แนวทางและการวางโมเดลในการเขียนบทความ

1. 1
จะเลือกใชโมเดลอะไรในการเขียนบทความ
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
DrDanaiT@gmail.com
ความมันสของการเปนนักเขียนบทความทางวิชาการหรือหนังสือวิชาการคือ สามารถเลา
เรื่องตางๆ ทางธุรกิจที่เกิดขึน หรือเมื่อผูเขียนไดพบเหตุการณอันทําใหเกิดความรูและอยากใหผอื่นไดรับรู
้  ู
บางจนถายทอดออกมาเปนตัวอักษร และยิ่งมีเขียนมากเทาไหรภาษาและทัศนะก็ยิ่งพริ้ว และเฉียบคม
มากขึ้นเปรียบประดุจดัง “การลับคมใบมีด”
องคประกอบที่สาคัญของบทความทางวิชาการ (ธุรกิจ)
ํ
ผูอานหลายทานและผูบริหารเคยสอบถามวา ในการเขียนบทความครั้งๆ หนึ่ง ผูเขียนมี
การวางโครงรางไวกอนหรือไม หรือกําหนดแนวทางการเขียนอยางไร
ถาคิดในเชิงการใชวิชาความรูจริงๆ ผูเขียนมีหลักยึดอยู 2-3 ประการดวยกันดังนี
้
ประการแรก ตนแบบจากวิธีการเขียนเรื่องสั้น
ในชวงแรกๆ ของการเขียนบทความ ผูเขียนนึกถึงสมัยตอนที่เรียนอยูมธยมศึกษาตอน
 ั
ปลายไดเรียนวิชาหนึงคือ “ประวัติวรรณคดีไทย” ซึงไดศึกษาเกียวกับการเขียนกาพย กลอน โครง นิราศ
่ ่ ่
และวิธีการประพันธ เชน เรื่องสั้น ตลอดจนนวนิยาย และบทเรียนจากสิ่งเหลานี้ไดทําใหผเู ขียนนึกอยากที่
จะเขียนขึนมาบาง
้
 สิ่งที่ผูเขียนใชเปนกรอบในการเขียนบทความจากองคความรูที่ไดเรียนมาคือ
 การวางโครงเรื่องหรือเคาโครงเรื่อง โดยในชวงแรกๆ ของการเขียน ผูเขียนใช
วิธีการนึกกอนวามีเรื่องอะไรหรือประเด็นอะไรที่เห็นดวย เห็นโตแยง หรืออยากแสดงทัศนะออกมาของธุรกิจ
ทั้งดานกลยุทธ การตลาด การบริหาร HR หรือความเปนผูนํา ฯลฯ ตัวอยางเชน
.....เมื่ออานบทความหรือหนังสือเกี่ยวกับธุรกิจอิเลคทรอนิกส (e-Business) ซึ่งมัก
เขียนโดยกลุมดานเทคนิค เชน IT Manager เจาของบริษัทดอทคอม Web Master หรือคอลัมนิสตของ
วารสารหรือสิ่งพิมพ ผูเขียนมีทัศนะวา
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet

2. 2
(1) ไมตรงใจ ่ผูเขียนตอง
จที งการเพราะเนนไปทางเทค ค หรือเทคโ มากเกินไป
น คนิ โนโลยี กิ
และถาเปนผูบริหารระ บสูง หรือผูประกอบการ เราไมอยาก มากเพราะ างมืออาชีพ มาทําได
ป ะดั  ร กรู ะจ พให
(2) ยังขาดมุมหรือแกนขอ
มุ องความเปนธุรกิจอยางแทจริง ไมไดใชโมเดลหรือมีสูตร
ธ ท
สําเร็จทีส
สามารถนําไป
่ ปประยุกตใชไ อยางชัดเจน เพราะหนัังสือดานนี้ใน องไทยเปน
ได นเมื นประสบการณของ
ณ
ผูเขียนทีลองผิดลองถูกมาจากธุรกิจอินเตอรเน็ต หรือธุรกิจอิเลคทรอนิกสมากกวาที่ไดรับการเรียนรูมา
่ ถู รู
โดยตรง
ผูเขีย งเริ่มเขียน
ยนจึ นบทความเกียวกับเรื่องe-
่ -Business เรือง การพัฒน
่ นาเวบไซทจาก
ก
การศึกษษาทางอินเตอรเน็ต การบร รรยายเรืองเห านี้รวมถึงการเปนที่ปรึก
่ หล ก กษาวางแนวคิด (Business
คิ s
Concep ใหกับเวบไ บางแหง (ศูนยหนังสือ ฬาฯ)และป
pt) ไซท อจุ ประสบการณใ ในการปรับเป ่ยนองคกร จึงตก
ปลี
ผลึกเปน
นความคิดรวบ บยอดสูการเปนหนังสือเลม ่งในขณะ ้น เปนหนังสือชื่อ “องคก คดอทคอม
ป มหนึ ะนั กรยุ
(www.@@Dot.com)”
 เมื่อการเขียน านาญขึ้น องคประกอบ
นชํ บของโครงราง เขียน ไดผุดบังเกิดขึ้นเอง
งของผู
โดยสามารถสรุปเปนโ โมเดลไดดังนี้
รูปที่ 1 : โมเดลข
ของโครงรางก ยนบทค
การเขี ความ
Academiic Article Guid
deline-Dr.Dan Thieanphu
nai ut C
Copyright2012 DntNet

