Is Kanunu 3. Bolumu "Ucret"

1. Hoşgeldiniz İş Hukuku Okumaları - 6 05 Mart 2011

2. Birlikte İnsan Kaynakları Yöneticileri Derneği İstanbul Ticaret Üniversitesi Ev Sahipliğinde

3. Sunum Planı Kısa Tanıtım Önceki etkinliklerin hatırlatması 4857 Sayılı İş Kanunu-3.Bölüm Örnek İçtihat Kararları

4. Birlikte İnsan Kaynakları Yöneticileri Derneği; İnsan Kaynakları Uzmanları ve Yöneticilerinin bilgi birikimlerini, tecrübelerini ve iletişim ağlarını birbirleri ile paylaşmalarına zemin hazırlamak amacıyla oluşturulmuştur.

5. Moderatörler Ali Doğan Mali Müşavir Albayrak Grubu İnsan Kaynakları Grup Müdürü Hüseyin Yavuztürk Türkiye Hastanesi İnsan Kaynakları ve Kalite Müdürü Turgay Çavdar LCW Grup Personel Müdürü

6. Genel Etkinlik Takvimi Birinci Bölüm Genel Hükümler/ 1-7. Md. İkinci Bölüm İş Sözleşmesi, Türleri ve Feshi/ 8-31.Md. Üçüncü Bölüm Ücret/ 32-62.Md. Dördüncü Bölüm İşin Düzenlenmesi/ 63-76.Md. Beşinci Bölüm İş Sağlığı ve Güvenliği/ 77-89.Md. Altıncı Bölüm İş ve İşçi Bulma/ 90.Md. Yedinci Bölüm Çalışma Hayatının Denetimi ve Teftişi/ 91-97.Md. Sekizinci Bölüm İdari Ceza Hükümleri/ 98-108.Md. Dokuzuncu Bölüm Çeşitli ve Geçici Son Hükümler/ 109-122.Md

7. 4857 Sayılı İş Kanunu Üçüncü Bölüm “Ücret” (45-62. maddeler)

9. İş Hukukunun amacı “işçinin korunmasıdır”

10. İş Hukukunda “İşçi Yararına Yorum” yapılır.05 Mart 2011

11. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.45 Ücret Madde-45-Saklı haklar Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine; hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz. Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.

12. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.45 Ücret Madde-45-Gerekçe Saklı haklara ilişkin 475 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde bir değişiklik yapılmamıştır.

13. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ E.1998/6630 - K.1998/6708 - T.16.04.1998 SENDİKANIN AÇTIĞI TESBİT DAVASI ( Yönetmelik Değişikliğinin İşçilerin Kazanılmış Haklarına Aykırı Olduğu İddiasıyla ) Karar Somut olay yönünden bir değerlendirme yapılacak olursa şayet kazanılmış hakların işçiler yönünden bir ihlali söz konusu ise hakları ihlal edilen işçiler 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre bizzat kendileri ya da yetki vermek suretiyle işçi sendikası ihlal sonucu zedelenen haklarının hüküm altına alınması için dava açabilir. 05 Mart 2011

14. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.46 Ücret Madde-46-Hafta tatili ücreti Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce, 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidörtsaat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.

15. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.46 Ücret Madde-46-Hafta tatili ücreti Şu kadar ki; a. Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri, b. Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin süreleri, c. Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri, Çalışılmış günler gibi hesaba katılır.

16. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.46 Ücret Madde-46-Hafta tatili ücreti Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır. Bir işyerinde işin bir haftadan fazla bir süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenir.

17. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.46 Ücret Madde-46-Gerekçe-1 Bu Kanunun 63 üncü maddesi ile sözleşmelerle iş sürelerinde esneklik yolu açıldığından, hafta tatilinin mutlaka 6 işgünü çalışılmış olmasına bağlı olmaksızın7günlük bir zaman dilimi içinde en az 24 saatdinlenme (hafta tatili) verilmesi esası kabul edilmiştir.

18. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.46 Ücret Madde-46-Gerekçe-2 Madde metninden, çalışılmadığı halde iş sürelerinden sayılan hallerle ilgili üçüncü fıkranın (a) bendinde yeni getirilen iş süreleri sistemine göre cumartesi günleri çalışılıp çalışılmadığına bakılmaksızın işgünü sayıldığından ve cumartesi günü yarım gün çalışılmasının da artık bir anlamı olmadığından, cumartesi gününe ilişkin cümle metinden çıkarılmıştır.

19. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.46 Ücret Madde-46-Gerekçe-3 Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde hafta tatili ücretinin nasıl hesaplanacağı 49 uncu maddede gösterildiğinden bu maddenin son fıkrasından tekrardan kaçınmak için çıkarılmıştır.

20. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010 HAFTA TATİLİ ÜCRETLERİ ( Çalışılan Dönem Ücretlerine Göre Hesaplanması Gerektiği - Son Ücrete Göre Hesaplama Yapılamayacağı/Fazla Çalışma Ücretlerinin Hesabı İçin İşçinin Son Ücretinin Bilinmesinin Yeterli Olmadığı ) FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ( Hafta Tatili Ücretleri Çalışılan Dönem Ücreti Üzerinden Hesaplanması Gerektiği - Son Ücrete Göre Hesaplama Yapılamayacağı/Fazla Çalışma Ücretlerinin Hesabı İçin İşçinin Son Ücretinin Bilinmesinin Yeterli Olmadığı ) ÜCRET ARAŞTIRMASI ( İlgili Meslek Kuruluşundan Bilinmeyen Dönemler Ücretleri Sorulmalı ve Dosyadaki Diğer Deliller Bir Değerlendirmeye Tabi Tutularak Bir Karar Verilmesi Gerektiği ) PARÇA BAŞI İŞİ ( Parça Başına veya Yapılan İş Tutarına Göre Ücret Ödenen İşlerde Bir Ödeme Dönemi İçinde Kazanılan Ücretler Toplamı Çalışılan Gün Sayısına Bölünerek Tatil Ücreti Tutarının Belirlenmesi Gerektiği )

21. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010-Devam ÖZET Hafta tatili ücretleri çalışılan dönem ücreti üzerinden hesaplanır. Son ücrete göre hesaplama yapılması doğru olmaz. Bu durumda fazla çalışma ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli değildir. İstek konusu dönem içinde işçi ücretlerinin miktarı da belirlenmelidir. İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak bilinmeyen ücretin buna göre tespiti de Dairemiz tarafından kabul görmektedir. Ancak işçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden yararlanması gibi durumlarda, bilinen son ücretin asgari ücrete oranının geçmiş dönemler yönünden dikkate alınmasının doğru olması doğru olmaz. Bu gibi hallerde ilgili meslek kuruluşundan bilinmeyen dönemler ücretleri sorulmalı ve dosyadaki diğer deliller bir değerlendirmeye tabi tutularak bir karar verilmelidir.

22. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010-Devam ÖZET Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde ise, bir ödeme dönemi içinde kazanılan ücretler toplamı çalışılan gün sayısına bölünerek tatil ücreti tutarı belirlenmelidir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerleri bakımından da işçinin o hafta elde ettiği ücretlerin toplamı 6' ya bölünerek tatil ücreti elde edilir. Yüzde usulü ya da parça başı ücret ödemesinin öngörüldüğü çalışma biçiminde hafta tatili ücreti, belirlenen günlük ücretin zamlı kısmına göre hesaplanmalıdır.

23. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010-Devam Karar Hafta tatili ücretlerinin hesabı yönünden taraflar arasında uyuşmazlık konusudur. Çalışılmayan hafta tatili günü için bir iş karşılığı olmaksızın işçinin ücreti tam olarak ödenir ( İş K. m.46/2 ). İş Kanununda hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin nasıl hesaplanacağının düzenlenmemiş ise de, hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla çalışma sayılacağı ve buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü Dairemizce benimsenmiştir (Yargıtay 9.H.D. 23.5.1996 gün 1995/37960 E, 1996/11745 K). Buna göre hafta tatilinde çalışılmışsa, çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında çalışmanın karşılığı da bir buçuk yevmiye olarak ödenmelidir. Şu hale göre çalışılan hafta tatilinin ücreti 2.5 yevmiye olmalıdır.

24. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010-Devam Karar Hafta tatili ücretleri çalışılan dönem ücreti üzerinden hesaplanır. Son ücrete göre hesaplama yapılması doğru olmaz. Bu durumda fazla çalışma ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli değildir. İstek konusu dönem içinde işçi ücretlerinin miktarı da belirlenmelidir. İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak bilinmeyen ücretin buna göre tespiti de Dairemiz tarafından kabul görmektedir.

25. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010-Devam Karar Ancak işçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli unvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden yararlanması gibi durumlarda, bilinen son ücretin asgari ücrete oranının geçmiş dönemler yönünden dikkate alınmasının doğru olması doğru olmaz. Bu gibi hallerde ilgili meslek kuruluşundan bilinmeyen dönemler ücretleri sorulmalı ve dosyadaki diğer deliller bir değerlendirmeye tabi tutularak bir karar verilmelidir.

26. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2008/26831 E., 2010/7253 K.- T.18.03.2010-Devam Karar Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde ise, bir ödeme dönemi içinde kazanılan ücretler toplamı çalışılan gün sayısına bölünerek tatil ücreti tutarı belirlenmelidir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerleri bakımından da işçinin o hafta elde ettiği ücretlerin toplamı 6' ya bölünerek tatil ücreti elde edilir. Yüzde usulü ya da parça başı ücret ödemesinin öngörüldüğü çalışma biçiminde hafta tatili ücreti, belirlenen günlük ücretin zamlı kısmına göre hesaplanmalıdır. Somut olayda davacının hafta içinde 48 saat dinlenme yaptığı göz önünde bulundurulduğunda hafta tatili ücreti isteğinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne hüküm kurulması da hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

27. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.47 Ücret Madde-47-Genel tatil ücreti Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.

28. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.47 Ücret Madde-47-Gerekçe Çalışılmayan genel tatil ücretinin iş karşılığı olmaksızın ödeneceği, ancak çalışılan genel tatil günleri için ayrıca bir günlük ücretiifadesi uygulamada çalışılan birden fazla tatil günü için sanki bir günlük ücretin ödeneceği anlamı çıkarılabileceğinden; maddeye çalışılan her bir tatil günü içinayrıca çalışılan her gün için olmak üzere ücretinin ödeneceği düzenlenmiştir.

29. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2009/ 6809 E., 2009/22897 K Karar İncelediğimiz Yargıtay kararına konu uyuşmazlıkta, Davacının imzasını taşıyan ücret bordrolarında tatil ücreti adı altında her ay değişen rakamlarda ödeme yapılmış, davacı hakların tam olarak ödenmediğine dair itirazda bulunmamıştır. Davacı işçi tarafından bordrolarda görünenden daha fazla çalışıldığı da kanıtlanamamıştır. Bu konuda davacı tanıkları bazı hafta tatilleri ile bayram ve genel tatil günlerinin bazılarında çalışıldığını açıklamışlar, davalı tanığı ise yapılan çalışmaların bordrolara yansıtıldığı yönünde anlatımda bulunmuşlardır. Böyle olunca da,Yargıtay davacı işçinin hafta tatili ücreti ile bayram ve genel tatil ücretlerinin ödendiği kabul etmiştir.

30. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Geçici iş göremezlik İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda, geçici iş göremezlik süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir. Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.

31. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Gerekçe Geçici iş göremezlik ile ilgili 1475 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi aynen korunmuştur.

32. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Açıklama-1 İş kazası veya meslek hastalığı geçirmişlerse başkaca bir şart olmaksızın bu sebeple istirahatlı (raporlu) kaldıkları her bir gün için,Hastalık sebebiyle istirahat (rapor) alınması halinde ise raporun başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün prim ödenmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,

33. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Açıklama-2 Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün prim ödenmiş olması ön şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

34. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Açıklama-3 Ödeneğin Hesaplanması yatarak ve ayaktan farklıdır İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.

35. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Açıklama-4 İş kazasının veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ayiçinde hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.

36. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Açıklama-5 On iki aylık dönemde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalı, çalışmaya başladığı ay içinde iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrarsa verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas günlük kazanç; çalışmaya başladığı tarih ile iş göremezliğinin başladığı tarih arasındaki sürede elde ettiği prime esas günlük kazanç toplamının, çalıştığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.

37. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.48 Ücret Madde-48-Açıklama-6 Çalışmaya başladığı ilk gün iş kazasına uğraması halinde ise, aynı veya emsal işte çalışan benzeri bir sigortalının günlük kazancı esas tutulur. Ayrıca, rapora konu olan kişinin normal ücretlerinin yanında bir de prim, ikramiye gibi sürekliliği olmayan ödemelerde almışsa bu ödemelerin de dikkate alınması halinde, ödeneğe esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, yüzde 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz.

38. T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU 2005/10-577 E., 2005/0630 K.- T.16.11.2005 Özet Dava, iş kazası nedeniyle oluşan meslekte kazanma gücü kaybı nedeniyle sigortalıya bağlanan sürekli iş göremezlik geliri peşin değerinin davalı işverenden rücuan tahsili istemine ilişkindir. Sürekli iş göremezlik hali, koşulları oluşmuş ise geçici iş göremezlik halinden sonraki devreyi oluşturur. Geçici iş göremezlik dönemi sonunda, iş göremezlik durumu ortadan kalkmışsa, sürekli iş göremezlik halinden söz edilemez. ( SSK.md.19 ). Başlangıçta iş göremezlik derecesi % 10’un altında kaldığı için kendisine gelir bağlanmayan sigortalıya, aynı olaya bağlı olarak, illiyet bağı da oluşmak suretiyle ortaya çıkan veya nükseden arıza dolayısıyla iş göremezlik derecesi % 10’un üzerine çıktığında sürekli iş göremezlik geliri bağlanacaktır.

39. Örnek İş göremezlik Hesaplama

40. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.49 Ücret Madde-49-Ücret şekillerine göre tatil ücreti İşçinin tatil günü ücreti çalıştığı günlere göre bir güne düşen ücretidir. Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Saat ücreti ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti saat ücretinin yedibuçuk katıdır. Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48 inci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir.

41. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.49 Ücret Madde-49-Gerekçe Bu maddede, 1475 sayılı Kanunun 45 inci maddesinde yer alan, işçinin tatil ücreti çalıştığı günlere göre bir güne düşen “yevmiye” ifadesi yerine “günlük ücreti” şeklinde bir değişiklik yapılmıştır.

42. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.50 Ücret Madde-50-Tatil ücretine girmeyen kısımlar Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.

43. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.50 Ücret Madde-50-Gerekçe Tatil ücretine girmeyen kısımlara ilişkin 1475 sayılı Kanunun 46 ncı maddesi aynen korunmuştur.

44. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.51 Ücret Madde-51-Yüzdelerin ödenmesi Otel, lokanta, eğlence yerleri ve benzeri yerler ile içki verilen ve hemen orada yenilip içilmesi için çeşitli yiyecek satan yerlerden "yüzde" usulünün uygulandığı müesseselerde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulalarına "yüzde" eklenerek veya ayrı şekillerde alınan paralarla kendi isteği ile müşteri tarafından işverene bırakılan yahut da onun kontrolü altında bir araya toplanan paraları işveren işyerinde çalışan tüm işçilere eksiksiz olarak ödemek zorundadır. İşveren veya işveren vekili yukarıdaki fıkrada sözü edilen paraların kendisi tarafından alındığında eksiksiz olarak işçilere dağıtıldığını belgelemekle yükümlüdür. Yüzdelerden toplanan paraların o işyerinde çalışan işçiler arasında yapılan işlerin niteliğine göre, hangi esaslar ve oranlar çerçevesinde dağıtılacağı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle gösterilir.

45. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.51 Ücret Madde-51-Gerekçe Yüzdelerin ödenmesine ilişkin 1475 sayılı Kanunun 47 nci maddesi aynen korunmuştur.

46. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.52 Ücret Madde-52-Yüzdelerin belgelenmesi Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işveren, her hesap pusulasının genel toplamını gösteren bir belgeyi işçilerin kendi aralarından seçecekleri bir temsilciye vermekle yükümlüdür. Bu belgelerin şekli ve uygulama usulleri iş sözleşmelerinde veya toplu iş sözleşmelerinde gösterilir.

47. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.52 Ücret Madde-52-Gerekçe Yüzdelerin belgelenmesine ilişkin bu madde metninden, bürokratik ve bugün için anlamını yitirmiş olan, 1475 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin bir, iki, üç, dört, beş ve yedinci fıkraları çıkarılmıştır. Maddenin altıncı fıkrası, asıl madde metni haline getirilmiş ve yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde, işverene bir yükümlülük getirilerek “her hesap pusulasının genel toplamına ilişkin müşterilerden alınan paraları gösteren bir belgeyi” işçi temsilcisine, yoksa işçilerin kendi aralarından seçtikleri bir temsilciye verme zorunluluğu getirilmiştir.

48. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.53 Ücret Madde-53-Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; a. Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden, b. Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden, c. Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, Az olamaz.

49. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.53 Ücret Madde-53-Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

50. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.53 Ücret Madde-53-Gerekçe Madde ile, izin hakkından vazgeçilemeyeceğine ilişkin hüküm, yıllık izin hakkını ilgilendiren temel bir kural niteliğinde olduğu göz önüne alınarak ikinci fıkra olarak düzenlenmiştir. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışan işçilerin yasanın yıllık izin haklarından yararlanamayacaklarına ilişkin mevcut 1475 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beşinci fıkra hükmü ise 53 üncü madde içine alınmıştır. Böylece yıllık izin hakkını düzenleyen 53 üncü madde içinde bu hükmün yer almasının daha isabetli olacağı düşünülmüştür.

51. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.53 Ücret Madde-53-Gerekçe Avrupa Birliği normlarına Türk mevzuatını yaklaştırabilmek için yıllık izin sürelerine ikişer gün eklenmiş, ayrıca 50 ve daha yukarıyaşlardaki işçilere verilecek yıllık ücretli izninin de 20 günden az olamayacağı kabul edilmiştir.

52. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.54 Ücret Madde-54-Yıllık ücretli izne hak kazanma ve izni kullanma dönemi Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır. Bir yıllık süre içinde 55 inci maddede sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi gelecek hizmet yılına aktarılır.

53. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.54 Ücret Madde-54-Yıllık ücretli izne hak kazanma ve izni kullanma dönemi İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru ve yukarıdaki fıkra ve 55 inci madde hükümleri gereğince hesaplanır. İşçi yukarıdaki fıkralar ve 55 inci madde hükümlerine göre hesaplanacak her hizmet yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır. Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında göz önünde bulundurulur.

54. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.54 Ücret Madde-54-Gerekçe Mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlarla ilgili 1475 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beşinci fıkra hükmü 53 üncü maddeye alınmış, diğer hükümlerin uygulamada bir sorun oluşturmadığı dikkate alınarak aynen muhafaza edilmiştir.

55. T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E.2007/11498 - K.2008/8313 - T.14.04.2008 Özet Mevsimlik işlerde yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümler uygulanmaz. Ancak, yapılan iş mevsimlik olmadığı halde, işçi belli aralıklarla çalıştırılmış ise mevsimlik işten söz edilemeyeceğinden, bu sürenin izin hesabında dikkate alınması gerekir.

56. 54

57. 55

58. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller Aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır: a. İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz.). b. Kadın işçilerin 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler. c. İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.). d. Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).

59. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller e. 66 ncı maddede sözü geçen zamanlar. f. Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri. g. 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzüğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler. h. İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.

60. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller i. İşçilerin evlenmelerinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde üç güne kadar verilecek izinler. j. İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri. k. Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi.

61. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Gerekçe 1475 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin sadece yıllık ücretli izinle ilgili olduğu dikkate alınarak madde başlığına açıklık getirilmiş, ayrıca işçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği süreye bir sınırlama getirilmiştir. Bu sınır 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreler olarak belirtilmiştir. Maddenin diğer bentleri aynen korunmuştur.

62. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Açıklama-1 4857 sayılı İş Kanunu'nun 55. maddesinde yıllık izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılabilecek süreler sayılmış ve (a) bendinde, işçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günlerin aynı Yasa'nın 25. maddesinin (1) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlasının, yıllık izne hak kazanma bakımından dikkate alınamayacağıaçıklanmıştır.

63. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Açıklama-2 Buna göre, işçinin tutulduğu hastalık sebebiyle işe devam edemediği günlerin; İhbar önelini altı hafta aşan kısmı, yıllık izin hesabında çalışılmış gibi değerlendirilemez.

64. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Açıklama-3 Dolayısıyla; 1- Kişinin işe giriş tarihine göre kaç günlük bir ihbarı olduğu hesap edilir. 2- Bu ihbar süresine 6 hafta daha eklenir. 3- Bu süreleri aşan kısım yıllık izin hesabında dikkate alınmaz.

65. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Örnek İhbar süresi 8 hafta olan aynı kıdemli iki kişi, 2010 yılı Ocak ayında rapor alırlar. Ahmet 3 ay. Mehmet ise 12 ay. Bu kişilerin 2011 yılında kullanacakları izinler nasıl hesaplanır?

66. İş Hukuku Uygulamaları-İş Kanunu-Md.55 Ücret Madde-55-Örnek İhbar süresi 8 hafta ve bu süreye kanuna göre 6 hafta da biz ekliyoruz. Toplam 14 hafta yani 3,5 ay. Bu süreden sonrası yıllık izin hesabında dikkate alınmaz. Örnekte aynı kıdemi olan Ahmet’in 3 aylık raporlu olduğu tüm süre çalışmış gibi kabul edilerek 2011’e ait yıllık iznini kullanır. 1 yıl rapor alan Mehmet’in ise 3,5 aydan sonraki günleri hesaba dahil edilmez. Yani yıllık izin hak edebilmesi için raporun bitmesinden sonra 8,5 ay daha çalışması gerekecektir.

67. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2007/ 29103 E., 2007/26743 K- T.17.09.2007 ÖZET Davacı işçinin 23.7.2004 tarihinde dava konusu işyerinde işe başladığı, 10.12.2004 - 21.3.2005 tarihleri arasında doğum iznine ayrıldığı, iş sözleşmesinin 22.3.2005 tarihinde iş sözleşmesinin 2 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı ödenmek suretiyle davalı işverence sona erdirildiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Davacı hizmet süresine göre 4 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatının ödenmesi gerektiğini ileri sürerek fark ihbar ve kötü niyet tazminatı istemiştir.

68. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2007/ 29103 E., 2007/26743 K- T.17.09.2007-Devam ÖZET Davacı işçi iş sözleşmesinin hamile olduğu ve ardından doğum yaptığı için feshedildiğini ileri sürerek kötü niyet tazminatı da talep etmiştir. Mahkemece kötü niyetin kanıtlanmadığı gerekçesi ile isteğin reddine karar verilmiş ise de, dinlenen tanıklar davacının hamileliği nedeni ile istifasının istendiğini, davacının istifa etmediğini, doğumdan sonra da iş sözleşmesinin feshedildiğini açık bir şekilde belirtmişlerdir. Her ne kadar iş güvencesi kapsamında bulunmayan işçinin iş sözleşmesinin bildirimli feshinde her hangi bir neden gösterme zorunluluğu bulunmamakta ise de, somut olayda davacının kötü niyet iddiası ve tanıkların belirtilen anlatımları karşısında işverence makul ve meşru bir nedene dayanıldığı da iddia ve ispat edilmemiştir. Buna göre davacının kötü niyet tazminatı isteği de kabul edilmelidir.

69. T.C. YARGITAY 9.HUKUK DAİRESİ 2007/ 29103 E., 2007/26743 K- T.17.09.2007 KARAR …..Diğer yandan, aynı Kanunu'nun "Yıllık İzin Bakımından Çalışılmış Gibi Sayılan İzinler" başlığını taşıyan 55.maddenin ( b ) bendinde kadın işçilerin 74.madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günlerin yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış sayılacağı düzenlenmiştir. Belirtilen maddi ve hukuki olgulara göre davacının doğum nedeniyle kullandığı izin süresinin ihbar tazminatına esas hizmet süresinin hesaplanmasında dikkate alınması gerektiğinden 4 haftalık önele göre fark ihbar tazminatı isteğinin hüküm altına alınması gerekirken yazılı gerekçe ile reddi hatalıdır.

70. Yararlanılan Kaynaklar Gerekçeli ve İçtihatlı İş Kanunu Yorumu Prof. Dr. Müjdat Şakar Yaklaşım Yayınları ---------------------- İş Hukukunda Çalışma Süreleri Tahsin Sınav-Arif Temir-Murat Kala Yaklaşım Yayınları ---------------------- İş Kanunu Uygulama Rehberi Bekir Geçer / SGK Müfettişi Dr. Cahit Evcil / SGK Müfettişi Datassist Yayınları

71. Teşekkür ederiz…

72. www.birlikteik.com bilgi@birlikteik.com ali.dogan@birlikteik.com huseyin.yavuzturk@birlikteik.com