1. การเขียนบทความวิชาการและบทความวิจัย
รศ.ดร.สมบติ ทีฆทรัพย
ั
1. บทนํา
บทความสําคัญของนกวชาการกคอบทบาทในการเผยแพรความรซงอาจทําไดหลายรปแบบ เชน
ั ิ ็ ื  ู ่ึ  ู
การพูด การแสดงการสาธิต การออกแบบ และการสรางหรอการเขยน เมอเปรยบเทยบผลกระทบในการ  ื ี ่ื ี ี
เผยแพรความรูจะเห็นไดวาการเขียนจะเผยแพรไดกวางขวางมากที่สุ ด อีกทังยังคงทนถาวรอีกดวย การเผย ้
แพรความรูโดยการเขียนนี้สวนใหญมักทําในรูปแบบของบทความวิชาการและบทความวิจย ั
ผูมีการศึกษาสูงหลายทานคดวาการเขยนเปนเรองงาย อยากเสนอความรูหรือความคิดเห็นอยางไร
 ิ  ี  ่ื  
ก็เขียนไปตามทคดนนไดเลย ตามความเปนจริงแลวจะเห็นไดวาความคิดเชนนี้ไมจริงเลย มบทความ
่ี ิ ้ั  ี
จํานวนมากที่มิไดมีการเผยแพรในสิ่งพิมพมาตรฐาน เพราะมิไดมีคุณภาพเพียงพอซึ่งอาจเกิดจากแนวคิด
ปริมาณและความถกตองของขอมลหรอวธการนําเสนอขอมูลมีบทความบางเรื่องถึงแมจะตีพิมพเผยแพร
ู   ู ื ิี
แลวก็ตาม แตผูเขยนเองอยากถอดถอนออกจากสงพิมพไปแลว เพราะอายทเปนบทความทไมไดมาตรฐาน
ี ่ิ   ่ี  ่ี  
บทความทีดคอ 'ความเรียงท่ีเขยนขนเพอเสนอสาระจากขอมลทถกตองและเสนอความคดเหน
่ ี ื ี ้ึ ่ื  ู ่ี ู  ิ ็
สวนตัวของผูเขียน โดยมเนอหาและวธการนําเสนอที่เหมาะสมตามกาลสมัยและเหมาะกับกลุมผูอาน
ี ้ื ิี
เปาหมาย' โดยท่ัวไปบทความจะประกอบดวยเรองราวตางๆ ที่คนทั่วไปไมรูและ / หรอ เสนอความคิด
 ่ื  ื
บางอยางท่ีคนอนยงคดไมถง ในแตละบทความควรนําเสนอประเด็นหลักเพียงประเด็นเดียว
่ื ั ิ  ึ
จากขอความขางตนจะเหนไดวาบทความตางจากขาวหรอเรยงความโดยข าวจะเปนการเสนอ
 ็    ื ี  
ขอมูลอยางตรงไปตรงมาวา ใครทําอะไร ที่ไหน อยางไร สาเหตุและผลเปนอยางไร การเขยนขาวจะตอง ี  
ไมสอดแทรกความคิดเห็นของผูเขียน ตลอดจนไมแสดงอารมณหรือความรูสกของผูเขียน สวนเรยงความ  ึ   ี
จะเปนการพรรณารายละเอียดตางๆ ตามจนตนาการของผเขยน ซึ่งอาจมีขอมูลสนับสนุนก็ได แตโดยทวไป
ิ ู ี  ่ั
ขอมูลที่นํามาสนับสนุนจะไมกวางขวางและลึกซึ้งมากนัก นอกจากนันเปาหมายของเรียงความมักเขียน ้
เพื่อใหบุคคลทั่วไปอานเปนหลักไมเนนกลุมวิชาชีพโดยเฉพาะ แตบทความจะเปนการเสนอขอมลทเปนจรง    ู ่ี  ิ
ตามท่ีผูเขียนศึกษาหรอคนความาและผเขยนบทความมกแทรกความคดเห็น พรอมทงขอเสนอแนะของตน
ื   ู ี ั ิ  ้ั 
ไวเสมอ บทความโดยทวไปจะเนนการสอสารไปยงกลมเปาหมายเฉพาะ ดังนั้นจึงตองนําเสนอขอมูลและ
่ั  ่ื ั ุ 
ความเห็นอยางลึกซึ้ง
โดยท่ัวไปการเขียนบทความจะเปนการเสนอขอมล และแนวคิดแกผอาน สวนผูอานจะเห็น
  ู ู 
คลอยตามหรือไมนนจะขนอยกบความนาเชอถอของขอมล แนวคดและเหตผล รวมทงเทคนคและวธการ
 ้ั ้ึ ู ั  ่ื ื  ู ิ ุ ้ั ิ ิี
นําเสนอดวย บางกรณความเชอมนของผอานตอผเขยนกมผลตอการยอมรบของผอานดวย
ี ่ื ่ั ู   ู ี ็ ี  ั ู  
1

