1. Õàìò îëíû ñóâèëàõóé

2. Áàãèéí äààëãàâàð
• Õàìò îëîí ãýæ õýí áý?

3. Õàìò îëîí ãýæ
• íýã åðºíõèé õýðýãöýýòýé òóëãàð÷ áàéãàà
àñóóäàë íü èæèë
• ãàçàð ç¿éí áàéðëàëûí õóâüä îéð îðøèæ
àìüäàðäàã
• íýã çàñàã çàõèðãààíû íýãæèä òóõàéëáàë
íýã áàéøèíãèéíõàí, íýã ãóäàìæíèéõàí,
àæëûí ãàçðûíõàí, íýã áàã, íýã ñóì, íýã
àéëûí, íýã óëñûí ãýæ õàðúÿàëàãäàõ
õýñýã á¿ëýã õ¿ì¿¿ñèéã õýëíý.

4. Ýäãýýð õ¿ì¿¿ñ íü:
/õàìò îëîí/
•
•
•
•
•
Îðëîãûí ò¿âøèí
Áîëîâñðîë
Ýðõýëæ áóé àæèë
Íàñ, õ¿éñ
Ãýõ ìýò îëîí ç¿éëýýð ÿëãààòàé

5. ÕÀÌÒ ÎËÍÛ ÎÐÎËÖÎÎ
• Òóõàéí îðîí íóòàãò îðøèí ñóóã÷äèéí
íèéòëýã ýðõ àøèãò íèéöñýí íèéòëýã
õýðýãöýý áóþó òóëãàìäñàí ãîë àñóóäëûã
øèéäýõýä òýäíèéã îðîëöóóëàí èëýí
äàëàíã¿é ÿðèëöàæ, øàëòãààíûã íü îëæ,
¿çýë áîäëûí íýãäìýë áàéäàë-ä õ¿ðãýõ,
¿éë àæèëëàãààíû àðãà ç¿éã õýëíý.

6. Õàìò îëíû ýð¿¿ë ìýíä ãýæ þó âý?

7. Õàìò îëíû ýð¿¿ë ìýíä ãýæ
• Õàìò îëíû, õàðúÿà îðîí íóòãèéí õ¿í àì
ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéäàë áîëîí óðüä÷èëàí
ñýðãèéëýõ
÷èãëýëýýð
ãîëëîí
¿éë
àæèëëàãàà ÿâóóëäàã ýð¿¿ë ìýíäèéí íýãýí
ñàëáàð þì.

8. Õàìò îëíû ýð¿¿ë ìýíäèéí õýðýãöýý,
øààðäëàãóóä:
• Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëò
• Ýðñäýëò á¿ëãèéí õàìðàëò
• Ýð¿¿ë ìýíäèéí àíõàí øàòíû òóñëàìæ
Õ¿í àìûí ýð¿¿ë ìýíäèéí õýðýãöýýã
ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëýýð õàìãèéí ýëáýã
òîõèîëääîã ÿìàð ºâ÷í¿¿ä áàéíà, õýðõýí
óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ áîëîõ ãýäãèéã
òîãòîîíî.

9. Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëò
3 òºðëèéí àðãà:
• Àíõäàã÷ ñýðãèéëýëò
• Õî¸ðäîã÷ ñýðãèéëýëò
• Ãóðàâäàã÷ ñýðãèéëýëò

10. Àíõäàã÷ ñýðãèéëýëò:
ªâ÷ëºõººñ ºìíº ÿâóóëæ áóé àðãà õýìæýý. ¯¿íä:
•
•
•
•
•
•
•
•
Äàðõëààæóóëàëò
Ǻâ õîîëëîëò
Õóâèéí àðèóí öýâðèéã ñàõèõ
Ýð¿¿ë çàí ¿éë – ýð¿¿ë ìýíäèéí áîëîâñðîë îëãîõ
Ãýð á¿ë òºëºâëºëò
Óíäíû óñûã öýâýð áàéëãàõ, öýâýð óñ óóõ
Õîã õàÿãäëûã çºâ çàéëóóëàõ
Ýìíýëãèéí áàãàæ õýðýãñëèéã ÷àíàðòàé ñàéí
àðèóòãàõ

11. Õî¸ðäîã÷ ñýðãèéëýëò
• ªâ÷èëñºí õîéíî íü îíîøèëæ ýì÷ëýõ ¿éë
àæèëëàãàà
• ªâ÷íèéã ýðò èëð¿¿ëýí îíîøëîõ, ¿ð ä¿íòýé
àðãààð ýì÷ëýõ
• ªâ÷ëºëèéí øèíý òîõèîëäëóóäûã á¿ðòãýõ,
ìýäýýëýõ, õÿíàõ

12. Ãóðàâäàã÷ ñýðãèéëýëò
• ªâ÷ëºëèéã
àðõàãøóóëàõã¿é,
ñýðãýýõ ¿éë àæèëëàãàà. ¯¿íä:
– ºâ÷íèéã çºâ îíîøëîõ
– á¿ðýí ýì÷ëýõ
– íºõºí ñýðãýýõ àæèëáàðóóä áàãòàíà.
íºõºí

13. Эмзэг бүлгийн хүн ам ãýæ õýí áý

14. Эмзэг бүлгийн хүн ам ãýæ
•
•
•
•
•
•
•
•
Өндөр настан
Хүүхэд
Жирэмсэн эмэгтэйчүүд
Олон нялх хүүхэдтэй эхчүүд
ЭМТ-өөс хол амьдарч, ажилладаг хүмүүс
Биеэ үнэлэгчид
Үйлдвэрийн ажилчид
Сүрьеэ, лепрози болон бусад халдварт өвчний
хавьталтай хүмүүс
• Цэргийн алба хааж буй хүмүүс
• Шоронд сууж буй хүмүүс
• Ёс заншил, итгэл үнэмшлээрээ ялгаатай онцлог
бүлгийн хүн ам

15. ЭМАШТ – ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН АНХАН ШАТНЫ
ТУСЛАМЖ
• Бие хүн, гэр бүл, хамт олны аж төрөх
байдлыг сайжруулах хийгээд, хүний өвчин
шаналгаатай
холбогдсон
шаардлагыг
юуны түрүүнд хялбар хүртээмжтэйгээр
хангах,
үнэ
өртгийн
хувьд
хямд,
шаардагдах техник хэрэгсэл, технологи,
зохион байгуулалтын талаасаа энгийн
мөртлөө
үр
дүн
сайтай
арга
хэмжээнүүдийн цогцыг хэлнэ.

16. • Эдгээр арга хэмжээ нь: агуулгын хувьд
хүний эрүүл мэндийн суурь хэрэгцээг
хангах ба урьдчилан сэргийлэх, эмчлэх,
сэргээн засах, эрүүл мэндийг дэмжих
болон өөрсдийнх нь эрүүл мэндэд
чиглэсэн хамт олны үйл ажиллагааг
идэвхжүүлэх чиглэлтэй.

17. ЭМАШТ-ын үндсэн элэментүүд
•
•
•
•
•
•
•
Эрүүл мэндийн боловсрол
Зөв хоололт
Ундны цэвэр усны хангамж
Эх нялхасын эрүүл мэндийн тусламж
Дархлаажуулалт
Нутагшмал өвчний хяналт, сэргийлэлт
Ýлбэг тохиолддог өвчний оношлогоо
эмчилгээ
• Íэн шаардлагатай эмийн хангамж

18. ЭМАШТын зарчмууд:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Жигд
Салбар хоорондын хамтарсан
Хамт олныг татан оролцуулсан
Төвлөрлийг задалсан
Хүртээмжтэй
Урьдчилан сэргийлсэн
Үр дүнтэй
Үр ашигтай
Хангалттай нөөцтэй
Эрүүл мэндийн хаталбарүүдтэй хамтарсан

19. Хамт олны сувилахуй:
• Хэрэгцээг тогтоохын тулд мэдээлэл
цуглуулах
–
ажиглана,
асуумж
ярилцлага, бүлгийн ярилцлага, үйл
ажиллагааны хэмжилт /бодит үзлэг/
• Цуглуулсан мэдээлэлдээ дүн шинжилгээ
хийхдээ
– Мэдээ баримтаа ялгана
– Кодлоно
• Хүснэгтэнд нэгтгэнэ

20. • Төлөвлөх
– Зорилго, зорилтоо тодорхойлно
– Яаж хүрэх арга зам, ямар арга, хэрхэн
• Хэрэгжүүлэх

21. • Үнэлгээ /дараах байдлаар хийнэ/
– Ярилцлагын арга
– Асуумж, судалгааны арга
– Бодит үр дүнгээр /харагдаж, сонсогдож
байгаа/
– Хамт олноос дэвшүүлж байгаа хүсэлт
шаардлагаар
– Хүмүүсийн дундах яриагаар

22. • Хамт олны сувилахуй нь харилцан
хамааралтай, бие даасан, бусдаас
хамааралтай, эргэх холбоотой олон
талт үйл ажиллагаанаас бүрддэг.

23. • "Why is Jason in the hospital?
Because he has a bad infection in his leg.
• But why does he have an infection?
Because he has a cut on his leg and it got
infected.
• But why does he have a cut on his leg?
Because he was playing in the junk yard next
to his apartment building and there was some
sharp, jagged steel there that he fell on.

24. • But why was he playing in a junk yard?
Because his neighborhood is kind of run down. A lot of
kids play there and there is no one to supervise them.
• But why does he live in that neighborhood?
Because his parents can't afford a nicer place to live.
• But why can't his parents afford a nicer place to live?
Because his Dad is unemployed and his Mom is sick.
• But why is his Dad unemployed?
Because he doesn't have much education and he
can't find a job.
• But why ...?"

25. • Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà