SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023).pdf

SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG
TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH
THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN
LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023)
WORD VERSION | 2023 EDITION
ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL
TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM
N Â N G C A O C H Ấ T L Ư Ợ N G
C Ô N G T Á C C H Ủ N H I Ệ M
Ths Nguyễn Thanh Tú
eBook Collection
Hỗ trợ trực tuyến
Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon
Mobi/Zalo 0905779594
vectorstock.com/24597468
Tài liệu chuẩn tham khảo
Phát triển kênh bởi
Ths Nguyễn Thanh Tú
Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật :
Nguyen Thanh Tu Group

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
----------------------------------
SÁNG KIẾN:
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC
CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN
QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC
HIỆN NHIỆM VỤ NHẰM PHÁT HUY TINH THẦN
DÂN CHỦ TRONG TRƯỜNG HỌC
LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM LỚP
Năm thực hiện: 2022 - 2023
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HOÀNG MAI
----------------------------------
SÁNG KIẾN:
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC
CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN
QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC
HIỆN NHIỆM VỤ NHẰM PHÁT HUY TINH THẦN
DÂN CHỦ TRONG TRƯỜNG HỌC
LĨNH VỰC: CHỦ NHIỆM LỚP
Nhóm tác giả:
1. Phan Thị Hoài Tổ: Toán- Tin SĐT:
2. Trần Thị Thương Tổ: Ngữ văn SĐT:
Năm thực hiện: 2022- 2023
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN
Nội dung Viết tắt
Trung học phổ thông THPT
Trung học cơ sở THCS
Giáo dục phổ thông GDPT
Học sinh HS
Giáo viên GV
Giáo viên chủ nhiệm/chủ nhiệm GVCN/CN
Giáo viên bộ môn GVBM
Ban giám hiệu BGH
Đoàn thanh niên ĐTN
Giáo dục và Đào tạo GD-ĐT
Uỷ ban Nhân dân UBND
Công nghệ thông tin CNTT
Ban cán sự/Ban chấp hành BCS/BCH
Sáng kiến kinh nghiệm SKKN
Phụ huynh PH
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

MỤC LỤC
NỘI DUNG Trang
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 2
3. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 2
4. Phương pháp nghiên cứu 3
5. Giả thuyết khoa học 3
6. Đóng góp của đề tài 3
7. Cấu trúc của SKKN 4
PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 5
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 5
1.1.Cơ sở lí luận của vấn đề nghiên cứu 5
1.1.1. Căn cứ thực hiện đề tài 5
1.1.2. Một số giới thuyết liên quan đến đề tài nghiên cứu 6
1.1.3. Khái lược lịch sử nghiên cứu vấn đề 7
1.2. Cơ sở thực tiễn và thực trạng vấn đề nghiên cứu 8
1.2.1. Thực tiễn việc phát huy tính dân chủ của HS trong công tác chủ
nhiệm
8
1.2.2. Thực trạng việc phân quyền cho HS có khả năng quản lí, thực hiện
nhiệm vụ của GVCN
11
Chương 2: KINH NGHIỆM THỰC HIỆN VIỆC PHÂN QUYỀN
CHO HS TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHẰM PHÁT HUY
TÍNH DÂN CHỦ TRONG TRƯỜNG HỌC TRONG
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
13
2.1. Phân biệt rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ giữa đội ngũ ban cán sự lớp
và các cá nhân có khả năng quản lí, phân công thực hiện nhiệm vụ trong
các nhóm/ đội của lớp
13
2.1.1. Đội ngũ ban cán sự lớp 13
2.1.2. Các cá nhân có khả năng quản lí, phân công thực hiện nhiệm vụ 14
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhd..77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77t@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn.Stt.010.Mssv.BKD002ac.email.ninhddtt@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
trong các nhóm/ đội của lớp
2.2. Phương pháp lựa chọn đội ngũ cán bộ có khả năng quản lí và
thực hiện nhiệm vụ
16
2.2.1. Thông qua tinh thần tự nguyện ứng cử 16
2.2.2. Từ nền tảng Trung học cơ sở, từ sự giới thiệu của các giáo viên bộ
môn, từ các cuộc họp phụ huynh định kì và học sinh trong lớp chủ nhiệm
17
2.2.3. Từ quan sát trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm và phiếu khảo sát thông
tin
20
2.3. Kinh nghiệm phân quyền thực hiện cho HS qua việc xây dựng các ban,
đội nhóm phụ trách các lĩnh vực cụ thể
21
2.3.1. Thành lập các tiểu ban phụ trách các mảng theo yêu cầu nhiệm vụ
đặt ra
21
2.3.2. Quan tâm đến quy chế thực hiện nhiệm vụ trong các đội/nhóm 27
2.3.3. Lựa chọn thành viên phù hợp với năng lực, trình độ và sở trường cá
nhân
29
2.4. Thường xuyên nắm tình hình lớp học và công việc được giao bằng
nhiều kênh
31
2.4.1. Qua báo cáo thường xuyên theo tiến độ công việc của các tiểu ban
qua các nền tảng mạng xã hội
32
2.4.2. Trao đổi qua những giờ sinh hoạt lớp và qua trò chuyện với HS trong
lớp
33
2.4.3. GVCN tư vấn, góp ý, hỗ trợ khi cần thiết 35
2.5. Đảm bảo việc đánh giá, thi đua, khen thưởng khách quan, công bằng
bằng nhiều hình thức đa dạng
36
2.5.1. Đánh giá thi đua, khen thưởng kịp thời bằng kết quả của nhiệm vụ
được giao
36
2.5.2. Thi đua, khen thưởng tiến hành dân chủ, công khai 39
2.5.3. Khen thưởng bằng điểm thưởng, bằng hiện vật, giấy khen, bằng tiền
mặt
39
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

Chương 3: KẾT QUẢ SAU KHI THỰC NGHIỆM CÁC GIẢI
PHÁP CỦA ĐỀ TÀI
42
3.1. Phạm vi áp dụng 42
3.2. Mức độ áp dụng 42
3.3. Hiệu quả 42
3.3.1. Đối với học sinh 42
3.3.2. Đối với bản thân và đồng nghiệp 47
3.3.3. Đối với nhà trường 48
3.4. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất 48
3.4.1. Mục đích khảo sát 48
3.4.2. Nội dung khảo sát và phương pháp khảo sát 48
3.4.3. Đối tượng khảo sát 49
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp đã đề xuất
50
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 57
1. Kết luận 57
2. Kiến nghị, đề xuất 58
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

7
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Hiện nay, môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, đảm bảo công bằng dân
chủ giữa người quản lí- người dạy- người học luôn là mối quan tâm hàng đầu của
Nhà trường và là một trong những chủ trương đúng đắn của ngành giáo dục để
hướng tới xây dựng những mô hình “trường học hạnh phúc”, “lớp học hạnh
phúc”, “cá nhân hạnh phúc”. Cả lý luận và thực tiễn đều đã chứng minh, nếu môi
trường giáo dục càng lành mạnh, thân thiện, người học được tôn trọng, đối xử
công bằng, bình đẳng và nhân ái thì HS càng có điều kiện học tập tốt, chất lượng
giáo dục được nâng cao, và ngược lại. Điều đó đồng nghĩa với việc, để làm nên
thành công của sự nghiệp giáo dục, yếu tố tiên quyết là việc xây dựng môi trường.
Để khát vọng xây dựng được không gian văn hóa học đường, môi trường giáo
dục an toàn văn minh đạt được thành công như mong đợi, người làm công tác CN
đóng một vai trò rất quan trọng. Quả không sai khi nói rằng, GVCN lớp là “nhà
quản lý không có dấu đỏ” (PGS.TS Đặng Quốc Bảo), bởi GVCN là người góp
phần không nhỏ hình thành và nuôi dưỡng nhân cách HS. Một người GVCN giỏi
sẽ góp phần xây dựng nên một tập thể lớp giỏi, nhiều tập thể lớp giỏi sẽ xây dựng
nên một nhà trường vững mạnh.
Vai trò của những “người cha, người mẹ thứ hai” quan trọng là thế, nhưng
không đồng nghĩa với đó, là việc GVCN nghiễm nhiên biến mình thành linh hồn
lớp học, trung tâm của hoạt động giáo dục. Người làm công tác CN không thể tự
cho phép mình toàn quyền chỉ đạo, điều hành quyết định hết tất cả mọi việc trong
“ngôi nhà nhỏ”- lớp mình CN mà ít hoặc không quan tâm đến tâm tư, nguyện
vọng và ý kiến cá nhân HS- người đồng hành không thể thiếu cùng thầy cô trong
sự nghiệp giáo dục. Điều đó càng trở nên thiếu hợp lí, khoa học khi hiện nay,
chương trình GDPT đang ngày càng có sự đổi mới theo hướng “lấy HS làm trung
tâm” của hoạt động dạy-học. Nếu nhận thức đúng đắn và sâu sắc về trách nhiệm
của người làm giáo dục, GVCN chỉ nên coi mình như một nhà quản lý với các vai
trò cơ bản như người làm công tác phát triển lớp học; người làm công tác tổ chức
lớp học; người giúp hiệu trưởng bao quát lớp học; thực hiện việc kiểm tra sự tu
dưỡng và rèn luyện của HS; người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp với Nhà
trường và PH HS. Đồng thời, đặc biệt coi trọng quyền bình đẳng, dân chủ và tôn
trọng khả năng của người học...Và chỉ khi GVCN nhận thức đúng vai trò của
mình, HS mới thực sự có thể trở thành “trung tâm của lớp học”, chứ không chỉ
dừng lại ở mức độ biển hiệu, hình thức.
Trong chuyên môn, chúng ta đang sôi nổi thực hiện phương pháp giáo dục
tích cực. Không lẽ trong công tác CN chúng ta lại để tồn tại mãi cách giáo dục thụ
động, máy móc – thầy là trung tâm của tất cả. Mỗi thầy, cô giáo cần phải đổi mới
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

8
cả trong công tác CN. Phải biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục, tự ý thức,
tự quản lấy chính tổ mình, lớp mình. Chỉ có như thế, HS mới được rèn luyện kỹ
năng, nhân cách HS mới được xác lập bền vững, … chất lượng giáo dục mới được
nâng cao, đáp ứng với xu thế chung của thời đại, của chương trình GDPT mới.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ CN của mình, bản thân chúng tôi nhận
thấy, việc sử dụng hình thức phân quyền cho HS tự quản lí và thực hiện các nhiệm
vụ liên quan đến lớp học và các hoạt động phong trào đã giúp ích không nhỏ cho
sự phát triển phẩm chất năng lực của các em, đồng thời qua đó cũng góp phần xây
dựng môi trường học đường có văn hóa, lành mạnh, phát huy được tinh thần dân
chủ, bắt kịp với yêu cầu của tình hình dạy học mới. Xác định được vai trò, giá trị
của cách làm này trong công tác CN lớp, chúng tôi mạnh dạn đem những hiểu biết
của mình xây dựng thành đề tài “Nâng cao chất lượng công tác CNlớp thông qua
hình thức phân quyền cho HS tự quản lí và thực hiện nhằm phát huy tính dân chủ
trong trường học”. Với hi vọng, những phương án mà đề tài đưa ra sẽ góp thêm
tiếng nói chung trong nỗ lực nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện HS trong nhà
trường.
2. Mục đích nghiên cứu
- Xác định cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn về công tác CN lớp trong giai đoạn hiện
nay.
- Xác định được vai trò và tầm quan trọng của việc hình thức phân quyền cho HS tự
quản lí và thực hiện nhằm phát huy tính dân chủ trong trường học. Từ đó, xây
dựng các biện pháp và cách thức thực hiện hình thức này có hiệu quả
- Hệ thống kết quả sau khi đã thực hiện áp dụng đề tài nghiên cứu
3. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
3.1. Nhiệm vụ nghiên cứu
Trong sáng kiến kinh nghiệm này, chúng tôi thực hiện những nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc thực hiện hình thức phân quyền cho HS tự
quản lí và thực hiện các nhiệm vụ được giao trong lớp CN ở trường THPT.
- Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của việc phát huy tinh thần dân chủ của HS ở các
lớp học, thực tế năng lực quản lí và thực hiện nhiệm vụ của HS trong lớp CN
nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục.
- Đề xuất một số biện pháp, cách thức nhằm thực hiện tốt hình thức phân quyền
cho HS tự quản lí và thực hiện các nhiệm vụ học tập và thi đua trong lớp CN nhằm
phát triển năng lực và phẩm chất của HS theo chương trình GDPT 2018.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu cách triển khai thực hiện hình thức phân quyền cho
HS tự quản lí và thực hiện nhằm phát huy tính dân chủ trong trường học. Từ đó
góp phần nâng cao chất lượng công tác CN lớp
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

9
- Về thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu từ năm 2018 đến nay (năm học 2022-
2023).
- Địa bàn nghiên cứu và thực nghiệm đề tài ở trường THPT Hoàng Mai
4. Phương pháp nghiên cứu: Để làm đề tài này tôi đã lựa chọn một số phương
pháp sau:
4.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, các văn bản pháp quy, các công trình nghiên
cứu khoa học về công tác CN lớp. Từ đó phân tích và tổng hợp các vấn đềlý luận
liên quan đến sáng kiến.
4.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp điều tra (Phiếu hỏi).
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm.
- Phương pháp tổng kết, đánh giá.
4.3. Nhóm các phương pháp nghiên cứu hỗ trợ
- Thống kê toán học.
- Bảng biểu.
5. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các giải pháp có cơ sở khoa học, xuất phát
từ thực tiễn thiết thực có tính khả thi cho HS trong lớp CN như đã được đề xuất
trong SKKN thì có thể nâng cao được chất lượng công tác CN lớp, giúp HS phát
huy khả năng tự quản lí và thực hiện nhiệm vụ. Từ đó, cũng có thể phát huy tính
dân chủ trong trường học
6. Đóng góp mới của đề tài
- Về mặt lí luận: Làm rõ hơn các nội dung liên quan đến tinh thần dân chủ, khả
năng tự quản lí và thực hiện nhiệm vụ của HS ở trường THPT
- Về mặt thực tiễn:
Đề tài phân tích và chứng minh việc thực hiện tốt hình thức phân quyền cho
HS tự quản lí và thực hiện các nhiệm vụ học tập và thi đua đã góp phần xây dựng,
phát triển môi trường giáo dục dân chủ, bình đẳng, đảm bảo sự tôn trọng của người
học trong Nhà trường hiện nay. Đặc biệt góp phần quan trọng trong việc thực hiện
mục tiêu cao nâng cao chất lượng giáo dục.
Những giải pháp đưa ra trong đề tài được thực hiện trên cơ sở vận dụng sáng
tạo văn bản chỉ đạo của cấp trên phù hợp với tình hình thực tiễn của nhà trường
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

10
và địa phương nên đã đem lại kết quả đáng kể góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục ở Trường THPT Hoàng Mai trong những năm qua.
Những cách làm đã được trình bày ở đề tài là kết quả của quá trình nghiên
cứu lâu dài, áp dụng qua nhiều năm làm công tác CN lớp và đảm bảo tính khả thi,
có chất lượng hiệu quả. Nhưng trong thời gian qua chưa có đơn vị, cá nhân nào
nghiên cứu hệ thống thành đề tài nghiên cứu khoa học để triển khai áp dụng và
nhân rộng.
7. Cấu trúc của sáng kiến kinh nghiệm
Ngoài phần Đặt vấn đề, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, nội dung
của sáng kiến được triển khai trong Phần II: Nội dung nghiên cứu bao gồm 3
chương:
Chương 1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu
Chương 2. Kinh nghiệm thực hiện việc phân quyền cho HS tự quản lí và thực hiện
nhằm phát huy tính dân chủ trong trường học trong công tác CN lớp
Chương 3. Kết quả sau khi thực nghiệm các giải pháp của đề tài (Trong đó bao
gồm việc Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất)
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

11
Phần II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số căn cứ thực hiện đề tài
Trước hết, để thực hiện đề tại này, chúng tôi đã căn cứ và vận dụng sáng tạo
những văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Đảng, nhà nước, của Bộ GD-ĐT, Sở GD-
ĐT tỉnh Nghệ An trong việc khẳng định vai trò to lớn của môi trường giáo dục
phát huy tính dân chủ đối với chất lượng, hiệu quả giáo dục.
Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước, Bộ GD-ĐT đã ban hành nhiều văn bản
chỉ đạo yêu cầu xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện,
đảm bảo phát huy tính công bằng, dân chủ, bình đẳng trong trường học như: Nghị
định số 80/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017, quy định về môi trường giáo dục an
toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường; Quyết định số
1299/QĐ-TTg ngày 3/10/2018 về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng văn hóa ứng
xử trong trường học giai đoạn 2018 - 2025”; Luật Giáo dục số 43/2019/QH14
ban hành ngày 14/06/2019; Chỉ thị số 31/CT-TTg ngày 04/12/2019 và một số văn
bản khác nhằm xây dựng và bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh,
thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường theo tinh thần mới.
Để cụ thể hóa những văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và xuất phát
từ yêu cầu thực tiễn trong giáo dục, Bộ GD-ĐT cũng đã ban hành nhiều công văn
định hướng nhiều hơn về vấn đề xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh thân
thiện, dân chủ. Cụ thể, công văn số1741/BGDĐT-GDTrH của Bộ GD-ĐT ngày
05/03/2009 về việc hướng dẫn đánh giá kết quả phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện, HS tích cực”; Điều lệ trường THCS, THPT và trường PT
có nhiều cấp học, ban hành kèmtheo; Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3
/2011 của Bộ trưởng Bộ Gd-ĐT quy định về quyền hạn, trách nhiệm cụ thể của
các đơn vị, tổ chức, đoàn thể và cá nhân cụ thể trong trường học; Nghị định quy
định trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục Số: 127/2018/NĐ-CP ngày
21/09/2018 và một số đề án, văn bản chỉ đạo khác; Thông tư 06/2019/TT-BGDĐT
ngày 12/4/2019 quy định về quy tắc ứng xử trong các cơ sở giáo dục mầm non,
phổ thông, giáo dục thường xuyên; “Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động
của nhà trường ban hành” kèm theo Quyết định số 04/2000/QĐ của Bộ trưởng Bộ
GD- ĐT; Thông tư số 11/2020/ TT BGDĐT ngày 29/05/2020 hướng dẫn thực
hiện dân chủ trong các hoạt động của có sở giáo dục công lập...
Tại Nghệ An, trên cơ sở hướng dẫn của Chính phủ và Bộ GD-ĐT, UBND tỉnh
và Sở GD-ĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các nhà trường dựa trên yêu cầu
nắm vững nguyên tắc chỉ đạo của cấp trên và xét trong tình hình thực tiễn của đơn
vị, địa phương để cấp thiết triển khai xây dựng môi trường học an toàn, văn hóa
dân chủ bằng nhiều hình thức trong mọi hoạt động giảng dạy và đưa dân chủ đến
tất cả mọi đối tượng trong đơn vị giáo dục. Gần đây UBND tỉnh có Công văn số
1708/UBND ngày 20/3/2019 về việc tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc
Nghị định 80 của Chính phủ; Kế hoạch số 520/KH-UBND ngày 26/8/2019 về
việc thực hiện Đề án xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học trên địa bàn tỉnh
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

12
giai đoạn 2019 - 2025 và nhiều văn bản khác.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục thân
thiện, đảm bảo nguyên tắc công bằng, dân chủ, khách quan là nền tảng để xây
dựng trường học hạnh phúc, chất lượng giáo dục đào tạo được đảm bảo. Từ đó
mới tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong
nhà trường. Làm công tác CN qua nhiều năm, bản thân chúng tôi đều coi đây là
một yêu cầu trọng tâm có ý nghĩa đặc biệt to lớn. Vì vậy, khi đổi mới phương
pháp giáo dục HS, chúng tôi đều đề cao yếu tố này. Từ đó, mạnh dạn thực hiện
hình thức phân quyền cho HS quản lí và thực hiện nhiệm vụ để giúp các em ý
thức hơn về trách nhiệm, khả năng cũng như quyền lợi của người học trong quá
trình tham gia học tập.
1.1.2. Một số giới thuyết liên quan đến đề tài nghiên cứu
Bên cạnh cơ sở lí luận là dựa trên việc vận dụng những văn bản chỉ đạo,
hướng dẫn của Đảng, nhà nước, của Bộ GD- ĐT, Sở GD-ĐT tỉnh Nghệ An, đề tài
còn được xây dựng dựa trên cơ sở các khái niệm có liên quan đến đề tài. Trong
khuôn khổ thực hiện SKKN này, chúng tôi chỉ xin giới hạn các vấn đề có liên
quan theo cách hiểu sau:
Trước hết, ở khái niệm dân chủ. Đây là hình thức mọi người làm chủ công
việc; Mọi người được viết được cùng tham gia; Mọi người góp ý kiến thực hiện
kiểm tra giám sát. Dân chủ trong nhà trường là giáo viên và HS được làm chủ các
hoạt động trong học tập của tập thể, trường lớp, giáo viên, HS phải được biết,
được cùng tham gia bàn bạc, góp phần thực hiện, giám sát những hoạt động chung
của trường lớp liên quan đến tập thể mọi người.
Về khái niệm phân quyền, có nhiều nghiên cứu về thuật ngữ “phân quyền”
“phân cấp” với nhiều cách tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, từ thực tiễn ở Việt Nam,
có thể hiểu khái niệm phân cấp quản lý nhà nước là sự phân định thẩm quyền,
trách nhiệm giữa các cấp chính quyền trên cơ sở bảo đảm sự phù hợp giữa chức
năng, nhiệm vụ với năng lực và điều kiện thực tế của từng cấp nhằm tăng cường
chất lượng, hiệu lực và hiệu quả của hoạt động quản lí nhà nước
Từ đó có thể vận dụng sáng tạo trong dạy học nói riêng. Phân quyền trong
Nhà trường, cụ thể hơn là trong các lớp học, lớp CN là việc phân quyền giữa
GVCN và cá nhân, đội nhóm người học theo chiều dọc. Đó là việc GVCN chuyển
giao một phần quyền hạn, nhiệm vụ, phương tiện, vật chất… cho một hay nhiều
HS trong cùng một nhóm thực hiện. HS hoặc nhóm/ tổ/tiểu ban được giao nhiệm
vụ được tự quyết một nào đó trên cơ sở quy chế của địa phương trên cơ sở pháp
luật. GVCN chỉ là người đóng vai trò thực hiện kiểm tra hoạt động của đối tượng
đã được giao nhiệm vụ, đánh giá kết quả, khen thưởng thông qua nội quy, quy chế
lớp học đã được ban hành từ đầu năm học.
Đồng thời, chúng tôi cũng dựa trên những nội dung cụ thể được quy định
theo văn bản pháp luật tại Mục 3 “những việc người học được biết và tham gia ý
kiến” quy định trong “Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của nhà trường
ban hành” kèm theo Quyết định số 04/2000/QĐ của Bộ trưởng Bộ GD- ĐT; Điều
35 “Quyền của HS ” theo Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT Điều lệ trường THCS
và THPT; Điều 27 về Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông
và trường phổ thông có nhiều cấp học do Bộ GD-ĐT ban hành kèm theo Thông
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

13
tư 32/2020/TT-BGDĐT có quy định về “nhiệm vụ của giáo viên CN trường trung
học phổ thông”.
Từ những cơ sở pháp lí vững chắc trên đây, chúng tôi nhận thấy việc thực
hiện và áp dụng đề tài là đảm bảo tính khách quan, khả thi và đáp ứng đúng với
xu thế phát triển của xã hội, của ngành giáo dục
1.1.3. Khái lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nâng cao chất lượng công tác CN lớp là một vấn đề không còn xa lạ, mới
mẻ nhưng luôn được xem là yêu cầu đổi mới hàng đầu, cấp thiết nhằm đảm bảo
phù hợp với sự phát triển chung của chương trình giáo dục phổ thông mới. Giáo
viên CN có vai trò rất quan trọng đến sự phát triển nhân cách HS và các phong
trào hoạt động của một tập thể lớp. Mỗi tập thể lớp có những thế mạnh, có những
điểm yếu khác nhau nhưng phải vận hành đáp ứng mục tiêu giáo dục chung của
nhà trường. Tập thể HS có vững mạnh hay không, HS đến trường có hạnh phúc,
bình đẳng, cảm thấy được tôn trọng hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng
một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất mà chúng ta không thể phủ nhận, là
việc GVCN làm tốt công tác CN lớp của mình
Có lẽ vì vậy, đã có không ít những đề tài nghiên cứu, những bài báo, tài liệu
bàn về những vấn đề xoay quanh cách thức CN và nâng cao chất lượng của công
tác này. Có thể kể ra đây những vấn đề chủ yếu như các biện pháp xây dựng môi
trường văn hóa học đường; xây dựng tập thể lớp đoàn kết; nâng cao chất lượng
đội ngũ ban cán sự lớp; giáo dục đạo đức HS qua các hoạt động trải nghiệm và
ngoài giờ lên lớp; Ứng dụng CNTT vào công tác chủ nhiệm; Xây dựng trường
học hạnh phúc… Những nghiên cứu ngày càng nhiều lên theo thời gian, cũng
chứng minh sự tâm huyết và trách nhiệm của các thầy cô giáo CN khi đảm nhận
trọng trách lớn lao và cũng không kém phần ý nghĩa này.
Từ những cơ sở pháp lí vững chắc trên đây, chúng tôi nhận thấy việc thực
hiện và áp dụng đề tài là đảm bảo tính khách quan, khả thi và đáp ứng đúng với
xu thế phát triển của xã hội, của ngành giáo dục
1.1.3. Khái lược lịch sử nghiên cứu vấn đề
Nâng cao chất lượng công tác CN lớp là một vấn đề không còn xa lạ, mới
mẻ nhưng luôn được xem là yêu cầu đổi mới hàng đầu, cấp thiết nhằm đảm bảo
phù hợp với sự phát triển chung của chương trình giáo dục phổ thông mới. Giáo
viên CN có vai trò rất quan trọng đến sự phát triển nhân cách HS và các phong
trào hoạt động của một tập thể lớp. Mỗi tập thể lớp có những thế mạnh, có những
điểm yếu khác nhau nhưng phải vận hành đáp ứng mục tiêu giáo dục chung của
nhà trường. Tập thể HS có vững mạnh hay không, HS đến trường có hạnh phúc,
bình đẳng, cảm thấy được tôn trọng hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng
một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất mà chúng ta không thể phủ nhận, là
vai trò của GVCN.
Có lẽ vì vậy, đã có không ít những đề tài nghiên cứu, những bài báo, tài liệu
bàn về những vấn đề xoay quanh cách thức CN và nâng cao chất lượng của công
tác này. Có thể kể ra đây những vấn đề chủ yếu như các biện pháp xây dựng môi
trường văn hóa học đường; xây dựng tập thể lớp đoàn kết; nâng cao chất lượng
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