2. บทความอาจแบงออกเปนประเภท ไดดงน้ี
   ั
ก. บทความวิชาการ
ข. บทความวจย ิั
ค. บทความโตแยง  
ง. บทความคําแนะนํา
จ. บทความแสดงความคิดใหม
ฉ. บทความทองเทยวเดนทาง
 ่ี ิ
ช. บทความกึงชีวะประวัติ
่
ซ. บทความสัมภาษณ
ฌ. บทความอปมาอปไมย
ุ ุ
ญ. บทความเหตการณสําคัญ ุ 
มีผูรูบางทานจัดใหบทความวิชาการและบทความวิจยจัดอยูในกลุมเดียวกัน แตตามขอเสนอแนะ
ั  
ของคณะกรรมการขาราชการมหาวิทยาลัย (ก.ม.) แยกกลุมผลงานทั้ง 2 แบบนออกจากกน โดยมคําจํากัด ้ี ั ี
ความไววา 
'บทความวิชาการ หมายถง เอกสารซงเรยบเรยงจากผลงานทางวชาการของตนเองหรอของผอน
ึ ่ึ ี ี ิ ื ู ่ื
ในลักษณะที่เปนการวิเคราะห วิจารณหรือเปนบทความทีเสนอแนวความคิดใหมๆ จากพนฐานทางวชาการ
่ ้ื ิ
นนๆ
้ั
'ผลงานวิจัย หมายถง ผลงานคนควาอยางมระบบและมความมงหมายชดเจน เพื่อใหไดขอมูลหรือ
ึ    ี ี ุ ั
หลักการบางอยางที่จะนําไปสความกาวหนาทางวชาการ หรือการนําวชาการมาประยกตใชใหเกด
ู   ิ ิ ุ    ิ
ประโยชน
ผลงานวิจัยมีลักษณะเปนเอกสารทมรปแบบของการวจยตามหลกวชาการ เชนมีการตั้งสมมุติฐาน
 ่ี ี ู ิั ั ิ
หรือมีการกําหนดปญหาที่ชัดเจนสมเหตุผล โดยจะตองระบุวตถุประสงคทเี่ ดนชัดแนนอนมีการรวบรวม
ั
ขอมูล พิจารณาวิเคราะห ตความและสรปผลการวจยทสามารถใหคําตอบหรือบรรลุวตถุประสงคทตองการ
ี ุ ิ ั ่ี  ั ่ี
ได' 1
ดังน้ันในท่ีน้ีจึงจะแยกบทความวชาการและบทความวจยออกจากกน และในบทความนี้จะเสนอ
ิ ิั ั
เนนในเรองการเขยนบทความทางวชาการและบทความวจยเทานน
่ื ี ิ ิ ั  ้ั
______________________________________________________________________________________
1
มติ ก.ม. ตามหนังสือเวียนที่ ทม 0202/ว6 ลงวันที่ 6 ตุลาคม 2527
2

3. 2. การเลือกเรื่อง
ดังไดกลาวมาแลวในตอนตนวา โดยทัวไปบทความจะประกอบดวยเรืองราวตางๆ ที่คนทั่วไปไมรู
่ ่
และ/หรือเสนอความคดบางอยางทคนอนยงคดไมถงหรอมองขามไป ดังนั้นการเลือกเรื่องจึงตองพิจารณา
ิ  ่ี ่ื ั ิ  ึ ื 
ถึงประเด็นตางๆ เหลานี้ เมอพจารณาแลวจะเหนไดวาความตองการของกลมเปาหมายทผเขียนตองการ
่ื ิ  ็   ุ  ่ี ู
จะสื่อความถึงมีความสําคญมาก ถาหากผเขยนสามารถสนองความตองการของกลมผอานได จะทําให
ั  ู ี  ุ ู 
บทความนั้นไดรับการยอมรับและนําแนวคดหรอผลสรปไปใชซงนบวาประสบความสําเรจ การพจารณาวา
ิ ื ุ  ่ึ ั  ็ ิ 
กลุมเปาหมายคอใครยอมผกพนกบวารสารทจะลงตพมพเปนอยางมากเพราะวารสารแตละฉบับจะมีกลุม
ื  ู ั ั ่ี ี ิ   
ผูอานเปาหมายอยูแลว ดงนนถาหากเลอกเรองไมตรงกบกลมเปาหมายของวารสารแลว วารสารท่ี
 ั ้ั  ื ่ื  ั ุ  
พิจารณาเรื่องก็จะไมนําไปตีพิมพ สิ่งสําคญทสดทผเขยนจะตองยดไวเปนหลกในการเลอกเรองมาเขยน
ั ่ี ุ ่ี ู ี  ึ   ั ื ่ื ี
ก็คือประโยชนทผอานจะไดรบ
่ี ู  ั
การเลือกเรื่องใดๆ มาเขียน อาจแบงไดเปน 4 ลักษณะคือ
2.1 เลือกตามความเชี่ยวชาญของผูเขียน
ในการเลือกเรื่องในลักษณะเชนนี้ ผูเขียนจะสามารถเสนอขอมูลหรือแนวคิดไดอยางลึกซึง
 ้
เนื่องจากความรูและประสบการณที่สะสมมานาน การเขยนในหวขอเชนนผเขยนจะเขยนไดไมยาก แตถา
ี ั   ้ี ู ี ี   
ผูเขียนเลือกเรองทมขอมลและแนวคดในลกษณะเดยวกนมาเขยนเสมอ จะทําใหผอานทตดตามผลงาน
่ื ่ี ี  ู ิ ั ี ั ี  ู  ่ี ิ
ของผูเขียนรูสกวาไมมสงใหมใหนาตดตาม ดังนั้นการเลือกเรื่องลักษณะนี้จึงจําเปนตองศกษาคนควา
ึ   ี ่ิ    ิ   ึ  
ขอมูลใหมๆ ตลอดจนศกษาและทดสอบแนวความคดใหมทงทางกวางและทางลก เพื่อนํามาเสนออยาง
ึ ิ  ้ั  ึ
ตอเนอง
 ่ื
2.2 เลือกตามความสนใจของผูเขียน
ผูเขียนมือใหมที่เริ่มเขาสูวงวิชาชีพไดไมนาน จะยงขาดความรความชํานาญเฉพาะเรื่องอยางลึกซึ้ง
ั ู
แตคนกลุมนี้มักเปนกลุมทีมความคิดเห็นใหมทอาจจะแตกตางจากผูทเคยทํางานในสาขานนๆ มานาน
 ่ ี ่ี  ่ี ้ั
ความเห็นหรือการตรวจสอบทบทวนขอมลมกจะนําไปสูการพัฒนาแนวคิดหรือวิธการใหมๆ ที่ผูเชี่ยวชาญ
 ู ั  ี
อาจมองขามไป
2.3 เลือกตามความตองการของหนวยงาน หรือเปาหมายเฉพาะ
การเลือกเรื่องในลักษณะเชนนี้ผูเขียนมักจะอยูในฐานะที่จําเปนตองเขยน เชน เปนนักเขียน
  ี
คอลัมนประจํา เปนนักประชาสัมพันธของหนวยงาน เปนหวหนาหนวยงาน หรอ ฯลฯ ดังนั้นขอมูลและ
 ั   ื
ความเห็นของผูเขียนจึงมักอยูในวงจํากดตามนโยบายหรอวตถประสงคของหนวยงาน เนองจากเนอหา
ั ื ั ุ   ่ื ้ื
สวนใหญมักเปนเรองทผเขยนไมถนดหรอไมตรงกบความสนใจหรือแนวคิดของผูเขียน ดงนนผเขยนจะตอง
 ่ื ่ี ู ี  ั ื  ั  ั ้ั ู ี 
เขียนอยางระมัดระวัง พยายามหาขอมล ตลอดจนเสนอแนวคดใหกวางขวางใหมากทสดตามทเวลาและ
 ู ิ    ่ี ุ ่ี
โอกาสจะอํานวย อยางไรกตามผเขยนไมสมควรจะลมวาผทรบผดชอบเนอหาและแนวคดคอตวผเู ขยนเอง
 ็ ู ี  ื  ู ่ี ั ิ ้ื ิ ื ั ี
ดังนั้นจึงตองพยายามเขียนอยางระมัดระวังเปนอยางยิง ่
3

