Mining Safety-8

1. УУРХАЙН ӨРӨМДЛӨГ, ТЭСЭЛГЭЭНИЙ
АЖЛЫН АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГАА
Лекц-8

2. ӨРӨМДЛӨГИЙН АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГАА
 Өрөмдлөгийн машиныг ажиллуулах үед ил
уурхайн аюулгүй техникийн дүрэмд заасан
өрөмдлөг тэсэлгээний ажлын аюулгүйн
дүрэм, нормыг мөрдөж ажиллах
шаардлагатай.
 Түүнчлэн өрөмдлөгийн машинд техникийн
үйлчилгээ хийх үед доор дурьдсан арга
хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлнэ. Ээлж
хүлээлцэн ажил эхлэх, дуусах үед машинч,
туслах нар дараах зүйлсийг шалгана. Үүнд:

3.  Тэжээлийн кабелийн залгуур, таслуурын бүрэн бүтэн
байдал
 Машины бүх газардуулгыг шалгах
 Аваарын таслалт хийх төхөөрөмж болон гэрэлтүүлэг,
цахилгаан тоног төхөөрөмжийн техникийн бэлэн
байдлыг цахилгаан хөдөлгүүрийг асааж унтраах замаар
шалгах
 Машины эргэлдэгч хэсгүүдийг хамгаалах хаалт,
хашлаганы бүрэн бүтэн байдал
 Машины бүх механизмын бүрэн бүтэн байдал,
найдвартай ажиллагааг ачаалал өгч шалгах
 Боолтын бэхэлгээнүүдийг шалгах
 Галын аюулгүй байдлыг хангах хэрэгслүүд бүрэн эсэх

4.  Машины бүх механизм, эд анги, агрегат,
зангилааны цэвэрлэгээ, тосолгоог хийхдээ
туслах машинч нь ахлах машинчаас
зөвшөөрөл авсан байна.
 Ил араан дамжуулгыг гараар тослохыг
хориглох бөгөөд харин модон халбагаар
зөвхөн арааны шүдийг тослохыг зөвшөөрнө.
 Машинч машиныг асаахын өмнө эргэлдэгч
хэсгүүдийн ойролцоо хүн, гадны ямар нэг
биет байгаа эсэхийг сайтар шалгах ёстой.

5.  Өрөмдлөг хийх талбайг урьдчилан тэгшилж
засан гадны биет, багаж төхөөрөмжийг
холдуулснаар машиныг тэнцвэртэй
байрлуулна.
 Өрөмдлөгийн машины явах анги доголын
нуралын призмын гадна, түүний дээд
ирмэгээс 3м-ээс багагүй зайтай байрлана.

6.  Өрөмдлөгийн машиныг түүний хийц, бүтэц,
массаас хамааруулан зарим тохиолдолд
доголын дээд ирмэгт дээр зааснаас ойр
байрлуулж болох боловч нурах аюултай
бүсэд орж ажиллахыг хориглоно.
 Доголын дээд ирмэг талын 1-р эгнээний
болон түүнд ойрхон цооногуудыг өрөмдөх
үед өрмийн машиныг доголд эгц хөндлөн
байрлуулж алсын удирдлагаар ажиллуулна.

7.  Өрмийн машиныг зөвхөн тэгш талбайтай
газар цамхагийг нь буулгалгүй
шилжүүлэн явуулахыг зөвшөөрнө.
 Цахилгаан дамжуулах болон холбооны
шугам доогуур өрмийн машиныг
явуулахдаа цамхагийг нь буулгасан байх
шаардлагатай.
 Өрмийн машины цамхагийг өргөх буюу
буулгах үед түүний урд ба хойно нь хүмүүс
байхыг хориглоно.

8.  Өрмийн машиныг зөөвөрлөх үед түүний
цамхагийг буулган, өрөмдөх эд ангийг салган
авах эсвэл найдвартай бэхэлсэн байх
шаардлагатай.
 Өрмийн машиныг өөрийн нь явах эд ангийн
тусламжтай нүүлгэх үед өгсөх уруудах газрын
налуугийн хэмжээ нь түүний техникийн баримт
бичигт заасан хязгаараас хэтрэхгүй байвал
зохино.
 Өрөмдлөгийн машиныг налуугаар өгсүүлэх үед
түүний араас дагаж явахыг хориглоно.

9. 250 мм-ээс дээш голч бүхий цооногийг
өрөмдөж дууссаны дараа таглаж
байвал зохино.
Харин160мм-ээс бага голчтой цооногуудыг
таглалгүйгээр анхааруулах санамж, тэмдэг
тавьж орхихыг зөвшөөрнө. Өрөмдлөгийн
ажил хийгдсэн хэсэгт үйлдвэрийн ерөнхий
инженерийн баталсан тусгай таних тэмдэг
бүхий хамгаалалтын бүсийг хийнэ.

10.  Өрмийн машины цамхаг дээр ажиллах то
хиолдолд зориулалтын хамгаалах бүс
хэрэглэнэ. Өрөм ажиллаж байгаа болон
зөөвөр, нүүдэл хийж байгаа үед цамхаг
дээр хүн гарахыг хориглоно.

11. Өргөх ган татлага нь өрмийн машины өргөлтийн
механизмын өргөх хамгийн их ачааллаас 5
дахин их бат бөхийн нөөцийн итгэлцүүртэй
байна.
Ган татлагын гадаад үзлэгийг 7 хоногт нэгээс
доошгүй удаа хийж дүнг тусгай дэвтэрт
тэмдэглэсэн байна. Тороосны нэг алхамд
ногдох тасарсан утасны тоо нь нийт утасны 10
%-д хүрч байвал ган татлагыг солих
шаардлагатай. Үзүүрийн утас нь сэмэрч
задарсан ган татлага ашиглахыг хориглоно.

12. Тэсрээгүй үлдсэн цэнэгийг устгах зорилгоор
түүний ойролцоо өрөмдлөг хийхдээ зөвхөн
уг ажлыг удирдах ажилтны хяналтын дор,
батлагдсан зураг схемийн дагуу
гүйцэтгэнэ.

13. ТЭСЭЛГЭЭНИЙ АЖЛЫН АЮУЛГҮЙ
АЖИЛЛАГАА
Тэсэлгээний ажлын удирдагч нь ажил
олгогчийн тушаалаар томилогдсон
ажилтан, эсвэл тухайн уулын үйлдвэр,
уурхайн техникийн удирдагч (ерөнхий
инженер) байна.
Тэсэлгээний ажил явуулах, тэсрэх бодисыг
бэлтгэх, тээвэрлэх, хадгалах ажлыг зөвхөн
тусгай эрх бүхий ажилтан гүйцэтгэнэ.

14. Уурхайн ерөнхий мэргэжилтэн нь агуулахад
байгаа тэсрэх материалын тоо, хэмжээ
түүнийг ажлын хэрэгцээнд ямар
зориулалт, хэмжээгээр өгсөн зэргийг
харуулсан тусгай бүртгэлийн дэвтрийг
хөтлөж хадгална.
Холбогдох байгууллагын тусгай зөвшөөрлөөр
олгогдсон эрхийн үнэмлэхгүй ямарч
ажилтан тэсрэх бодис, тэслэх хэрэгсэлтэй
харьцахыг хориглоно.

15. Ил уурхайд тэсэлгээний ажлыг
тэсэлгээний ажлын паспортын дагуу
явуулна. Тэсэлгээний ажлын паспорт болон
наряданд заасан зүйлс зөрчигдөх,
өрөмдлөгийн ажил дуусаагүй, уул тээврийн
машин механизм, тоног
төхөөрөмжийг аюултай бүсийн хязгаараас
гаргаагүй байх зэрэг урьдчилсан бэлтгэл
ажил хангагдаагүй үед тэсэлгээний ажил
явуулахыг хориглоно.

16. Тэсэлгээний ажил эхлэх ба дуусах үед
аюултай бүсийн хязгаар хүртэл
мэдэгдэхүйц дуут ба гэрлэн дохиог
удирдагчийн заавраар өгнө.
Дохионууд болон тэдгээрийн учир утга
түүний дагуу авах арга хэмжээний
талаар нийт ажилтан төдийгүй ойр
орчны хүмүүст сайтар таниулсан байна.

17. Тэсрэх материалыг үйлдвэрийн баглаа
боодлоос нь салгалгүйгээр уулын
үйлдвэр,уурхайн захиргаанаас баталсан
замын маршрутын дагуу тээвэрлэнэ.
Маршрутын бус замаар тэсрэх
материал тээвэрлэх, техникийн бус
шалтгаанаар аюултай бүсийн хүрээнд
тэсрэх материал ачсан машин техник
зогсож саатахыг хориглоно.

18. Ажлын байранд авч ирсэн тэсрэх
материалыг харуул хамгаалалтгүйгээр
орхихыг хориглоно.Тэсрэх материалын
харуулаар тэсэлгээчин буюу
зааварчилгаа авсан ажилтанг томилно.
Ажлын байранд нэг хоногийн нөөцнөөс
илүүгүй тэсрэх бодис хадгалахыг
зөвшөөрнө. Харин энэ үед тухайн
ажлын байранд тэслэх хэрэгсэл хамт
байлгаж болохгүй.

19. Зөвхөн мэргэжлийн үнэмлэхтэй тэсэлгээчид
тэслэх хэрэгсэлтэй харьцан ажиллана.
Гүний шүүрүүлэх уурхайн малталтууд болон
цахилгаан, дулааны шугам сүлжээний
ойролцоо тэсэлгээ хийх үед тэдгээр газрын
холбогдох ажилтантай тэсэлгээ хийх цаг
хугацаа, аюултай бүсийн хязгаар,
дохиолол, түүний дагуу авах арга хэмжээг
урьдчилан тохиролцсон байх ёстой.

20. Ил уурхайн тэсэлгээний ажилд үйлдвэрлэлд
хэрэглэхийг зөвшөөрсөн тэсрэх
материалыг хэрэглэнэ.
Нонель системийн тэслэх хэрэгслийг хий,
тоостой орчинд тухайлбал, тоос тэсэрч
болох нөхцөлд мөн тэсрэх аюултай хий
үүсэх, хуримтлагдах газар болон хий
тоосны аюултай нүүрсний уурхайгаас
бусад газар хэрэглэхийг зөвшөөрнө.

21. Нонелийн бялт тэслүүр нь хөнгөн цагаан
ы түрхэц бүхий дотортой ваакумжсан
уутанд хадгалагдах ба үйлдвэрлэсэн
өдрөөс эхлэн 2 жилийн дотор хэрэглэх
баталгаат хугацаатай. Ил задгай уутанд
савлагдсан тохиолдолд 3 сарын хугацаанд
хэрэглэхийг зөвшөөрнө. Нонель системийн
бүтээгдэхүүнийг агааржуулалт сайтай
тэсрэх бодисын агуулахад хадгалах
шаардлагатай.

22. Нонель системийг өөр бусад систем, тэслэх
хэрэгсэлтэй холбон хэрэглэхийг хориглоно. Уг
системийг зөвхөн дангаар нь зориулалтын
дагуу хэрэглэнэ.
Тусгай зориулалтын уутанд савлагдсан нон
елийн гуурсыг задлан хэрэглэхдээ түүнийг
элдэв гэмтлээс хамгаалах шаардлагатай. Уут
савнаас нь задалсан гуурсыг 30-90 хоногийн
дотор хэрэглэнэ. Цэнэглэлтийн үед Нонелийн
гуурсны холбогдсон зангилаа хэсэг ба их биед
гэмтэл байгаа эсэхийг гарын алган дундуур
шувтран гүйлгэж шалгана.

23. ТЭСРЭХ МАТЕРИАЛЫН ТЭЭВЭРЛЭЛТ
Тэсрэх материалын ачилтын хэмжээ ачигдаж
байгаа автомашины 2/3-оос илүүгүй байна.
Тэсрэх материал ачсан автомашин урд хойт
талдаа улаан дарцаг буюу ялгах тэмдэг тавьсан
байвал зохино. Машиныг замд гарахын өмнө
автограашийн дарга шалгаж, машиныг бүрэн
бүтэн гэсэн магадлагаа өгнө.
Ийм магадлагаагүй бол тэсрэх бодис ачихыг
хориглоно. Машин аль болохоор хот суурин
газраас зайдуу, бартаа саад багатай замаар
цагт 40км-с дээшгүй хурдтай явна.

24. Тэсрэх материалыг агуулахаас ажлын
байранд хүргэх ажлыг тэсэлгээчний
хяналтын доор тэсрэх материал хэрэгслийг
авч явах, түүнтэй харьцах талаар аюулгүй
ажиллагааны зааварчилгаа авсан ажилчин
буюу тэсэлгээчин өөрөө гүйцэтгэнэ.
Тэслүүр, бялтыг тэсэлгээчнээс өөр хүн авч
явахыг хатуу хориглоно. Тэсэлгээчний нэг
удаад авч явах тэсрэх материалын хүндийн
хэмжээ 20кг-аас илүүгүй байх ёстой.

25. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа