ХНМ

1. Ажлын ярилцлаганд бэлтгэх
Гүйцэтгэсэн: Нийгмийн ажилтаны анги
4-дүгээр курс: Г. Баярмаа K.SS11D108
Шалгасан: Г.Гантөгс
Бизнесийн удирдлага хүмүүнлэгийн
сургууль
Хүний нөөцийн менежмент хичээл

2. Ажлын ярилцлаганд бэлтгэх

3. 1.Ажил олгогчоо судал
• Тэдний одоо хийж байгаа бизнесийн үйл
ажиллагаа, тулгарч буй асуудлыг судалж үз.
Гууглэдэж болно, бизнесийн сонин сэтгүүл,
нийтлэл гэх мэтээс уншиж болно. Энэ
судалгаагаа хийх явцдаа тэдний үйл
ажиллагаанд би ямар хувь нэмэр оруулж
чадах вэ гэдгээ бодоорой.

4. • 2.Ажлын ярилцлага хийгч, хүний нөөцийн
менежерийг судал
• Тэр хүний тухай бүгдийг уншиж судал.
LinkedIn дээрх танилцуулгыг нь унш. Хэрэв
тэд блогтой бол түүнийг нь унш.

5. 3.Ярилцлага авагчаас нэг түвшин
илүү хувцасла
• Залуучууд цамцаа индүүд. Охидууд харин
юу өмсөхөө сайн мэдэж байгаа байхаа

6. 4.Мартагдашгүй дүр төрхийг үүсгэ
• Илүү хурц, төгс байхыг хичээ. Зангиагаа
чангахан зангидаж, гутлаа гялалзтал нь
тосол.

7. 5.Үнэртэй усаа хэтрүүлж болохгүй
• Ялангуяа хурц үнэртэй усанд дуртай залуус хурц үнэр
моодноос гарсан гэдгийг санаарай.

8. 6.Бохио хая
• Хэн ч таныг амандаа бохьтой байгааг
мэдэхгүй гэж бодож байна уу. Гэхдээ тэд
бол мэднэ шүү.

9. • 7. Утсаа унтраа (оффис руу нь
орохоосоо өмнө)
Ярилцлагын өрөөнд дуудагдахаасаа өмнө
ганц мессэж шалгачихья гэж бодохын ч
хэрэггүй.

10. 8. Инээмсэглэх дасгал хий
• Хүн бүр инээмсэглэж байхдаа аятайхан
харагддаг. Хэрэв чи инээмсэглэж чаддагүй,
хүйтэн царайтай бол би лав чамайг ажилд
авахгүй.

11. 9. Гар зөв барьж сур
• Гар барьж буй хүнийхээ нүд рүү хар.
Анхаарал хандуул. Амьдралдаа болон
ажлын ярилцлагандаа анхааралтай байгаа
харагд. Ер нь л “be cool”

12. 10. Ярилцлаган дээр тавигддаг түгээмэл
асуултуудад хариулахад бэлтгэлтэй бай
• Ажлын ярилцлаганд түгээмэл тавигддаг
асуултууд гээд гууглэдээд үз. Түүндээ юу гэж
хариулахаа урьдчилан бэлдээрэй. Тольны
өмнө хариулж дасгал хийх нь бүр үр дүнтэй.

13. Ажлын асуултанд бэлдэхдээ:
• 1. Та өөрийнхөө тухай ярина уу: тэд таныг
өөрийн компанид хэрхэн ажиллах,
компанид хэрхэн тус болох, таны туршлага,
чадвар тань юу болохыг л мэдэхийг хүсэж
байгаа нь тодорхой. Магадгүй танаас таны
боловсролын талаар, ер нь компанид
хэрэгтэй байж болох асуултуудыг асуух нь
мэдээж тиймээс хариултаа тодорхой
оновчтой цөөн үгэнд багтаахыг бодоорой.

14. • 2. Манай компани яагаад таныг ажилд авах
ёстой вэ:
• та өөртөө итгэлтэй, тайван байх хэрэгтэй.
Таны дадлага туршлага, таны чадвар мөн
энэ компанид ажиллахад таныг хэрхэн
бэлтгэгдсэн талаар ярь..

15. • 3. Таны сул тал болон муу зан чанар юу вэ:
Ихэнх хүмүүс “Би аливаа зүйлийг хэтэрхий төгс
байлгах гэж хичээдэг”, “Би хэт их ажилладаг”
хэмээн хэлдэг. Гэвч үүнийг улиг болсон зүйл
хэмээн үздэг болжээ. Тэгэхээр та арай
деталчилсан байдлаар ярьсан нь дээр болов
уу. Жишээ нь “Би хэт их ярьдаг. Гэхдээ би энэ
зангаа засахаар хичээж байгаа” гэх мэт. Учир
нь энэ нь засрах магадлалтай дутагдал
болохоор нэг их хүндээр тусгаж авахгүй гэсэн
үг.