3. 3
ประ ่สอง ตนแบบจากกา ยนรายงา จัย
ะการที ารเขี านวิ
เนื่อง
งจากผูเขียนค กคลีในแวดวงวิจัยดวยสมัยที่เรียนปริิญญาโทดานการวัดและ
คลุ
ประเมินผลการศึกษา ที่ภาควิจัยก กษา คณ ศาสตร จุฬาฯ ทําใหกรอบของการวิจัยจะอยูในโมเดล
า การศึ ณะครุ น
ความคิด ดตัวมาโดย
ดติ ยตลอดและภ ภายหลังจากจ
จบการศึกษาร บปริญญาเอกตองมีการทําวิจยทาง รกิจ
ระดั ั งธุ
มากขึ้น ทําใหเกิดการคิดและพัฒนาโมเดลในก ยนบทค
การเขี ความไดงายยิ่งขึน โดยสรุ เห็นดังรูปที่ 2
ยิ ้ รปให ป
รูปท่ 2 : การใชโมเดลการเขียนบทความจ
ที จากการเขียน
นรายงานการวิจย
วิ ั
สรุป ว กรอบข
ปแล ของการเขียนบ
บทความของ เขียนเปนไป
งผู ปตามขั้นตอน ่ 1-5 ในบา ้ง
นที างครั
อาจรวบขั้นตอนที่ 3-4 ก็ได แตโดย กใหญใจ
4 ยหลั จความผูเขียนวางอยูในกร างตนเสมอ และหาก นเรื่อง
น รอบข กเป
ที่ “หนัก” คือ ตองการ างอิงทางวิช
รอ ชาการ หรือเปนขอความรูใหมหรือสงไป
ป ร ปลงในวารสา ชาการ เชน
ารวิ
วารสารจฬาลงกรณข
จุ ของคณะพาณิชยศาสตร จุฬาฯ หรือวาร
ณิ รสารทางวิชาการของสถาบนการศึกษา
บั าโมเดลนี้
จะถูกหยิบมาใชทนที
ยิ ั
Academiic Article Guid
deline-Dr.Dan Thieanphu
nai ut C
Copyright2012 DntNet

4. 4
ประการสุดทาย ผูเขียนใชกรอบในการเขียนบทความวิชาการจากการเขียนจดหมาย
การเขียนเรียงความ ยอความหรือการเขียนจดหมาย โดยทั่วๆ ไปจะประกอบดวยขั้นตอน
3 สวนที่สําคัญดังนี้ 1) คํานํา 2) เนื้อหา และ 3) บทสรุป ดังรูปที่ 3
รูปที่ 3 : การใชโมเดลบทความจากรูปแบบการเขียนจดหมาย
ทั้งหมดใน 3 ประการที่ผูเขียนไดอธิบายถึง รูปแบบในการที่ผูเขียนใชวางโมเดลของ
การเขียนบทความ ผูเขียนใชรูปแบบใดรูปแบบหนึงใน 3 รูปแบบสลับกันไปมา หรือหากสรุปงายๆ คือ ถา
่
เขียนจดหมายถึงแฟน (คนรัก) ไดก็เขียนบทความไดเพราะโครงรางหรือโมเดลจะเหมือนกัน ซึ่งคนรุนใหม
คงลําบากหนอยเพราะเดี๋ยวนี้ไมมโอกาสเขียนจดหมายกันแลว เพราะใช Facebook, Twitter, SMS ผาน
ี
ทางโทรศัพทมอถือ
ื
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet

5. 5
มืออาชีพดานการเขียนบทความ
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
DrDanaiT@gmail.com
โลกของนักเขียนบทความและหนังสือวิชาการทางธุรกิจมีหลายสิ่งหลายอยางที่นาพิสมัย

เพราะวาเปนโลกแหงความจริง เปนโลกของการนําหลักการหรือทฤษฎีที่ผานการปฏิบัติจริงใน
“หองทดลองธุรกิจ” ออกมาสูสาธารณะเพือการตีแผเผยแพรขอความจริง และสรางองคความรูใหมใหโลก
่ 
ธุรกิจสามารถพัฒนาเติบโตอยางตอเนื่องและไมหยุดยัง
้
ใครจะสามารถเขียนบทความทางวิชาการไดดี?
คําถามที่ผเขียนจั่วหัวขึนมาคือ “ใครจะสามารถเขียนบทความวิชาการไดดี!? คําตอบ
ู ้
ของคําถามถาตอบแบบพื้นๆ ตองบอกวา “พวกผูรู” หรือ “พวกนักวิชาการ” หรือ”มือ-อาชีพดานดานเขียน
บทความ” จึงจะเปนผูที่สามารถเขียนไดดี

แตในโลกความเปนจริงเปนละครับ! ที่นาจะเขียนไดดีทสุด
 ี่
ในทัศนะและประสบการณของผูเขียนบทความหรือหนังสือทางวิชาการดานธุรกิจคิดวา
เราสามารถพิจารณาไดจากบุคคลใน 3 กลุมอาชีพตอไปนี้
กลุมแรก อาจารยหรือนักวิชาการในสถาบันการศึกษา
บุคคลในกลุมนี้เปนผูททรงความรูมากที่สด เพราะอยูในสถาบันการศึกษา ทําหนาที่
 ี่ ุ
ถายทอดความรูใหกับลูกศิษยรุนตอรุนจนนับไมถวน ทําการศึกษาวิจัยและคนควาหาความรูอยูตลอดเวลา

(อาจจะไมทกคน)
ุ
ดังนันกลุมอาชีพแรกนี้ควรเขียนบทความทางวิชาการไดดีและไมวาจะดวยปจจัยหรือ
้
เงื่อนไขใดๆ ทังสิ้น
้
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet

6. 6
สิ่งที่เปนปญหาจริงๆ ของธุรกิจที่จะไดรับประโยชนจากนักเขียนกลุมแรกคือ
 ขอความรูจากหลักการ ทฤษฎี หรือบางครังอาจเปนงานวิจัย คนควา แตสวนใหญมก
้ ั
มีจุดออนตรงที่เปน “ทฤษฎีดิบ” คือ การนําไปประยุกตใชจริงๆ คอนขางยาก เนื่องจากผูเขียนขาด
ประสบการณในการทําธุรกิจ
 ขอความรูบางครั้งนักเขียนทางวิชาการในกลุมนี้เปนขอความรูจาก “หองสมุด” หรือ
การไปศึกษารวบรวมจากตํารา บทความ หรือขอสนเทศที่มีการตีพิมพเผยแพรออกมา ทําให “การประมวล
ความรูทางธุรกิจ” เปนมิติของความรูที่ไมทันกับการเปลี่ยนแปลงของธุรกิจ หรือไมสามารถนํามาใชไดกับ
ธุรกิจที่กาวล้าหนาไปไกลมากๆ
 ํ
หากนักเขียนในกลุมนี้ไดลงไปในภาคสนาม ไดสัมผัสกับโลกธุรกิจจริงๆ ความรูที่เผยแพร
ออกมาในรูปบทความทางวิชาการจะมีประโยชนกบธุรกิจเปนอยางยิง
ั ่
กลุมที่สอง นักปฏิบัติหรือผูที่เชี่ยวชาญในอาชีพสาขาตางๆ
บุคคลในกลุมนี้เปนผูที่ลงมือปฏิบัติจริง ดังนันขอความรูท่ไดจึงเปนประโยชนมาก ซึง
 ้ ี ่
ในทางธุรกิจเราเรียกกันวา “บทเรียนที่ดีเลิศ (Best Practices)”
 ขอความรูจากนักเขียนในกลุมนี้ มีหลักการ โมเดล และรูปแบบการนําไปสูการปฏิบัติ

