More Related Content
Similar to бодисын солилцооны хямрал
Similar to бодисын солилцооны хямрал (20)
More from Анагаахын Шинжлэх Ухааны Үндэсний Их Сургууль
More from Анагаахын Шинжлэх Ухааны Үндэсний Их Сургууль (20)
бодисын солилцооны хямрал
- 2. Ус эрдсийн солилцооны хямрал
Насанд хүрсэн хүний биеийн жингийн 50-60%
/эрэгтэйд 60%, эмэгтэйд 50%/
Нярай хүүхдэд 75-80 %-ийг ус эзэлдэг
Ус биемахбодид 3 үүрэгтэй
1. Бүтцийн үүрэг /эсийн дотор ба гаднах ус/
2. Уусгагчийн үүрэг /эрдэс, давс, коллойдыг/
3. Химийн урвалж бодисын үүрэг /бодисын
солилцооны химийн урвалд/
- 3. Биед байх усыг 2 ангилна
Эсийн доторх ус. Гаднах уснаас тогтвортой, их
байна. Эрэгтэй хүний биеийн жингийн 40%,
эмэгтэйд 30%.
Эсийн гаднах ус.
1. эд завсрын
2. эс завсрын /интерстициаль шингэн, цусны
сийвэн судсаар шүүрч үүсдэг, уураг нь цусныхаас
5-6 дахин бага, хэвлийн, цээжний, үнхэлцэгийн,
тархи нугасны шингэн хамаарна, биеийн жингийн
15-18%/
3. судсан доторх /цусны сийвэн бөгөөд 4%-г эзэлнэ/
Үүнээс гадна трансцеллюляр шингэн байна. 1-1.5%,
үүнд: цөс, ходоод гэдэсний шүүрлийн
- 4. Биед агуулагдах ус нь биед орох ус, биеэс ялгарах
усны хэмжээнээс хамаарна. Тэнцүү байх ёстой.
Орох ус нь 2,5 л хоногт
-хоол хүнсээр 1л
- ундааны ус 1,5л
-бодисын солилцооны 0,3-0,4л
Ялгарах ус нь
- бөөрөөр 1,5л
- хөлсөөр 0,6л
- амьсгалаар 0,4л
- өтгөнөөр 0,1л
- 5. Гипогидратаци-усны нөөц багасан дутагдах
-изоосмоляр ус хомсдох
-гиперосмоляр ус хомсдох
-гипоосмоляр ус хомсдох
Гипергидратаци-ус ихсэн биед хуримтлах
-изоосмоляр усжилт
-гиперосмоляр усжилт
-гипоосмоляр усжилт гэж ангилна
Ус эрдсийн солилцоо хямрах
- 6. Гипогидратаци-дегидритаци
Ус хомсдох
Гаднаас орох ус багасах, эсвэл биеэс ялгарах ус
ихэссэнээс үүснэ. Хүнд хэлбэрийг эксикоз гэнэ.
1. Изоосмоляр ус хомсдох /ус эрдсээ тэнцүүгээр
алдахад үүснэ. Цус алдалтаас/
2. Гиперосмоляр ус хомсдох /Эрдэс багатай ус
алдагдахад үүснэ. Биед давс хуримтлагдана. Гаднах
осмос P ихэснэ, бөөлжих, их хөлрөх, зарим
гүйлгэлт/
3. Гипоосмоляр ус хомсдох /эрдэс ихтэй шингэн
алдахад үүснэ. Гаднах осмос багасна, хаван үүсдэг.
Суулгах, шээс ихсэх /полиури/, гормоны дутал/
- 7. Гипергидратаци-гипергидри
Усжих
Гаднаас орох ус ихсэх, эсвэл биеэс ялгарах ус
багассанаас үүснэ.
1. Изоосмоляр усжилт /ус ихсэвч эрдсийн осмос
даралт хэвийн байна, давс биед баригдсанаас үүснэ/
2. Гипоосмоляр усжилт /эсийн гаднах осмос Р
багассанаас, ус их уух, шингэн сэлбэх, бөөрний
цочмог дутагдал, альдостероны илүүдлээс/
3. Гиперосмоляр усжилт гэж ангилна /эсийн гаднах
осмос Р ихсэж эсээс усаататсанаас үүснэ, далайн ус
уусанаас/
- 8. Хаван
Хаван нь усжилтын нэг хэлбэр юм.
Эдийн болон цусны хоорондын усны солилцоо
алдагдсанаас эд болон эсийн завсар шингэн
хуримтлагдах эмгэгийг хаван гэнэ. Хэв шинжэт
эмгэг.
Устах
Асцит-хэвлийн хөндийд ус хуримтлах
Гидроторакс-цээжний хөндийд ус хуримтлах
Гидроперикардиум-үнхэлцэгт ус хуримтлах
- 9. Хаван үүсэх механизм
Судсан дотор шингэний Р ихэснэ. Гипереми, цус
зогсонгших үед тохиолдоно.
Судас тэлнэ-БИБ-ын нөлөөгөөр судасны хананы
нэвчимтгий чанар ихэснэ
Цус ба эдийн онкос Р өөрчлөгдөнө. /Цусны онкос Р
багасна, эдийн онкос Рихэснэ/
Цус ба эдийн осмос Р өөрчлөгдөнө. /Цусны осмос Р
багасна, эдийн осмос Рихэснэ/
Лимф саатна /тунгалагийн судас дарагдах,
бөглөрөх/
- 10. Хавангийн ангилал
Шалтгаанаар нь
Үрэвсэлийн
Харшлын /харшлын медиатор судас тэлж, нэвчилт
ихэснэ/
Зүрхний /захын цусны эргэлт зогссоноос судасны
гидростатик Р ихэснэ/
Бөөрний /шээсээр уураг гарч цусны уураг багасна,
гипонки болсоноор хавагнана/
Элэгний
Өлсгөлөнгийн хаван
- 11. Эрдэс бодисын солилцооны
хямрал
Усны солилцооны хэвийн байдал, хүчил шүлтийн
тэнцвэрт байдлыг хангадаг.
