Dù nhuộm theo phương pháp nào thì sau khi ngấm ép và sấy khô vải cũng cần
được hấp trong môi trường hơi bão hòa để tạo điều kiện cho thuốc nhuộm thực hiện liên kết
hóa học với xơ.
Khuyết điểm của phương pháp nhuộm 2 máng là thuốc nhuộm dễ chuyển chỗ trong
quá trình sấy trung gian trước khi ngấm dung dịch kiềm làm cho màu khó đều. Để ngăn
ngừa hiện tượng này người ta đưa thêm keo thích hợp vào dung dịch nhuộm. Ngoài ra còn
đưa thêm muối ăn vào máng chứa kiềm để ngăn ngừa thuốc nhuộm chuyển từ vải ra dung
dịch.
Các loại thuốc nhuộm hoạt tính công ty đang sử dụng:
Hiện nay, các loại thuốc nhuộm hoạt tính công ty đang sử dụng là:
 Nhuộm hoạt tính ở 80oC:
- Solacion Yellow HE4R
- Solacion Blue HEGN
- Solacion Red HE4G
- Solacion Navy HERN
- Solacion Trg Blue HA
 Nhuộm hoạt tính ở 60oC:
- Rifalix Red 3BN
- Rifalix Red GD
- Rifalix Yellow 4GL
- Rifalix Yellow 3RN
- Megafix Red 3ER

27. 27
- Megafix Black BLK
- Megafix Navy EBN
- Megafix Blue 3EB
- Novacron Yellow FN2R
- Novacron Blue FNR
- Levafix Yellow CA
- Novacron Brill Blue FNG
- Megafix Red EBR
- Covazol Red 3BSN
- Covazol Yellow 3BSN
- Covazol Navy BF
- Covazol Blue KN-RXN
- Covazol Black WNN
- Rifalix Orange 2RN
- Covazol Trg Blue EDG
2.2.3 Thuốc nhuộm hoàn nguyên.
Thuốc nhuộm hoàn nguyên là những hợp chất màu hữu cơ không hòa tan trong nước, tuy có
cấu tạo hóa học và màu sắc khác nhau nhưng chúng có chung một tính chất, đó là tất cả đều
chứa các nhóm xeton trong phân tử và có dạng tổng quát là: R=C=O. Khi bị khử dạng không
tan này sẽ chuyểng về dạng lâycô axit, nó chưa tan trong nước nhưng tan trong kiềm và
chuyển thành dạng lâycô bazơ. Do có ái lực lớn với xơ và hòa tan trong nước nên nó hấp phụ
rất mạnh vào xơ xenlulo, mặt khác nó lại dễ bị thủy phân và oxi hóa về dạng không tan ban
đầu. Toàn bộ quá trình này được trình bày như sau:
lâycô acid lâycô bazơ.
Do có ái lực với xơ xenlulo nên hợp chất lâycô bazơ bắt mạnh vào xơ, sau đó khi rửa bớt
kiềm thì lại dễ bị thủy phân về dạng không lâycô axit và oxi hóa bằng oxi của không khí về
dạng không tan nguyên thủy.
Tính chất:Thuốc nhuộm có đủ màu,màu tươi ánh, có độ bền màu cao với gia công ướt với ánh
sáng và khí quyển; chỉ có độ bền màu với ma sát là không cao lắm. Chúng có độ bền màu cao
với nhiều chỉ tiêu một mặt do khi nằm trên xơ ở dạng không hoà tan, mặt khác do phân tử của
chúng nhiều nhân thơm nên có khả năng phát sinh các lực liên kết mạnh.
Thuốc nhuộm hoàn nguyên được dùng chủ yếu để nhuộm các chế phẩm từ xơ xenlulo hoặc
thành phần xenlulo trong các loại vải pha. Chúng không được dùng để nhuộm cho len và tơ
tằm vì quá trình nhuộm phải tiến hành trong môi trường kiềm, những loại xơ này sẽ bị phá
huỷ. Một số ít thuốc nhuộm hoàn nguyên cũng được dùng như thuốc nhuộm phân tán ( dạng

