Brain and behavior for medical students

1. สมองและพฤติกรรม
Brain and Behavior
ร.ศ. มานิต ศรีสุรภานนท
ในสมัยโบราณคนเราเชื่อวาสภาพจิตใจและพฤติกรรมของมนุษยเปนผลมาจากหัวใจและ
อวัยวะภายใน ตอมา Galen (ค.ศ. 129-199) ซึ่งจัดวาเปนบิดาแหงประสาทจิตวิทยาสมัยใหม
(modern neuropsychology) ใหความเห็นวาสภาพจิตใจและพฤติกรรมของมนุษยเปนผลมาจาก
สมอง แมวาแนวความคิดนี้จะไดรับการยอมรับ แตความรูตาง ๆ ในแงมุมดังกลาวก็เพิ่มขึ้นชามาก
ในชวงหลายสิบปที่ผานมา ความรูตาง ๆ ในแงมุมนี้ไดมีเพิ่มขึ้นอยางมาก เนื่องจากมีการใช
เทคโนโลยีสมัยใหมเพื่อศึกษาเกี่ยวกับประสาทกายวิภาค (neuroanatomy) โดยเฉพาะในดาน
brain imaging เชน computed tomography (CT), magnatic resonance imaging (MRI)
การศึกษาความผิดปกติของโครงสรางสมอง
1. Computed Tomography (CT) Scans
การเริ่มนํา CT scans มาใชในป ค.ศ. 1972 จัดวาเปนความกาวหนาครั้งสําคัญทางประสาท
รังสีวิทยา (neuroradiology) ในปจจุบัน CT scans จัดวาเปนเครื่องมือหนึ่งที่มีการใชอยางแพร
หลายในการหาความผิดปกติของโครงสรางสมอง
ภาพของ CT scans เกิดจากการฉายรังสีเปนมุม 360 องศาจากดานหนึ่งของศีรษะโดยมีเครื่อง
อานปริมาณกัมมันตภาพรังสี (radiation) ที่ผานออกมาอีกดานหนึ่ง เมื่อเครื่องคอมพิวเตอร
คํานวณปริมาณรังสีที่ออกมาแลว เครื่องจะจัดทําภาพขึ้นตามความเขมขนของรังสีที่ตรวจรับได
เนื้อเยื่อที่มีความเขมขนสูง เชน กระดูกจะดูดซับรังสีมาก ทําใหรังสีผานออกมาไดนอย จึงเกิดเปน
บริเวณสีขาว สวนบริเวณที่มีความเขมขนนอย เชน ชองวางในสมองจะเห็นภาพเปนสีดํา จากการที่
กระดูกเปนเนื้อเยื่อที่ดูดซับรังสีมาก ทําใหภาพของ CT scans ของสมองจึงไมชัดเจนนัก
2. Magnetic Resonance Imaging (MRI) Scans
MRI scans เริ่มถูกนํามาใชในป ค.ศ. 1982 และไดรับความนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ วิธีการนี้แตก
ตางจาก CT scans คือ แทนที่จะมีการสงผานกัมมันตภาพรังสีแบบ CT scans วิธีใหมนี้ใชการนํา
ศีรษะของผูปวยเขาไปไวในสนามแมเหล็กเพื่ออานลักษณะการหมุนของ nucleus ของแตละ atom
เนื่องจากการหมุนดังกลาวกอใหเกิดพลังงานไฟฟาจึงสงผลใหเกิดสนามแมเหล็กขึ้น สนามแมเหล็ก
ของเครื่องและสนามแมเหล็กที่เกิดจากการหมุนดังกลาวจะเกิดปฏิกิริยากัน และเนื่องจากการหมุน

2. 2
ของ nucleus จะมีความแตกตางกันในเนื้อเยื่อแตละชนิด ผลจากการอานลักษณะการหมุนดังกลา
วจะถูกนําเขาไปคํานวณดวยคอมพิวเตอรและสรางภาพขึ้น ภาพที่ไดจากการทํา MRI scans ของ
สมองจะใหความชัดเจนสูง
3. Positron Emission Tomography (PET)
Positron emission tomography (PET) เปนการสืบคนที่ทําใหสามารถเห็นภาพของ local
central nervous system metabolism บริเวณ cortex และ subcortex ของสมองได โดยอาศัย
เครื่องตรวจจับ positron emitting radionuclide (เชน 15
O, 13
N, 11