4. 2.4 เลือกตามกระแสความสนใจของสังคม
ในบางชวงเวลาอาจเกดกระแสความสนใจของสงคมในบางเรอง อันเนืองมาจากเหตุการณหรือ
ิ ั ่ื ่
สถานะการณบังคับ เชน เกิดภัยธรรมชาติ ภัยสงคราม หรอการปรบสภาพสงคมอยางกระทนหน เปนตนื ั ั  ั ั
สิ่งเหลานี้จะทําใหสงคมเกดความสนใจหรอเกดปญหาสําคัญทีตองรีบแกไขหรือปรับสภาพตางๆ ใหเขากบ
 ั ิ ื ิ  ่    ั
การเปล่ียนแปลงอยางรวดเรว การเลอกเรองในลกษณะนจะสามารถชกจงใหผอานสนใจอานบทความได
 ็ ื ่ื ั ้ี ั ู  ู  
โดยไมจําเปนตองใชเทคนคมากนก อยางไรกตามผเขยนจะตองพยายามหาขอมลใหถกตองและลกซง
  ิ ั  ็ ู ี   ู ู  ึ ้ึ
ภายในระยะเวลาสั้นและตองลงมือเขียนทันที ขอจากดหลกของการเลอกเรองลกษณะนคอขอมล และ
 ํ ั ั ื ่ื ั ้ี ื  ู
ความเห็นที่ผูเขียนอาจไมมีเวลารวบรวมใครครวญใหรอบคอบได ผูที่เลือกเขียนเรื่องในลักษณะนี้ ควรมี
ความรูรอบตัวอยางกวางขวาง มีความสามารถในการจับประเด็นและกระแสความสนใจของสังคมไดอยาง
รวดเร็ว ตลอดจนมีจินตนาการและความสามารถในการเชื่อมโยงขอมูลใหกลมกลืนไดโดยงาย
ตามความเปนจริงแลวเรื่องตางๆ ทคนทวไปอาจเหนวาเปนเรองธรรมดา กอาจจะนํามาเขยนให
่ี ่ั ็   ่ื ็ ี
นาสนใจได ถาผูเขียนสามารถหาขอมูลหรือแนวความคิดทีแตกตางออกไปจากทีเคยมีอยูหรือในบางกรณี
 ่ ่ 
อาจจะเปนการอธบายดวยวธทเขาใจงาย หรอยกตวอยางทเหมาะสม
ิ  ิ ี ่ี   ื ั  ่ี
มักมีคําถามอยูเสมอวาจะเลือกเรื่องใหกวางหรือแคบเทาใดจึงจะเหมาะสม การตอบคงตอบ
ชี้ชัดลงไปไดยากมาก แตโดยทวไปบทความทดจะมประเดนหลกเพยงประเดนเดยว ดังนันการเลือก
 ่ั ่ี ี ี ็ ั ี ็ ี ้
ประเด็นท่ีกวางขวางหรอแคบจงมผลตอการวางโครงเรองและการนํ าเสนออยูมาก บทความทั่วไปมักจะมี
ื ึ ี  ่ื 
ความยาวอยูในชวง 8 ถึง 15 หนาพมพดดมาตรฐาน บทความทสนเกนไปมกใหขอมลและความเหนได
 ิ  ี ่ี ้ั ิ ั  ู ็
ไมลึกซึ้ง แตถาความยาวเกนไปมกเยนเยอหรอผอานหมายความสนใจทจะอานอยางละเอียดตังแตตน
 ิ ั ่ิ  ื ู  ่ี  ้ 
จนจบ นอกจากผูเขียนจะมีวิธีการนําเสนอทีชวนติดตาม แตวธการทําเชนนี้มักจะทําไดยาก เพราะ
่ ิี
บทความทางวิชาการหรอบทความวจยมกเปนเรองทเปนจรงเปนจง และมเนอหาทตองทําใหผอาน
ื ิ ั ั  ่ื ่ี  ิ  ั ี ้ื ่ี   ู 
ใครครวญตดตามอยเู กอบทกถอยคํา
ิ ื ุ 
3. การวางโครงเรอง
่ื
โครงเรื่องของการเขียนบทความวิชาการ อาจมรปแบบทถงแมนจะคอนขางตายตวกมการ
ีู ่ี ึ    ั ็ ี
ปรับเปลี่ยนไดบาง แตในการเขยนบทความวจยมกนยมวางโครงเรองตามมาตรฐาน
 ี ิั ั ิ ่ื
3.1 โครงเรื่องบทความวิชาการ
การนําเสนอบทความนยมแบงออกเปนหวขอยอย เพื่อใหผูอานและผูเขียนทราบพัฒนาการและ
ิ   ั  
การนําเขาสูประเด็นสําคัญทีตองการนําเสนอในบทความนัน ดังนันเพือใหการเขียนบทความงายขึน
่  ้ ้ ่ ้
ไมหลงประเด็นและสามารถแยกเขียนเปนชวงๆ ตามเวลาและโอกาสจะอํานวยโดยไมจําเปนตองเขยน
  ี
รวดเดียวจบ ผูเขียนจึงควรวางโครงเรืองโดยละเอียด ในการทําเชนนียงชวยใหผเขียนทราบดวยวาขอมูล
่ ้ั ู
ที่มีอยูนั้นเพียงพอและเหมาะสมหรือไม โดยทัวไปแลวบทความวิชาการมักแบงออกเปน 3 สวนที่สําคัญคือ
่
ความนํา เนอเรอง และบทสงทาย
้ื ่ื
4

5. 3.1.1ความนํา
คงไมมีผูคัดคานวาผอานสนใจจะอานบทความเมอเหนชอบทความนาสนใจ แตเมอเรม
  ู   ่ื ็ ่ื   ่ื ่ิ
อานในตอนตนซึ่งเปนความนํา ผอานจะตดสนใจตอไปอกครงวาจะอานตอไปหรอไม ดังนันการเขียน
ู  ั ิ  ี ้ั    ื ้
ความนําจึงตองใชเทคนคการจงใจใหผอานตดตาม แรงจูงใจที่สําคัญของผูอานบทความก็คอการชีใหเห็น
 ิ ู  ู  ิ  ื ้
วาผูอานจะไดรบประโยชนอะไรจากการอานครังนี้
 ั ้
ความนําที่มีผูใชอยูเสมอและยังคงใชไดดี
ก. ความนําที่เปนเรื่องเลา
ข. ความนําทีเปนคําถาม ่
ค. ความนําทีบรรยายสถานการณ ่
ง. ความนําทแสดงความขดแยง ่ี ั 
จ. ความนําทสรปความสําคัญ
่ี ุ
ฉ. ความนําทเปนการชวนสนทนา ่ี 
ช. ความนําทีเปนสุภาษิตหรือบทกวี ่
ซ. ความนําทแสดงเจตนาของผเขยน ่ี ู ี
ฌ. ความนําทใชคํากระตุนเพือสรางความประทับใจ
่ี   ่
ญ. ความนําทมาจากขาว ่ี 
การเลือกใชความนําแบบใด จะขึนอยูกบเนือหาบทความ ลีลาในการนําเสนอ ความชอบและ
้ ั ้
ความคุนเคยของผูเขียนดวย การเขียนความนํานั้นจะไมมีกฎตายตัว แตความสําเรจจะวดไดจากการ ็ ั 
ท่ีผูอานจะตดตามอานตอไปจนจบหรอไม
ิ   ื
3.1.2 เนอเรอง การดําเนินเนื้อเรืองควรแบงออกเปนหัวขอยอยๆ โดยการเขียนเชือมโยง
้ื ่ื ่ ่
ใหผูอานสามารถเขาใจตงแตตนจนจบ การเขยนในสวนนจะตองพยายามเขยนตามลกษณะของผอาน
 ้ั   ี  ้ี  ี ั ู 
ที่เปนกลุมเปาหมาย ผเขยนบทความทละเลยในเรองเหลาน้ี มักยึดถือความชอบและความถนัดของตนเอง
ู ี ่ี ่ื 
เปนหลัก เชนผูเขียนทีมความเขาใจทางคณิตศาสตรดเยียมก็อาจอธิบายเหตุ การณตางๆ ในรูปแบบของ
่ ี ี ่  
สมการทางคณิตศาสตร ซึ่งผูอานบางกลุมอาจไมเขาใจ วิธการนําเสนอมอยมากมายทจะนําเขาสู ี ี ู ่ี
วัตถุประสงคได แตตามปกตมกนยมเสนอขอมลพนฐานและหลกการเบองตนกอน แลวจึงพัฒนาเนื้อหา
 ิ ั ิ  ู ้ื ั ้ื  
เขาสูประเด็นหลักของบทความ โดยตองจดระเบยบเนอหาใหเปนระบบทเขาใจงายพรอมทงใชระบบ
 ั ี ้ื   ่ี    ้ั 
การอางอิงที่มาของขอมูลใหชัดเจน
5

6. การแบงหวขอเรองในเรอง ตามปกติจะทําใน 2 ลกษณะคอ
ั  ่ื ่ื ั ื
ก.) จากกวางมาแคบ คือ เรมจากการอธบายทงระบบและคอยอธบายในรายละเอยดเฉพาะเรอง
่ิ ิ ้ั  ิ ี ่ื
ทแคบลง หรอ
่ี ื
ข.) อธิบายจากสวนยอยๆ ในรายละเอยดแลวจงนํามารวมเปนระบบใหญทั้งหมด
  ี  ึ
อยางไรก็ตาม ผูเขียนตองไมลมวัตถุประสงคหลักของบทความเนือหาและคําอธบายควรนําเขาสู
 ื ้ ิ
จุดประสงคหลักทั้งหมด การใหขอมลและความคดเหนทไมตรงประเดนจะนําไปสการเขาใจคลาดเคลอน
 ู ิ ็ ่ี  ็ ู  ่ื
หรือสบสนเปนอยางมาก
ั  
การนําเสนอเนื้อหาใหงายและสะดวกขึ้นอาจทําไดโดยการยกตัวอยาง การใชภาพประกอบหรอ  ื
การใชตารางสรปชวยในการนําเสนอในแตละชวงตอนทเหมาะสม
ุ    ่ี
3.1.2.1 การยกตัวอยาง ตัวอยางจะชวยนําเสนอขอมลหรอการวเคราะหทเปน  ู ื ิ  ่ี 
ไปตามวัตถุประสงคไดดี สามารถอธิบายจุดเนนไดโดยผูอานมักมีความสนใจมากกวาการอธิบายปกติ

อีกทั้งยังเสมือนเปนการเปลียนบรรยากาศในการติดตามเรืองอีกดวย การยกตวอยางจงควรสรางเนอหา
่ ่ ั  ึ  ้ื
ของตัวอยางใหใกลกับสถานการณจริงที่ทันสมัยและตรงเปาหมายพรอมทั้งแสดงขอมูลใหเพียงพอตอ
การวิเคราะห
3.1.2.2 ภาพประกอบ ภาพประกอบจะชวยใหสามารถนําเสนอขอมลจํานวนมากไดอยางสะดวก  ู  
และกระชับ นอกจากนียงชวยใหผอานทราบและเขาใจขอมูลไดอยางรวดเร็วและลึกซึ้ง ภาพประกอบมีอยู
้ั ู 
หลายรูปแบบ เชน
ก. แผนภูมิ (Chart) อาจแบงออกไดเปนหลายลกษณะเชน แผนภูมิวงกลม (Pie หรือ
   ั 
Circle Chart) ใชแสดงปรมาณเปรยบเทยบ (รูป1) แผนภูมิแทง (Bars Chart) ใชแสดงขอมลทมได
ิ ี ี   ู ่ี ี
มีความตอเนื่องกันหรือเปนการเปรียบเทียบของสิ่งตางๆ ในลกษณะเดยวกน (รป 2) และแผนภูมิเสน
ั ี ั ู
(Line Chart หรือ Graph) แสดงลักษณะเปนขอมูลที่มีลักษณะขอมูลตอเนื่องกัน (รป 3) ู
รูปท่ี 1 แผนภูมิวงกลมแสดงการใชไฟฟาในประเทศไทย ป 2520
6