16. • 4. Та 5 жилийн дараахь үр дүнг тооцож
үзсэн үү? Хамгийн гол нь ажил олгогчид
тухайн ажлын байран дээр тогтвортой
ажиллахыг хүсэж байгаагаа хэлэх хэрэгтэй.
Зөвхөн түр хугацаанд ажиллахаар
төлөвлөөгүй гэдгээ ойлгуулах хэрэгтэй.

17. • 5. Та өмнөх ажлаасаа гарсан учраа
тайлбарлахгүй юу? Хэзээ ч өмнөх ажлын
газар болоод өмнөх даргаа бүү муу хэл.
Ажилд таараагүй, тохироогүйгээ тэдний
буруугаас болсон гэж бүү хэл.
• Аль болох эерэг шалтгааныг хэл. Жишээ нь
өөрийн чадвараа илүү хөгжүүлэх ажлын
байранд очихыг хүссэн гэх мэт эвийг нь
олоод аятайхан хариул.

18. • 6. Амьдралд тань тохиолдсон бэрхшээлтэй
асуудлын талаар яриач.
• Та хэрхэн шийдвэрлэсэн бэ: Хариултаа
богино байлгаарай. Үлгэр тууж ярих
хэрэггүй.
• Эсвэл тэднээр өрөвдүүлэх гэсний ч хэрэггүй.
• Хамгийн гол нь гарцаа хэл дараа нь цөөн
үгээр учрыг нь ойлгуул.

19. • 7. Танд хамт ажиллаж байсан хүмүүстэйгээ
харьцахдаа бэрхшээлтэй учирч байсан удаа
бий юу?
Энэ тал дээр аль болох эерэг хариултыг өгөх
хэрэгтэй. Учир нь ажил дээр хамтран ажиллах,
багаар ажиллах маш чухал байдаг. Тэгэхээр
тодорхой явдлыг дурдаад хэрэггүй. Харин “Яг
тийм гэхээр тодорхой бэрхшээлтэй учирч
байгаагүй. Би бүх хүнтэй найрсаг харилцаатай
байхыг хичээдэг” гэх мэт хариултыг өгвөл
зүгээр.

20. • 8. Ажлын байран дээрх стресстэй хэрхэн
зохицдог вэ:
• Тэр таныг ажил дээр стресс бий болох үед
хаалгаа гаднаас нь хаагаад явчих эсэхийг
мэдэхийг хүсэж байгаа хэрэг.
• Та өөрийнхөө стресстэй хэрхэн тэмцдэг
талаар бодоод, шударгаар хариулах
хэрэгтэй. Үүнийг гол гэж үздэг хүмүүс байдаг
болохоор ухаалаг хариулт өгөөрэй.

21. • 9. Та ямар хэмжээний цалинг хүсэж байна:
Яг тодорхой хэмжээг хэлж байхаар
ерөнхийдөө стандарт хэмжээнд нийцсэн
цалин авахыг хүсэж байгаагаа хэлсэн нь
дээр. Хэт бага бол өөрийгөө голсон, доогуур
үнэлсэн болно тиймээс тэд эд гэсэн тоог
хэлээд хэрэггүй.

22. • 10. Надаас асуух асуулт танд бий юу:
Заавал асуух хэдэн асуултыг өмнө нь
бэлдээрэй. Ингэснээр та үнэхээр тухайн
байгууллагыг сонирхож байгаагаа батлах
болно. Мөн сэтгэлтэй, юм мэддэг гээд тун
боломжийн үнэлгээ авна гэдэгт итгэ. Үүнд
ач холбогдол өгөөд заавал хэдэн асуулт
бэлдээрэй.

23. Ажлын ярилцлага авч байгаа хүнээс
юу асуух хэрэгтэй вэ?
• Яагаад энэ ажлын байр
компанид шаардлагатай
болсон бэ?
• Энэ ажлын байрны үндсэн
зорилго болон үүрэг
хариуцлага нь юу вэ?
• Энэ зорилгыг
хэрэгжүүлэхийн тулд
компани ямар хүлээлттэй
байна вэ?
• Би энэ ажлын байранд хэр
зэрэг амжилттай ажиллаж
байгааг хэмжих хэмжүүр нь
юу вэ?
• Энэ ажил үүргийг хийж
гүйцэтгэхэд тулгардаг ямар
нийтлэг бэрхшээлүүд байдаг
вэ?
• Энэ ажил үүргийг гүйцэтгэхэд
хэр их цаг зарцуулах
шаардлагатай вэ?
• Та бүхнээс ямар дэмжлэг,
ажлын байрны хөгжүүлэлт
үзүүлэх вэ?
• Та бүхний хувьд би ямар
хүсэл эрмэлзэлтэй байх
хэрэгтэй вэ?
• Энэ ажлын байр хаана
багийн бүтцэд тохирох вэ?

24. Ажлын ярилцлаган дээрээ дурсаад
ч “хэрэггүй - 25” өгүүлбэр
• Би хуучин ажлаа үзэн яддаг байсан...
Хэрвээ одоо чамайг ажилд авбал чи бас л үзэн ядах уу?
• Хэдэн долоо хоногийн дараа би удаан хугацаагаар амрахаар
төлөвлөсөн байгаа...
Ажилд ороогүй байж чөлөө авах нь утгагүй санаа биш гэж үү?
• Миний хуучин ажлын дарга тэвчишгүй хүн байсан...
Хэрвээ энэ ажилд ороод удалгүй гарах болоход одоогийн
даргынхаа талаар бас ингэж хэлэхгүй гэж үү?
• Миний хуучин ажиллаж байсан байгууллага маань онцгүй
газар байсан...
Та удалгүй шинэ ажлынхаа талаар ингэж хэлэх үү?

25. • Би энэ ажилд ороод хэдэн төгрөгний цалин авах вэ?
Цалингийн яриаг ажил олгогч дурсах хүртэл түр хойш нь
тавь.
• Би амралтаа хэзээ авч болох вэ?
Ажилд орох хүртлээ биеийн амралт, зугаалгын талаар
март.
• Унааны мөнгө өгөх үү?
Тээврийн хэрэгслийн талаарх асуудлаа өөрөө
зохицуулбал их зүгээр байх.
• Энэ дуудлагыг авчихвал дургүйцэхгүй биз?
Ярилцлаганд орохоосоо өмнө та гар утасныхаа дууг
заавал хаасан эсвэл унтраасан байх хэрэгтэй. Заавал!

26. • Надад энэ ажилд орох нь юу юунаас илүү
чухал...
Цөхөрсөн өнгөөр харилцаад хэрэггүй л
болов уу?!
• Энэ ажлын байранд шаардлагатай
туршлага надад байхгүй ч би юмыг
сурахдаа хэнээс ч илүү хурдан...
Таны ур чадвар, туршлага хангалттай гэж
бодсон тохиолдолд л энэ сэдвээр оролдох нь
зүйтэй.

27. • Би мэдэхгүй.
Юу гэж хариулахаа мэдэхгүй, магадгүй мэддэг ч
тухайн агшинд толгойнд тань юу ч орж ирэхгүй
байсан ч “...Мэдэхгүй... ” гэдэг үгийг бүү хэрэглэ. Аль
болох тайвнаар сайн бод, болохгүй бол “Ямар
гайхалтай асуулт вэ?” гэж хариулсан ч болох юм.
• Наад тухай чинь миний анкетан дээр тодорхой
байгаа.
Мэдээж байгаа боловч ажил олгогчид чиний амнаас
сонсохыг хүсээгүй гэж үү?

28. • Би одоо удахгүй уулзалттай, энэ ярилцлага
хэр удаан үргэлжлэх бол...?
Ярилцлага үргэлжлэх хугацааг багаар бүү
төлөвлө. Магадгүй таны санаснаас удаан
хугацаа шаардагдах ч юм билүү?
• Уучлаарай, би хоцорчихлоо.
Яаралтай тохиолдол биш л бол хэзээ ч бүү
хоцор, хэзээ ч!!!

29. • Бараан агуулгатай, олиггүй үг хэрэглэх.
Гудамжны сул үг болон зүхлийн үг хэрэглэхийн
оронд илүү албан ёсны, эелдэг байхыг хичээ.
• Хамтран ажиллагсадтайгаа болзож болох уу?
Энд хэн нэгний хайр дурлалын талаар бус ажил
хэрэг ярьж байгааг бүү март.

30. • Баасан гарагт хамт олноороо гадагшаа
гардаг уу?
Согтууруулах ундааг ажлын ярилцлагатай
холих нь сайхан санаа биш.
• Яг одоогоор хүүхэд харах хүн байхгүй
байгаа ч удахгүй олно оо.
Тухайн байгууллагаас үл хамаарах зүйлсийн
тухай дурьдах нь таныг сонгохгүй байх
магадлалыг нэмэгдүүлнэ.

31. • Одоогоор унах унаагүй байгаа ч удахгүй авна
аа.
Яг л дээр дурьдсан шиг...
• Цагийн хуваарь нь нэг л тохиромжгүй
санагдаад байх юм, өөрчлөх боломж бий
юу?
Тухайн байгууллага танд ажлын санал тавиагүй
байгаа нөхцөлд энэ мэт асуултыг бүү тавь.

32. • Надад асууж, лавлах зүйл алга аа.
Ярилцлаганд ирэхдээ тухайн ажилтай
холбоотой асуултуудыг дотроо урьдчилан
төлөвлө.
• Энэ байгууллага ямар чиглэлээр үйл
ажиллагаа явуулдаг вэ?
Тухайн горилж буй байгууллагынхаа талаар
хангалттай мэдээллийг урьдчилан мэд.

33. • Энэ ажилд орсноор надад ямар ямар давуу талууд
бий болох вэ?
Тухайн байгууллага танд ажлын санал тавиагүй
байгаа нөхцөлд энэ мэт асуултыг бүү тавь.
• Энэ ярилцлага намайг цухалдуулаад байх шиг.
Ажил олгогчдын ажил горилогчдоос анхаардаг
тэргүүн зүйл нь өөрийн ур чадвартаа хэр зэрэг
итгэлтэй байгааг ажиглах. Хэрвээ та тийм байж
гэмээнэ тэрхүү ажлын байранд нэг алхам ойртлоо
гэж үзэхэд буруудахгүй болов уу.

34. • Би гэрээсээ ажиллаж болох уу?
Та тухайн байгууллагаас ажлын санал
аваагүй л бол хэзээ ч ажиллах нөхцөл
байдлын талаар үг цухуйлга.

35. Facebook-д ажилд орсон зөвлөмж
• 1.1. Ажилд орох хүсэлтээ илгээх
• Аливаа компанид хүсэлт илгээх Интернэт хурдацтай
хөгжиж байгаа энэ үед бүх л компани өөрийн
нээлттэй ажлын байраа өөрсдийн веб хуудас дээрээ
байрлуулдаг болсон.
Миний хувьд https://www.facebook.com/careers
хуудас руу ороод шууд анкет бөглөсөн.
• Анкет бөглөснөөс хоёрхон цагийн дараа Facebook-н
recruiter-с (хүний нөөцийн ажилтан) и-мэйл хүлээн
авлаа. Уг захиандаа надтай утсаар ярих боломжтой
цагийг асуусан байлаа.

36. 1.2. Recruiter-тэй хийсэн ярилцлага
• Энэ шатанд ерөнхийдөө миний өмнө юу
хийж байсан, одоо юу хийдэг эсэх гэх мэт
зүйлсүүдийг асуусан.
• Мөн яагаад Facebook-т орох хүсэлтэй зэргээ
ярих боломж олдсон. Дараагийн шатанд
Facebook компаний инженертэй 45
минутын утасны ярилцлага хийнэ гэдгийг
recruiter надад хэллээ.

37. 1.3. Инженертэй утсаар хийсэн
ярилцлага
• Товлосон цагт утсанд дуудлага ирлээ (бөөн
сандрал). Ингээд цаад хүн маань өөрийгөө
танилцуулаад тун удалгүй мэргэжлийн асуултууд
асуусаар нэг л мэдэхэд ярилцлагын хугацаа дуусч
сүүлчийн тав гаруй минутанд би нөгөө хүнээсээ хэд
хэдэн асуулт асууж амжсан.
• Дараагийн шатанд орно гэдэгтээ 90% орчим
итгэлтэй байлаа :) .
Ярилцлагаас хэд хоногийн дараа надад recruiter-с
баяртай мэдээ ирсэн юм. Намайг сүүлчийн шат буюу
Facebook компаний Menlo Park-д байрлах төв
оффист ирж ярилцлага өгөхийг урилаа.

38. 1.4. Сүүлчийн шат буюу нүүр тулсан
ярилцлагууд
• Facebook компаний төв оффис нь манай гэрээс 32 км зайтай
байрладаг юм. Ажлын өдрийн өглөө замын түгжрэл ихтэй
байдаг учраас гэрээсээ эртхэн гараад дуудсан цагаас 40 орчим
минутын өмнө очлоо. Очсон даруйдаа үүдний хүлээн авагч дээр
нь бүртгүүлчихээд ажилдаа ирж байгаа олон хүмүүсийг ажсан
шигээ хүлээн суулаа.
Намайг тосч авах ёстой хүн цагтаа ирэн намайг дотогш дагуулан
орлоо. Жил гаруйн өмнө уг кампусаар зочилж байсан учир нэг
их шоконд орсонгүй :p. Recruiter-тэйгээ ойр зуурын юм ярьж
явсаар нэг л мэдэхэд ярилцлага хийх өрөөндөө ирлээ. Эхний
хүн ирэх хүртэл бидэнд 10 орчим минут байсан тул надад
өнөөдрийн ярилцлага ямар хэв маягтай яаж явагдах гэх
зүйлсийг тайлбарлаж өглөө.
Onsite ярилцлагын нэг сонирхолтой зүйл нь та компъютер дээр
код бичих бус самбар дээр өөрийн санаа болон кодоо
хэрэгжүүлдэг юм.

39. • Ярилцлага 1: Нөгөө хүн маань өөрийгөө
танилцуулаад мэргэжлийн асуултууд руу
орлоо. Анх та бүхэнд хэлснээр яг ямар асуулт
асуусныг хэлэх боломжгүй. Санаандаа хүртэл
хийж чадсангүй.
• Ярилцлага 2: Мөн л өөрийгөө танилцуулаад
техникийн асуултууд руу орлоо. Эхнийхээс
ямар ч байсан дээр хийлээ шүү!

40. Ярилцлага 3 буюу үдийн хоол:
• Эхний хоёр ярилцлагын дараа өлссөн
намайг өөр нэг хүн ирж үдийн хоолонд
дагуулан явлаа. Хүн чинь олон төрлийн хоол
хараад тулгамддаг юм байна лээ. Очиж
очиж бүргер сонгоод байх дээ яахав (гоё л
байсан л даа).
• Үдийн хоолны ярилцлага нь албан ёсных
биш учраас та хүссэн юмаа асууж чөлөөтэй
ярилцах боломжтой!

41. • Ярилцлага 4: Ярилцлагын ихэнх хэсэгт миний
туршлага, тулгарч байсан бэрхшээл гэх мэт
зүйлсийг ярьж өнгөрүүллээ. Төгсгөл хэсэгт мөн
л програмчлалын бодлого асуув. Дажгүй
хийлээ шүү!
• Ярилцлага 5: Сүүлчийн энэ ярилцлага хамгийн
сайн нь боллоо! Өгсөн бүх асуултуудад маш
хурдан хариулж явсаар бидэнд хангалттай
хугацаа үлдсэн юм. Энэ цагаа ашиглаад нөгөө
хүнээсээ сонирхож байсан олон асуултандаа
хариулт авсан.

42. 1.5. Хамгийн хэцүү хэсэг буюу
хүлээлт
• Ярилцлагаа өгсний дараа олон л юм бодогдож
байлаа. Тэр ярилцлагыг ингээд хийчихсэн бол,
энийг ингэчихсэн бол гэх мэт... Ямар ч байсан 5
хоногийн дараа утсанд дуудлага ирснээр хүсч
хүлээж байсан баяртай мэдээгээ сонслоо -
Facebook компанид програм хангамжийн
инженерээр ажиллах ажлын санал!

43. Ажлын ярилцлагын үеэр ямар
асуултуудыг ихэвчлэн асуудаг вэ?

44. Хэрэв та ямар нэг амьтан байсан
бол ямар амьтан байх байсан бэ?
• – Хэрэв та хурдан сэтгэж чадах юм бол
ярилцлага авч байгаа хүмүүс сэтгэлзүйн энэ
төрлийн асуултыг ашигладгийг мэдэх болно.
Хэрэв та “туулай” гэж хариулбал та уян
зөөлөн хүн гэсэн сөрөг сэтгэгдэл төрүүлэх
болно. Хэрэв “арслан” гэж хариулбал
түрэмгий, эрчимтэй хүн мэт сэтгэгдэл
төрүүлэх болно. Тухайн ажлыг хийхэд ямар
төрлийн зан чанар хэрэгтэй вэ? Гэдгийг
бодож үзээрэй.

45. Ямар цалин авахыг хүсч байна вэ?
• – Та өөртэйгээ ижил ур чадвартай хэн нэгнээс
цалингийнх нь хэмжээг асууж мэдэж болно. Тухайн
мөчид ямар нэг тусгай тоон дүнг хэлэхгүй байхыг
хичээх хэрэгтэй. Дараа нь ярилцаж хэлэлцсэнээсээ
доогуур албан тушаалд таныг томилж мэдэх юм.
Хэрэв та тухайн ажилд томилогдох хүртэл
цалингийн талаар хэлэлцэхгүй байхыг хүсч байгаа
бол ярилцлага авч байгаа хүн таныг ойлгох болно.
Хэрэв тухайн ажлын байрны тодорхойлолтонд
цалингийн хэмжээг дурдсан бол та энэ талаар
дурдаж, таны хайж байгаа цалингийн хэмжээ
гэдгийг хэлэх хэрэгтэй.