ที่ประสบผลสําเร็จมาแลวขององคกรธุรกิจ
 ขอจํากัดขององคความรูจากนักเขียนในกลุมนี้สวนใหญเปนความสําเร็จขององคกร

เพียงแหงเดียวไมสามารถไดอยางแพรหลาย เพราะไมไดเปน “ตัวแทนความรู” ของทังธุรกิจ
้
อยางไรก็ตาม หากนักเขียนในกลุมนี้สามารถขยายผลไปสูการวิจยและพัฒนาเพื่อการ
ั
สรางใหเกิดความรูใหม หรือนําไปสูกระบวนการทางวิทยาศาสตร เพือสรุปเปนทฤษฎีที่ใชไดทั่วไป
่
(Generalization) สามารถเปนประโยชนตอธุรกิจอยางสูงยิ่ง และจะมีความสําเร็จสูงกวากลุมแรกเปน
ทวีคูณ
กลุมสุดทาย มืออาชีพหรือที่ปรึกษา หรือมือปนรับจาง
กลุมนักเขียน ถามาจากกลุมนี้เราเรียกไดวา “ครบเครื่อง” คือ มีองคความรูดานทฤษฎีที่

แนน ผานการปฏิบัติมาอยางเขมขนและมีประสบการณในฐานะที่ปรึกษาหลายธุรกิจ ดังนันขอความหรือ
้
บทความที่เผยแพรออกมาจึงมีคุณคาสูง อาทิ
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet

7. 7
 ขอความรูจากนักเขียนในกลุมนี้ มีนัยสําคัญตอความสําเร็จของธุรกิจที่สูงสุด

 ไมมีขีดจํากัดของการนําไปใชหรือการขยายผล ยิงหากมีการวิจยและพัฒนาอยาง
่ ั
ตอเนื่อง จะไดทฤษฎีใหมๆ เกิดขึ้นมากมาย
ในปจจุบนเราพบวากลุมธุรกิจที่ปรึกษาชันนําหลายๆ แหงไดนาประสบการณทหลอหลอม
ั ้ ํ ี่
เปนองคความรูใหมถายทอดออกมาเปนตํารามากมาย และติดอันดับ “เครื่องมือใหมของธุรกิจ” หลายตอ
หลายเรื่อง ผูเขียนไดมีโอกาสอานบทความทางวิชาการดานการบริหารทรัพยากรบุคคลในวารสารของ
สมาคมวิชาชีพของไทยบางแหง ทําใหเกิดขอกังขาวา
 นักวิชาการหรือนักปฏิบัติ หรืออาจารยทเี่ ขียนบทความทางวิชาการ มักมีสไตล
เหมือนๆ กัน เชน พยายามทีจะใหคานิยาม หาความหมายของคําศัพทวาคืออะไร ใครพูดไวบาง และ
่ ํ 
สรุปวาตนเองเห็นวานาจะเปนอยางไร
ประเด็นนี้สาคัญมากตอการเขียนบทความทางวิชาการ เพราวาเปนเสมือนการพายเรือใน
ํ
อาง ไมไดกระโจนไปสูขอความใหม หรือเปรียบไปแลวเปนแคการคนควาและการเขียนรายงานจาก
หองสมุดเทานันเอง
้
 ความจํากัดทางดานประสบการณและความเขาใจในทฤษฎีอยางลึกซึ้ง” แตในความ
เปนจริงไมมีอะไรในกอไผเพราะขอเขียนดังกลาว
- ขาดตรรกของระบบการคิด ทําใหโมเดลใหมทนาเสนอออกมามีความขัดแยงกัน
ี่ ํ
โดยรวมและในองคความรู
- ไมสามารถที่จะนําไปใชได หรือหากนําไปใชมักเกิดขอติดขัดหรืออุปสรรคอยาง
มากมายเนื่องจากไมไดผานการนําไปใชมากอน
- มักเปนการแปลบทความหรือนําบทความตางๆ มารอยเรียงกันเพื่อใหดูเปน
องคประกอบที่ลงตัว แตในความเปนจริงแลวสับสนและเปนเรื่องที่เชือมโยงกันยาก แต “บังคับใหเขารูป”
่
ในแนวคิดหรือโมเดลทีนําเสนอ
่
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet

8. 8
โดยสรุปแลว การที่จะเขียนบทความและหนังสือทางวิชาการดานธุรกิจ มิได
หมายความแบบงายๆ ที่ใครนึกอยากสนุกและเขียนขึน เพราะผลกระทบมีอยูสูงมากเนื่องจากไมรูวาจะมี
้
ใครมาอานบาง และเกิดความไมเทาทันในความคิด เผอิญไปขยายผลสูการปฏิบัตก็จะเสียหายทังตนเอง
ิ ้
และธุรกิจ ซึ่งมีใหเห็นอยูเ สมอๆ อาทิ เชน ในเรื่องของดัชนีวัดผลสําเร็จธุรกิจ (KPIs) ในเรื่องของ
ความสามารถ (Competencies) เรื่องการปรับเปลี่ยนองคกรธุรกิจ (Corporate Transformation) เปนตน
ผูเขียนไดเคยเลาใหฟงไปบางแลววา รูปแบบในสไตลการเขียนของผูเขียนเกี่ยวกับ
บทความและหนังสือทางวิชาการนั้น ผูเขียนมีอยู 3 ลําดับในพัฒนาการดังนี้
ลําดับแรก ในชวง 5 ปแรกของการเขียนบทความและหนังสือทางวิชาการเปนการนํา
ปญหาในธุรกิจ ขอคนพบจากการศึกษา การอาน หรือการวิจยมาเขียนเปนบทความกึงวิชาการ พรอม
ั ่
ตัวอยางทีนาสนใจและสรุปดวยขอคิดเห็นของผูเขียน ซึงมีทฤษฎีและหลักการสนับสนุนขอคิดเห็นดังกลาว
่ ่
ลําดับตอมา ในชวงอีก 10 ปตอมาของการสูอาชีพนักเขียนดานวิชาการที่เขมขน มี
สไตลการเขียนเปนลักษณะเปรียบเทียบถึงทฤษฎี (Theory) หรือแนวคิด (Concept) ตางๆ วาสามารถ
นําไปปฏิบัติไดหรือไม มีจุดเดน จุดออนอยางไรและตัวยางของการนําไปปฏิบัติจริงๆ ในธุรกิจไดเกิดผล
สําเร็จมาแลวมากนอยเพียงใด พรอมทั้งไดมีการพัฒนาทางดานภาษาและสํานวนในลักษณะที่อานงาย

มากขึ้นกวาการเขียนในชวงแรก
ลําดับปจจุบัน คือขอเขียนและหนังสือที่ผูเขียนตีพิมพเผยแพรอยูในขณะนี้ มีสไตล
การเขียนเปนรูปแบบใหมคือ นําทฤษฎีหรือองคความรูที่ไดพัฒนาขึ้นมาจากการลงไปปฏิบัติจริงในธุรกิจ

และสรางเปนองคความรูดวยวิธการวิจยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ออกมาเผยแพรใหธุรกิจ
ี ั
นําไปใช พรอมการวิเคราะหวิจารณวาควรพัฒนาตอเนื่องในอนาคตขางหนาอยางไร
ทิศทางสูอนาคต เปนการพัฒนารูปแบบการเขียนหนังสือทางวิชาการหรือรายงาน
การวิจยที่ปรับใหเปนองคความรูใหมในสไตล รายงานการวิจยเชิงพาณิชย (Com-mercial Research
ั ั
Report) โดยเหมือนอานหนังสือฮาวทู (How-To) มากกวาอานรายงาน การวิจย ปจจุบันไดนํางานวิจยมา
ั ั
เขียนในลักษณะนี้ได 2 เลมแลว
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet

9. 9
เลมแรก เจาะ DNA ธุรกิจครอบครัวไทย เขียนจาก
งานวิจยที่ศึกษาธุรกิจครอบครัวไทยตั้งแตยคสุโขทัยจนถึงกรุงรัตนโกสินทร
ั ุ
เลมที่สอง ทุนมนุษยจัดการใหดีสูดีเลิศ เปนการเขียนจากงานวิจัยเกียวกับ การพัฒนา
่
โมเดลการจัดการและการวัดทุนมนุษยและเสนอโมเดลทุนมนุษยสอนาคต
ู
เห็นไหมละครับ! การเขียนบทความและหนังสือทางธุรกิจ
ผูเขียนก็ไดพฒนาตนเองใหมีความรูเพิมพูนมากขึนไปดวย แถมยังสามารถทําใหเกิดรายไดเสริมอาชีพ
ั ่ ้
ขึ้นมาอีกทางหนึง...ไมเชื่อก็ลองเขียนดูซิครับ!
่
Academic Article Guideline-Dr.Danai Thieanphut Copyright2012 DntNet