7. รูปท่ี 2 แผนภูมิแทงแสดงการคาดการณการใชนํ้ามันปโตรเลียมของไทย
โดยการพลังงานแหงชาติเมื่อป พ.ศ. 2531
รูปท่ี 3 ผลของการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิสภาพแวดลอมตอความดัน
เครื่องควบแนนสําหรับความดันที่ออกแบบที่อุณหภูมิอากาศ 100° F
ข. แผนผัง (Diagram) แผนผังมีอยูหลายลักษณะเชน แบบกลองซงใชแสดงสวนประกอบสําคัญ
 ่ึ  
ของระบบ และแสดงความสัมพันธระหวางสวนประกอบเหลานี้ (รป 4) แผนผังภาพราง (Schematic Line
ู
Diagram) เปนแผนผังท่ีมีลกษณะคลายแผนผงแบบกลองแตกตางกนตรงทสวนประกอบจะแสดงรปราง
ั  ั   ั ่ี  ู 
ที่เปนเคาโครงของอุปกรณพอที่จะเขาใจไดอยางรวดเร็วและมีเสนโยงแสดงความสัมพันธของสวนประกอบ
เหลานี้ (รป 5)
ู
7

8. รูปท่ี 4 แผนผงแบบกลองแสดงการบรหารงาน
ั  ิ
รูปท่ี 5 แผนผังภาพราง แสดงชดทดสอบหาประสทธภาพของแผงรบแสงอาทตย
ุ ิ ิ ั ิ
แบบตัวรับพลังงานเปนตระแกรง
ค. ภาพ ภาพที่ใชประกอบอาจเปนภาพถาย ภาพเหมือนที่เขียนขึ้นหรือภาพในลักษณะ
การเขยนแบบทางชางอุตสาหกรรม ในกรณทตองการลดความจรงจงของเนอหา การเสริมภาพลอหรือภาพ
ี  ี ่ี  ิ ั ้ื
การตูน อาจทําใหบรรยากาศการอานดขนแตจะลดความจรงจงทางวชาการลง การใชภาพควรเลอกภาพ
  ี ้ึ  ิ ั ิ  ื
ที่เนนจุดที่ตองการนําเสนออยางชัดเจนและไมควรมีจํานวนภาพเกินความจําเปน ในบางกรณอาจนําภาพ
ี
มาซอนภาพเพื่อผูอานเขาใจชัดเจนขึ้น (ดรป 6,7 และ 8)
ูู
8

9. รูปท่ี 6 แผนภูมิความเร็วของใบพัดของกังหันไอนํ้า
รูปท่ี 7 ภาพประกอบเปนแผนภูมิแสดงหลักการถายเทความรอน 3 คือ
การนํา การแผรงสี และ การพา
ั
9

10. รูปท่ี 8 การตั้งสมมุติฐานวาแรงดูดของดาวพระเคราะห
มีผลกระทบตอการเดินทางของยานอวกาศนอย
3.1.2.3 ตาราง การใชตารางสามารถแสดงขอมลเปรยบเทยบเชงตวเลขหรอเชงบรรยายสนๆ
 ู ี ี ิ ั ื ิ ้ั
ไดดี แตท้ังตัวเลขและการบรรยายควรอยูในลักษณะสรุปมากกวาทีจะเปนขอมูลดิบ การใชตารางควรใช
 ่ 
ประกอบคําอธิบายที่ชี้เฉพาะใหเห็นดวย การจดวางตําแหนงขอมูลในตารางควรทําอยางระมัดระวัง
ั
โดยคํานึงวาผูอานเมออานตารางแลวควรเขาใจความสมพนธ ความตอเนอง ความสมบรณ และหนวยของ
 ่ื    ั ั  ่ื ู
ขอมูลอยางชัดเจน ตลอดจนความนาเชอถอและทมาของขอมลดวย
 ่ื ื ่ี  ู 
3.1.3 บทสงทาย เปนสวนที่มีความสําคญไมยงหยอนกบสวนอนเปนสวนทแสดงการจบของ
  ั  ่ิ  ั  ่ื   ่ี
บทความ การจบบทความที่ดีตองทําใหผอานเขาใจ ประเด็นสําคัญหรือมีความตองการศึกษาเรืองนันๆ
ู  ่ ้
ตอไปหรือไดความคิดที่จะนําไปใชประโยชน การลงทายบทความนยมทํากนหลายลกษณะ เชน
  ิ ั ั
ก. ตอบคําถาม
ข. สรุปสาระสําคญของเรอง ั ่ื
ค. เชิญชวนใหรวมมือ
ง. แสดงมตของผเขยนิ ู ี
จ. เลนคําใหขบขนหรอคําคมทีกระทบความรูสกในทางสรางสรรค
 ั ื ่  ึ
ฉ. เสียดสีใหผอานสะใจ
ู 
อยางไรก็ตามบทความที่ดีจะตองมีเนื้อหาในทางสรางสรรคที่ทําใหผอานเกิดความคิดหรือความรู
ู 
หรือแนวปฏิบัติในทางสรางสรรคทดตอไปในบทสงทายนีไมควรมีขอมูลหรือแนวคิดเพิมเติมจากทีนําเสนอ
่ี ี  ้ ่ ่
มาแลวอีก กรณีทตองการเสนอแนวคดเพมเตมควรทําในลกษณะการเสนอแนะเพอศกษาตอไป
่ี  ิ ่ิ ิ ั ่ื ึ 
10