Эрдэс Доторх шингэн
мэкв/л
Гаднах шингэн
экв/л
Натри 10 137-147
Кали 141 3,5-5,0
Кальци 1 4,5-5,3
Магни 58 15-35
Хлорид 4 100-106
Бикарбонат 10 24-31
Фосфат 75 1,7-3,6
- 12. 1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
- Гипонатриеми
- Гипернатриеми
- Гипокалиеми
- Гиперкалиеми
2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
- Гипокальциеми
- Гиперкальциеми
- Гипофосфатеми
- Гиперфосфатеми
Эрдэс бодисын солилцооны хямрал
- 13. 1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
Гипонатриеми
-цусны натри 135 мэкв/л-с багасна
- суулгах, бөөлжих, их хөлрөх, нойр булчирхай,
бөөрний эмгэгүүд, зүрхний дутагдал, элэгний
хатуурлын үед үүснэ
- эсийн дотор ба хаднах ионы тэнцэл алдагдана
- эсээс кали гадагшилж гиперкалиеми үүснэ
- зүрхний үйл ажиллагаа алдагдана
- булчингийн тонус суларч хөдөлгөөн багасна,
хоолны дуршил буурч, гэдэсний ханаар глюкоз
шимэгдэлт саатна
- 14. Гипернатриеми-натри ихдэлт
-Плазмын агууламж 150-200 мэкв/л-с их болно
-Давс ихээр хэрэглэх, хлорт натрийн гипертоник
уусмал ихээр сэлбэх
-Альдостероны илүүдэлээс үүснэ /Na эргэн
шимэгдэлт ихэссэнээс/
- Осмос Р ихэснэ-эсийн гаднах шингэн ихэсч хаван
үүснэ
- судасны эндотел хөөж хавагнан цусны Р ихэснэ
1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
- 15. Гипокалиеми-Плазмд 3,5 мэкв/л-с бага болно
-Хоол хүнсээр авах кали багасах, эсвэл биеэс
ялгарах нь ихсэхэд үүснэ
- шээс хөөх эм хэрэглэх, альдостероны дааврын
ихдэлт, бөөрний зарим өвчний үед, суулгалт,
бөөлжилт, гэдсэнд гуурс тавих үед
- Гипокалиеми болсноос эсийн сэрэх чанар
буурч зүрхний булчинд нөлөөлж аритми, Р
буурч болно
1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
- 16. Гиперкалиеми-Кали ихдэх
-5 мэкв/л-с ихсэхийг хэлнэ. Хоногт 2-4 г
-хүнсээр кали их хэрэглэх, калийн бэлдмэл их
хэрэглэх, бөөрний дээд булчирхайн дутагдал, Ка
ялгарах нь буурсанаас, бөөрний сувганцарт кали
эргэн шимэгдэх нь ихсэнээс биед хуримтлагдана
- Гэмтэл, хавдарын эдийн задрал, цус ихээр сэлбэх,
хүнд түлэгдэлтийн үед эс задарсанаас үүснэ
- Мэдрэл булчингийн сэрэл дамжих үйл саатаж,
хөдөлгөөн багасна, булчингийн тонус суларна,
гэдэсний хөдөлгөөн багасна, зүрхний агшилт
цөөрч /брадикарди/ зүрх судасны цочмог
дутагдалд орно
1. Натри калийн солилцооны өөрчлөлт
- 17. 2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
Гипокальциеми-8,8мг-с доош
-Бамбайн дэргэдэх булчирхайн дутагдал-
паратгормоны дутал-шээсээр ялгарах Са нэмэгдэнэ-
цусны Са буурна
- Кальцитонин дааврын ихсэлт. Бамбайн С эсээс
үүснэ. Ясны эдийн Са цус руу орохыг саатуулна
- Шинж тэмдэг нь булчингий таталт /тетани/-
мөчдөөс эхлэн амьсгалын булчин татна-К ихэснэ
/антогонист/
- 18. Гиперкальциеми-сийвэнгий Са 2,5 ммоль-с
ихсэх
Бамбайн дэргэдэх булчирхайн хоргүй хавдар-
паратгормоны ялгарал ихэснэ-яснаас цусанд Са
шимэгдэлт ихэснэ-шээсээр ялгарах нь багасна
Мэдрэл булчингийн хөдөлгөөн хямарч саажилт
үүснэ. Ам цангах, өтгөн хатах, Р ихсэх, кальциноз
/эдэд Са хуримтлах/, чулуу үүснэ
Гиперфосфатеми
2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт
- 19. Гипофосфатеми-1 мг/100мл-с доош
- 85% нь ясанд, 14% зөөлөн эдэд, 1 % нь эсийн
гаднах шингэнд
- норм нь цусанд 2,5-4,5 мг/100мл
-Бамбайн дэргэдэх булчирхайн хоргүй хавдар
болон зарим эмнүүдээс-паратгормоны ялгарал
ихэснэ-эргэн шимэгдэлт буурна-шээсээр их
ялгарна
2. Ca болон фосфорын солилцооны өөрчлөлт