14
đội ngũ ban cán sự lớp; giáo dục đạo đức HS qua các hoạt động trải nghiệm và
ngoài giờ lên lớp; Ứng dụng CNTT vào công tác chủ nhiệm; Xây dựng trường
học hạnh phúc… Những nghiên cứu ngày càng nhiều lên theo thời gian, cũng
chứng minh sự tâm huyết và trách nhiệm của các thầy cô giáo CN khi đảm nhận
trọng trách lớn lao và cũng không kém phần ý nghĩa này.
Qua nghiên cứu, tìm hiểu và hệ thống hóa tài liệu, chúng tôi nhận thấy, đề
tài mình đang theo đuổi cũng nằm chung trong mục tiêu xây dựng các giải pháp
giúp công tác CN lớp đạt hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên, khi thực hiện đề tài, việc
triển khai hình thức phân quyền cho HS tự quản lí và thực hiện các nhiệm vụ, để
hướng đến tới mục tiêu dân chủ hóa trong nhà trường và lớp học mang một tiếng
nói và màu sắc riêng, có một lối đi riêng không trùng lặp với các nghiên cứu trước
đó.
Có thể mạnh dạn khẳng định rằng, đây là đề tài hoàn toàn mới, chưa có đơn
vị, cá nhân nào đã nghiên cứu trước đó. Đề tài xuất phát từ tình hình thực tiễn của
địa phương, đơn vị, đưa ra được những giải pháp có tính khả thi để các cấp quản
lý giáo dục, các cơ sở giáo dục trên địa bàn huyện và tỉnh nghiên cứu, chỉ đạo,
triển khai thực hiện và phối hợp triển khai thực hiện.
1.2. Cơ sở thực tiễn và thực trạng vấn đề nghiên cứu
1.2.1. Thực tiễn việc phát huy tính dân chủ của HS trong công tác CN
Trong nhà trường, bên cạnh việc thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy- công tác
hàng đầu của mỗi đơn vị, thì nhiệm vụ giáo dục đạo đức, nhân cách, khai thác tốt
tiềm năng của các em để giúp HS phát triển về mọi mặt là một công việc không
kém phần quan trọng, góp phần đào tạo ra những nguồn nhân lực “vừa hồng vừa
chuyên” cho đất nước. Để làm nên thành công của hoạt động này, GVCN là người
đóng vai trò trực tiếp và chủ đạo. Bởi họ, không chỉ là người giảng dạy bộ môn,
đồng thời cũng là người có thời gian gần gũi, quan tâm, chia sẻ với HS của lớp
mình quản lí nhiều nhất. Quả không sai khi các thế hệ học trò đều vì GVCN như
người cha, người mẹ thứ hai của cuộc đời mình.
Với tâm lí của những người cha, người mẹ thứ hai của các con, GVCN trên
thực tế phải thực hiện rất nhiều công việc, vừa là giáo viên giảng dạy bộ môn vừa
trực tiếp quản lí, giáo dục HS lớp mình chủ nhiệm. Vì vậy, hầu hết giáo viên cho
rằng, công tác CN lớp là công việc bận rộn, khó khăn vất vả, chiếm nhiều thời gian,
sức lực của mỗi giáo viên, nhất là nếu được phân công CN vào các lớp có HS
được coi là chưa ngoan. Mặc dù mỗi tập thể lớp có số lượng HS khác nhau, đến
từ nhiều vùng miền không giống nhau, sự phát triển tâm sinh lí của các cá nhân
HS cũng có nhiều thay đổi không đồng nhất, nhưng một quy luật khách quan là
lớp nào cũng phải vận hành theo quy định đã đề ra, đáp ứng mục tiêu giáo dục
chung của nhà trường.
Chính vì vậy, mỗi GV khi kiêm nhiệm chủ nhiệm, một phần bởi trách nhiệm
nặng nề hơn với HS, phần khác do áp lực của kết quả thi đua, phấn đấu cuối năm
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

15
nên có không ít GV dần hình thành một lối tư duy, một kiểu tâm lý: Bảo bọc, che
chở, làm thay HS. Thầy, cô CN có nhiệm vụ chỉ đạo, điều khiển tổng thể và quyết
định điều hành duy nhất trong lớp. HS, theo đó, chỉ cần “làm như hướng dẫn, như
yêu cầu” của GVCN mà hiếm khi thấy các em tự chủ động giải quyết mỗi khi có
vấn đề đặt ra, dù bản thân các em rất có năng lực, sở trường, hoàn toàn có thể xử
lí những tình huống, những công việc “nằm trong tầm tay” mà không cần đến quá
nhiều sự can thiệp của GVCN. Vô hình trung, người làm công tác CN đã biến
mình thành trung tâm của hoạt động dạy học, giáo dục. Ngược lại, HS chỉ là những
“đứa con” thụ động, mặc nhiên được nhận sự chăm sóc, bảo vệ và chỉ cần nghe
theo, làm theo GVCN yêu cầu. Như vậy đã được đánh giá là “ngoan”, là “dễ bảo”.
Trên thực tế, qua quá trình CN nhiều năm qua, cùng với sự gắn bó và trò
chuyện với học trò của nhiều lớp khác trong trường, tôi còn nhận thấy một thực
trạng: Nhiều khi, các em không đồng tình với cách làm, cách quyết định một chiều
của GVCN trong một số trường hợp, nhưng cũng không dám đóng góp ý kiến.
Các em chỉ tỏ thái độ bất bình hoặc không hài lòng, thậm chí có nhiều trường hợp
tức giận với những cách làm của GVCN khi không có mặt các thầy cô. Nếu tình
trạng này kéo dài, không chỉ khiến tình cảm của GVCN với tập thể lớp, với cá
nhân của HS bị suy giảm, GVCN không còn thấu hiểu được HS, các em cũng
không còn muốn đóng góp ý kiến, chuyện trò với thầy cô giáo. Đồng thời, lâu dần
sẽ triệt tiêu tinh thần dân chủ trong lớp học, HS cảm thấy tiếng nói của mình
không được tôn trọng, theo đó các em sẽ trở nên ít nói, ít có nhu cầu bộc lộ bản
thân, dù mình biết và có sở trường về vấn đề nào đó.
Dẫu biết rằng nếu GVCN “bảo bọc, làm thay” các em cũng chỉ vì muốn hiệu
suất công việc cao hơn, tiết kiệm thời gian hơn, nhưng rõ ràng, cách làm này,
trong thời đại mới, trong chương trình GDPT mới, tỏ ra không còn nhiều giá trị,
nếu không muốn nói là chưa đi đúng hướng với tinh thần, với yêu cầu đổi mới
trong giáo dục là lấy HS làm trung tâm. Nghiêm trọng hơn, cách CN này sẽ biến
HS trở thành những “cỗ máy”, những “người thợ làm theo” mà không phát huy
được phẩm chất và năng lực ở các em.
Để có kết luận xác đáng về việc phát huy tính dân chủ của HS trong công tác
CNở trường THPT, tôi đã tiến hành khảo sát bằng cách phát ra 270 phiếu điều tra
cho HS các khối lớp trường THPT Hoàng Mai bao gồm: 10A1, 10A2, 11A10,
11A1, 11A3, 11A5, 12A1, 12A6, 12A9, mỗi lớp 30 em.
Theo đường link khảo sát:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdXthAJkMG0Dm4YhC3a28S0TR
lYJFfxeeFVTV_SikrieBkzFA/viewform?fbclid=IwAR24AQQrBbm2oHDtsVV
WyVFjyHYr5pWumfWmcw4ILHtD-PqSWr6GVfEF0Jk
Riêng lớp 10A4 và 10A13 (2 lớp chúng tôi thực nghiệm, áp dụng các biện
pháp đổi mới), mỗi lớp 45 phiếu. Phiếu khảo sát xoay xung quanh câu hỏi về việc
HS đã được thể hiện quyền dân chủ trong lớp học của mình hay chưa. Kết quả
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

16
71.4
60
48.9
6.7
13.3
15.5
21.9 26.7
35.6
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Tổng số học sinh khảo
sát
10A4 10A13
Thường xuyên được thể hiện tinh thần dân chủ quyền của người học
Hiếm khi được thể hiện tinh thần dân chủ, quyền của người học
Chưa bao giờ được thể hiện tinh thần dân chủ, quyền của người học
BIỂU ĐỒ THỂ HIỆN KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TÂM LÝ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG BIỆN
điều tra thu được như sau:
Bảng kết quả điều tra tâm lý trước khi áp dụng biện pháp (theo tỷ lệ %)
Từ thống kê trên cho thấy, số lượng HS được hỏi cho rằng bản thân chưa
được thể hiện quyền dân chủ trong lớp học chiếm một số lượng tương đối lớn, đối
tượng cho rằng mình đã được thể hiện quyền dân chủ thường xuyên chưa cao. Từ
đó, ta hãy lắng nghe những ý kiến phản hồi của chính những HS của chúng ta để
STT Mức độ
HS/ tỷ lệ 10A4
HS/ tỷ lệ
10A13
HS/ tỷ lệ
270/% 45/% 45/%
1 Chưa bao giờ được
thể hiện tinh thần
dân chủ, quyền của
người học
193/71,5 27/60 20/44,4
2 Hiếm khi được thể
hiện tinh thần dân
chủ, quyền của
người học
18/22,9 6/13,3 7/15,6
3 Thường xuyên được
thể hiện tinh thần
dân chủ, quyền của
người học
59/6,7 12/26,7 14/40,0
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

17
thấy rằng, vẫn còn rất nhiều lớp CN còn tồn tại tình trạng chưa thực hiện quyền
dân chủ đúng mức cho HS trong lớp mình phụ trách.
1.2.2. Thực trạng việc phân quyền cho HS có khả năng quản lí, thực hiện nhiệm
vụ của GVCN
HS THPT là lứa tuổi đang dần hoàn thiện cả về trí tuệ và nhân cách. Ở lứa
tuổi này, các em có nhiều ước mơ hoài bão, thích tìm tòi, khám phá. HS rất hăng
hái nhiệt tình trong công việc. Đây cũng là giai đoạn tiếp thu cái mới nhanh, các
em thông minh sáng tạo. Đặc biệt, các em luôn muốn khẳng định mình, muốn thể
hiện cá tính, muốn đóng góp ý kiến cá nhân và mong muốn được thể hiện tài năng,
sở trường của bản thân mình trên nhiều lĩnh vực khác nhau cả trong học tập và
cuộc sống. Vì thế, các em rất cần sự cổ vũ, động viên cũng như sự ghi nhận đến
từ phụ huynh, các thầy cô và đặc biệt là của GVCN. Nếu biết nắm bắt tâm lí này,
người làm công tác CN sẽ có thể có thêm thật nhiều cộng sự, giảm bớt áp lực công
việc khi san sẻ công việc của tập thể cho các em cùng thực hiện. GVCN sẽ là
người luôn đồng hành và hỗ trợ. Đó mới chính là cách để cả GV và HS tìm thấy
niềm vui trong “ngôi nhà nhỏ”- lớp học của chính mình mỗi ngày đến trường.
Tuy nhiên, trong thực tế, qua những năm làm công tác CN lớp, chúng tôi
nhận thấy rằng có không ít các thầy cô giáo CN chưa hiểu hết được đặc điểm
sự phát triển tâm-sinh lí của các em HS THPT. Vì vậy, không ít thầy cô gần như
lo hết các phần việc, hoạt động ở lớp mà đáng lẽ việc đó cần được phân công, giao
việc cho HS, đặc biệt là ban cán sự lớp. Thực trạng trên có một số nguyên nhân
như: GVCN chưa thực sự quan tâm sâu sát đến đặc điểm, tính cách, trình độ…
của HS; chưa mạnh dạn trong việc giao nhiệm vụ cho cá nhân, thành viên ban cán
sự lớp. Một số giáo viên CN“sợ” bị ảnh hưởng thi đua nên đề ra quá nhiều biện
pháp xử lý nội quy khắt khe, từ đó làm giảm tính chủ động, sáng tạo của HS cũng
như BCS, của các tổ chức đội/nhóm trong các hoạt động của lớp cả về học tập,
phong trào và các hoạt động khác nữa.
Một số GV CN chưa coi trọng việc xây dựng BCS lớp, chưa nhìn thấy “hạt
nhân” trong các phong trào, hoạt động tập thể nên việc xây dựng đội ngũ này chỉ
làm đối phó lấy lệ, thiếu sự tìm hiểu và nắm bắt đối tượng HS, một số giáo viên
chỉ lựa chọn các chức vụ của lớp theo cảm tính trong khi việc tìm hiểu nắm bắt
HS cần phải có rất nhiều thời gian quan sát và theo dõi. Những cá nhân được chọn
giữ những vai trò chủ chốt rất thụ động trong mọi vấn đề liên quan đến lớp, các
em không được phân công nhiệm vụ và bàn giao công việc một cách cụ thể, hoặc
có phân công nhiệm vụ nhưng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ lại thiếu sự
kiểm tra giám sát nên hiệu quả công việc chưa cao. BCS và những đội trưởng các
đội/ nhóm không được định hướng, điều chỉnh dẫn đến nhiều tồn tại thiếu sót lặp
đi lặp lại nên chán nản và thiếu nhiệt huyết trong công việc.
Bên cạnh đó, một số trường THPT hiện nay hoạt động học tập quá chú trọng
đến việc cung cấp kiến thức mà ít chú trọng rèn luyện các kỹ năng mềm cho HS,
nhất là người làm công tác quản lí Đoàn-Hội của lớp. Điều này khiến cho công
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

18
tác CN của một số giáo viên trở nên khó khăn, vất vả, tập thể lớp chưa có nhiều
thành tích về mọi mặt.
Hệ lụy của cách CN này làm một mặt không phát huy được vai trò của đội
ngũ ban cán sự, của những HS có tiềm năng phát triển, đồng thời khiến việc rèn
luyện kỹ năng cho HS gặp khó khăn. Tinh thần tự giác, tự quản của HS chưa
hình thành, tinh thần ý thức trách nhiệm không cao. Vì vậy, GVCN mất rất
nhiều thời gian, vất vả, luôn phải theo dõi đôn đốc HS, kể cả ban cán sự lớp và
những em được chọn làm đội trưởng. Nếu không sẽ không đạt được kết quả
giáo dục.
Theo thống kê nhanh bằng cuộc phỏng vấn HS ở trường THPT Hoàng Mai
(Link video:
https://drive.google.com/drive/folders/1F2ld2WAlbPfgC8efHFoJXW_631o-
MRm) với các câu hỏi:
- Ở lớp, bạn giữ chức vụ gì trong ban cán sự hoặc ban chấp hành chi đoàn không?
- Bạn có phụ trách hoặc tham gia đội/nhóm hoạt động trong lĩnh vực học tập hoặc
các phong trào của lớp không? Nếu có thì hỏi là đội nhóm nào?
- Nếu không thì hỏi vì sao?
- Bạn có sở trường ở những lĩnh vực nào?
- Thầy/ cô giáo CN của bạn có phát hiện ra sở trường này của bạn không?
- Bạn có thường xuyên đóng góp ý kiến trong các công việc của lớp không?
- Bạn có mong muốn được tham gia đóng góp ý kiến hoặc phụ trách một công
việc/lĩnh vực nào đó của lớp mà mình có sở trường không?
- Bạn kì vọng gì ở GVCN của mình? Nghĩ rằng trong lớp của mình, tinh thần dân
chủ, công bằng đã được thực hiện thành công chưa?
Rõ ràng, từ kết quả trên cho thấy, HS THPT rất có nhu cầu và nguyên vọng
được cống hiến sức mình cho tập thể lớp qua các phòng trào và hoạt động. Các
em cũng nhận thấy được vai trò của việc được phát biểu ý kiến cá nhân và mong
muốn nhận được sự tín nhiệm, tin tưởng giao phó trách nhiệm của thầy cô.
Tuy nhiên, điều đó chưa đạt được kết quả như mong đợi khi qua câu trả lời
của không ít HS đều cho rằng, trong lớp học chủ yếu chỉ là hoạt động của BCS
lớp hoặc khi có nhiệm vụ chỉ một vài cá nhân được giao phó, có rất ít đội/nhóm
được thành lập để mình có thể tham gia.
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

19
Chương 2: KINH NGHIỆM THỰC HIỆN VIỆC PHÂN QUYỀN CHO HS
TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHẰM PHÁT HUY TÍNH DÂN
CHỦ TRONG TRƯỜNG HỌC TRONG CÔNG TÁC CNLỚP
2.1. Phân biệt rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ giữa đội ngũ ban cán sự lớp và
các cá nhân có khả năng quản lí, phân công thực hiện nhiệm vụ trong các
nhóm/ đội của lớp
2.1.1. Đội ngũ ban cán sự lớp
Tại Điều 35. Quyền của HS, theo Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT Điều lệ
trường THCS và THPT, điều 16 quy định rõ về cơ cấu tổ chức lớp: “HS được tổ
chức theo lớp học. Mỗi lớp học có lớp trưởng và các lớp phó do HS ứng cử hoặc
giáo viên CN giới thiệu, được HS trong lớp bầu chọn vào đầu mỗi năm học hoặc
sau mỗi học kỳ. Mỗi lớp học được chia thành nhiều tổ HS; Mỗi tổ HS có tổ trưởng
và tổ phó do HS ứng cử hoặc giáo viên CN giới thiệu, được HS trong tổ bầu chọn
vào đầu mỗi năm học hoặc sau mỗi học kỳ”. Công tác tổ chức của lớp, lựa chọn
đội ngũ ban cán sự lớp, chú ý nắm bắt HS có năng lực đặc biệt hoặc có biểu hiện
chậm phát triển cần quan tâm trong lớp học là một công việc quan trọng, quyết
định không nhỏ đến sự thành công của người làm chủ nhiệm. Đặc biệt trong đó,
việc biết lựa chọn được những hạt nhân có năng lực và trách nhiệm cao bố trí vào
các chức danh, các vị trí trưởng, phó của lớp sẽ là chỗ dựa vững chắc cho giáo
viên CN trong các hoạt động giáo dục HS. Từ đó, việc GVCN phân quyền cho
các em tự quản lí và thực hiện nhiệm vụ không còn là việc khó khăn.
Nhận thức được vấn đề này, nên ngay sau khi lãnh đạo nhà trường phân công
nhiệm vụ CN lớp nào (đặc biệt là lớp 9 lên 10), chúng tôi đã nghĩ ngay đến công
tác tổ chức lớp học và lựa chọn cán bộ lớp.
Như nhiều GVCN khác, khi lựa chọn ban cán sự lớp, chúng tôi thường chú
ý đến những HS: Có học lực từ loại khá trở lên, có tư cách đạo đức tốt; Nhiệt
tình, tích cực tham gia vào các hoạt động tập thể; Có năng khiếu văn nghệ, thể
dục, thể thao...; Biết quản lí tập thể; Có tinh thần gương mẫu, được đa số HS bầu
chọn. Ngoài ra, yếu tố về ngoại hình cũng là một điểm cộng đáng kể. Đặc biệt là
đối với những vị trí như Lớp phó Văn- Thể- Mĩ, Bí thư Đoàn thanh niên…Đây
không phải là yếu tố quyết định năng lực của các em nhưng lại là một ưu thế cho
các hoạt động về văn hóa- văn nghệ- thể dục- thể thao. Đây không còn là cách
làm mới trong công tác chủ nhiệm. Dưới sự quản lí, chỉ đạo và hướng dẫn của
GVCN đã chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động, điều hành quản lý toàn bộ các
hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, bám sát, theo dõi, đôn đốc việc
chấp hành đầy đủ và nghiêm túc nội quy, quy chế về học tập và rèn luyện do nhà
trường đề ra đồng thời sát sao chấn chỉnh những lệch lạc về đạo đức, nhân cách.
Xây dựng nền nếp tự quản cho các thành viên lớp
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

20
2.1.2. Các cá nhân có khả năng quản lí, phân công thực hiện nhiệm vụ trong các
nhóm/ đội//tiểu ban của lớp
Trong SKKN này, chúng tôi còn đề xuất thêm phương án lựa chọn thêm
những hạt nhân có khả năng quản lí các mảng công việc khác nhau, đứng đầu các
hội/nhóm được thành lập theo yêu cầu công việc bám sát vào nhiệm vụ thường
xuyên của năm học.
Thoạt nhìn hình thức, hai lực lượng (BCS, BCH chi đoàn và cá nhân người
đứng đầu nhóm/hội) trên có thể trùng lặp với nhau. Tuy nhiên, nếu chú ý sâu hơn,
sẽ thấy được sự khác biệt giữa các bộ phận này. Cụ thể:
Nếu việc chọn lựa đội ngũ BCS lớp được chọn dài hạn, khá ổn định trong
suốt năm học với mục đích thay mặt GVCN phụ trách công tác chung của cả lớp
được bầu và giao nhiệm vụ từ đầu năm. BCS lớp và BCH chi đoàn thường có
nhiệm vụ chính là đối nội (quản lớp, quản tổ, quản các công việc của Đoàn thanh
niên) và đối ngoại (thay mặt lớp làm việc với BCH Đoàn trường và tập hợp khi
có công văn triệu tập hội họp) thì người đứng đầu nhóm/ hội được bầu nên trong
một tổ chức nhỏ hơn, ít thành viên hơn, trong thời gian hữu hạn cho đến khi hoàn
thành nội dung công việc được giao. Các tổ/đội/nhóm được tạo ra đáp ứng những
nhiệm vụ năm học lớn của cấp trên ban hàng, các công tác Đoàn- Hội, các phong
trào thi đua, các cuộc thi được Nhà trường phát động hưởng ứng những ngày lễ
lớn, đều cần đến cá nhân có sở trường thực sự ở mảng/lĩnh vực đó, có sự chuyên
nghiệp hơn để lãnh đạo một tập hợp những HS chung sở thích, chí hướng, mục
đích, thực hiện, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ đặt ra. Những hạt nhân đứng đầu những
tiểu ban, đội nhóm có thể trùng hoặc không trùng lặp với đội ngũ BCS lớp, điều
đó cần dựa trên yêu cầu của công việc thực hiện
Ví dụ: Lớp phó Văn- thể của lớp có thể là đội trưởng đội văn nghệ hoặc không
Tổ trưởng tổ 1 có thể là nhóm trưởng của nhóm hoặc không.
Một HS có năng lực về công nghệ, có thể không tham gia BCS lớp nhưng
có thể phụ trách nhóm CNTT của lớp
Điều đó cần dựa trên yêu cầu của công việc được giao. Nói đúng hơn là nhìn
việc để chọn người thì mới có thể chọn đúng và đạt được hiệu quả cao nhất.
Những nhân sự được lựa chọn để đứng đầu các tổ/nhóm/ban, chịu trách
nhiệm sau khi đã được GVCN phân quyền có thể không cần sự lựa chọn khắt khe
như khi lựa chọn ban cán sự. Bởi những vị trí đứng đầu tổ/nhóm/ban có thể được
GVCN chỉ định, phân công hoặc được các HS trong đội đó lựa chọn. Tiêu chí
quan trọng nhất để chọn lựa nhân sự trưởng cho các nhóm/đội là:
- Người được chọn làm lãnh đạo thường là người thân thiện, nhiệt tình, quan hệ
hòa đồng với các thành viên trong nhóm/đội.
- Cá nhân phải có năng lực thực sự, có sở trường về lĩnh vực đó. Ví dụ: phụ trách
nhóm nhảy phải có kĩ năng nhảy múa, hình thành ý tưởng và khả năng đạo diễn
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

21
Nhóm trưởng phụ trách mảng CNTT phải có năng lực về công nghệ, có trình độ
về máy tính và thành thạo về kĩ năng này…
- Cá nhân được chọn đứng đầu hội/nhóm cũng cần có năng lực lên kế hoạch, phân
công nhiệm vụ cho các thành viên trong đội một cách hợp lí, khoa học và đảm
bảo sự công bằng, phù hợp với năng lực của từng người, chính vì vậy cần có sự
hiểu biết nhất định đến các cá nhân trong tổ mình phụ trách
- Cá nhân đó phải có khả năng tập hợp, kết nối thành viên và có thể tập hợp được
ý kiến để thống nhất kết quả cuối cùng… bởi khi đã hoạt động nhóm sẽ có rất
nhiều thành viên và các ý kiến trái chiều được đưa ra. Việc một người lãnh đạo
nhóm cần làm là cần dung hòa các ý kiến, đưa ra phương án tối uu nhất dựa trên
sự đồng thuận tối đa của các thành viên trong nhóm
- Nhóm trưởng khi được bầu cũng phải là người dựa trên lợi ích của tập thể, tránh
ích kỉ, cá nhân, tránh tình trạng khi đã được bầu sẽ chỉ lấy kết quả thành tích của
tập thể để làm phương tiện cho mình nổi bật hơn khi công bố sản phẩm, kết quả.
- Nhóm trưởng có thể được các thành viên trong nhóm bầu lên ngay khi nhóm
mới thành lập, hoặc trong quá trình làm việc, có một cá nhân nổi trội hơn hẳn có
khả năng lãnh đạo nhóm/ đội.
- Nhóm trưởng cần có khả năng nối kết, báo cáo tình hình kịp thời với GVCN khi
cần hỏi ý kiến về những vấn đề ngoài tầm kiểm soát, hoặc khi được hỏi về tiến độ
công việc, hoặc mong muốn được hỗ trợ từ GVCN về một vấn đề nào đó chưa
thông tỏ.
- Nhóm trưởng cũng sẽ được chọn làm người truyền thông (thường sẽ là như vậy),
người trình bày quan điểm, thuyết trình về sản phẩm và kết quả cuối cùng của
nhóm/ tổ ra ngoài khi đến ngày nghiệm thu theo quy định thời gian của GVCN.
Ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng, nếu bầu BCS lớp, BCH chi đoàn lớp cần
tổ chức cho cả lớp bỏ phiếu tín nhiệm, lấy kết quả khách quan, thì việc tìm nhóm
trưởng cho các nhóm/đội tỏ ra đơn giản và thuận lợi hơn rất nhiều bởi khi lớp đã
được chia làm nhiều nhóm nhỏ trên tinh thần cùng tập hợp những cá nhân chung
sở thích, chung chí hướng, niềm đam mê rồi, các em sẽ tự chọn được người đứng
đầu và cùng hướng về một mục tiêu chung, vì đó là kết quả đánh giá cho cả nhóm
chứ không phải của riêng một cá nhân. Đồng thời, do được tự do làm việc trong
môi trường giữa HS- HS, ít có sự can thiệp của GVCN, các em cũng trở nên tự
tin và bộc lộ mình một cách tự nhiên, đầy đủ hơn. Việc HS nào đó có năng lực
lãnh đạo sẽ nhanh chóng vươn lên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ như một
quy luật khách quan và tất yếu
Trách nhiệm nhiều hơn những thành viên còn lại, do đó quyền lợi của cá
nhân người đứng đầu nhóm/ tổ là bao giờ cũng được coi trọng và chú ý hơn so
với những thành viên trong nhóm. Đó cũng là một động lực khiến rất nhiều các
em HS sẽ cố gắng phát huy năng lực sở trường của mình khi được giao nhiệm vụ
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

22
BAN CÁN SỰ LỚP TRƯỞNG CÁC BAN/ĐỘI/NHÓM
10A13 NĂM HỌC 2022-2023
2.2. Phương pháp lựa chọn đội ngũ cán bộ có khả năng quản lí và thực hiện
nhiệm vụ
2.2.1. Thông qua tinh thần tự nguyện ứng cử
Trong công tác tổ chức lớp, bầu chọn đội ngũ cán bộ, cá nhân có khả năng
nắm quyền có khả năng quản lí đội nhóm thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu, việc
khuyến khích tinh thần ứng cử trong HS trở nên vô cùng quan trọng. Ứng cử là
một trong những quyền mà HS được thực hiện để đại diện cho tập thể lớp, chịu
trách nhiệm hàng đầu trong bất cứ hoạt động học tập và thi đua nào. Đây cũng là
hình thức thể hiện cao nhất của quyền đân chủ trong một tập thể lớp. Việc HS tự
ứng cử vào các chức vụ của lớp, vào trưởng các đội nhóm cũng giúp HS phát huy
sự tự tin, mạnh dạn, phát triển năng lực giải quyết vấn đề và dám chịu trách nhiệm
cá nhân trước tập thể. Thông thường, những HS tự nguyện ứng cử cho thấy các
em đã phần nào ý thức được về năng lực nhất định của bản thân và rất có tính thần
cống hiến cho tập thể
Qua thời gian làm công tác CN, chúng tôi nhận thấy, trước đây, khi bước
chân vào trường THPT, các em HS thường có tâm lí rụt rè, thiếu tự tin thể hiện
bản thân mình. Bởi vậy, tinh thần tự nguyện ứng cử vào một chức vụ nào đó của
lớp, gần như không có. Sau này khi có thời gian trò chuyện trao đổi với các em,
tôi nhận ra, lí do các em ít khi dám ứng cử, bên cạnh sự bỡ ngỡ khi thay đổi môi
trường học tập (từ THCS lên THPT), ngoài ra, các em còn sợ các bạn khác chê là
“ngựa non háu đá”, “thích thể hiện”. Đồng thời, có nhiều em có năng lực ở một
lĩnh vực nào đó, nhưng lực học chưa được như mong đợi, dù có trách nhiệm cao
nhưng vì sợ các bạn không bạn yêu quý, nên cũng chưa thể hiện được hết bản sắc
cá nhân. Thêm vào đó, nhiều GVCN khi mới bắt đầu tiếp cận CN 9 lên 10, chưa
nắm bắt được tình hình cụ thể, cộng với việc các em không mạnh dạn, GV chỉ có
thể lựa chọn ban cán sự lâm thời theo hình thức chỉ định, hoặc lấy theo danh sách
HS có điểm cao trong kì thi tuyển sinh vào 10. Bước đầu, việc làm này là rất cần
thiết nhưng không tránh khỏi phiến diện, có một vài trường hợp có thể chọn sai.
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

23
Đó là một hệ lụy tất yếu.
Chính vì vậy, muốn khuyến khích tinh thần tự giác ứng cử của các em, tôi
thường thực hiện những việc sau:
- Một mặt, sau khi có quyết định CN chính thức từ BGH, tôi thường lưu ý đến
bảng điểm đầu vào của HS từ 9 lên 10, hoặc kết quả học tập qua các năm. Nếu có
thể, tôi sẽ tận dụng tối đa thông tin từ các đồng nghiệp là các GV ở bậc THCS để
lưu ý dần những HS có năng lực học tập vượt trội, hoặc các sở trường trên các
lĩnh vực cụ thể. Đồng thời “không bỏ quên” những HS bị coi là chưa ngoan, hoặc
ít hòa đồng, hoặc năng lực học tập chưa tiến bộ.
- Mặt khác, tôi có soạn thảo một vài tiêu chí cần thiết trong việc xây dựng đội
ngũ ban cán sự để phục vụ cho việc gặp gỡ các em trong buổi tập trung đầu năm
(đối với lớp 10 và các lớp năm đầu tiếp nhận) (Phụ lục 1)
- Đối với những lớp CN theo tính kế thừa từ năm trước sang năm sau, GV đã có
một thời gian tiếp xúc, thấu hiểu HS nhất định. Vì vậy, việc lựa chọn cốt cán của
lớp có sự thuận lợi hơn rất nhiều. Tuy vậy, để tránh tình trạng HS ứng cử nhằm
những mục đích cá nhân không trong sáng, tôi vẫn áp dụng những tiêu chí này
trong việc ứng cử và bầu cử của lớp.
- Ngoài ra, tôi cũng thường giới thiệu về những quyền lợi mà HS sau khi đã trúng
cử có thể nhận được. Vì vậy, tôi thấy tinh thần ứng cử của HS trở nên sôi nổi,
nhiệt tình và có tính cạnh tranh hơn
- Sau buổi tập trung đầu năm, tôi sẽ dành thời gian gặp gỡ một số em có ưu điểm
vượt trội về học tập và công tác Đoàn- Hội mà GVCN đã có những tìm hiểu từ
trước, bước đầu tiếp xúc trò chuyện và làm công tác động viên tư tưởng HS,
khuyến khích các em ứng tuyển vào các vị trí cốt cán của lớp. Cách làm này tỏ ra
rất hiệu quả khi GVCN biết được thêm chính xác về năng lực mà mình đã chú ý
từ trước đó, đồng thời cũng khẳng định với HS về việc GVCN đã và đang rất kì
vọng cũng như tôn trọng năng lực, sở trường, phẩm chất của các em.
Việc GVCN “để mắt” tới một HS nối trội nào đó không đồng nghĩa với việc
triệt tiêu tinh thần dân chủ. Đó là cách để HS có định hướng lựa chọn hợp lí, tránh
tình trạng bầu theo bè phái, vùng miền mà thiếu tính công tâm, bỏ sót tài năng cá
nhân xứng đáng.
2.2.2. Từ nền tảng Trung học cơ sở, từ sự giới thiệu của các giáo viên bộ môn,
từ các cuộc họp phụ huynh định kì và HS trong lớp chủ nhiệm
Một kênh thông tin quan trọng khác giúp GVCN lựa chọn đội ngũ cán bộ,
nhân sự đứng đầu cho việc quản lí và thực hiện các nhiệm vụ quan trọng của lớp
là dựa trên thông tin khai thác được từ hồ sơ HS ở bậc THCS, từ sự giới thiệu của
các giáo viên bộ môn, từ các cuộc họp phụ huynh định kì và HS trong lớp chủ
nhiệm.
Ở bậc THCS, HS đã một thời gian dài học tập và rèn luyện bản thân. Ở bậc
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

24
học này, các em đã ít nhiều định hướng cho mình những năng lực sở trường niềm
đam mê, hoặc định hình những tính cách tương đối ổn định. Tất cả những thông
tin trên được thể hiện rõ qua học bạ của HS được lưu ở văn phòng nhà trường.
Việc chúng ta- những GVCN mới tiếp nhận lớp cần làm đó là xem học bạ của các
em để nắm được điểm số về học tập, chú ý những lời nhận xét và lời phê của giáo
viên CN cũ, để nắm được lực học cũng như ý thức nề nếp, hạnh kiểm của các em.
Đặc biệt chú ý đến những giải thưởng, hoặc các danh hiệu trong các kì thi, cuộc
thi mà các em có thể đã đạt được trước đó. Từ đó phân loại và có định hướng cho
việc lựa chọn đội ngũ ban cán sự lớp. Đó là một căn cứ quan trọng đáng tin cậy
góp phần không nhỏ vào việc định hướng lựa chọn nhân sự ở bậc THPT, đồng
thời có thể nắm bắt bước đầu về tất cả các thành viên trong lớp.
Ngoài ra, thông tin HS có thể được khai thác trực tiếp và chính xác, cụ thể qua
các cuộc họp phụ huynh định kì (đặc biệt chú ý đến hội nghị phụ huynh đầu năm).
GVCN có thể tìm hiểu thông tin HS lớp CN bằng phiếu tìm hiểu thông tin đã được
in trên giấy A4. Đó là cơ hội để GVCN trao đổi, giao lưu với phụ huynh. GVCN
cũng nhân cơ hội này thành “cầu nối trung gian” để bố mẹ đo lường mức độ thấu
hiểu về con cái mình. Đồng thời, qua phản hồi của phụ huynh, GVCN biết thêm
về hoàn cảnh, tâm lí, tích cách của từng em. Từ đó, có những điều chỉnh hợp lí
phù hợp với từng đối tượng HS trong quá trình giảng dạy và rèn luyện.
Để có một Hội nghị phụ huynh thành công, GVCN phải là người bỏ thời gian
chuẩn bị đầy đủ các phương tiện, thiết bị và cơ sở vật chất cần thiết để phục vụ
cho cuộc họp được thành công, Đồng thời, cũng cần tạo tâm thế thoải mái nhất,
khuyến khích phụ huynh viết càng kĩ lưỡng, càng thực tế càng tốt về những thông
tin được trao đổi trong bảng hỏi.
Tìm hiểu thông tin HS qua hồ sơ học bạ
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

25
Trao đổi với PH qua các cuộc họp và các phần mềm CNTT
Ngoài ra, rất nhiều thông tin quan trọng, tế nhị đều được điều tra từ HS
trong lớp. HS không chỉ quan sát tiếp xúc với bạn trong lớp mà còn có thể nắm bắt
thông tin thông qua những người bạn từ lớp khác. Đây là một trong những nguồn
thông tin rấtquan trọng và hữu ích. Vì vậy, GVCN phải luôn gần gũi với các HS
trong lớp để nhận được sự tin cậy của HS, từ đó thu thập được những thông tin
chính xác nhất. GVCN cũng cần lưu ý, tổng hợp thông tin từ nhiều HS, nhiều
nhóm bạn HS khác nhau để có cái nhìn tổng thể và khách quan nhất
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

26
https://www.youtube.com/watch?v=tidKXZkNAE4
https://www.youtube.com/watch?v=QGqr5A4iudQ
Rất nhiều thông điệp giữa các thành viên trong tập thể lớp gửi cho nhau (bằng
thiệp, bằng video clip) vào các dịp đặc biệt khiến các em gắn kết với nhau hơn
2.2.3. Từ quan sát trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm và phiếu khảo sát thông tin
Có ai đó đã nói rằng: “Dìu dắt đàn em, mở rộng tầm nhìn, đánh thức tâm
hồn, định hướng tương lai. Đó là sứ mệnh cao cả của người thầy”. Quả đúng như
vậy. Nhiệm vụ của người giáo viên không chỉ là phát huy trí tuệ của HS mà còn
vun đắp tâm hồn và giúp các em từng bước hoàn thiện nhân cách. Đối với người
GVCN, ngoài công việc giảng dạy, giáo viên CN còn phải là một nhà giáo dục,
nắm bắt những tâm tư, tình cảm, chăm lo đến quá trình học tập và rèn luyện đạo
đức của mỗi em và của cả tập thể HS .
Trong số các phương tiện để tìm hiểu thông tin HS, tôi tin nhiều nhất vào
khả năng quan sát trực tiếp của mình qua các hoạt động tập trung, ý thức thời gian,
trách nhiệm với việc làm và khả năng học tập của HS. Để có những quan sát khách
quan và chính xác nhất, tôi thường:
- Từ những buổi đầu nhận lớp, bản thân sẽ tranh thủ đến sớm trước giờ HS tập
trung để đón tiếp các em. Đồng thời, sẽ chú ý đến các HS đến sớm nhất, muộn
nhất, HS ít nói, trầm tính, HS sôi nổi, có khả năng “hoạt náo viên”, các cụm nhóm
thường đi cùng nhau, thường nói chuyện với nhau và các HS thuộc về cùng một
vùng miền để bước đầu nắm được HS một cách khách quan nhất… Đừng coi
thường những tiểu tiết này, bởi ngay tại thời điểm ban đầu đó, tính cách của các
em đã phần nào được bộc lộ một cách tự nhiên nhất, gây ấn tượng rất quan trọng
mà GVCN phải đặc biệt lưu ý và có sự kiểm chứng trong thời gian tiếp theo.
- Khi đã cùng đồng hành trong một thời gian, GVCN cũng cần tích cực tham gia
vào các hoạt động của tập thể để tạo sự gắn kết với HS và cũng là điều kiện để
GVCN tiếp tục quan sát, tìm hiểu thông tin và phát hiện ra những “hạt giống tài
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

27
năng còn tiềm ẩn” trong HS mà trước đó GVCN chưa nhận ra.
Ngoài ra, tôi cũng dựa trên dựa trên phiếu khảo sát thông tin đầu năm nên có
thể nhanh chóng thu được lượng thông tin lớn, tiết kiệm được thời gian làm việc
trên số đông HS. (Phụ lục 2). Phiếu thông tin HS được thiết kế đẹp mặt, các gợi
dẫn thân thiện hướng HS mạnh dạn, tự tin, cởi mở chân thành hơn khi viết. Các
phiếu thông tin này thường được in ra và để HS tự trình bày một cách chu đáo.
Công việc này được thực hiện vào ngày gặp gỡ đầu tiên giữa GVCN và HS trong
năm học hoặc ngày sinh hoạt lớp nào đó sớm nhất khi đã vào năm học.
Nội dung tôi thường quan tâm và đặt thành câu hỏi trong phiếu tìm hiểu
thông tin là thường xoay quanh những nội dung sau:
- Hoàn cảnh sống của từng HS : Hoàn cảnh gia đình ảnh hưởng rất nhiều đến HS.
Nắm chắc những điều trên giúp GVCN biết được nguyên nhân, những yếu tố tích
cực hay tiêu cực, những thuận lợi hay khó khăn tác động đến HS để tư vấn, phối
hợp với cha mẹ trong giáo dục HS.
- Những đặc điểm về thể chất, sinh lý của từng HS: Thể lực (chiều cao, cân
nặng...), khuyết tật, bệnh tật... từ đó có những biện pháp giúp đỡ thích hợp: sắp
xếp chỗ ngồi hợp lý, tạo sự thông cảm trong tập thể HS ...
- Những đặc điểm về sở trường và phong cách của mỗi HS: Hứng thú hoạt động,
sở thích, nhu cầu giao tiếp và tình cảm của mỗi em
- Nắm vững tính cách, lối sống của từng HS
- Nắm tình hình và kết quả học tập của HS qua từng giai đoạn để có thể nhắc nhở,
động viên HS kịp thời, phối hợp với giáo viên bộ môn, cha mẹ HS trong giáo
dục...
Sau khi tổng hợp, tôi thường đóng thành tập, coi đó là tư liệu quan trọng. Dựa
trên những thông tin này để nắm thông tin HS, địa chỉ nơi ở liên lạc nếu cần, và
liên lạc với PH kịp thời để phản hồi thông tin về HS với phụ huynh kịp thời khi
có vấn đề xẩy ra.
2.3. Kinh nghiệm phân quyền thực hiện cho học sinh qua việc xây dựng các
ban, đội nhóm phụ trách các lĩnh vực cụ thể
2.3.1. Thành lập các tiểu ban, nhóm đội phụ trách các mảng theo yêu cầu nhiệm
vụ đặt ra
Bên cạnh việc phụ trách công việc chung của lớp là nhiệm vụ của ban cán sự
lớp là lớp trưởng, bí thư và các chức vụ được giao phó từ đại hội Chi đoàn lớp
đầu năm qua sự bình bầu của tập thể. Trong suốt năm học, đi kèm với việc học
tập là rất nhiều phong trào thi đua khác do Nhà trường, Đoàn trường tổ chức. Nắm
được thực tiễn này, chúng tôi đã linh hoạt thành lập các tiểu ban, đội/nhóm với
mục tiêu tập hợp lại những cá nhân có cùng sở thích, sở trường với nhau để thực
hiện nhiệm vụ dài hạn hoặc ngắn hạn đáp ứng kịp thời khi có nhiệm vụ cấp trên
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

28
chuyển giao cho lớp, đảm bảo đem lại kết quả cao nhất cho phong trào thi đua của
tập thể. Đây là cách làm mà tôi tâm đắc nhất trong suốt thời gian dài làm công tác
chủ nhiệm.
Nếu BCS lớp chính là lực lượng nòng cốt, là điều kiện để xây dựng một tập
thể vững mạnh thì các đội/nhóm được xây dựng nên nhằm cụ thể hóa những nhiệm
vụ đặt ra theo thời gian và đảm bảo các nhiệm vụ đó sẽ có kết quả tốt nhất như
mong đợi của GVCN và của tập thể
Chính nhờ cách làm này mà bản thân tôi thấy công tác CN của mình không
còn nặng nề, không còn bận rộn bởi công việc đã được phân chia cho HS trong
lớp cùng gánh vác, chia sẻ và cùng chịu trách nhiệm trên tinh thần dân chủ, tự
nguyện. Đồng thời, qua thời gian thực hiện, thấy rằng HS thật sự rất có trách
nhiệm với tập thể. Các em đã thức sự hòa mình vào những công việc chung của
lớp. Rất nhiều HS năng động nhiệt tình, trở thành hạt nhân tích cực trong phong
trào của đoàn trường, có HS được vinh dự kết nạp vào hàng ngũ của Đảng Cộng
Sản Việt Nam. Đây không còn là giải pháp chú trọng vào sự phát triển cá nhân
mà đã tác động tích cực đến toàn thể các em HS, kể cả những em vốn trước đây
rất nhút nhát, rụt rè, nay đã thay đổi theo chiều hướng tích cực.
Thời gian dài thực hiện biện pháp phân quyền cho HS tự quản lí và thực hiện
nhiệm vụ, tôi đã hình thành rất nhiều cách thành lập tiểu ban, đội nhóm thực hiện
nhiệm vụ khác nhau trong năm học. Xin chia sẻ một vài cách phổ biến sau đây:
Dựa trên mối quan hệ giữa các thành viên, có thể chia thành Nhóm cạnh tranh
và nhóm hợp tác:
Nhóm cạnh tranh Nhóm hợp tác
Một nhóm cạnh tranh là nhóm mà tất
cả các thành viên đều có năng lực để
thực hiện cùng các nhiệm vụ cơ bản.
Tuy cạnh tranh nhưng vì cùng chung
một nhóm nên mỗi cá thể trong nhóm
có thể giúp đỡ lẫn nhau bằng cách trao
đổi một vài thông tin, lời khuyên hoặc
một vài sự hỗ trợ nhỏ nào đó với nhau.
Nhưng quan trọng, thành công của mỗi
cá nhân HS là thước đo nỗ lực của
chính các em
Đây là nhóm phù hợp với những nhiệm
vụ/công việc dành danh hiệu nhiều cho
cá nhân, đòi hỏi HS có tính độc lập cao,
có năng lực nhất định và có khát vọng
chạy đua về đích
Khác với nhóm cạnh tranh, các nhiệm
vụ được đưa vào nhóm hợp tác không
thể được hoàn thành mà không có sự
hỗ trợ và hợp tác lẫn nhau giữa các
thành viên trong nhóm. Trong nhóm
đó, mỗi thành viên sẽ chuyên một
nhiệm vụ khác nhau, phù hợp với năng
lực, sở trường và trình độ của cá nhân.
Nhưng mục đích cuối cùng là cả nhóm
sẽ tập trung sức lực, trí tuệ giải quyết
một nhiệm vụ chung. Kết quả cuối
cùng là kết quả chung của các thành
viên.
Đây là nhóm phù hợp với những công
việc dành quyền lợi cho tập thể, các
thành viên có thể không đồng đều nhau
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

29
về năng lực nhưng có thể cùng chung
sở thích, hoặc cùng một khu vực chỗ
ngồi theo chỗ ngồi…
Ví dụ: Đội tuyển Học sinh giỏi
Nhóm “Học sinh 3 tốt”
Đội văn nghệ, đội Báo tường, nhóm
Âm nhạc
Dựa trên lĩnh vực công việc, có thể phân chia thành nhóm học tập hoặc nhóm
lĩnh vực khác
Nhóm học tập Nhóm lĩnh vực khác
Đúng như tên gọi của nó, nhóm học tập
có thể bao hàm các thành viên cùng
thực hiện một hoạt động học tập nào
đó khi được giao phó, hoặc các vấn đề
được giao trong nhóm này chủ yếu có
liên quan đến vấn đề học tập. Các
thành viên trong nhóm có thể quan hệ
với nhau dựa trên tinh thần cạnh tranh
để hướng tới đạt được một mục tiêu
chung, cao và nhanh nhất. Hoặc có thể
cùng hỗ trợ giải quyết một dự
án/nhiệm vụ học tập mà GVBM hoặc
GVCN giao phó có liên quan đến kiến
thức
Thành viên của nhóm này thường là
các HS có khả năng học tập tốt.
Thường giỏi nổi trội ở các môn hoặc
một số môn nào đó trong hệ thống các
môn học của chương trình giáo dục
Nhóm thuộc lĩnh vực khác là tên gọi
chỉ nhóm tập hợp nhiều thành viên
cùng hướng tới giải quyết một vấn đề
thuộc lĩnh vực văn hóa- văn nghệ-thể
dục-thể thao. Đây là nhóm/hội khá
đông đảo được tổ chức dựa trên sự
giống nhau chủ yếu vì đam mê những
phong trào Đoàn- Hội.
Thành viên của nhóm này chủ yếu là
các HS có năng khiếu ca hát, nhảy
múa, thể thao…
Nhiệm vụ được giao trong nhóm
thường liên quan đến các cuộc thi của
cấp trên phát động, của Đoàn trường tổ
chức
Ví dụ: Nhóm English changce (Tham
gia cuộc thi hùng biện Tiếng Anh)
Nhóm Luyện thi Học sinh giỏi
Đội “toán học và tuổi trẻ”
Đội văn nghệ
Nhóm Âm nhạc
Nhóm An toàn giao thông
Nhóm CNTT
l
u
a
n
v
a
n
t
o
t
n
g
h
i
e
p
s
k
k
n
q
u
a
n
l
y
d
o
w
n
l
o
a
d
l
u
a
n
v
a
n
f
u
l
l
m
o
i
n
h
a
t
z
z
g
m
a
i
l
.
c
o
m
L
u
a
n
v
a
n
t
h
a
c

SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023).pdf

SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023).pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023).pdf

Similar to SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023).pdf (20)

More from Nguyen Thanh Tu Collection

More from Nguyen Thanh Tu Collection (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

SÁNG KIẾN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP THÔNG QUA HÌNH THỨC PHÂN QUYỀN CHO HỌC SINH TỰ QUẢN LÍ VÀ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (2023).pdf