28. 28
không tan đã nghiền mịn) để nhuộm xơ tổng hợp hoặc làm pigment in hoa.Qui trính công
nghệ khó, phức tạp, khó đều màu, để đạt được độ đồng đều cao phải khống chế nhiều thông
số kỹ thuật
2.3 Các chất trợ nhuộm
- NaOH: phân hủy các tạp chất của xơ sợi như hydratcacbon,… và xà phòng hóa các
acid béo bám trên vải.
- Hydrogen peoxyt (H2O2): được sử dụng để tẩy trắng xơ sợi vì sau khi tẩy vải có độ
trắng cao, đồng thời ít phân hủy xơ sợi.
- Clear NP: đây là chất hoạt động bề mặt không ion, có tác dụng tẩy các chất dầu bám
trên bề mặt xơ sợi.
- Texport – DA9: là chất bôi trơn giúp cho xơ trong quá trình nhuộm không bị gãy mặt.
- Tanapol DL 506: là chất trợ giúp cho quá trình nhuộm vải PE được đều màu hơn.
- Tanapol 083: là chất trợ giúp cho quá trình nhuộm sợi PE được đều màu hơn.
- Acid acetic: đóng vai trò là chất trung hòa xơ sợi sau quá trình nấu tẩy, và cũng là chất
tạo môi trường acid để nhuộm cho vải PE. Đồng thời nó cũng là chất dùng trong công đoạn
cắt lông.
- Na2SO4: là chất điện ly giúp cho thuốc nhuộm dễ gắn màu lên bề mặt xơ, ngoài ra nó
còn tạo môi trường trung tính trong quá trình nhuộm.
- Na2CO3: là chất đệm pH, tạo môi trường kiềm giúp thuốc nhuộm tạo liên kết hóa học
với sơ xợi.
- Fix 300L: dùng để cầm màu cho vải cotton.
- Enzyme acid Biotouch C37: là chất cắt lông.
- Level DRL: chất làm đều màu cotton.
2.4 Khả năng thay thế nguyên liệu
2.4.1.Khả năng thay thế thuốc nhuộm cho vải cotton.
Để nhuộm cho vải cotton, ngoài thuốc nhuộm hoạt tính, chúng ta còn có thể sử dụng
các loại thuốc nhuộm khác như thuốc nhuộm bazơ, thuốc nhuộm trực tiếp, thuốc nhuộm hoàn
nguyên. Tuy nhiên, công ty sử dụng thuốc nhuộm hoạt tính vì nó có nhiều ưu điểm hơn các
loại thuốc nhuộm khác.
Thuốc nhuộm trực tiếp: có khả năng tự bắt màu, công nghệ nhuộm đơn giản nhưng
khả năng bền màu ánh sáng và giặt thấp.
Thuốc nhuộm bazơ: có đủ gam màu, màu tươi, thuần sắc, cường độ màu mạnh, nhưng
rất kém bền với ánh sáng và giặt. Mặt khác, ái lực của thuốc nhuộm bazơ với xơ cellulose rất
thấp, nên trong quá trình sử dụng phải cầm màu, nhưng khi cầm màu thì độ tươi sẽ giảm.
Thuốc nhuộm hoàn nguyên: có đủ gam màu, màu tươi, có độ bền màu cao nhưng có
độ ma sát không cao, công nghệ nhuộm phức tạp, giá thành cao.

29. 29
2.4.2.Khả năng thay thế thuốc nhuộm cho vải PE
Để nhuộm cho vải PE, ngoài thuốc nhuộm phân tán, chúng ta còn có thể sử dụng
thuốc nhuộm pigment.
Thuốc nhuộm pigment: có khả năng nhuộm màu cao, bền màu, có khả năng phối trộn
với các loại pigment khác với bất kỳ tỉ lệ nào để mở rộng gam màu. Tuy nhiên, nó không bền
màu với ma sát và làm cho vải bị cứng.
2.5 Năng lượng
Nhà máy sử dụng hệ thống gia nhiệt bằng lò đốt tạo hơi và lò đốt dầu để cung cấp nhiệt cho
các thiết bị sử dụng nhiệt năng như: máy định hình sấy căng vải, máy nhuộm Jet, Winch..
Ngoài ra, trong các thiết bị như máy đốt lông thì nhà máy sử dụng khí gas là nguồn cung cấp
năng lượng, tuy nhiên nguồn năng lượng chính mà nhà máy sử dụng cho toàn bộ quá trình sản
xuất là hơi nước và dầu tải nhiệt được cung cấp từ lò đốt.
2.5.1 Lò hơi
Lò hơi nhiệt đốt trấu là lò đốt công nghiệp trong đó xảy ra quá trình đốt cháy nhiên liệu, nhiệt
lượng tỏa ra trong quá trình cháy sẽ truyền cho nước trong lò để biến nước thành hơi. Hơi
nước bão hòa sẽ đi theo đường ống dẫn hơi đến các thiết bị sử dụng hơi nước để ga nhiệt như
máy nhuộm Jet, máy nhuộm Winch…
2.5.2 Lò dầu
Lò dầu nhiệt đốt trấu là loại lò công nghiệp sử dụng trấu đê làm nhiên liệu đốt, dầu dẫn nhiệt
làm vật tải nhiệt, tận dụng bơm dầu tuần hoàn cưỡng bức trong môi trường chất lỏng, sau khi
đưa nhiệt năng đến các thiết bị cần cấp nhiệt sẽ quay trở về và được gia nhiệt lại.
Thông số kỹ thuật của lò dầu
Công suất: 8 triệu kcal/h
Áp suất làm việc cho phép: 10 bar
Nhiệt độ cao nhất cho phép của chất tải nhiệt : 300 oC
2.5.3 Sơ đồ bố trí thiết bị

30. 30
3 QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ
3.1 Sơ đồ khối quy trình công nghệ
Quy trình công nghệ nhuộm vải Tropical:
Vải mộc
Kiểm tra, phân loại
Định hình
Nấu tẩy
Nhuộm PE
Nhuộm cotton
Hoàn tất
KCS thàng phẩm
Sản phẩm
T= 1800C
NaOH, H2O2, Vetanol
Trợ chất, màu
Sấy In
Trợ chất, màu
T= 1700C, hồ mềm
Trợ chất, màu
Na2CO3
Na2SO4
T= 60-800C