C, 18
F) ทําใหสามารถประเมิน
การทํางานของสมองไดในหลายแงมุม เชน brain glucose metabolism, cerebral blood flow,
brain oxygen use และ neurotransmitter receptor functions การสืบคนชนิดนี้ไดถูกนํามาใชใน
การหาสมุฏฐานโรคของ Schizophrenia, Bipolar Disorder, Substance-Related Disorders,
Obsessive-Compulsive Disorder และ Panic Disorder
4. Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT)
Single photon emission computed tomography (SPECT) เปนการสืบคนที่ทําใหสามารถ
เห็นภาพการทํางาน (activity) ของสมองที่ลดลงหรือเพิ่มขึ้นในลักษณะของ focal หรือ diffuse ได
โดยใชสารจําพวก lipophilic radiopharmaceuticals (เชน Tc99m
HM-PAO) การสืบคนวิธีนี้ชวยให
เห็นภาพของ cerebral blood flow และ brain receptor bindingได
เซลลประสาท (Neuron)
Neuron เปนเซลลที่ทําหนาที่รับ, บันทึก และสงผานขอมูลตาง ๆ ในรางกาย ผูเชี่ยวชาญบาง
ทานเชื่อวา มนุษยแตละคนมี neurons อยูราว 1 แสนลานเซลล จํานวนที่มากมายดังกลาวแสดงให
เห็นถึงการเชื่อมโยงการทํางานที่ซับซอนของ neurons
Neuron มีขนาดและโครงสรางที่แตกตางกันตามหนาที่ในระบบประสาท โดยทั่วไป neuron
แบงออกไดเปน 3 สวนสําคัญ คือ
1. Soma (Cell body) คือ สวนที่มี cell nucleus และโครงสรางอื่น ๆ ที่ทําใหเซลลสมอง
ทํางานไดตามปกติ
2. Dendrite คือ สวนที่รับกระแสประสาทจาก neuron ตัวอื่น โครงสรางนี้จึงมักมีขนาดสั้น
3. Axon คือ สวนที่สงกระแสประสาทไปสู neuron ตัวอื่น โครงสรางนี้จึงมักมีขนาดยาว

3. 3
การสื่อสารภายใน neuron จะใชวิธีการสงคลื่นไฟฟาไปตาม dendrite หรือ axon ซึ่งคลื่นไฟฟา
ดังกลาวเกิดจากการผานเขาออกของเกลือแรหลายตัว โดยเฉพาะ Sodium (Na+
) และ Potassium
(K+
)
โดยทั่วไป neurons จะสื่อสารกันโดยการสงผานสารเคมีประสาท (neurochemistry) ระหวาง
กัน สารเคมีดังกลาวมีหลายชนิด คือ
1. Neurotransmitters เปนสารที่สงตอกันระหวาง neurons ที่ติดกัน สารเหลานี้มีหลาย
ชนิด เชน dopamine แตละชนิดก็มีตัวรับหลายแบบ เชน D1, D2, D3, D4 และตัวรับแตละแบบก็
จะมีผลเฉพาะอยางตอ neurons ที่ติดกันในชวงเวลาสั้น ๆ
2. Neuromodulators เปนสารที่จะสงผลให neurotransmitters แตละตัวทํางานเพิ่มขึ้น
หรือลดลง โดยการออกฤทธิ์ดังกลาวจะคงอยูเปนเวลานาน สาร neuromodulators เองไมมีผลโดย
ตรงตอ neurons
3. Hormones เปนสารที่หลั่งจากตอมไรทอ (endocrine gland) สารเหลานี้จะอยูในกระแส
เลือดและจะออกฤทธิ์ตอบางสวนของสมองอยางจําเพาะเจาะจง เชน thyrotropin-releasing
hormone (TRH) ซึ่งหลั่งจาก hypothalamus เขาสูกระแสเลือดสงผลตอ anterior pituitary gland
ในการหลั่ง thyroid-stimulating hormone (TSH) เปนตน
ประสาทกายวิภาค (Neuroanatomy)
ระบบประสาท (nervous system) ของมนุษยแบงไดเปน 2 ระบบใหญ ๆ คือ
1. Central nervous system ซึ่งประกอบดวยสมอง (brain) และไขสันหลัง (spinal cord)
2. Peripheral nervous system ซึ่งประกอบดวยสวนที่เรียกวา somatic division ซึ่งมีหนา
ที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวที่ตั้งใจ เชน การขยับมือ-เทา และสวนที่เรียกวา autonomic division ซึ่ง
ทํางานแบบอัตโนมัติ เชน การชักเทาหนีเมื่อเหยียบใสกนบุหรี่ เปนตน
สมองจัดไดวาเปนสวนที่ซับซอนที่สุดของรางกายมนุษย โดยเฉลี่ยแลว สมองของมนุษยจะหนัก
ประมาณ 1,400 กรัม หรือราวรอยละ 2 ของนํ้าหนักตัว ในดานประสาทกายวิภาค สมองแบงออก
ไดเปนสวน ๆ ดังนี้ คือ
1. Telencephalon: cerebral cortices และ basal ganglia
2. Diencephalon: thalamus, hypothalamus และ limbic system
3. Midbrain: substantia nigra, ventral tegmental area (VTA), raphe nuclei และ
reticular formation
4. Pons and cerebellum
5. Medulla oblongata

4. 4
1. Telencephalon
1.1 Cerebral cortices สามารถแบงออกไดปน 4 กอน (lobes) คือ frontal, parietal, temporal
และ occipital lobes ซึ่งแตละกอนมีหนาที่แตกตางกันดังนี้ คือ
a. Frontal Lobes: การเคลื่อนไหวโดยตั้งใจ (voluntary movement), การแกปญหา
(problem solving), การวางแผน (planning) และความจําทันที (immediate memory)
b. Temporal lobes: การไดยิน, การเขาใจภาษาที่ไดยิน (auditory language
comprehension), การเรียนรู (learning), ความจํา (memory), แรงจูงใจ (motivation) และ
อารมณ (emotion)
c. Parietal lobes: การรับสัมผัสทางกาย (somatosensory) และการแยกการรับสัมผัส
(sensory discrimination)
d. Occipital lobes: การมอง และการแปลผลจากขอมูลที่เห็น (interpretation of visual
information)
1.2 Basal ganglia คือ กลุมของศูนยกลางเซลลประสาทที่อยูใต cortex (subcortical nuclei)
ซึ่งมีองคประกอบสําคัญ คือ caudate nucleus, putamen และ globus pallidus สมองสวนนี้มีบท
บาทสําคัญในการควบคุมความตึงของกลามเนื้อ (muscle tone) และประสานงานดานการเคลื่อน
ไหว (coordinaiton of movement) ความผิดปกติของสมองสวนนี้จึงทําใหเกิดอาการสั่น (tremor)
และการแข็งทื่อ (rigidity) ได
นอกจากนี้ สมองสวนนี้ยังเกี่ยวของกับความจําที่เกี่ยวของกับหัตถการ (procedural
memory) ซึ่งความจําลักษณะนี้เปนสิ่งสําคัญในการเรียนรูเพื่อใหเกิดความชํานาญดานการเคลื่อน
ไหว (motor skills) เชน การเตนรํา, การผูกเชือกรองเทา
2. Diencephalon
2.1 Thalamus เปนกลุมของศูนยกลางเซลลประสาท (nuclei) ที่อยูดานในของสมองซึ่งมีหนาที่
สงผานขอมูลดานการรับสัมผัส (sensory information) (ยกเวนการไดกลิ่น) จากสวนอื่น ๆ ของราง
กายและสงตอขอมูลดังกลาวไปที่ cerebral cortex นอกจากนี้ บางสวนของ thalamus ยังเกี่ยวของ
กับอารมณและความจําอีกดวย
2.2 Hypothalamus อยูที่ดานลางของ thalamus มีหนาที่สําคัญเกี่ยวกับวงจรการหลับ-ตื่น