46. Таны тухай өмнөх удирдлага чинь хэлж
болох хамгийн сүүлд хийсэн эерэг
гурван зүйлс чинь юу вэ?
• – Энэ бол хэн нэгний үгээр өөрөөрөө сайрхаж
бахархах сайхан боломж. Тухайн ажлыг хийхэд
шаардагдах таны ур чадвар, таны үүрэг
даалгавар, багийн дотор орж ажиллахад та
сайн хүн гэдгийг харуулж чадах нэг нэг зүйлийн
талаар ярих хэрэгтэй. Жишээ нь “Манай дарга
надад “чи бол миний мэдэхийн хамгийн сайн
дизайнер” гэж хэлсэн. Тэр надад үргэлж итгэж
болно гэдгээ мэддэг. Тэр миний хошин шогийн
мэдрэмжинд дуртай” гэх мэтээр ярьж болно.

47. Та яагаад энд ажиллахыг хүсч байна
вэ?
• –Ярилцлага авч байгаа хүн энэ талаар таниас
зарим нэг хариулт хүлээж байдаг. Хэрэв та
ярилцлагандаа сайн бэлдсэн бол компаний үнэ
цэнэ, эрхэм зорилго, хөгжүүлэлт,
бүтээгдэхүүнийх нь талаар маш сайн мэдлэгтэй
байх хэрэгтэй. Эдгээр мэдээллийг таны зорилго
болон амбиц компаний онцлог шинжтэй
хэрхэн нийцэж байгааг тодорхойлоход
ашиглаж, тухайн компанид ажиллах боломжоо
нэмэгдүүлж болно. “Надад ажил хэрэгтэй
байна” гэж хэтэрхий царайчилсан байдлаар
хэзээ ч битгий яриарай.

48. Таны тухай өмнөх удирдлага чинь хэлж
болох хамгийн сүүлд хийсэн эерэг гурван
зүйлс чинь юу вэ?
• – Энэ бол хэн нэгний үгээр өөрөөрөө сайрхаж
бахархах сайхан боломж. Тухайн ажлыг хийхэд
шаардагдах таны ур чадвар, таны үүрэг
даалгавар, багийн дотор орж ажиллахад та
сайн хүн гэдгийг харуулж чадах нэг нэг зүйлийн
талаар ярих хэрэгтэй. Жишээ нь “Манай дарга
надад “чи бол миний мэдэхийн хамгийн сайн
дизайнер” гэж хэлсэн. Тэр надад үргэлж итгэж
болно гэдгээ мэддэг. Тэр миний хошин шогийн
мэдрэмжинд дуртай” гэх мэтээр ярьж болно.

49. Та яагаад энд ажиллахыг хүсч байна
вэ? –
• Ярилцлага авч байгаа хүн энэ талаар таниас
зарим нэг хариулт хүлээж байдаг. Хэрэв та
ярилцлагандаа сайн бэлдсэн бол компаний үнэ
цэнэ, эрхэм зорилго, хөгжүүлэлт,
бүтээгдэхүүнийх нь талаар маш сайн мэдлэгтэй
байх хэрэгтэй. Эдгээр мэдээллийг таны зорилго
болон амбиц компаний онцлог шинжтэй
хэрхэн нийцэж байгааг тодорхойлоход
ашиглаж, тухайн компанид ажиллах боломжоо
нэмэгдүүлж болно. “Надад ажил хэрэгтэй
байна” гэж хэтэрхий царайчилсан байдлаар
хэзээ ч битгий яриарай.

50. Таны зорилго юу вэ?
• Эсвэл 5 жилийн дараа гэхэд та юу хийж
бүтээсэн байх вэ? - Энэ бол богино ба урт
хугацааны зорилгыг хоёуланг нь ярихад
хамгийн сайн тохирсон асуулт юм. Тухайн
ярилцлаганд орж,хийхийг хүсч байгаа ажил,
түүнд хүрэхэд шаардагдах янз бүрийн
алхмуудыг дурдаарай. Ажил олгогчид
амбицтай бас хаана хүрэхийн тулд ямар ямар
алхмуудыг хийхээ тодорхойлсон гэдгээ
харуулах хэрэгтэй.

51. Яагаад бид таныг ажилд авах
хэрэгтэй вэ?
• Эсвэл Бусад ажил хайгчдын хийж чадахгүй ямар
зүйлийг та хийж чадах вэ? – Таныг юу онцгой
болгож, давуу талаа хаана ашигладаг вэ? Та тухайн
ажлын байрны тодорхойлолтоос тухайн ажил олгогч
яг юу хүсээд байгааг олж мэдэх чадвартай байх
хэрэгтэй. “Би техникийн болон харилцагч,
түншүүдийн урт удаан харилцаа холбоог бий болгох
хосолсон ур чадвартай” гэх мэт өгүүлбэрээр эхлэх нь
таны албан тушаалдаа хийж гүйцэтгэсэн тодорхой
жишээг дурдахад чиглүүлж өгнө. Хамгийн том ололт
амжилтаа дурдаад “Өгөгдсөн нөхцөл байдалд би
танай компанид амжилт авчрах болно” гэх мэт
тухайн бизнест нь ашиг авчрах үгээр төгсгөөрэй.

52. Таны сул тал юу вэ?
• – Хэдийгээр аймшигтай асуулт боловч ямар нэг
асуудлыг шийдвэрлэхэд эерэгээр ашигласан
тухайгаа ярих хэрэгтэй. Жишээ нь: Таны IT-гийн
мэдлэг ур чадвар доогуур түвшинд байгаа бол
ярилцаж байгаа хүндээ тухайн ур чадвараа
дээшлүүлэхийн тулд ажлаас гадуур сургалтанд сууж,
тодорхой цаг зарцуулсан тухайгаа ярих хэрэгтэй.
Таны санаачлагатай байдал давуу тал болж харагдах
болно. “Надад сул тал байхгүй” гэж битгий хэлээрэй.
Ингэж яривал ярилцагч тань таньд итгэхгүй. Эсвэл
“Би хэт их шургуу ажиллах гээд байдаг” гэх мэтээр
тухайн асуултаас бултаж болох юм.

53. Таны давуу тал юу вэ?
• – Тухайн ажлын байранд таныг аваачиж болох
хамгийн сайн тохирох 3 шинж чанараа дурдан
ажлын нөхцөл байдалд тэдгээрийг хэрхэн
ашиглаж байснаа дурдаарай. Тодорхой нэг
компьютерийн хэл гэх мэт бодит ур чадвар,
хүмүүсийг сайн удирдаж чаддаг гэх мэт бодит
бус ур чадварууд байж болно. Хэрэв та хаанаас
нь эхлэхээ мэдэхгүй байгаа бол тухайн ажлын
байрны тайлбарыг хар. Тухайн ажлын байрны
тайлбарт ихэвчлэн ажил олгогч нарын ажил
хайгчдад тавидаг шаардлагуудыг дурдсан
байдаг бөгөөд түүнээс санаа авч болно.

54. Өөрийнхөө тухай ярина уу?
• – Энэ бол ихэнхдээ хамгийн эхэнд тавигддаг асуулт
бөгөөд анхны сэтгэгдэл хамгийн чухал. Өөрийнхөө
хариултыг 5 минутанд багтаан хамгийн сайн ур чадвар,
хийж гүйцэтгэж байсан ажлынхаа талаар яриарай. Мөн
өөрийнхөө Сиви-ний бүтцийн дагуу ярьж болох ба
хүрсэн ололт амжилт, олж эзэмшсэн ур чадваруудаа
жишээ баримтаар дурдаж ярих хэрэгтэй. Ярилцлага авч
байгаа хүн магадгүй таны тухай тэмдэгдлэл хөтөлж,
таниас өөр бусад асуулт асууж магадгүй учир хэтэрхий
дэлгэрэнгүй ярих хэрэггүй. Хэрэв та сургуулиа төгсөөд
анхны ажилд орох ярилцлагад орж байгаа бол хамгийн
дуртай байсан хичээл болон тухайн ажиллахыг хүсч
байгаа ажлын байрыг сонгоход хэрхэн нөлөөлсөн
талаар яриарай.

55. Горилогчидод тавигдах шаардлагуудын талаар
тодорхой төсөөлөлгүй байх
• Хэрвээ танай байгууллагад яг ямар ажилтан хэрэгтэй
байгааг та өөрөө ч мэдэхгүй байгаа бол та түүнийг
хэзээ ч олж чадахгүй. Горилогч ямар ямар
шаардлагуудыг хангасан байх ёстой талаар таньд
тодорхой, нарийн төсөөлөл байгаа юу? Ажилтан авч
байгаа менежеруудын санал хүсэл хоорондоо
нийцэж байгаа юу? Тавьж буй шаардлагууд нь ижил
уу? Санал хүсэл, бодол болон шаардлагуудаа заавал
нийцүүлж байгаарай. Танай шилдэг горилогч ямар
ямар шаардлагуудыг хангасан байх ёстойг
тодорхойлох нь зүйтэй. Харамсалтай нь ажилтан авч
байгаа менежеруудын ажил хоорондоо уялдаатай
байх нь ховор байдаг.

56. Үнэлгээний хуудасгүй байх
• Ярилцлага хийхийнхаа өмнө горилогчоос шаардагдах
үндсэн ур чадвар болон мэдлэгийг жагсаасан
үнэлгээний хуудас гарга. Ойролцоогоор 7 шалгуурыг
бичнэ(жишээлбэл удирдах ур чадвар, манлайллын зан
чанар, ажлын туршлага гэх мэт). Тэдгээрт менежер
болгон 1-5 оноо өгөн үнэлэх ёстой. Энэ нь горилогчдийг
тухайн ажлын байранд хэр тохирох талаар илүү бодит
төсөөлөл өгөх болно. Тэглээ ч рекрутер болгон
сэтгэгдлээ бус өөрийнхөө өмнө харж байгаа зүйлсийг
тэмдэглэж байх ёстой. Тэгвэл дараа нь хамтран
ажиллагсадтайгаа ярилцлагын үр дүнг авч хэлэлцэж
горилогчдын давуу болон сул талуудыг үнэлэхэд мөн хэн
нь дараагийн шалгаруултанд тэнцэхийг тодорхойлоход
илүү хялбар байх болно.

57. Зөв, мэргэжлийн чиглэлтэй асуулт тавьж
чадахгүй байх
• Хэрвээ яг одоо, ямар ч бэлтгэлгүйгээр ярилцлага хийх
шаардлага гарвал та горилогчийг бүрэн дүүрэн үнэлэхийн тулд
шаардлагатай зөв асуултууд тавьж чадах уу? Ярилцлагыг
амжилттай өрнүүлэхийн тулд доорх асуултуудыг заавал
тавиарай:
• · Ямар ололт,амжилтаа та амьдралынхаа болоод
карьерынхаа хамгийн чухал гэж үздэг вэ?
• · Яагаад?
• Мэдээж илүү нухацтай бэлтгэл хийсэн бол та илүү их
мэргэжлийн талын асуулт тавих байсан байх. Тэгэхдээ нээлттэй
асуултууд нь горилогчидод ололт амжилтаа ярьж өөрийн
мэргэшил чадвараа батлах боломжийг олгодог. Энэхүү асуултыг
дараагийнхаа ярилцлаганд тавьж үзээрэй. Горилогчийн талаар
маш олон зүйлийг мэдэж авсандаа та гайхах болно.

58. Сонсох чадваргүй байх
• Ярилцлагны нийт хугацааны хэдэн хувийг яг та
ярьж өнгөрүүлдэг бэ? Ихэнхдээ хүний нөөцийн
менежерууд 25% -ийг нь эзэлдэг бөгөөд энэ нь
хэтэрхий их хугацаа юм. Нөхцөл байдлыг
залруулах хялбар арга бий: нээлттэй асуулт
тавиад горилогчдыг сонсо, нарийн зүйлсийг
тодруулсан асуулт тавиад горилогчдыг сонсо.
Ингээд л процессыг давтаад бай. Ярьхаа
болиод асуулт тавьж сонсож эхэл. Тэгвэл
ярилцлагын үр дүнгээр шийдвэр гаргах илүү
хялбар болж хувирна.

59. Ярилцлагын үр дүнгийн олон талын
шинжилгээ хийхгүй байх
• Онолын дагуу бол нэг горилогчтой хэд хэдэн
менежер уулзах ёстой байдаг. Хэрвээ та үүнийг
хийдэггүй бол одооноос хийж эхэл. Бусад
менежерууд мөн адил ярилцлага хийвэл илүү
бүрэн дүүрэн дүр зураг гарч ирдэг. Шинэ
ажилтантай цаашид хамтран ажиллах
менежер бүр ярилцлага хийсний дараа аль
болох хурдан /24 цагийн дотор/
менежеруудтайгаа уулзаж үр дүнг авч хэлэлцэх
шаардлагатай. Таны анзаараагүй зүйлсийг
бусад хүмүүс анзаарсныг мөн эсрэгээрээ
байхыг хараад та гайхах болно.

60. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа