ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
1. Απογοητεύσεις από
•ολιγαρχία (εξαιτίας της ωμότητας των Τριάκοντα τύραννων)
•δημοκρατία (εξαιτίας της καταδίκης σε θάνατο του Σωκράτη)
•τυραννίδα (εξαιτίας της αρνητικής εμπειρίας στην αυλή του τυράννου των Συρακουσών
Διονυσίου Α΄)
Συμπέρασμα: όλα τα πολιτεύματα της εποχής ήταν διεφθαρμένα και μόνο αν οι φιλόσοφοι αναλάμβαναν την εξουσία
ή αν οι ηγεμόνες άρχιζαν να φιλοσοφούν θα μπορούσε να υπάρξει υγιής πολιτική ζωή.
Πυρήνας πολιτικής σκέψης : η ιδέα της δικαιοσύνης : ο καθένας να πράττει αυτό για το οποίο είναι πλασμένος και
κατάλληλα εκπαιδευμένος
2. Συγγραφή και διαίρεση
• Ολοκλήρωση στα 374 π.χ
• Δραματικός χρόνος : 421 π.χ
• Διαίρεση σε 10 βιβλία δεν ανταποκρίνεται σε θεματικές
ενότητες
• Οι νεότεροι εκδότες: τη διαίρεση σε 10 βιβλία και τη
σελιδαρίθμηση της έκδοσης του Ερρίκου Στεφάνου
6. Οι τρεις τάξεις
 Δημιουργοί :γεωργοί , τεχνίτες έμποροι , γενικά χειρώνακτες
o Αποκλεισμένοι από την εξουσία
o Προστατευμένοι
o Χωρίς μεγάλες οικονομικές διαφορές
o Συντηρεί τις άλλες τάξεις
o Κοινωνική κινητικότητα
 Φύλακες- επίκουροι : στρατιωτικά και διοικητικά καθήκοντα
 Φύλακες- παντελείς: μετά τα 50 διακυβέρνηση και ευδαιμονία
της πολιτείας
3. Πρόσωπα :
Σωκράτης, Κέφαλος, Πολέμαρχος, Θρασύμαχος, Κλειτοφών ,Γλαύκων ,Αδείμαντος .
Από το δεύτερο βιβλίο : Σωκράτης , Γλαύκων , Αδείμαντος
Θέμα του διαλόγου:
• Η φύση της δικαιοσύνης και της αδικίας και κατ ΄επέκταση αν κατά πόσο ο δίκαιος και ο
άδικος είναι ευτυχέστερος και σ΄αυτήν και στην άλλη ζωή .
• Το πρόβλημα εξετάζεται στα πλαίσια μιας πόλης- κράτους
(πειραματική , θεωρητική κατασκευή )
8. Η αγωγή των φυλάκων
(κριτήρια επιλογής: σωματική διάπλαση και οξύνοια)
α) γυμναστική (ευεξία, ασκήσεις , υγιεινός τρόπος διαβίωσης )
μουσική (Καλές τέχνες : μουσική , χορός τραγούδι…)
β) από 20 – 30 : μαθηματικές επιστήμες (αριθμητική , γεωμετρία …)
γ) από 30 – 35 : σπουδή Διαλεκτικής (φιλοσοφία)
Προάγονται φύλακες άρχοντες (μετά τα 50) όσοι περάσουν τις δοκιμασίες
Οι ενασχολήσεις των φυλάκων αρχόντων:
• εν μέρει πρακτικές (διοίκηση
του κράτους)
• εν μέρει θεωρητικές
(επιστήμες , φιλοσοφία)
• εκπαίδευση της νέας γενιάς
των φυλάκων

2. 14. Οι φαύλες πολιτείες
13. Η δικαιοσύνη
Η ιδεώδης πολιτεία ενσαρκώνει 4 θεμελιώδεις αρετές:
α)Σοφή
β) Ανδρεία
γ)Σωφροσύνη
δ) Δίκαιη (κάθε στοιχείο εκπληρώνει το έργο του χωρίς να παραλύει την λειτουργία των
άλλων)
Τριμερής διάκριση της ψυχής
o Αλόγιστον ή επιθυμητικόν (εκπλήρωση βασικών αναγκών , επιθυμίες - φιλοχρήματο και
φιλοκερδές )
o Θυμοειδές (βουλητικές ενέργειες, καρδιά – τιθασεύει το επιθυμητικόν )
o Λογιστικόν (σκέψη , νους – ηγεμονεύει και υπακούουν τα άλλα δύο μέρη σ΄αυτό )
Αντιστοιχία τριών μερών ψυχής και τριών τάξεων
• Δημιουργοί = επιθυμητικόν
• Φύλακες = θυμοειδές
• Άρχοντες = λογιστικόν
Ορισμοί της δικαιοσύνης
 Κέφαλος : εντιμότητα στις συναλλαγές
 Πολέμαρχος : να αποδώσεις τα ίσα , καλό στο φίλο , κακό
 στον εχθρό
 Θρασύμαχος: το συμφέρον του ισχυρού
 Γλαύκων : υποκριτική κοινωνική σύμβαση
 Σωκράτης : «το τα αυτου πράττειν» (οικειοπραγία)
Κατανόηση του Σωκρατικού ορισμού
Κοσμολογικές αντιλήψεις : « η Δίκη κοσμική αρχή τιμωρεί την υπέρβαση του μέτρου» (Ηράκλειτος
Αντίστοιχα και στο άτομο : Δικαιοσύνη είναι η μη υπέρβαση των προσωπικών ορίων - άρα Δικαιοσύνη είναι η
αρμονία των αντιμαχόμενων τάσεων της ψυχής.
Η αρμονία πηγάζει από την διερεύνηση του εαυτού και την αποδοχή των ορίων του.
Αριστοκρατία
του πνεύματος
Ιδεώδης
πολιτεία
Τιμοκρατική
(Σπάρτη )
Φιλοπόλεμη
Υποχείριο της
φιλαργυρίας
Κυριαρχεί το
θυμοειδές
Ολιγαρχία
(Καρχηδόνα )
Πλουτοκρατική
Φιλοχρήματη
Κηφήνες
Δημοκρατία
Ασυδοσία
Με κλήρο τα
αξιώματα
Λαϊκιστική
αναρχία
Τυραννίδα
Αθέτηση
υποσχέσεων
Κοινωνική αδικία
Βία –καταπίεση
Ανοσιουργήματα