Pagbuo,Pag-uugnay at Pagbubuod ng mga ideya..

1. Pagbuo, Pag-uugnay at
Pagbubuod ng mga Ideya
Ni
Rochelle S Nato
Sangunian: Filipino sa Piling Larangan
(Akadmik) nina: Pamela C. Constantino et. al
HOMAPON HIGH SCHOOL
Homapon Legazpi City

2. Layunin
1. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng pagbuo,
at pagbubuod ng mga ideya sa isang akademiko
at mapanuring sulatin.
2. Natutukoy ang mga katangian at kalikasan ng
mga anyo ng pagbuo, pag-uugnay at
pagbubuod ng mga ideya.
3. Nakapagbubuod ng iba’t-ibang sulating
akademiko.

3. Gawain
Manood at makinig sa paksang napili
ko, ang “Face to Face” na isang
talkshow sa telebisyon.Tukuyin ang
pangunahing paksang pina-uusapan at
katuwiran ng bawat kalahok kaugnay
ng paksa. Linawin ang kinahinatnan ng
talakayan. Isulat sa 1/2 na papel.

4. PagbubuodatPag-uugnayngmgaideyaatDatos
tungosamapanuringPagsulat
• Maraming gawain sa akademiya ang
nangangailangan ng masusing pagbasa,
panonood, pagsasalita, pakikinig at pagsulat.
• Ibinabahagi ang ga ito sa mga kaklase at guro.
• Sa paraan ng pagbabahagi, kinakailangan ang
pagpapaikli upang ang mga pangunahing
ideya at pagkakaugnay-ugnay ng mga ito ay
may maipahayag nang malinaw at maayos.

5. • Tumutulong din ito upang malinawan ang mga datos na
ginagamit sa mga sulating akademiko at mga
pananaliksik.
• Iba-iba ang paraan ng pagbubuod upang magugnay ng
impormasyon at ideya kaugnay ng paksa.
• Kabilang dito ang
- Buod
- Lagom o sinopsis
-presi
- hawig
-Sintesis
- Abstrak

6. Buod
- Siksik at pinaikling bersiyon ito ng teksto.
- Ang teksto ay maaring nakasulat,
pinanood o pinakinggan.
- Pinipili rito ang pinakamahalagang ideya at
sumusuportang ideya o datos
- Mahalaga ang pagtutok sa lohikal at
kronolohikal na daloy ng mga ideya ng
binuod na teksto.

7. Pangunahing Katangian ng
Pagbubuod
Tinutukoy agad ang pangunahing
ideya o punto kaugnay ng paksa
Hindi inuulit ang mga salita ng may
akda;bagkus ay gumagamit ng sariling
pananalita
Mga 1/3 ng teksto o mas maikli
pa dito ang buod

8. Mga hakbang sa pagbubuod
1. Basahin, panoorin o pakinggan muna
nang pahapyaw ang teskto.
2. Sa mga nakasulat o episodyo ng isang
pinanood o pinakinggan.Tukuyin ang
paksang pangungusap o pinaktema. Tukuyin
ang key words.
3. pag-ugnay-ugnayin ang mga ideyang ito
upang mabuo ang pinakapunto o tesis.

9. 4. Sulatin ang buod. Tiyakin ang
organisasyon ng teksto.
5. Huwag maglagay ng mga detalye,
halimbawa at ebidensya.
6. Makakatulong ang signal word o mga
salitang nagbibigay-transisyon sa mga ideya
gaya ng
- gayunpaman
- kung gayon
- bilang pangwakas
7. Huwag magsinggit ng mga opinyon

10. • 8. Suriin ang dayagram sa ibaba.
Buod
Pangunahing Ideya
Paksang Pangungusap
Paksang pangungusap
Pagksang pangungusap
Konklusyon

11. Sa pagbubuod ng mga piksyon, tula,
kanta at iba pa, maaring gumawa muna
ng story map o graphic organizer upang
malinawan ang daloy ng pangyayari.
Pagkatapos isulat ang buod sa isang
talata kung saan ilalahad ang
pangunahing karakter, ang tunggalian
at ang resolusyon ng tunggalian.