11. 3.1.4 หลักฐานอางองและเชงอรรถ (Footnote) ในการเขียนบทความวชาการโดยทวไปจะตอง
 ิ ิ ิ ่ั 
ต้ังอยูบนพ้ืนฐานทเปนจรงและถกตองโดยมขอมลสนบสนน และขอมูลเหลานี้อาจเปนขอมูลที่ผูเขียน
่ี  ิ ู  ี ู ั ุ
คนควาเอง หรอของหนวยงาน หรอของบคคลอน ดังนันเพือแสดงความเคารพและใหเกียรติแกเจาของ
ื  ื ุ ่ื ้ ่
ผลงานและเปดโอกาสใหผอานทสนใจในรายละเอยดสามารถศกษาคนควาตอไปไดสะดวก กับเปนการ
 ู  ่ี ี ึ 
ยืนยันความถูกตองหรอระดบความนาเชอถอของขอมลทนํามาวเคราะหผเขยนจงควรแสดงหลกฐานอางอง
ื ั  ่ื ื  ู ่ี ิ  ู ี ึ ั  ิ
ประกอบ
วิธีการเขียนหลักฐานอางอิงและเชิงอรรถมีอยูหลายระบบ ผเขยนบทความจะตองศกษาเองวา
ู ี  ึ 
แหลงที่ตีพิมพบทความนันกําหนดวิธการเขียนหลักฐานอางอิงอยางไร ตามความเปนจริงแลวไมวาจะใช
้ ี
วิธีการเขียนตามระบบใดก็ตาม จะตองมีขอมูลสําคัญคลายคลึงกันทังสิน โดยเฉพาะอยางยิ่งจะตองมี
้ ้
ขอมูลที่ทําใหผูอานสามารถติดตามคนหาหลักฐานนันๆ ไดโดยสะดวก ขอมลเหลานจะตองประกอบดวย
 ้  ู  ้ี  
ชื่อผูแตง ชื่อหนังสือ หรอชอบทความและชอวารสาร หมายเลขของรายงานเลมที่ ปท่ี วัน เดือน ปที่พิมพ
ื ่ื ่ื
สํานักพิมพหรือ แหลงพิมพ เมือง ประเทศ หนาที่ ตวอยางของการเขยนหลกฐานอางอง จะเปนดังนี้
ั  ี ั  ิ
หนังสือ
Lipson, C. and Sheat, N.J. (1973), 'Statistical Design and Analysis for Engineering Experiments',
McGgraw-Hill Book Co., New York.
สมบติ ทีฆทรัพย (2535) , 'หลักพ้ืนฐานทางวศวกรรมศาสตร' ,มหาวทยาลยศรนครนทรวิโรฒ กรุงเทพฯ
ั ิ ิ ั ี ิ
วารสารทางวิชาการ
Rubin, Z. (1981) , The Bright Side of Poverty, 'Psychology Today', 15 (10) : B-13
ศิริศกด์ิ หาญชวงศ, สมบติ ทีฆทรัพย, สมศักดิ์ สินประเสริฐ และพินิจ ศริ พฤกษพงษ (2527),
ั ู ั 
การทําความเยนในระบบดดละลายโดยใชพลงงานแสงอาทตย, 'เทคโนโลยประยกต', ปท่ี 5
็ ู  ั ิ ี ุ
ฉบับที่ 3 หนา 33-46
เอกสารหลังการสัมมนาหรือการประชุม
Teekasap, s.(1984), 'Wind-Energy Research and Development at Faculty of Engineering,
King Mongkut's Institute of Technology, North Bangkok', Proceeding of Round Table
Discussion on Theory and Practice of Wind-Mill Electric Generation System', on
September 27, 1984, at Faculty of Engineering, King Mongkut's Institute of Technology,
North Bangkok', Bangsor, Dusit, Bangkok 10800, Thailand.
รายงาน
Springer, G.S. and Knoll, G.F. (1982), 'Cardiovascular Development in Secentary Engineering
Faculty', Report No.82-5, College of Engineering, University of Michigan. Ann Arbor,
Michigan 481 09 USA.
11

12. โดยทั่วไปในการเขียนหลักฐานอางอิง ชอบคคลทเปนภาษาตางประเทศ นิยมใชชื่อสกุล
่ื ุ ่ี  
นําหนาและใชอักษรยอชือตัวและชือกลาง แตในการเขยนชอทเปนคนไทย นิยมใชชอตัว กอนแลว จึงใช
่ ่  ี ่ื ่ี  ่ื  
นามสกุลตอมา
3.2 โครงเรื่องบทความวิจัย
โครงเรื่องของบทความวิจยจะมีความคลายคลึงกับโครงสรางของวิทยานิ พนธนั่นคือ
ั
จะประกอบดวย บทคัดยอ บทนํา วธการวจย ผลและการวิจารณผล บทสรป ขอเสนอแนะในการศึกษาและ
ิี ิั ุ
วิจัยตอไป หลักฐานอางอิง และภาคผนวก โดยบทความวจยตองสามารถนําเสนอขอมลใหผอานเขาใจได ิั   ู  ู  
โดยงายและรวดเรวในเรองตอไปน้ี
 ็ ่ื 
ก. ปญหาทวจยคออะไร
่ี ิ ั ื
ข. นักวิจัยดําเนินการวิจย ศกษาปญหานนอยางไร
ั ึ  ้ั 
ค. นักวจยคนพบอะไร
ิั 
ง. สิ่งคนพบไดนี้มีความหมายอยางไร
วิทยานิพนธจะแตกตางจากบทความวจยในแงทวทยานพนธอาจมวตถุ ประสงคหรอประเดน
 ิั  ่ี ิ ิ  ีั  ื ็
ปญหาหลายประเด็นประกอบกัน และแตละประเด็นยังอาจเสนอวิธคนควาหลายวิธี ซึ่งบางกรณีอาจรวมถึง ี 
กระบวนการในจินตนาการของนักศึกษากอนทีจะลงมือทําวจย แตสําหรบบทความวจยควรจะมจดเนน
่ ิั ั ิั ีุ 
ในเรื่องหนึ่งเรื่องใดเพียงเรื่องเดียว โดยเปนการนําเสนอความรใหมและแสดงใหเหนถงความถกตองของ
 ู   ็ ึ ู 
วิธีการคนควาและวิจัยที่นํามาใช กระบวนการทีอยูในจินตนาการและการพัฒนาเพือกําหนดปญหาตงแต
่  ่  ้ั
ตอนเริ่มตนตลอดจนสมมุติฐานที่ไมเกี่ยวของโดยตรงกับผลที่ไดมักจะไมนําเสนอไว สิ่งที่นําเสนอจะเปน
เพียงขอความแสดงปญหาและสมมุติฐานที่พิจารณาในตอนทายสุด พรอมทั้งหลักฐานสนับสนุนตางๆ
3.2.1 บทคดยอ บทคัดยอคือขอความสรุปผลงานทีทําอยางรดกม โดยทวไปจะเขยนหลงจาก
ั  ่  ั ุ ่ั ี ั
เขียนบทความเสรจเรยบเรอยแลวตามธรรมดาบทคดยอจะยาวเพยง 1 ถึง 2 ยอหนาสนๆ โดยเปนการชี้
็ ี ั  ี   ้ั
ใหเห็นประเด็นหลักทเปนจดเดน นนคอเปนการสรปบทนําและบทสรุปนันเอง โดยทวไปบทคดยอจะ
่ี  ุ  ่ ั ื  ุ ่ ่ั ั 
ประกอบดวยการแสดงปญหา วธการแกปญหาและผลสรปหลกแกผอานเพอแสดงวาบทความนจะนําเสนอ
ิี   ุ ั  ู  ่ื  ้ี
ขอมูลที่เขาสนใจหรือไม ดงนนบทคดยอจงจะตองมขอมลเพยงพอทผอานสามารถตดสนใจไดวาควรอาน
ั ้ั ั  ึ  ี ู ี ่ี ู  ั ิ  
บทความทงฉบบหรอไม
้ั ั ื
3.2.2 บทนํา จะเปนการเสนอปญหาความสําเรจของปญหาและการกําหนดขอบเขตของ
 ็ 
ปญหาและวัตถุประสงคของการวิจย ควรแสดงการศกษาจากเอกสารอนๆ ที่สําคัญไวดวย การเนน
ั ึ ่ื  
ความสําคัญของปญหาทีกระทบตอสังคมหรือผูอานจะเปนจุดจูงใจใหผอานสนใจไดดี
่  ู  
3.2.3 วิธีการวิจัย ผูเขียนควรเสนอรปแบบและวธการวจยททําอยางชัดเจนเพือใหผอานทราบ
ู ิ ี ิ ั ่ี ่ ู 
และม่ันใจวาวธการททําถกตองและเหมาะสมกบปญหาการวจยนน
 ิ ี ่ี ู  ั  ิ ั ้ั
12

13. 3.2.4 อุปกรณการวัดและวิธีวัด จะเปนสวนทแสดงใหผอานเชอมนไดวาขอมลของการวจยน้ี
  ่ี  ู  ่ื ่ั    ู ิั
มีความละเอียดและนาเชื่อถือเพียงใด ดงนนในหลายกรณจงมการนําเสนอรายละเอยดของอปกรณหลก
ั ้ั ีึ ี ี ุ  ั
ที่ใชในการวัดในบทความดวย
3.2.5 ทฤษฎีที่เกี่ยวของ จะเปนการนําเสนอหลกการสําคญเชงทฤษฎทผวจยประยกตจาก ั ั ิ ี ่ี ู ิ ั ุ 
ทฤษฎีท่ียอมรับแลวมาใชกบปญหาการวจยทกําหนดขึน ในสวนนจะแสดงใหผอานทราบความลกซงของ
 ั  ิ ั ่ี ้  ้ี  ู  ึ ้ึ
ผลงานในเชิงวิชาการวาอยในระดบใด ในหลายกรณการตดสนวาผลงานททําเปนงานวิจัยหรือพัฒนางาน
 ู ั ี ั ิ  ่ี
อาจทําโดยใชการประยกตทฤษฎนเปนเกณฑสําคัญดวย
 ุ  ี ้ี  
3.2.6 ผลและการวิจารณผล การนําเสนอขอมูลอาจอยูในรูปของตารางหรือกราฟ หรอ  ื
แผนภูมิ เพื่อความกระทัดรัด และแสดงการเปรียบเทียบอยางชัดเจน การวจารณผลควรทําเปนเรื่องๆ ิ 
อยางชัดเจนตามวตถประสงคของการวจย การใหขอมลอน นอกเหนือจากวัตถุประสงคกอาจทําได
ั ุ  ิั   ู ่ื ็
แตควรแสดงเปนขอสงเกตทพบ
  ั ่ี
3.2.7 การเขยนสวนอนๆ จะเปนการเขยนในทํานองเดียวกันกับการเขียนบทความวิชาการ
ี  ่ื ี
ในการเขียนบทความทางวชาการ และบทความวจยจะตองพยายามสอสารขอมลใหทงผเขยนและผอาน
ิ ิั  ่ื  ู  ้ั ู ี ู 
เขาใจตรงกันอยางถูกตองและชัดเจนใหมากที่สุดเทาที่จะทําได และผเขยนควรพยายามเขยนใหผอาน ู ี ี  ู 
เขาใจไดงายที่สุดดวย ดงนนจงควรหลกเลยงการใชภาษาหรอสํานวนทีกวน หรอตความไดหลายรปแบบ
ั ้ั ึ ี ่ี  ื ่ ื ี  ู
ในการเขยนบทความวชาการและบทความวจย
ี ิ ิั
วัตถุประสงคสําคญกคอ การสือสารหรืออธิบายสิงทีคนพบหรือหลักการบางประการมิใชเพือ
ั ็ ื ่ ่ ่  ่
พิสูจนวาผูเขียนเกงกวาผูอานในเรื่องใด ดวยเหตุนจงควรเขียนประโยคสันๆ ไมซบซอน การเลือกคํา
้ี ึ ้ ั 
ควรเลือกคําท่ีใหความหมายถกตองชดเจนและเขาใจงาย ไมใชคําฟุมเฟอย หลกเลยงการใชศพทเทคนค
 ู  ั   ี ่ี  ั  ิ
เฉพาะมากเกินความจําเปนและผเขยนเองจะตองรความหมายของคําทุกคําทเขยนขนอยางลกซง คําที่มา
 ู ี  ู ่ี ี ้ึ  ึ ้ึ
จากภาษาตางประเทศควรพยายามแปลใหเปนภาษาตางประเทศควรพยายามแปลใหเปนภาษาไทย
  
ที่สื่อความหมายไดดีที่สุดและวงเล็บภาษาตางประเทศไวเพื่อความเขาใจ ควรเลอกใชคําอยางระมัดระวัง  ื 
โดยท่ัวไปควรใชศพทบญญตของราชบณฑตสถาน พยายามใชสํานวนไทยในลักษณะเปนภาษาไทย
 ั  ั ั ิ ั ิ
มิใชภาษาไทยท่ีถอดความแบบคงรปภาษาตางประเทศ ประโยคและยอหนาควรมความสนยาวตาม
ู    ี ้ั
ความเหมาะสมของเนื้อหาและจุดเนน
ในการเขียนเนื้อเรื่อง จะตองคํานงวาเนอเรองจะตองมสาระเปนเรองเปนราวมแนวคดประเดนหลัก
ึ  ้ื ่ื  ี  ่ื  ี ิ ็
แตละยอหนาที่เขียนจะตองมีสาระสําคญทตองการถายทอดถงผอาน การดําเนินเนือหาจะตองสอดคลอง
ั ่ี   ึ ู  ้
กลมกลืนกันตลอดบทความ และมความเกยวพนกนเปนขนเปนตอนขอมลตางๆ จะตองเชือถือได และ
ี ่ี ั ั  ้ั   ู  ่
ผูเขียนตองแสดงใหเห็นอยางชัดเจนวาสวนใดเปนขอมูลและสวนใดเปนความเหน นักวิชาการทีดจะตอง  ็ ่ ี
ไมใชอารมณในการแสดงความเห็นอยางเด็ดขาด ไมควรสรุปความเห็นในลักษณะของการตัดสินชีขาด ้
ตามความคิดของตน แตถาจําเปนตองตัดสินตามเหตุและผล โดยอิงหลักวิชาการเปนสําคัญ

13

14. 4. การตั้งชื่อบทความ
การตั้งชื่อบทความนับวามีความสําคญมาก เพราะเปนสิ่งที่จูงใจขั้นตนที่จะทําใหผอานสนใจ
ั ู 
อานเรื่องที่เขียน ดังนั้นผูเขียนจึงตองพยายามตั้งชื่อใหเหมาะสม อยางไรกตามการตงชอบทความวชาการ
 ็ ้ั ่ื ิ
และบทความวิจัยจะตางจากการตงชอบทความโดยทวไปอยมาก โดยทวไปชอบทความวชาการและวจย
 ้ั ่ื ่ั ู ่ั ่ื ิ ิั
มักต้ังช่ือท่ีสอดคลองกบเนอหาของบทความนนโดยตรง ควรใชคําใหสนและกระชบอาจใชคําตามสมยนยม
ั ้ื ้ั  ้ั ั  ั ิ
ใหดึงดูดผูอานไดบาง แตไมควรถือเปนจุดหลักการตังชือโดยตังในลักษณะของคําถามก็อาจทําไดสําหรบ
้ ่ ้ ั
บทความในบางลกษณะ ั
5. จรรยาบรรณของนักวิชาการ
ในการเขียนบทความทางวิชาการและวิจัยพึงระลึกไวเสมอวาจะตองเขียนโดยมีความ
ตั้งใจจริงในการนําเสนอขอมลทถกตองเพอพฒนาและเผยแพรวชาการในสาขาของตน การบิดเบือนขอมูล
 ู ่ี ู  ่ื ั ิ
และการวิเคราะหเพอผลประโยชนของตนหรอหมคณะ และการโกงเอาผลงานของผูอนมาเปนของตนนับได
 ่ื  ื ู  ่ื
วาเปนการกระทําทผดจรรยาบรรณของนกวชาการอยางรนแรง ผูเขียนตองพยายามศึกษาและนําเสนอผล
่ี ิ ั ิ  ุ 
งานในสวนที่จะสรางสรรคสังคมและวงวิชาการใหดีขึ้น และตองไมกลาวรายปายสนกวชาการคนอนๆ ที่มี
     ี ั ิ ่ื
ความคิดแตกตางจากตน การวิจารณผลงานผูอนควรทําเฉพาะเพื่อประโยชนทางวิชาการและการพัฒนา
 ่ื
สังคมเทานั้น
6. สรุป
การเขียนบทความทางวชาการ และบทความวิจัยจะไมเปนสิ่งที่มีความยากลําบากเกนกวา
ิ ิ 
นักวิชาการจะทําได แตกไมงายจนใครๆ ก็ทําไดทกคน เปนทแนชดวาการเขยนบทความน้ี ถาพยายาม
็  ุ  ่ี  ั  ี 
ฝกฝนอยางจริงจังแลวจะทําไดทกคน พงระลกไวเสมอดวยวาบทความทเขยนขน ถาหากไมมสวนใดดกวา
ุ ึ ึ    ่ี ี ้ึ   ี  ี 
บทความคนอื่นที่ตีพิมพแลวบทความนั้นจะยังคงเปนบทความที่ดีไมได
7. หลักฐานอางอิง
ฉัตรา บุนนาค สวรรณี อุดมผล และวรรณี พุทธเจริญทอง (2529), 'ศิลปะการใชภาษาไทย
ุ
ในชีวิตประจําวันและทางธุรกิจ', สํานักพิมพประกายพรึก, กทม.
นิธิ เลียวศรีวงศ และคณะ (2533), 'เทคนิคการเขียนบทความใหประสบผลสําเร็จ',
โครงการหนังสือเลมสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวทยาลยขอนแกน ขอนแกน
ิ ั  
สุธิวงศ พงศไพบูลย (2532), 'การเขียน', ไทยวัฒนาพานิช กทม.
สมบติ ทีฆทรัพย (2532), 'หลักพื้นฐานทางวิศวกรรม', โครงการตํารามหาวทยาลยสยาม กทม.
ั ิ ั
อาลน ภวนะวิเชียร (2532), 'การใชภาษาไทย 2', มหาวิทยาลัยศรีปทุม กทม.
ิ
Stock, M. (1985) 'A Practical Guide to Graduate Research', McGraw-Hill Book Co,New York,
USA.
14

15. ประวัติผูเขียน
ชื่อ : นายสมบัติ ทีฆทรัพย
การศึกษา : Dr.-Ing.- Institute National Polytechnique de Toulouse, France
การทํางาน : คณบดี คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
15