Чих, хамар , хоолой судлал

1. Дүлийрэлт, дотор чихний
үрэвсэлт бус эмгэгүүдийн
онош эмчилгээ

2. Бүтэц:

3. Бүтэц:

6. Сонсгол бууралт (hearing
impairtment) ICD10 H90
• Олон улсын стандартаар нэг ба 2 талын
чихний сонсох босго 26дб- ээс дээш
буурсаныг сонсголын бууралт гэнэ.
1. Сонсгол нь 26-40дб буурсан
2. 41-60 дб буурсан
3. 61-80 дб буурсан
4. 81-дээш дб буурсан зэрэг
болно.

7. Шалтгаан
• Сонсгол бууралтыг төрөлхийн ба олдмол гэж 2 ангилна.
• Гадна, дунд, дотор чихний цочмог , архаг үрэвсэл
• Их биеийн халдварт өвчнүүд (тархины мэнэн, сүрьеэ,
тэмбүү, ДОХ)
• Бодисын солилцоо
• Дотоод шүүрлийн хямрал
• Чихээ ухаж гэмтээх
• Хүчтэй агаарын даралтаар хэнгэргэн хальсаа хагалах
• Чихний бүх төрлийн гэмтэл
• Сонсголын мэдрэлийг хордуулагч эмийн бодис

8. Ангилал
1. Дуу дамжуулах
2. Дуу хүлээн авах буюу нейросенсор
3. Холимог хэлбэрээр буурах
4. Дүлий
5. Сонсгол гэнэт унах гэж хуваана.

9. Дамжуулах хэлбэрийн сонсгол
бууралт
• Гадна орчноос гадна, дунд чихнээс дамжин
дотор чих рүү дамжих дууны долгион алга
болж, сонсгол буурна.

10. Явц
Эхний үед шивнээ яриа сонсохгүй
болох, сул дууг таньж ялгахгүй давтан
хэлүүлэх
Аажмаар сонсгол улам муудаж, хүний
яриаг дутуу сонсох, үг муу ялгах
Эцэстээ хашгирч ярих, радио
телевизорыг чанга тавьж, орчныхоо
хүмүүст чанга дууны дарамт учруулах

11. Дуу хүлээн авах хэлбэрийн сонсгол
бууралт
• Дотор чихний дунгийн ба
сонсголын мэдрэлийн гэж 2
хуваана.
• Дуу хүлээн авах сонсголын
бууралтыг байрлалаар нь:
• Дунгийн хэсэг
• Дунгаас цааших мэдрэлийн
хэсэг гэж ангилдаг.

12. Дуу хүлээн авах хэлбэрийн сонсгол
бууралт
• Чих шуугих
• Сонсгол дувшингуй буурч
• Үг таних чадвар алга болох шинжүүд
илэрнэ.
• Чих хамар хоолой, сонсгол судлалын эмчид
хандаж, шинжилгээ (сонсголын
дэлгэрэнгүй бичлэг OAE,BERA,MRI,CT)
хийлгэж онош тодруулна.

13. Холимог сонсгол буралт
• Дуу дамжуулах болон
дуу хүлээн авах
аппаратын гэмтэл,
мэдрэлийн гаралтай
сонсгол бууралтын үед
голдуу тохиолддог.
• Сонсгол буурах
• Чих шуугих
• Үг танихгүй байх

14. Сонсгол гэнэт унах
Эрүүл сонсголтой хүмүүсийн нэг ба хоёр
чихний сонсгол гэнэт алга болж, юу ч
сонсохгүй болохыг гэнэт сонсгол унах гэнэ.
1. Гэнэт нэг юмуу 2 чихний сонсгол алга болох
2. Чих жингэнэн шуугих
3. Орчны авиа мэдрэхгүйгээс болж хүн
эзгүйдэх, жингүйдэх мэт болох
4. Толгой өвдөх
5. Заримдаа тэнцвэр алдах шинж илрэнэ.

15. Дүлий
• Дууны ямарч авиаг сонсохгүй, эсвэл
сонсголын тусгай багажийн
тусламжтайгаар ярих авианы зарим хэсгийг
сонсох боловч үгээ танихгүй нийгэмтэй
харьцаж чадахгүй, сонсголын бэрхшээлтэй,
нийгмээс бүрэн тусгаарлагдсан, тахир
дутуу хүмүүсийг дүлий гэнэ.

16. Ангилал
1. Таг дүлий
2. Харьцангуй дүлий
3. Хэл яриа үүсэхээс өмнө буюу хэлгүй дүлий
4. Хэл яриа үүссэний дараах дүлий

17. Шалтгаан
• Жирэмсэн үедээ улаан эсэргэнэ, томуу
гахайн хавдараар өвдөх
• Чих хордуулагч эм их хэмжээгээр
хэрэглэх
• Резус факторын үл тохиролцоо
• Төрөлтийн гэмтэл
Төрөлхийн
дүлий
• Чих хордуулагч эм хэрэглэх
• Халдварт өвчин
• ГэмтэхОлдмол
дүлий

18. Хэлгүй дүлий

19. Сонсгол бууралтаас сэргийлж
1. Хэт чанга чимээг чихээ хамгаалахгүйгээр
сонсохоос зайлсхийх
2. Ear classic зүүж хэвших
3. Чихээ гадны зүйлсээр ухахгүй байх
4. Телевизор, хөгжим тоглуулагчийг хэт чанга
сонсож болохгүй
5. Сонсголын мэдрэлийг гэмтээх үйлчилгээтэй
эмнээс зайлсхийх
6. Чихээр хатгаж өвдвөл яаралтай чих хамар
хоолойн эмчид үзүүлэх

20. Чанга дуу ба өндөр даралтаар
чихний сонсголын аппарат гэмтэх
Гэнэтийн
хүчтэй
дуу
хэнгэргэн хальс хагарах, сонсголын
яс тасрах, дотор чихэнд байрлах дуу
хүлээн авах кортийн эрхтэн гэмтэж,
сонсголын мэдрэлийн төгсгөл
тасарч, сонсох ажиллагаа алдагдан
мэдрэл мэдрэхүйн
хэлбэрээр сонсгол
буурч, чих хүчтэй
шуугих эмгэг

21. Ангилал
Огцом хүчтэй дууны
даралтын
нөлөөгөөр сонсгол
гэмтэх (barotrauma)
Хэт чанга дууны
нөлөөгөөр дуу
хүлээн авах мэдрэл
гэмтэх
(acoustictrauma)

22. Barotrauma
Огцом хүчтэй дууны даралт нь чихний
дэлбээ чихний сувагт их хэмжээгээр
хуримтлагдаж, хэнгэргэн хальс хагарах буюу
хүчтэй хэлбэлзэж, сонсголын ясанд нэгэн
адил хүчтэй хэлбэлзэл үүсэж, сонсголын
ясны хэлхээ тасарч болно.

23. Шалтгаан

24. Эмнэлзүй
• Чих дүнгэнэж шуугих
• Сонсгол буурах
• Чихний дотор шаржигнах чимээ сонсогдох

25. Оношлогоо
• Чихний дуран
• Сонсголын
бичлэг

26. Эмчилгээ

27. Acoustic trama
• Чих хүчтэй жингэнэн шуугиж
• Сонсох чадвар буурах
• Буюу алга болох
• Толгой эргэх
• Өвдөх

28. Оношлогоо

29. Оношлогоо

30. Оношлогоо

32. Оношлогоо
•ОАЕ
•BERA
•Аудиометр

33. Эмчилгээ
Чихний шуугиан намдаах
• Сонсох мэдрэлийн тэжээл дэмжих
• Сонсох мэдрэлийн цочролыг
буулгах
• Үрэвсэл намдаах
Сонсгол сэргээх

34. heading aid
• BTE

35. heading aid
• Conha

36. heading aid
• ITE

37. heading aid
• CIC

38. heading aid

39. Меньерийн өвчин

40. Тархалт
Толгой эргэдэг хүмүүсийн 5-10%

41. • Шалтгаан тодорхойгүй
–Эндолимфийн даралт ихсэх
–Гэмтэл ба удамшил
–Хүзүү нурууны өөрчлөлт
• Нөлөөлөх хүчин зүйл:
–Үйлдвэрийн шуугиантай нөхцөл

42. Шалтгаан
• Гэмтэл ба удамшлийн гаралтай
• Үйлдвэрийн шуугиан
• Хүзүүний нурууны өөрчлөлт

43. Эмгэг анатоми
Дотор чихний эндолимфийн даралт
ихэснэ.

44. Эмгэг физиологи
Эндолимфийн даралт-
Cortii-orgen Otolithi apparatus
Crista ampullaris

46. Эмнэл зүй
Гэнэт толгой эргэх
Чих шуугих
Сонсгол дуу хүлээн авах хэлбэрээр
буурна

47. Оношлогоо
• Глицерин уулгаж, намжих шинжээр
оношлоно.
• 3 цагаас дээш толгой эргэсэн
тохиолдолд Меньерийн өвчнөөр
сэжиглэнэ.

48. Сонсголын бичлэг
Тархины цахилгаан бичлэг
Тэнцвэрийн сорил
КТГ

49. Хүндрэл
• Олон удаа ойрхон дахих
• Дахилт удаан хугацаагаар үргэлжилбэл
Сонсгол муудах
Дүлийрэх
Хөдөлмөрийн чадвар алдах

50. Эмчилгээ
Эмийн эмчилгээ
Толгой эргэлтийн эсрэг:
Aqueamen, Bestigo, Vomex A
Их бөөлжиж, толгой эргэх үед:
Trental, Diamox-ийг манитолтой хольж
Чих шуугилт, толгой эргэлт ихтэй үед:
Decortin 200-500mg, Procain 2%,Vitamin

51. Мэс заслын эмчилгээ
 Байнгын дахилтай үед

52. Урьдчилан сэргийлэлт
Өндөр нөхцөлд ажилладаг
Онгоцны жолооч
Усанд сэлэгч хүмүүст хөдөлмөр
зохицуулалт хийнэ.
Эмчилгээний явцад сонсгол- хэвийн

53. Лабиринтит

54. Шалтгаан
• Эмгэг төрүүлэгч нян- streptococcus
staphylococcus pneumococcus
• Вирус – herpes zoster
Цусны судас, тунгалгийн шингэн, сонсгол
тэнцвэрийн мэдрэлээр дамжин дотор
чихэнд орно.