(sleep-wake cycle), การควบคุมระบบประสาทอัตโนมัติ (autonomic nervous system) และ
ควบคุมการทํางานของ pituitary gland (ซึ่งมีหนาที่หลั่ง hormones หลายตัว), ความหิว และ
ความกาวราว

5. 5
2.3 Limbic system เปนระบบหนึ่งของสมองที่มี hypothalamus เปนองคประกอบหนึ่งของ
ระบบ ระบบสมองสวนนี้มีความเกี่ยวของกับอารมณ (emotion) ความผิดปกติของสมองบริเวณนี้
ทําใหเกิดความผิดปกติทางอารมณไดมากมาย เชน การโกรธรุนแรง, ความวิตกกังวล, ความ
ตองการทางเพศที่มากขึ้นหรือนอยลง
3. Midbrain
3.1 Substantia nigra เปนศูนยกลางของเซลลประสาท (nuclei) จํานวนหนึ่งที่มีแขนงของ
เซลลประสาทยื่นไปสูบริเวณ caudate และ putament บริเวณนี้จึงทํางานประสานกับสมองสวนดัง
กลาวในการควบคุมความตึงของกลามเนื้อ (muscle tone) และประสานงานดานการเคลื่อนไหว
(coordinaiton of movement) ความผิดปกติของสมองสวนนี้จึงทําใหเกิดอาการสั่น (tremor) และ
การแข็งทื่อ (rigidity) ได
3.2 Ventral tegmental area (VTA) เปนศูนยกลางของเซลลประสาท (nuclei) จํานวนหนึ่งที่
มีแขนงของเซลลประสาทยื่นไปสูบริเวณ frontal lobes (mesocortical tract) และ limbic system
(mesolimbic tract) ในปจจุบันเชื่อวา ความผิดปกติของ mesolimbic tract เปนสาเหตุสําคัญ
ประการหนึ่งของการเกิดโรค schizophrenia
3.3 Raphe nuclei เปนกลุมของศูนยกลางเซลลประสาท (nuclei) ที่อยูกึ่งกลางของ
midbrain, pons และ medulla กลุมเซลลนี้มีแขนงยื่นไปที่สวนตาง ๆ หลายแหงของสมอง ความ
ผิดปกติของบริเวณนี้จะกอใหเกิดความผิดปกติในดานการควบคุมการนอน (sleep regulation)
และการควบคุมอารมณและพฤติกรรมกาวราว (the control of mood and aggressive behavior)
3.4 Reticular formation เปนกลุมของศูนยกลางเซลลประสาท (nuclei) ที่กระจัดกระจาย
อยูใน midbrain, pons และ medulla กลุมเซลลนี้จะมีแขนงยื่นไดที่สวนตาง ๆ หลายแหงของ
สมอง สมองสวนนี้มีหนาที่เกี่ยวกับการรูสึกตัว (consciousness) ดังนั้นความผิดปกติของสมอง
บริเวณนี้อาจทําใหผูปวยสับสน (confusion) หรือไมรูตัว จนถึงการมีอาการ coma ได
4. Pons
สมองสวนนี้เปนบริเวณเชื่อมตอระหวาง spinal cord และ medulla oblogata กับสมองสวน
ที่สูงขึ้นไป สมองสวนนี้เกี่ยวของกับการนอน (sleep), การตอบสนองทางกายและทางอารมณตอ
ความเครียด (physical and emotional responses to stress), ระบบการรับสัมผัส (the sensory
system) และการกระตุนบริเวณ cortex (cortical activation)
5. Medulla oblongata

6. 6
สมองบริเวณนี้เปนสวนที่เชื่อมตอระหวางสมองสวนที่สูงขึ้นไปและไขสันหลัง หนาที่สําคัญ
ของสมองสวนนี้ คือ การควบคุมอัตราการหายใจและการเตนของหัวใจ ความเสียหายของสมองนี้
จะทําใหเสียชีวิตได
6. Cerebellum
สมองสวนนี้มีหนาที่สําคัญเกี่ยวกับการทรงตัว, ทาเดิน และการควบคุมการเคลื่อนไหว
