Про

1. Шууд утгуурт экскаватораар зөөлөн, нягт
чулуулгийг ухаж ачих ажиллагаа
Өгөгдөл:
 Экскаватор 2-р ажлын өгөгдлөөр
 Төмөр замын тээвэр
 Чулуулгийн бат бөхийн коэффициент
1. Доод ачилттай технологийн схемийн тооцоо
1.1. Сонгосон экскаваторын ачилтын нөхцөлөөр доголын өндрийн
хэмжээг тооцно.
Hд ≤ Hу 푚푎푥
1.2. Орлын өргөнийг тодорхойлно.
Аор = (1.5 ÷ 1.7)Rут
1.3. Орлын Аор (м) зурвасанд хамаарах а1, а2 өргөнийг тодорхойлно.
Аор = а1 + а2
1.4. Экскаваторын ахилтын тэнхлэгийн шугамыг доголын дэвсгэр зураг
дээр татна.
1.5. Экскаваторын байршлын цэгийг тодорхойлж мөргөцгийн зургийг
гаргана.
1.6. Экскаваторын утгалт, ачилтын бүсийг тогтооно.
1.7. Төмөр замын тэнхлэгийн шугамыг доголын дэвсгэр зураг дээр татаж,
думпкарын ачилтанд зогсох байршлыг тогтооно.
1.8. Ачилтын үед экскаваторын эргэх дундач өнцгийг тодорхойлно.
1.9. Экскаваторын цагийн Qэц бүтээл, ээлжийн Qээ бүтээлийг
тодорхойлно.

2. 1.10. Мөргөцгийн ээлжийн Lмэ (м/ээлж) ахилтыг тогтооно.
Lмэ =
Qээ
Аор ∙ Hд
,
1.11. Ажлын зургийг зурна.
2. Дээд ачиллттай технологийн схемийн тооцоо
2.1. Өгөгдсөн экскаваторын ажлын хэмжээсүүдийг үндэслэн дээд
ачилттай ажиллах доголын өндрийг тодорхойлно.
Hд ′
≤ Hаmax − (hтб + Δh)
′′ ≤
Hд
Rаmax − 0.5 ∙ Bзб − C − Rах − m1
퐶푡푔훼
Hаmax , Rаmax – экскаваторын ачилтын хамгийн их өндөр ба радиус, м
hтб – тээврийн хэрэгслийн гадаргаас дээш тооцогдох өндөр, м
Δh – ачигдаж буй думпкар ба экскаваторын утгуурын буулгасан улны
хоорондох аюулгүй зай, м
Δh ≈ 0.3 ÷ 1.0 м
Bзб – замын байгууламжийн өргөн, м
Rах – экскаваторын арын хэсгийн эргэлтийн радиус, м
m1 – экскаваторын ар ба доголын доод ирмэгний хооронд байх аюулгүй зай
m1 ≈ 0.5 ÷ 1.5 м
Анхааруулга!
Дээд ачилтыг ихэвчлэн уртасгасан сумтай экскаватораар хийнэ. Энгийн
экскаваторуудыг дээд ачилтанд хэрэглэхэд доголын өндрийн хэмжээ хэт
багасах бөгөөд ингэснээр олон догол үүснэ. Хэрэв тооцоогоор доголын
өндөр хэт бага гарч байгаа бол шинээр уртасгасан сумтай шууд утгуурт
экскаватор сонгож болно. Уртасгасан сумтай экскаватор сонгож авсан бол
хийсэн тооцоогоо түүний үзүүлэлтүүдтэй уялдуулж шинээр хийнэ.
2.2. Доголын план зураг дээр экскаваторын байршил, төмөр замын
байршлыг илэрхийлэх тэнхлэгийн шугамуудыг зурна.
2.3. Экскаваторын ачилтын бүсийг тогтоож зураг дээр буулгана.
2.4. Доголын дээд талбайд байрлах төмөр замын тэнхлэг ба ачилтын
бүсийн зургийг зурна.

3. 2.5. Думпкарыг ачилтанд оновчтой байрлуулах сонголт хийнэ.
2.6. Мөргөцгийн төв ба ачилтын төвийг олж экскаваторын эргэлтийн
өнцгийг тодорхойлно.
2.7. Экскаваторын ээлжийн болон хоногийн бүтээлийг тодорхойлно.
2.8. Мөргөцгийн ахилтын хурдаар орол дуусгах tор (хоног) хугацааг
тодорхойлно.
tор =
Lф
Lмх
буюу эсвэл tор =
Aор ∙ Hд ∙ Lф
Qэх
2.9. Зам шилжүүлэх tзш (хоног) хугацааны давтамжыг тодорхойлно.
tзш = tор
2.10. Дэвсгэр ба зүсэлтээр ажлын зургийг зурна.