12. Banghay
Tagpuan Istorya Tauhan
Problema
Kalutasan ng
Problema

13. Pamagat
Simula
(Tagpuan)
Gitna
Mga Tauhan,
problema,
banghay at
pangyayari Wakas
Kinalabasan/
Solusyon/
Resolusyon

14. Halimbawang tekstong maaring ibuod ang
-piksyon
-di-piksyon
-sanaysay
-report
-artikulo
-balita
-video
-pangyayari
-pulong

15. Pag-aralan mo
Kapag nakakakita ka ng langgam, ano ang
ginagawa mo? Bakit? May alam ka ba tungkol sa
kanila? Basahin ang lathalaing nasa ibaba.

16. Bakit Hindi Naliligaw ang mga Langgam? (ni
Jojo Briones-Cruz)
Ang mga langgam, ay kung saan-saan
napupunta sa paghahanap ng kanilang
makakain. Pero kapag oras na para bumalik
sila sa kanilang lungga bumabalik sila sa
nakakabilib na diretsong linya.

17. Kung paano sila nakakauwi
mula sa pagkuha ng mga
pagkain ay palaisipan pa rin
sa mga siyentipiko. Ngayon
ay ipinahihiwatig ng
mananaliksik na German at
Swiss na ang aspeto ng
gawaing ito ay gawa raw ng
matalas at malikhaing
pagkilos. Nalaman nila na
ang mga langgam kapag

18. pinawalan sa patag na kalupaan ay
nagsisimulang maghanap ng distansiya
mula sa kanilang lungga.
3. Pinag-aralan ng pangkat ni
Sandra Wohlgemuth mula sa
Humbolt University sa Berlin ang
mga langgam sa disyerto ng
Sahara at tinuruang maglakad
sa itaas at ibaba ng bundok para
kumuha ng pagkain.

19. 4. Ipinakikita nito na ang mga langgam
ay may kakaibang uri ng odometer
na nagtatala sa distansya ng lupa ,
imbes na ang kabuuang distansiya
na nalakbay sa taas-babang terrain.
5. Naniniwala ang mga mananaliksik na
ang mga langgam ay posibleng mahulaan
ang kanilang gagawing pagkilos
sa iniisip nilang pahalang na
daanan at pagkatapos naitatala ang
distansiya ng lupa patungo sa kanilang
lungga sa kapatagan

20. Sagutin ang mga tanong na sumusunod
batay sa lathalaing binasa mo. Isulat ang
iyong sagot sa sagutang papel.
1. Bakit nagpupunta kung saan-saan ang
mga langgam?
2. Paano sila bumabalik sa kanilang lungga?
3. Paano pinag-aralan ng mga mananaliksik
kung paano nakakauwi ang mga
langgam?
4. Ano ang kinalabasan ng pagsasaliksik?
5. Ano ang posibleng nagagawa ng
langgam?

21. Sagot:
Ang mga langgam ay kung saan-saan nagpupunta sa paghahanap
ng kanilang makakain.
2. Bumabalik sila sa kanilang lungga sa diretsong linya.
3. Tinuruan nilang maglakad sa itaas at ibaba ng bundok para
kumuha ng pagkain.
4. Nalaman nila na ang langgam, kapag pinawalan sa patag na lupa
ay naghahanap ng pagkain sa pinakamalapit na distansya mula sa
lungga. Ipinakikita nito na ang langgam ay may kakaibang uri ng
odometer na nagtatala sa distansya ng lupa.4
5. Ang mga langgam ay posibleng makahula sa kanilang gagawing
pagkilos sa iniisip nilang pahalang na daan at naitatala ang
kanilang posisyon tungo sa kanilang lungga sa kapatagan.

22. Takdang Aralin
1.Ano ang kahulugan ng mga sumusunod;
a. “Hawig” bilang anyo o estilo
b. Lagom o Sinopsis
k. Presi
d. Sintesis
2. Tukuyin ang bawat katangian nito