การทํางานของ Cerebral Hemispheres (Function of the Cerebral
Hemispheres)
Cerebral hemispheres มีการทํางานในลักษณะของการจัดการในดานตรงขาม (contralateral
arrangement) ดังนั้นสวนของสมองที่รับสัมผัสหรือสั่งการเคลื่อนไหวของ cortex ดานขวาจึงทํา
หนาที่ดังกลาวตอรางกายซีกซาย สวน cortex ดานซายจะทําหนาที่ดังกลาวตอรางกายซีกขวา
อยางไรก็ตาม cerebral hemispheres ทั้งสองดานก็มีการสื่อสารกันทาง corpus callosum
ผูที่ถนัดขวาเกือบทั้งหมดจะมี left cerebral hemisphere เปนสมองซีกที่เดน (dominant)
ประมาณสองในสามของผูที่ถนัดซายก็จะมี left cerebral hemisphere เปนสมองซีกที่เดนเชนกัน
ราวหนึ่งในสามของผูที่ถนัดซายเทานั้นที่จะมี right cerebral hemisphere เปนสมองซีกที่เดน
แมวาภายนอกของ cerebral hemispheres ทั้งสองดานจะดูคลายกัน แตหนาที่บางอยางก็มี
ความแตกตางกันโดย left cerebral hemisphere มีหนาที่หลักเกี่ยวกับภาษา (เชน การพูด, การ
อาน, การเขียน), ความคิดที่เปนตรรกะ (logical thought) และการวิเคราะหขอมูล (analysis of
information) สวน right cerebral hemisphere มีหนาที่หลักเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว
(movements), การสังเคราะห (synthesis), ความเขาใจ (comphrehension) และการสื่อสารดาน
อารมณ (communication of emotion)
การทํางานผิดปกติของสมอง (Brain Dysfunction)
การทํางานผิดปกติของสมองที่พบบอย คือ ความผิดปกติของภาษา (disorders of language),
ความผิดปกติของการอานและเขียน (disorders of reading and writing), ความผิดปกติของการ
รับรู (disorders of perception), ความผิดปกติของความจํา (disorders of memory), ความผิด
ปกติของการเคลื่อนไหว (disorders of movement), ความผิดปกติของอารมณและการเขาสังคม
(disorders of emotional and social function) และความผิดปกติของการทําหนาที่ดานบริหาร
(disorders of executive functioning)

7. 7
1. ความผิดปกติของภาษา (Disorders of Language)
โดยทั่วไปสมองซีกที่ควบคุมมือที่ถนัดซึ่งสวนใหญ คือ สมองซีกซาย จะเปนสมองซีกที่ทําหนาที่
เกี่ยวของกับภาษา
ความผิดปกติของภาษาที่เกิดจากความเสียหายของสมองเรียกวา aphasias สําหรับชนิดที่พบ
บอย คือ
1.1 Broca’s aphasia: ผูปวยพูดไดลําบาก, พูดทวนคําไมได, บอกชื่อสิ่งของไมได แตยังเขา
ใจในสิ่งที่ผูอื่นพูดได ความผิดปกติชนิดนี้พบไดเมื่อมีความเสียหายที่บริเวณ Broca’s area (left
inferior frontal lobe)
1.2 Wernicke’s aphasia: ผูปวยจะพูดทวนคําไมได, บอกชื่อสิ่งของไมได และไมเขาใจสิ่งที่
ผูอื่นพูด แตผูปวยมีลักษณะการพูดแบบ fluent aphasias ความผิดปกติชนิดนี้พบไดเมื่อมีความ
เสียหายที่บริเวณ Wernicke’s area (left superior temporal lobe)
Fluent aphasias คือ การพูดไดอยางคลองแคลวแตเนื้อหาของการพูดไมสามารถเขาใจไดเนื่อง
จากการใชภาษาที่ผิดไปจากปกติอยางมาก เชน การใชคําหนึ่งแทนคําหนึ่ง (ใชคําวา “เกาอี้” แทน
คําวา “โตะ”), การพูดประโยคซํ้าเดิมแมวาผูอื่นจะเปลี่ยนเรื่องหรือเปลี่ยนคําถามไปแลว, การออก
เสียงผิดจากที่ควรจะเปน (ใชคําวา “กลาย” แทนคําวา “กาย”), การบัญญัติศัพทใหมซึ่งไมสามารถ
เขาใจได เปนตน
2. ความผิดปกติของการอานและการเขียน (Disorders of Reading and Writing)
การสูญเสียความสามารถในอานหนังสืออยางสิ้นเชิง เรียกวา alexia แตการสูญเสียความ
สามารถดังกลาวเพียงบางสวนเรียกวา dyslexia สวนการสูญเสียความสามารถในการเขียน เรียก
วา dysgraphia ความผิดปกติเหลานี้อาจเกิดขึ้นไดโดยที่ผูปวยไมมีความผิดปกติของการพูด, การ
เขาใจภาษา นอกจากนี้ผูปวยจะตองมีเชาวนปญญา, แรงจูงใจ และการศึกษาอยูในเกณฑดี
3. ความผิดปกติของการรับสัมผัส (Disorders of Perception)
ความผิดปกติของการรับสัมผัสเรียกวา agnosias (ภาษากรีก a = not, gnosis = perception)
ความผิดปกติเหลานี้เกิดจากความเสียหายของสมองในสวน parietal lobes ซึ่งแบงไดเปนหลาย
ชนิด ขึ้นอยูกับตําแหนงของสมองที่เกิดความเสียหาย
3.1 Astereognosia: การไมสามารถทราบถึงลักษณะหรือรูปทรงของวัตถุที่อยูในมือได แม
วาผูปวยจะมีเชาวนปญญา, ความสนใจ และความสามารถดานภาษาอยูในเกณฑดี
3.2 Finger agnosis: การไมสามารถบอกไดวานิ้วไหนของผูปวยไดรับการสัมผัสจากภาย
นอก

8. 8
3.3 Auditory agnosia: การไมสามารถเขาใจการพูดของผูอื่น นอกจากนี้ ผูปวยยังไม
สามารถจําเสียงที่เคยไดยินบอย ๆ ได เชน เสียงไอ, เสียงนกหวีด เปนตน
3.4 Visual object agnosia: การไมสามารถบอกชื่อของสิ่งที่เห็นได
3.5 Prosopagnosia: การไมสามารถจําหนาของคนคุนเคยได ในรายที่รุนแรง ผูปวยอาจไม
สามารถจําหนาตนเองที่เห็นในกระจกได
3.6 Unilateral neglect: การละเลยสิ่งกระตุนดานภาพ, เสียง หรือสัมผัสจากดานใดดาน
หนึ่งของผูปวย ตัวอยางเชน การตักขาวในจานดานซายมือกินเพียงขางเดียงโดยไมสนใจขาวใน
จานดานขวามือ
4. ความผิดปกติของความจํา (Disorders of Memory)
ความผิดปกติของความจํา เรียกวา amnesia ความเสียหายที่สวนใดสวนหนึ่งของสมองมักทํา
ใหผูปวยเกิด amnesia รวมดวย อยางไรก็ตาม การศึกษาวิจัยในระยะหลังพบวาบางสวนของสมอง
มีความเกี่ยวของอยางยิ่งกับเรื่องของความจํา เชน medial temporal lobes, thalamus, fiber
pathways ที่ติดตอกับบริเวณดังกลาว เปนตน
ความผิดปกติของความจํามีไดหลายแบบ เชน
4.1 Retrograde amnesia: ลืมสิ่งที่เกิดเคยเรียนรูหรือจําไดในอดีต ความผิดปกตินี้สามารถ
พบไดในบางโรคของสมอง เชน traumatic amnesia
4.2 Anterograde amnesia: ไมสามารถจดจําสิ่งที่เรียนรูใหมได ความผิดปกตินี้สามารถพบ
ไดในผูปวยทางจิตเวชที่ไดรับการรักษาโดยการทําใหชักดวยไฟฟา (electroconvulsive
therapy)
5. ความผิดปกติของการเคลื่อนไหว (Disorders of Movement)
การสูญเสียความชํานาญในการเคลื่อนไหว (skilled motor movement) เรียกวา apraxia การ
ใชคําวา apraxia จะใชในกรณีที่การสูญเสียความชํานาญดังกลาวไมไดเกิดจากการออนแรงของ
กลามเนื้อ, การเคลื่อนไหวชา (akinesia), ความผิดปกติของความตึงของกลามเนื้อหรือทาทาง, สั่น
(tremors), การเสื่อมของเชาวนปญญา, การไมเขาใจภาษา หรือการไมรวมมือ
Apraxia แบงออกไดเปน 3 ชนิดใหญ ๆ คือ
5.1 Ideomotor apraxia: การสูญเสียความชํานาญในการเคลื่อนไหวงาย ๆ เชน การปรบมือ
ความผิดปกตินี้มักเกิดจากความเสียหายที่บริเวณ left premotor area ซึ่งเปนสวนหนึ่งของ frontal
lobe

9. 9
5.2 Ideational apraxia: การสูญเสียความชํานาญในการเคลื่อนไหวที่ซับซอนหรือเปนขั้น
ตอน เชน การเปดซองจดหมาย, การผูกเชือกรองเทา ความผิดปกตินี้มักเกิดจากความเสียหายใน
หลาย ๆ บริเวณของสมอง โดยเฉพาะ left parietal cortex ความผิดปกติมักตรวจพบไดในผูปวยที่
มีการเสื่อมของ cortex แบบครอบคลุม (diffuse cortical degeneration) เชน Alzheimer’s
disease
5.3 Constructional apraxia: การสูญเสียความชํานาญในการจัดวางภาพ, โครงสราง และ
ที่วาง ผูปวยที่มีความผิดปกตินี้จะไมสามารถจัดวาภาพหรือโครงสรางตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมใน
พื้นที่ ๆ ที่จัดให เชน การไมสามารถวาดรูปหนาปดนาฬิกาไดอยางถูกตอง เปนตน
5. ความผิดปกติดานอารมณ (Disorders of Emotion)
ความเสียหายของสมองบริเวณ temporal และ parietal lobes ของสมองซีกขวามักทําใหผูปวย
ไมสามารถทราบถึงการแสดงอารมณของผูอื่นซึ่งแสดงออกทางนํ้าเสียง, สีหนา และทาทาง นอก
จากนี้ ความเสียหายดังกลาวมักทําใหผูปวยมีอารมณที่ไมเหมาะสมรวมดวย ความผิดปกติดัง
กลาวมักสงผลใหผูปวยเหลานี้มีบุคลิกภาพที่ไมเหมาะสมในการเขาสังคม เชน การไมแสดงอารมณ
ในระหวางการสนทนา, การหัวเราะอยางไมสมเหตุสมผล
6. ความผิดปกติของการทําหนาที่ดานการจัดการ (Disorders of Executive Functioning)
การทําหนาที่ดานการจัดการ (executive functioning, EF) หมายถึง ความสามารถในการแก
ปญหาไดอยางเหมาะสมตามเปาหมายที่ตองการ ดังนั้น EF จึงเกี่ยวของกับการตั้งเปาหมาย, การ
วางแผนการปฏิบัติ, การควบคุมพฤติกรรมของตนเอง และการปรับเปลี่ยนแผนการใหเหมาะสมกับ
สถานการณ
เนื่องจาก frontal lobes เปนสมองสวนที่มีหนาที่รับผิดชอบในในหลาย ๆ เรื่องของสมอง เชน
การเคลื่อนไหว, การรับสัมผัส, ภาษา, ความจํา, การตัดสินใจ และบุคลิกภาพ ความผิดปกติของ
EF จึงมักพบในผูปวยที่มีความเสียหายของ frontal lobes
EF เปนสิ่งสําคัญในการดํารงชีวิตประจําวัน ดังนั้นผูที่มีความผิดปกติของ EF มักมีปญหาทาง
พฤติกรรมตาง ๆ ตามมามากมาย เนื่องจากผูปวยไมสามารถที่จะปรับตัวใหเขากับสภาพแวดลอม
ไดอยางเหมาะสม
บรรณานุกรม (References)
1. Baron RA. Psychology. 2nd ed. Boston: Allyn and Bacon, 1992.