31. 31
3.2 Những điểm khác nhau trong quy trình công nghệ đối với các loại sản phẩm .
Cotton PES Vải pha cotton và PES
Thành
phần
Từ sợi bông. Là một loại sợi tổng hợp với thành
phần cấu tạo đặc trưng là ethylene
(nguồn gốc từ dầu mỏ).
Có bốn dạng sợi polyester cơ bản là
sợi filament, xơ, sợi thô, và fiberfill.
Sợi pha cotton và
polyester
Tính
chất
Là loại sợi thiên nhiên có khả
năng hút/ thấm nước rất cao .
Có khuynh hướng dính bẩn và
dính dầu mỡ, dù vậy có thể giặt
sạch được.
Thân thiện với da người (không
làm ngứa) và không tạo ra các
nguy cơ dị ứng => sợi bông trở
thành nguyên liệu quan trọng
trong ngành dệt may.
Không hòa tan trong nước, khi
ẩm hoặc ướt sẽ dẻo dai hơn khi
khô ráo.
Bền đối với chất kềm, nhưng
không bền đối với acid và có thể
bị vi sinh vật phân hủy.
Khả năng chịu được mối mọt và
các côn trùng khác rất cao.
Dễ cháy nhưng có thể nấu trong
nước sôi để tiệt trùng
Không hút ẩm, nhưng hấp thụ dầu =>
chống nước,chống bụi và chống
cháy.
Khả năng hấp thụ thấp của Polyester
giúp nó tự chống lại các vết bẩn một
cách tự nhiên.
Vải Polyester không bị co khi giặt,
chống nhăn và chống kéo dãn.
Dễ dàng được nhuộm màu và không
bị hủy hoại bởi nấm mốc.
Là vật liệu cách nhiệt hiệu quả.
Nhẹ, độ bền cao, giá
thành rẻ, có độ bền riêng
và các đặc trưng co giãn
cao, bền vững với môi
trường. Khi tái chế ở một
nhiệt độ và áp suất nhất
định thuận lợi cho quá
trình sản xuất.
Thuốc
nhuộm
Thuốc nhuộm hoạt tính :
Với các tên gọi thương phẩm
khác nhau như: M-Procion, H-
Procion (Hoecht), Drimaren
(Sandoz), Levafix (Bayer),
Racton (Geigy), Remasol
(Hoecht),Diacton (Nhật)….Ở
Liên Xô (Nga) thì được sản xuất
với tên gọi là Activnui (hoạt
tính).
Là những hợp chất màu mà
trong phân tử của chúng có chứa
các nhóm nguyên tử có thể thực
hiện mối liên kết cộng hóa trị
với vật liệu nói chung nhờ vậy
mà có độ bền màu cao.
 Ưu điểm: Có gam màu rộng,
màu tươi và thuần sắc,có độ
Thuốc nhuộm phân tán:
Với các tên gọi khác nhau:
DisPESrse (LX), Ferone (sandoz),
Synthen(Ba Lan), Ostaket (Tiệp
Khắc),Fantagen (CHDC Đức),
DisPESrsol (ICI),Palamil (BASF),
Resolin (Bayer), Terasil (Ciba-
Geigy), Samaron (Hoechst),Cibacet
(Ciba)..vv..
Đặc điểm chung là độ hòa tan trong
nước rất nhỏ (không quá 0.1mg/l),
chúng được nghiền đến độ mịn rất
cao (0.1-0.2µm) và được hòa vào
dung dịch ở dạng huyền phù phân tán
cao, ở dạng này khi nhuộm chúng sẽ
bắt vào xơ.
Tuy không hòa tan trong nước nhưng
cấu tạo hóa học của thuốc nhuộm
Thuốc nhuộm phân tán
dung để nhuộm PES
Thuốc nhuộm hoạt tính
dung để nhuộm cellulose.

32. 32
4 MÁY – THIẾT BỊ
4.1 Máy WINCH
Hình 4- 1: Máy WINCH
Thiết bị nhuộm Winch là một thiết bị khá đơn giản được sử dụng phổ biến trong quá
trình nhuộm vải
bền cao với gia công ướt, dễ
làm sạch nước thải, giá thành
vừa phải.
 Nhược điểm: khó giặt sạch
phần thuốc nhuộm bị thủy
phân, tốn nhiều hóa chất, độ
bền màu với ánh sang không
cao nhất là màu đỏ và màu
cam.
phân tán có ảnh hưởng rất lớn đến
khả năng bắt màu vào xơ của chúng,
vì thế cùng một thuốc nhuộm phân
tán nhưng nó sẽ bắt màu vào xơ này
tốt hơn xơ kia và cho độ bền màu
cũng như ánh màu khác nhau.
Đơn
công
nghệ
Na2CO3 :20g/L dd (tạo môi
trường)
Na2SO4 : 50g/L dd (chất dẫn)
1ml màu / 1g vải
1g màu / 100 ml nước
Thuốc nhuộm (%)
Chất đều màu PES
Acid tạo môi trường CH3COOH
pH = 4,5 - 5
Nhiệt độ 60-80 o
C 130 o
C
Giặt nóng Giặt lạnh

33. 33
4.1.1 Cấu tạo
Ngoài ra còn có:
Thiết bị trao đổi nhiệt ống chùm được đặt ở sau máy dùng để cấp nhiệt. Hệ
thống bơm, van xả, hệ thống ống cấp và thoát nước, bộ điều khiển…
- Phần máng nhuộm được chế tạo bằng thép không gỉ là bể chứa thuốc nhuộm hoặc
hóa chất như acid hoặc kiềm, chất oxy hóa, các chất tẩy rửa.
Máng nhuộn được chia làm hai phần nhờ vách ngăn đục lỗ. Phần thể tích lớn dùng
chứa vải và dung dịch nhuộm. Phần thể tích nhỏ dùng đưa dung dịch thuốc nhuộm,
hóa chất, nước và hơi nước trực tiếp vào máng.Nhờ cấu tạo như vậy mà khi nhuộm
hóa chất sẽ phân bố đều trong máng và giữa các lớp vải.
- Cửa máy được làm bằng thủy tinh để tiện quan sát trong máy lúc vận hành.
- Phía bên ngoài máy có kết nối với thiết bị trao đổi nhiệt ống lồng ống với chất tải
nhiệt là hơi nước đi ngoài ống, dung dịch nhuộm đi trong ống.
2
3
5
6
1
4
1: Máng chứa dung dịch.
2: Guồng dẫn.
3: Trục phân riêng.
4: Ngăn pha chế thuốc
nhuộm.
5: Ống hơi gián tiếp.
6: Mái che.
Hình 4-2: Sơ đồ nguyên lý máy Winch.