55. Эмгэг физиологи
Шүүрдэс, идээ
Перилимф, эндолимфийн даралт ихсэж
Сонсгол тэнцвэрийн анализаторын
өөрчлөлт өгнө

56. Эмнэл зүй
Дотор чихний
үрэвсэл
Хэсгийн Тархмал

57. Хэсэг газрын үрэвсэл
Даралт, найрлага, өөрчлөгдөх
Перилимф, эндолимфийн
Дотор чихний гадна хана цоорсон
Дунд чихнээс нянгийн хор

58. • Чих шуугих
• сонсгол дуу хүлээн авах хэлбэрээр
буурах
• толгой эргэх
• Нүдэнд сул нистагм, тэр тал руугаа
тэнцвэр хазайна

59. Тархмал үрэвсэл
• Халдварт өвчин
• Тархины идээт мэнэн
• Чихний үжлээс эмгэг төрүүлэгч нян, вирусууд
Перилимф, эндолимфид
өтгөн ногоон идээ
дотор чихний даралтыг ихэсгэж
• otolit apparat
• organ cortii
• crista ampullaris хүчтэй цочрооно.

60. Эмнэлзүй
• Харуулах
• Толгой өвдөх
• Огиж бөөлжих
• Тэнцвэр алдагдах
• Чих шуугих
• Дүлий
Нүдэнд хүчтэй сул нистагм үүсэж, сул
нистагмтай талруугаа тэнцвэр алдагдана.
Хүчтэй нистагм гэмтэлтэй дотор чихэн
талдаа үүснэ

61. Оношлогоо
• Чихний тольдолт
• Сонсгол тэнцвэрийн анализаторын
шинжилгээ
• КТГ
• MRI

62. Эмчилгээ
1. Эмнэлэгт хэвтүүлэнэ
2. Антибиотик
3. Хордлого тайлах
4. Үрэвсэл намдаах
5. Шингэн сэлбэх
6. Хөөх эмчилгээ
7. сонсгол тэнцвэрийн мэдрэлийг
дэмжих

63. антибиотик
• Цефалоспорины бүлэг
• Макролидын бүлэг
• Пенициллиний бүлэг
өндөр тунгаар судсанд
булчинд 4-6 цагаар 7-10 хоног

64. Хордлого тайлах
1. Рингер
2. 5%-н глюкоз
3. 0.9 % -н физиологийн уусмал
1 кг-д 50-100 мл-ээр бодож өдөрт юүлнэ.

65. шингэн хөөх
1. Лазикс 20 мг
2. Маннитол 400 мл
3. Фуросемид 20 мг хавсруулан
хэрэглэнэ.

66. Үрэвсэл намдаах
1. дексаметазон 8мг
2. преднзолон 30 мг
3. декортин 500-1000 мг дуслаар
юүлэх
4. зобракс 20 мг
5. хлорфенамин 4 мг- аар ууж
хэрэглэнэ.

67. Сонсгол тэнцвэрийн мэдрэлийг
дэмжих
1. витамин В комплекс 2 мл
2. прозерин 0.05% -н 1.0
3. Витамин РР 1 мл-ээр тарина.

68. Шинж тэмдгийн
• Аguemen vestigo зэрэг эмийг дотор
чихний цусан хангамж сайжруулана.
• Дархлаа дэмжих эмчилгээ “ альбумин,
даршилсан сийвэн, стафилококкийн
гаммаглобулин “ –г хавсруулан хийнэ.

69. Урьдчилан сэргийлэлт.
Ажил амралтаа зохицуулах
Цусны даралтаа хэвийн байлгах
Стресст орохгүй байх

70. Хөдлөн хугарлын үед
• чих шуугиж
• дүлий болох
• тэнцвэр алдагдах
• нүүр мурийх шинж илэрнэ.
Чихний дотор суваг гэмтэж
Тэнцвэрийн ба сонсголын мэдрэл
нүүрний мэдрэл тасарч

71. Дагуу хугарлын үед
Чихний гадна суваг
Хэнгэргэн хөндий гэмтэж
чихнээс цус гоожих
сонсгол муудах
Энэ гэмтэл нь суурь ясны хугаралтай хамт
тохиолддог учраас амь насанд аюултай

72. • Тавилан:
– Сайн
• Урьдчилан сэргийлэлт:
– Ажил амралт зохицуулах
– Даралт хэвийн байлгах
• Хөдөлмөр зохицуулалт:
– Өндөр нөхцөлд ажилладаг
– Онгоцны жолооч
– Усанд сэлэгч

73. •Анхаарал
хандуулсан та
бүхэнд баярлалаа