การเกิดลม
- 1. ใบความรู้
เรือง การเกิดลม
การเกิดลม
อากาศเมือได้รับความร้อนจะขยายตัว ทําให้มีความหนาแน่นน้อยกว่าปกติและลอยตัวสู งขึน
ไป ซึ งเรี ยกว่า กระแสอากาศ เมืออากาศร้อนลอยตัวสู งขึน อากาศในแนวราบจากบริ เวณทีมีอุณหภูมิตา ํ
กว่าเคลือนขนานกับแนวราบเข้ามาแทนที อากาศทีเคลือนทีขนานกับพืนผิวของโลก เรี ยกว่า 'ลม' ลมจะ
พัดจากบริ เวณทีมีอุณหภูมิตากว่าหรื อบริ เวณทีมีความกดอากาศสู งกว่า ไปยังบริ เวณทีมีอุณหภูมิสูงกว่า
ํ
หรื อบริ เวณทีมีความกดอากาศตํากว่า
ภาพแสดงหย่ อมความกดอากาศ
หย่ อมความกดอากาศสู ง หมายถึง บริ เวณทีมีความกดอากาศสู งกว่าบริ เวณ
ข้างเคียง ใช้ ตัวอักษร H
หย่ อมความกดอากาศตํา หมายถึง บริ เวณทีมีความกดอากาศตํากว่าบริ เวณ
ข้างเคียง ใช้ ตัวอักษร L
- 2. กลางวันอุณหภูมิของอากาศเหนือพืนดินสู งกว่าอุณหภูมิของอากาศเหนือพืนนํา เนืองจากดิน
และนํารับความร้อนจากดวงอาทิตย์ในปริ มาณเท่ากันแต่ดินจะมีอุณหภูมิสุงกว่านํา ส่ วนกลางคืน
อุณหภูมิของอากาศเหนื อพืนดินจะตํากว่าอุณหภูมิของอากาศเหนือพืนนํา เนืองจากดินคายความร้อนได้
ดีกว่านํา ปรากฏการณ์นีจะเกียวข้องกับการเกิด ลมบก ลมทะเล คือ
- ในเวลากลางวัน อากาศเหนื อพืนดินร้อน ลอยตัวสู งขึน อากาศเหนือพืนนําเย็นกว่า เคลือนที
เข้ามาแทนที เกิดลมพัดจากทะเลเข้าสู่ ฝัง เรี ยกว่า ลมทะเล
- ในเวลากลางคืน อากาศเหนื อพืนนําร้อน ลอยตัวสู งขึน อากาศเหนือพืนดินเย็นกว่า เคลือนที
เข้ามาแทนที เกิดลมพัดจากบกออกสู่ ทะเล เรี ยกว่า ลมบก
จากความรู ้เรื องลมบก ลมทะเลนี ชาวประมงได้อาศัยลมดังกล่าวแล่นเรื อใบออกทะเลในเวลา
ตําและกลับสู่ ฝังในตอนเช้า
- 3. ทิศทางลม
เราสามารถสังเกตทิศทางของลมว่าลมพัดมาจากทิศใด โดยอาศัยวิธีทางธรรมชาติ เช่น สังเกต
จากควันไฟ ใบไม้ไหว ธงสะบัด เป็ นต้น แต่อาจใช้เป็ นสิ งกําหนดทิศทางลมได้ไม่แน่นอน ได้มีผู ้
ประดิษฐ์คิดเครื องตรวจสอบทิศทางลม เรี ยกว่า ศรลม ซึ งใช้สาหรับวัดทิศทางลมในธรรมชาติ
ํ
ศรลม
การติดตังศรลม ควรติดตังไว้ในทีสู งๆ เช่น หลังคาบ้าน เป็ นต้น ในการวัดถ้าปลายศรชีไปทาง
่
ใด แสดงว่าลมพัดมาจากทางทิศนัน ถ้าปลายศรอยูระหว่างทิศเหนื อและทิศตะวันตก แสดงว่าลมพัดมา
จากทิศตะวันตกเฉี ยงเหนื อ และถ้าศรชีระหว่างทิศใต้และทิศตะวันออกแสดงว่าลมพัดมาจากทิศ
ตะวันออกเฉี ยงใต้
การวัดทิศทางลมบางครังวัดเป็ นองศา โดยกําหนดไว้ให้ทิศเหนื อ (N) เท่ากับ 0 องศา (หรื อ
360 องศา) ทิศอืนๆ จะวัดตามเข็มนาฬิกา โดยทิศตะวันออก (E) จะเป็ น 90 องศา, ทิศใต้ (S) 180 องศา
และทิศตะวันตก (W) 270 องศา
- 4. ปั จจุบนการรายงานทิศทางลมสําหรับเขียนแผนทีอากาศ ใช้รายงานเป็ นองศาดังนี เช่น ลมที
ั
พัดมาจากทิศตะวันออก จะเรี ยกว่า ลมตะวันออก หรื อ ลม 90 องศา ลมทีพัดมาจากทิศตะวันตกเฉี ยงใต้
เรี ยกว่า ลมตะวันตกเฉี ยงใต้ หรื อ ลม 225 องศา
อัตราเร็วลม
ลมมีอตราเร็ วต่างกัน ถ้าลมมีอตราเร็ วสู ง จะก่อให้เกิดความเสี ยหายทีรุ นแรง ลมทีเกิดขึนใน
ั ั
ธรรมชาติ ถ้ามีอตราเร็ วตังแต่ 62 กิโลเมตรต่อชัวโมง จะเริ มก่อให้เกิดความเสี ยหาย ถ้าอัตราเร็ วลม
ั
ั
ตังแต่ 89 กิโลเมตรต่อชัวโมง จะสามารถทําความเสี ยหายให้กบอาคารบ้านเรื อนได้ ถ้าเป็ นลมพายุซึงมี
อัตราเร็ วลมมากกว่า 118 กิโลเมตรต่อชัวโมง ความรุ นแรงและความเสี ยหายมีสูงมาก
เครืองวัดอัตราเร็วลม