Ponemang suprasegmental

1. PonemangSuprasegmental
Ito ay makahulugangtunog.Sapaggamitngsuprasegmental,
malinawnanaipahahayagangdamdamin, saloobin at
kaisipangnaisipahayagngnagsasalita. Sa pakikipagtalastasan,
matutukoynatinangkahulugan, layunin o intensyonngpahayag o
ngnagsasalitasapamamagitanngdiin, tono o intonasyon, atantala o hintosapagbibigkas
at pagsasalita.
a. Diin – Angdiin, anglakas, bigat o
bahagyangpagtaasngtinigsapagbigkasngisangpantigsasalita.Angdiin ay
isangponemasapagkatsamgasalitang may iisangtunog o baybay,
angpagbabagongdiin ay nakapagpapabagongkahulugannito.
Maaringgamitinsapagkilalangpantigna may diinangmalakingtitik.
Mgahalimbawa:
a) BU:hay = kapalaranngtaob) LA:mang = natatangi
bu:HAY = humihinga pa la:MANG=nakahihigit; nangunguna
b. Tono / Intonasyon -Angpagtaas at
pagbabangtinignamaaaringmakapagpasigla,makapagpahayagngiba’tibangdamdamin
, makapagbigay-kahulugan at
makapagpahinangusapanupanghigitnamagingmabisaangatingpakikipag-
usapsakapwa.
Nagpalilinawitongmensahe o intensyongnaisipabatidsakausaptuladngpag-awit.
Sapagsasalita ay may mababa, katamtaman at
mataasnatono.Maaaringgamitinangbilang 1 samababa, bilang 2 sa
katamtaman at bilang 3 samataas.
Mgahalimbawa:
a) Kahapon = 213, pag-aalinlangan
Kahapon = 231, pagpapatibay, pagpapahyag
b) talaga = 213, pag-aalinlangan
talaga = 231, pagpapatibay, pagpapahayag
A.Antala/Hinto-
Bahagyangpagtigilsaatingpagsasalitaupanghigitnamagingmalinawangmensahengibigi
pahatidsakausap.Maaaringgumamitngsimbolokuwit( , ),dalawangguhitnapahilis (//) o
gitling ( - )
Mgahalimbawa:
a) Hindi/ akosi Joshua.
(Pagbigkasitonaanghinto ay pagkataposng HINDI.
Nagbibigayitongkahulugannaangnagsasalita ay nagsasabingsiyasi Joshua
namaaaringsiya’ynapagkamalanlamangnasiArvyl.)
b) Hindi ako, si Joshua.
(Pagbigkasitonaanghinto ay nasa AKO. Pagpapahiwatigitonaangkausap ay
maaaringnapagbintanganngisangbagaynahindiginawa. Kaya
sinasabiniyanghindisiyaanggumawakundisi Joshua)
c) Hindi akosi Joshua.

2. (Pagbigkasitonanasahulihananghinto. Nagpapahayagitona
angnagsasalita ay nagsasabinghindisiyasi Joshua.)