34. 34
Hình 4- 3: Bộ phận gia nhiệt.
- Phần guồng dẫn giúp đưa vải vào trong ống dẫn vải để đi đến máng chứa thuốc
nhuộm không bị xoắn. Ngay đầu họng hút dẫn vải người ta có đặt một cái bơm đẩy
nước giúp đẩy vải đi vào trong ống dẫn vải.
4.1.2 Nguyên lý và vận hành:
Máy hoạt động ở nhiệt độ tối đa là 95-98oC.,sử dụng với dung tỉ cao (1:20 – 1:40)
Hoạt động dựa trên nguyên lý hàng chuyển động và dung dịch đứng yên.
- Trong quá trình hoạt động, dây vải được đưa vào máy và 2 đầu dây được may lại với
nhau tạo nên 1 vòng liên tục.
- Vải được đưa vào theo dạng dây vải nhờ lực đẩy của nước, các dây vải phải có chiều
dài bằng nhau. Phần trên của sợi vải chay qua hai guồng dẫn(trục winch) ở phía trên
bồn nhuộm đi đến miệng ống dẫn vải ở đó nhờ có bơm đẩy nước làm vải chuyển động
và bị hút vào trong ống dẫn vải đi đến buồng chứa vải
- Tại buồng chứa có bộ phận gạt vải nên vải khi ra khỏi ống dẫn vải sẽ được gặt qua lại
xếp thành đường gợn sóng trong buồng chứa như vậy vải sẽ không bị rối. Giữa buồng
chứa sẽ có vách ngăn để ngăn hai cuộn vải đi vào từ hai của không bị cuốn vào nhau.
Người ta đưa vào một miệng (cửa) là một cuộn vải dài từ 500-1000m tùy vào công
suất máy ,loại vải khác nhau.
- Trục winch được truyền động và điều khiển tốc độ chuyển động của sợi dây, và mức
độ xếp nếp tại nơi mà sợi dây được tích trữ bên dưới và phía sau trục winch. Sợi dây
vải được giữ trên trục winch bởi lực ma sát và trọng lượng của bản thân nó. Phủ trục
winch với bằng polypropylene hay polyester giúp làm gia tăng độ ma sát.

35. 35
- Tốc độ nhuộm một phần được điều khiển bằng tốc độ tuần hoàn của sợi dây vải và
thường gia tăng với sự gia tăng của tốc độ trục winch. Trục winch thường chạy khá
nhanh nhưng cũng không nên quá nhanh để gây ra sự phá hủy vải hay làm tăng độ
giãn của nó.
- Máy có thể thiết kế dạng kéo sâu hoặc kéo nông phù hợp với từng dạng vải khác nhau.
- Dung dịch nhuộm hoặc các chất tẩy rửa được gia nhiệt bên ngoài gián tiếp bằng hơi
nước thông qua thiết bị trao đổi nhiệt ống chùm.
4.1.3 Công dụng:
Thông thường máy winch thường được sử dụng nhuộm các loại vải ít chịu lực căng
kéo hoặc vải ở dạng dây xoắn nhưng trong xí nghiệp dệt nhuộm người ta sử dụng để
vào các mục đích:
- Dùng để nhuộm các loại vải có thể nhuộm cotton và nhuộm hoàn nguyên ở 60oC
- Dùng trong công đoạn giặt vải trước và sau quá trình nhuộm vải.
- Phù hợp cho các loại vải giặt từ rũ hồ để làm mềm vải.
4.1.4 Ưu điểm và hạn chế của máy:
Ưu điểm:
- Cấu trúc và cách vận hành đơn giản.
- Thực hiện được nhiều chức năng,
- Hàng hóa được nhuộm bằng máy winch sạch sẽ.
Hạn chế:
- Tốn nhiều nước
- Không nhuộm được ở nhiệt độ, áp suất cao
- Vải dễ bị cuốn vào nhau gây kẹt vải
- Thời gian nhuộm nhiều hơn so với các máy nhuộm khác
- Hoạt động hàng loạt nhuộm cần cắt, may, mở ra những sợi vải, bốc dỡ hàng cho rất
nhiều cho từng hàng vải.
4.2 MÁY GIẶT – TẨY – NHUỘM JET:
Hình 4-4 : Máy Jet

36. 36
4.2.1 Giới thiệu về máy Jet:
- Máy giặt – tẩy – nhuộm JET một thân DP-JX-1L, với công suất hoạt động: 120 – 180
kg/mẻ.
- Máy nhuộm gián đoạn cao áp là loại máy nhuộm theo phương pháp gián đoạn dùng để
thư giãn, giảm trọng.
- Thích hợp cho các loại vải dệt sợi từ sợi tổng hợp và sợi pha (T/C, T/R, T/W…), trọng
lượng từ nhẹ (50g/phút) đến nặng (500g/phút), như các loại vải mật độ cao, độ se cao
(taffeta, tricot, micro fiber,…)
- Thiết bị không có sức kéo căng và lưu lượng vận chuyển lớn.
- Loại thiết bị nhuộm kín, hoạt động theo nguyên lý: vải và dung dịch cùng chuyển
động.
- Vì là máy nhuộm cao áp nên thường được nhuộm với phẩm nhuộm phân tán ở nhiệt
độ cao và áp suất cao. Tuy nhiên cũng có thể nhuộm các loại phẩm nhuộm khác như
hoạt tính, acid, và phẩm CD (cation).
4.2.2 Thông số kĩ thuật của máy 1 thân DP-JX-1L:
- Nhiệt độ tối đa: 1400C.
- Áp suất tối đa: 5Kg/cm2.
- Công suất nhuộm: 120 – 180 Kg
- Công suất bơm: 15KW
- Tốc độ vải: 300-500m/phút.
- Tốc độ gia nhiệt: <50C/phút.
- Tốc độ hạ nhiệt: <30C/phút.
- Dung tỉ: 1:5,5 – 9.

37. 37
4.2.3 Cấu tạo của máy 1 thân DP-JX-1L:
Hình 4-5: Cấu tạo của máy 1 thân DP-JX-1L
4.2.3.1 Thân máy:
Được làm bằng inox, hình trụ, đặt nằm song song với mặt đất. Đầu ống dẫn vải là họng
Jet, phía trước có nắp đậy là cửa ra vào vải, có nắp kính để quan sát hàng vải trong suốt
quá trình tẩy nhuộm. Thùng được chế tạo bằng inox nhằm chống sự ăn mòn trong quá
trình tẩy nhuộm hàng vải trong môi trường acid, kiềm, khử, oxy hóa. Thân máy chịu áp
lực cao và chia thành 3 ngăn theo chiều ngang. Mỗi khoang đều có chứa dung dịch nhuộm
vải ở phía dưới và ống dẫn vải tuần hoàn ở phía trên. Để đảm bảo cho các dây vải được
nhuộm như nhau, vách ngăn giữa các khoang máy đều đục lỗ. Ngoài ra còn có bộ phận
đáy giả, có tác dụng giữ vải trong thân máy mà không bị cuốn theo nước khi xả nước.

38. 38
Hình 4-6 : Thân máy Jet
4.2.3.2 Trục guồng:
Có tác dụng trong việc tải và thường xuyên đổi được vị trí các nếp gấp nên tránh được
việc tạo nếp gấp chết ở một điểm cố định, nếu đang chạy mà ngưng luân chuyển do
dồn hàng hay kẹt hàng thì còi báo động vang lên và bơm sẽ tự động dừng lại chờ
người công nhân đến xử lý. Trục guồng có chiều ngang với bề rộng của thùng nhuộm
được chuyển động nhờ mô-tơ đặt ngoài thùng nhuộm, với hệ thống bánh nhông dây
xích. Guồng có thể chạy xuôi chạy ngược tùy theo người điều chỉnh.
Hình 4-7: Trục guồng
Tốc độ guồng được điều chỉnh theo áp lực ở họng jet theo nguyên tắc lượng vải cấp vào phải
bằng lượng vải đi ra khỏi họng trong một đơn vị thời gian. Trong thân máy, bên dưới guồng
có một vòng tròn khoan nhiều lỗ nhỏ, nối với van ngược. Cơ cấu này làm nhiệm vụ gỡ rối.
Nếu ở họng jet hay ở guồng vải bị rối thì người ta khóa van thuận (bơm dung dịch vào họng)

39. 39
và mở van ngược, khi này dòng chất lỏng sẽ kéo vải trở lại thân máy. Cơ cấu này còn có tác
dụng giảm bớt tốc độ vải vào họng khi điều chỉnh hoạt động của máy.
4.2.3.3 Họng Jet:
Được xem là bộ phận chính của máy Jet. Là bộ phận quan trọng của máy nhuộm gián đoạn
cao áp. Khi cho vải vào dưới tác dụng của bơm áp lực tuần hoàn ta sẽ hút vải chạy vào trong
máy qua họng Jet.
Ngoài ra trong họng Jet còn có chén để tạo thêm áp lực nước cho vải qua nhờ các lỗ chén. Có
hai loại chén là chén lỗ và chén tầng tùy theo yêu cầu công nghệ, tùy theo loại vải mà sử dụng
chén tầng hay chén lỗ. Thường người ta sử dụng chén lỗ cho các loại vải dày ít bị dạt chân
chim và dùng chén tầng cho các loại vải mỏng, dễ bị dạt, vì tuy lượng nước trong chén tầng
nhiều hơn chén lỗ nhưng khi vào chén tầng thì dưới sức hút của nước vải sẽ được đi thẳng
xuyên suốt trong máy, còn chén lỗ thì có lỗ xung quanh nên nó sẽ tạo ra một lực xoáy ở ngay
giữa tâm vì thế dễ làm cho vải dễ bị dạt, về cấu tạo thì chén lỗ gồm có 2 phần: phần đế và
phần miệng chén, còn chén tầng thì cũng có phần đế và tầng riêng phần tầng thì có 2 loại : có
gờ và tầng không gờ.
Có nhiều dạng họng jet phù hợp cho từng loại vật liệu dệt (nặng, trung bình, nhẹ). Dạng hình
học của mặt cắt ngang họng jet có thể tròn, oval hoặc hình chữ nhật có chỉnh cong bốn góc.
Trên một máy jet, có thể nhuộm được các loại vải nặng nhẹ, dệt thoi, dệt kim, dệt kim đan
dọc. Khi thay đổi mặt hàng nặng nhẹ, chỉ cần thay đổi cỡ họng jet. Khi lựa chọn kích thước
họng jet và áp lực phun của họng jet không phù hợp sẽ dẫn đến rối vải, gây loang màu.
Chức năng của họng jet là tạo ra dòng chảy có tốc độ cao một mặt để đẩy vải chuyển động,
mặt khác khi thay đổi áp lực từ nơi tiết diện họng nhỏ đến vành phễu có tiết diện lớn hơn, vải
sẽ được gỡ các nếp nhăn vừa mới tạo thành ở mỗi vòng chuyển động.
Hình 4-8: Cơ chế nước chảy trong họng JET

40. 40
4.2.3.4 Bơm tuần hoàn:
Đây là loại bơm ly tâm có nhiệm vụ hút dung dịch hóa chất, thuốc nhuộm hay nước để
đưa vào máy. Bơm còn có nhiệm vụ luân chuyển dung dịch trong thùng, tạo áp lực cho
họng Jet kéo hàng vải đi. Ngoài ra bơm còn duy trì ổn định sự phân bố đều nhiệt độ và
dung dịch trong máy.
Hình 4-9: Bơm tần hoàn
4.2.3.5 Hệ thống trao đổi nhiệt
Là một thiết bị ống chùm dùng để đun nóng hay làm nguội dung dịch hóa chất thuốc
nhuộm đi một cách gián tiếp, nhờ bơm tuần hoàn dung dịch vào trong ống, còn bên ngoài
là hơi nước nóng hay lạnh làm nguội, hơi nóng sẽ được cung cấp từ hệ thống lò hơi, còn
hơi lạnh được cấp từ nguồn nước lạnh lấy từ bên ngoài. Hệ thống này có vòng tăng cứng
hay bộ phận cấp bù phần kim loại bị giãn nở ở nhiệt độ cao và co lại khi nhiệt độ thấp.
Hình 4-10: Hệ thống trao đổi nhiệt

41. 41
Để thường xuyên tách các đầu xơ sợi và tạp chất khỏi dung dịch nhuộm, vừa bảo vệ cánh của
máy bơm, vừa tránh tắc dòng và đảm bảo cho vải được xử lý đều, trước khi dung dịch đi vào
các ống trao đổi nhiệt nó được bơm qua hệ thống lưới lọc để tách tạp chất cơ học. Cứ sau mỗi
mẻ nhuộm hay nấu tẩy cần vệ sinh lưới lọc một lần.
4.2.3.6 Van điều chỉnh áp lực trong họng Jet:
Được lắp đặt với đường ống đẩy của bơm trước khi dung dịch đi vào hệ thống trao đổi nhiệt.
Van này được dùng để điều chỉnh lưu lượng bơm, áp lực tốc độ, lưu lượng phải điều chỉnh
cho phù hợp và đúng theo yêu cầu công nghệ để hàng vải chạy đều, không bị kẹt vải hay bị
xếp ly. Trên thùng nhuộm 3 van điều chỉnh sức căng hàng vải, tùy theo trọng lượng của mỗi
loại hàng.
4.2.3.7 Van nén và xả khí:
Khi máy hoạt động thì áp suất sẽ được cấp vào máy ở nhiệt độ khoảng 80˚C, khi đó bộ phận
nén khí sẽ hoạt động liên tục và khi kết thúc một quy trình nhiệt độ được hạ xuống thì bộ
phận xả khí sẽ tự động xả áp ra từ từ để giảm áp suất trong máy.
4.2.3.8 Thùng thay hóa chất, thùng nhuộm:
Thùng được làm bằng inox, hình trụ tròn cao 0,5-0,8m, đường kính 0,4-0,6m, bên trong thùng
có một cánh khuấy hoặc áp lực nước làm hóa chất trộn đều và hòa tan, phía bên trong miệng
thùng có hệ thống ống nước tròn nằm ôm lấy miệng thùng, người ta gọi là ống nước phụ,
ngoài ra còn có một đường ống nước phía dưới dẫn trực tiếp vào thùng và chảy mạnh vào ống
nước phụ. ở bên trong thùng còn có 1 bộ phận giải nhiệt. Đáy thùng có một lưới lọc, một van
xả đáy và một mô tơ. Công dụng của lưới lọc này là giữ lại bụi, hóa chất, thuốc nhuộm không
tan. Ở bên trong thùng người ta có đặt một ống hơi trực tiếp với mục đích đun nóng làm cho
hóa chất thuốc nhuộm dễ hòa tan. Phía dưới thùng có một ống dẫn để hóa chất thuốc nhuộm
đi vào bơm và dưới tác dụng của bơm sẽ đưa hóa chất thuốc nhuộm vào trong máy đồng thời
trộn đều dung dịch.
4.2.3.9 Tủ điều khiển chương trình:
Chứa hệ thống nút điều khiển. Có màn hình điện tử giúp ta theo dõi quá trình cài đặt.
Chú ý: khi ra hàng cần phải xem áp suất có hạ xuống hết chưa. Tuyệt đối không được mở nắp
máy khi còn áp suất vì rất nguy hiểm có thể gây nổ.
4.2.4 Nguyên tắc hoạt động cảu máy nhuộm 1 thân DP-JX-1L:
4.2.4.1 Nguyên tắc giặt – nhuộm:
Cấp nước vào buồng từ đáy buồng lên đến khi đạt dung tích “chuẩn” (4000 lít).
Vải được đưa vào thân máy nhờ lực hút từ máy bơm và lực nước được xả từ trên đầu thiết bị,
qua họng Jet theo đường ống dẫn vải đi dọc bên trên thân thiết bị và di chuyển vào buồng (cố
định trên đáy giả). Sau khi đạt đủ kích thước – khối lượng vải cần, công nhân nối hai đầu vải
với nhau bằng máy may công nghiệp. Vải được giặt nóng ở nhiệt độ thích hợp theo từng loại
vải (Vải PE~1300 C, vải cotton~60-900C) với mục đích gạt bớt lượng màu in dư, hay loại bỏ
những chất bẩn còn vướng trên vải sau khi dệt. Quá trình giặt nóng diễn ra 1 lần rồi hạ nhiệt
độ về còn 400C.
- Đối với giặt vải sau in – hấp: đến bước này thì xả nước và thu hồi sản phẩm.

42. 42
- Đối với nhuộm: Người vận hành xả lượng dung dịch giặt bên trong rồi cấp nước lại,
gia nhiệt lại và đưa hóa chất nhuộm vào thùng đựng hóa chất (15 phút/thùng). Tùy
từng loại vải mà thời điềm đưa hóa chất vào khác nhau, ví dụ: vải PE sau khi gia nhiệt
lên đạt 600C mới cấp hóa chất nhuộm vào, đối với vải cotton thì có thể đưa hóa chất
vào ngay sau khi đưa vải vào. Và cũng từng loại vải mà thời gian nhuộm khác nhau,
vải càng dày thời gian nhuộm sẽ càng lâu và khoảng nhiệt độ gia nhiệt và giữ màu
cũng khác nhau phụ thuộc vào chất liệu vải. Hạ nhiệt độ xuống 800C; cắt mẫu đi kiểm
tra, nếu đạt thì tiến hành đi giặt xả sạch. Hoàn tất khâu nhuộm.
Hình 4- 11: Sơ đồ quy trình nhuộm cotton
Hình 4-12: Sơ đồ quy trình nhuộm PE
4.2.4.2 Nguyên tắc giặt – tẩy:
Bước đầu của giặt giống như giặt – nhuộm.

43. 43
Sau đó
Hình 4 -13: Qui trình xử lí nấu tẩy của Jet
• Cấp hóa chất vào thiết bị
• Chạy lạnh 10-15 phút để hóa chất tan đều
• Gia nhiệt theo quy trình trên 1.50 C/phút, giữ 60 min
• Hạ nhiệt độ xuống 800C. Cắt mẫu đi kiểm tra, nếu đạt thì tiến hành đi giặt xả sạch
• Tiến hành giặt nóng trong 15 phút.
• Trung hòa bằng CH3COOH từ 10-15 phút để trung hòa lượng kiềm dư còn bám trong
xớ sợi và trong thiết bị
• Giặt nóng ở 80 độ C trong 10 phút để loại bỏ hoàn toàn các tạp chất có trong các chất
xơ và các hóa chất còn lại trong quá trình nấu tẩy
• Giặt xả sạch vải.
Lưu ý: Theo quy định của công ty, các máy hoạt động 24/6, một ngày nghỉ cuối tuần sẽ thực
hiện công đoạn nấu máy để vệ sinh, cũng như kiểm tra sửa chữa hư hỏng trong suốt quá trình
vận hành. Công đoạn nấu máy rất cấn thiết và quan trọng, nguyên tắc hoạt động tương tự như
giặt – nhuộm nhưng không đưa vải vào mà chỉ đưa hóa chất vào.
4.2.5 Ưu điểm và nhược điểm của máy một thân Jet:
4.2.5.1 Ưu điểm:
- Nhuộm nhanh với dung tỉ thấp (1:5,5 –9) dẫn đến giảm chi phí vận hành và lượng
nước sử dụng.

44. 44
- Không có sức căng và lưu lượng vận chuyển lớn giúp cho việc nhuộm đều màu và
hiệu quả thư giãn tốt nên sản phẩm chất lượng cao với độ mền xốp mà không bị đổ lông, gãy
mặt.
- Tốc độ vải cao (500m/phút) giúp rút ngắn chu kì nhuộm và tăng hiệu quả thư giãn. Có
trang bị bộ va đập chống xoắn và làm mềm ở ngõ ra họng Jet, vì vậy ngoài tác dụng nhuộm,
máy còn được dùng để thư giãn/tạo hiệu ứng Crep và cả giảm trọng.
- Năng xuất cao so với các máy nhuộm chùm.
4.2.5.2 Nhược điểm:
- Vải được nhuộm ở dạng dây thừng, vải bị bó lại từng bó, gấp nếp nên phải qua bộ
phận căng hàng trước khi cán hồ - định hình.
- Nếu lượng vải cho vào không thích hợp sẽ gây rối vải, giảm hiệu suất làm việc của
máy và năng suất của nhà máy
4.3 Máy định hình - hồ mềm và căng sấy
4.3.1 Giới thiệu:
- Công dụng
Sau quá trình vắt (nếu cần, tùy vải) và quá trình căng hàng, xẻ khổ thì vải của ta đã được căng
một phần. Tuy nhiên, vải vẫn còn ướt và khá nhăn nên ta phải thêm công đoạn định hình.
Để vải có được độ mềm mại và bóng theo yêu cầu của thị trường thì vải phải được đi qua một
bước hồ hoàn tất
Qúa trình sấy ngoài mục đích để làm khô vải, việc sấy còn là quá trình dùng tác nhân nhiệt để
làm đóng rắn( quá trình đa tụ chất làm mềm hồ hoàn tất khi đã hấp phụ vào xơ sợi) chất làm
mềm.
- Cấu tạo
Hình 4-14: Tổng thể máy định hình – hồ mềm – căng sấy
Là một hệ thống thiết bị liên hợp bao gồm
 Hệ thống kẹp vải, định hình vải :
- Trục thẳng: có chức năng là giữ vải để đưa vải lên, đồng thời sẽ căng vải sơ bộ

45. 45
- Trục xoắn: gồm 1 nữa xoắn theo chiều kim đồng hồ và một nữa xoắn theo
chiều ngược lại của kim đồng hồ, giúp vải tản đều ra 2 bên để căng vải
- Trục thẳng tự động: giúp cân bằng vải, khi vải bị lệnh sang 1 phía trục này sẽ
tự đông dịch cao thấp để cho vải được cân bằng
 Hệ thống ngấm ép hồ : bể đựng hồ, trục gạt hồ, ống dẫn hồ
- Bể đựng hồ: là một máng có hệ thống chảy nước liên tục được thêm hồ
(silicon) vào, tùy theo loại vải mà ta có công thức pha chế hồ khác nhau.
 Hồ mềm: tạo cho sản phẩm có cảm giác mềm mại, tăng độ rủ, giảm
tĩnh điện và dễ cắt may. Có rất nhiều họp chất hồ mềm như : Silicon,
một số nhũ tương của polyetylen, nhũ tương của các loại dầu, chất béo,
mỡ động vật...
 Trong nhà máy này chất hồ được sử dụng là silicon vì nó có độ mềm
mại cao và bền.
 Silicon có rất nhiều loại nhưng loại thông thường có công thức:
- Trục ép : là hai trục lớn được đặt ma sát vào nhau, nhằm làm cho lớp hồ bám
lên vải được dàn đều, đồng thời loại bỏ một phần nước trong vải
Hình 4- 15: Trục ép
 Hệ thống căng :
- Hệ thống cố định vải-căng ghim : gồm có mô tơ, bánh đè vải, bánh xe chổi, và
đường ray có ghim, có cây kẹp giữ vải

46. 46
Hình 4- 16: Bánh đè vải Hình 4-17: Bánh xe chổi
Hình 4-18: Đường ray có ghim

47. 47
 Hệ thông buồng sấy
Hình 4-19: Buồng sấy vải
Trong xí nghiệp nhuộm có hai hệ thống sấy vải sau hồ, máy 8 buồng và máy 10 buồng, về cơ
bản thì hai máy đều có chung các bộ phận sau:
 Quạt thổi không khí
 Đường ống dẫn dầu ( chất tải nhiệt )
 Hệ thống trục
 Cửa gió
 Lưới sắt hứng chất bẩn (xơ vải, vụn vải ..)
 Ống dẫn hơi nước thoát ra
 Hệ thống lỗ khí xếp so le nhau.
 Hệ thông chỉnh vải sau khi sấy (tức là bộ phận chỉnh khô)
Đây khá giống với công đoạn định hình vải. Tuy nhiên, có một vài điểm khác biệt ở khâu này.
- Bộ phận làm nguội vải: ngay khi vải vừa ra khỏi bộ phận sấy thì ta sẽ dùng
không khí ngoài môi trường, thổi mát vải nhằm cho vải có thể củng cố lớp hồ
trên bề mặt.
- Bộ phận khử từ: vải trong quá trình vận chuyển trong dây chuyền với vận tốc
lớn nên trên bề mặt đã tích điện tích, nếu cần bộ phận khử từ nhằm triệt tiêu
điện tích

48. 48
4.3.2 Nguyên tắc hoạt động
Vải sau khi qua công đoạn căng hàng sẽ được di chuyển bằng xe đẩy đến trước hệ thống kẹp
vải, định hình vải. Tại đây, vải được đưa qua các trục thẳng, vải được căng sơ bộ. Sau đó, vải
sẽ theo trục thẳng đến trục xoắn, trục xoắn với hệ thống vòng xoắn ốc theo hai hướng khác
nhau trên cùng một trục sẽ làm vải căng đều theo chiều quay. Trục thẳng tự động sẽ tực cân
chỉnh sao cho tấm vải luôn nằm ở vị trí tâm của băng chuyền, tránh trường hợp vải lệch sang
một bên dễ rớt biên.
Vải đã được căng đều và phải hoàn toàn không có nếp gấp, công đoạn hồ diễn ra sau đó. Hồ
được pha trộn với các tỷ lệ khác nhau cho từng loại vải trong hồ chứa, sau được dẫn theo ống
dẫn và đi vào máng hồ. Vải được nhúng ngập trong máng hồ và đưa qua trục ép để ép bớt
nước và tạo một lớp hồ mỏng, đều trên bề mặt vải, tránh để lớp hồ quá dày.
Qua quá trình hồ, vải được căng phẳng theo mặt ngang trên đường ray ghim, mép vải hai bên
được bánh đè vải đè chặt vào hai hàng ghim ở hai bên đường ray, bánh xe chổi tì vào hàng
ghim làm cho vải càng ghim chặt vào hàng ghim.
Sau đó, vải được đưa vào buồng sấy, vải được các luồng khí nóng thổi lên bề mặt trên và dưới
thông qua các lỗ khí được sắp xếp so le nhau. Không khí được thổi tuần hoàn trong buồng sấy
nhờ các mô tơ quạt gió, không khí được làm nóng nhờ các đường ống dẫn dầu xoắn ốc xếp
cùng nhau mà ta hay gọi là các bô nhiệt. Hơi nước thoát ra từ quá trình bay hơi ở vải ướt sẽ
thải ra môi trường nhờ các đường ống.
Cuối cùng, vải sẽ được căng chỉnh hình lần cuối, khử từ và đưa ra ngoài.
4.3.3 Ưu điểm:
- Tốn ít nhân công, chỉ cần 2 công nhân là có thể vận hành toàn máy
- Tạo ra rất ít tiếng ồn.
- Dùng dầu chịu nhiệt làm chất tải nhiệt, có hoàn lưu dầu nên tiết kiệm được chi phí
năng lượng.
- Hoàn toàn tự động, công nhân không cần can thiệp quá nhiều
- Làm được khối lượng công việc của nhiều máy
4.3.4 Nhược điểm:
- Khi chuyển giữa hai loại vải khác nhau dễ bị lem màu nêu không cẩn thận
- Đôi khi ghim sẽ bị cong
- Đôi khi bộ phận đè vải quá chặt làm vải bị rách ( đây là lỗi khó chịu nhất trong thiết
bị, người vận hành cần rất thận trọng)
- Trong quá trình hoàn tất, vải dễ bị rách khổ, rớt biên nên luôn cần người đứng điều
khiển để kịp thời xử lí.
- Hồ phân bố không đều trong ống dẫn hồ, dễ làm cho việc hồ hoàn tất trên tấm vải
không đều ( lỗi thường thấy nhất nhưng cũng rất dễ sửa chữa)