worksheet

1. Σελίδα 1 από 6
2ο
φύλλο εργασίας
Ενασχόληση µε πολυµεσικές εφαρµογές και Web 2 εργαλεία
∆ιάρκεια: 3 ώρες
Εµπλεκόµενες επιστήµες: γλώσσα, πληροφορική, ξένες γλώσσες, φυσική, χηµεία,
κοινωνικές-πολιτικές επιστήµες, ηθική, φιλοσοφία.
1. α) Ας διαβάσουµε ορισµένες ιστορίες ανθρώπων που µετανάστευσαν, γιατί οι µαρτυρίες
έχουν κάποιες φορές µεγαλύτερη αξία: “Climate migration – Moving stories report: the
voices of people who move in the context of environmental migration”
Authors: Alex Randall, Jo Salsbury and Zach White, Editor: Rebecca Sullivan, Design: Isaac
Carr. ∆ιαθέσιµο στο:http://climatemigration.org.uk/wp-
content/uploads/2014/01/MovingStories.pdf.
β) «Στα παπούτσια του ρόλου». Μελέτη περίπτωσης.
∆ιαβάστε το κείµενο που ακολουθεί. Υποθέστε ότι είστε ένα µικρό παιδί που µεταναστεύει
από το Μπαγκλαντές λόγω περιβαλλοντικών καταστροφών. Προσπαθήστε να γράψετε µία
«σελίδα ηµερολογίου» ενός περιβαλλοντικού µετανάστη.
"Σε ηλικία 4 ετών είχες την παρακάτω εµπειρία σε ηλικία 4 ετών: Η Annu µετά τη φονική
πληµµύρα το 2004 στο Μπαγκλαντές ταξίδεψε µε τη µητέρα της για πάνω από 2 µήνες από τo
Μπαγκλαντές στο ∆ελχί. Το σπίτι τους καταστράφηκε ολοσχερώς λόγω των περιβαλλοντικών
καταστροφών. Ο πατέρας της χάθηκε και τα δύο µικρότερα αδέρφια της αγνοούνται. Η ελπίδα
της επανένωσης της οικογένειά τους, αλλά και για µια καλύτερη ζωή τους δίνει το κουράγιο να
συνεχίσουν".
Σηµ. 1. Για τη δραστηριότητα αντλήθηκε και τροποποιήθηκε υλικό από την ιστοσελίδα του
Same World µε τίτλο: «In the shoes of others!» Activity by: CEVI.
Σηµ.2. Οι µαθητές παίρνουν µέρος στη δραστηριότητα αφού λάβουν προηγουµένως ρόλο σε
κάποιο παιχνίδι ενσυναίσθησης (παιχνίδια τυφλών/διάδροµος συνείδησης κ.α). Υλικό
αντλήθηκε από τον «Οδηγό εκπαιδευτικού Λυκείου» των νέων Προγραµµάτων Σπουδών
Θρησκευτικών (http://www.iep.edu.gr/index.php/el/thriskeftika-odigoi-ekpaideftikoy).

2. Σελίδα 2 από 6
Σηµ.3. Για τις ανάγκες της πρακτικής έχει δηµιουργηθεί ένας διαδραστικός πίνακας µε το
λογισµικό padlet, µε τίτλο «If you were an environmental migrant...»,
(https://padlet.com/xalbanaki/theworldidream), στον οποίο οι µαθητές θα πρέπει να
καταγράψουν τις σκέψεις τους.
γ) Καταγράψτε στον διαδικτυακό πίνακα ανακοινώσεων µε τίτλο «Human rights»,
(https://padlet.com/xalbanaki/humanrights) τα ανθρώπινα δικαιώµατα που νοµίζετε ότι πρέπει
να απολαµβάνουν όλοι οι άνθρωποι
δ) Χωρισµένοι σε οµάδες επιλέξτε τη δική σας ιστορία µετανάστευσης από αυτές που
µελετήσατε προηγουµένως και προετοιµαστείτε για να την παρουσιάστε την στην τάξη µε
όποιον τρόπο εσείς θέλετε (θεατρικά, µε αφήγηση, πολυµεσική εργασία, µουσική κ.α). (Οι
µαθητές αυτοσχεδιάζουν και παρουσιάζουν τη δική τους οπτική).
• µε διαδραστικές εφαρµογές
• µε παγωµένες σκηνές (tableau vivant)
• µε πολυµεσικές εργασίες (εικονικό µουσείο, διαδραστικές αφίσες)
• µε οπτικοποίηση ποιήµατος
• µε video
2. Μελετήστε το άρθρο που παρατίθεται παρακάτω. Κατόπιν µε την τεχνική 5Π και 1 Γ
απαντήστε στα εξής ερωτήµατα: Ποιος, Πού, Πότε, Πώς και Γιατί. Παρουσιάστε τα
ευρύµατά σας στην ολοµέλεια της τάξης. Κατόπιν απαντήστε µε ένα σύντοµο κείµενο word
(100-150 λέξεις) εάν είναι δυνατό να αντιµετωπίσουµε αποτελεσµατικά την κλιµατική
αλλαγή σε κάποια από τις περιοχές που ερευνήσατε. Στη συνέχεια δηµιουργήστε τη δική σας
σύντοµη παρουσίαση και παρουσιάστε στην ολοµέλεια της τάξης.
«Κάθε µέρα χιλιάδες ανθρώπων πληθαίνουν τις τάξεις των περιβαλλοντικών
προσφύγων –κυνηγηµένοι από την αποδάσωση, τις φυσικές καταστροφές, τα πυρηνικά και
βιοµηχανικά ατυχήµατα. Όλο και συχνότερα, µεγάλες µάζες ανθρώπων εγκαταλείπουν τον
τόπο τους σε αναζήτηση καλύτερης ζωής. ∆εν φεύγουν σαν κυνηγηµένοι από πολιτικούς
διωγµούς, αλλά από την αποδάσωση, την παγκόσµια υπερθέρµανση, από φυσικές
καταστροφές, από πυρηνικά και βιοµηχανικά ατυχήµατα.
∆εν πρόκειται για µικρούς αριθµούς ατόµων. Σύµφωνα µε το Ινστιτούτο Φυσικών
Πόρων και Περιβάλλοντος του Καΐρου, σήµερα υπάρχουν 30 εκατοµµύρια τέτοιοι
πρόσφυγες, και ο αριθµός συνεχώς αυξάνει. Η Αναφορά Παγκόσµιων Καταστροφών που
εκδίδεται κάθε χρόνο από τον Ερυθρό Σταυρό αναφέρει ότι εµφανίζονται 5.000 νέοι

3. Σελίδα 3 από 6
περιβαλλοντικοί πρόσφυγες κάθε µέρα. (φωτ.: αγώνας κατά της ερήµου). Ο ∆ιευθυντής του
Προγράµµατος των Ηνωµένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) Klaus Toepfer, ανεβάζει
ακόµη περισσότερο τους αριθµούς. Εκτιµά ότι µέχρι το 2010 ο αριθµός των περιβαλλοντικών
προσφύγων θα έχει φθάσει τα 50 εκατοµµύρια, που σηµαίνει ότι θα αυξάνονται µε αριθµό
8.500 την ηµέρα. Ο πρώτος που προσδιόρισε την ύπαρξη περιβαλλοντικών προσφύγων ήταν
ο El-Hinnawi, όταν δούλευε στο UNEP το 1985. Αυτοί, ακόµη δεν έχουν αναγνωριστεί
επίσηµα ως πρόσφυγες σύµφωνα µε το διεθνές δίκαιο και έτσι δεν µπορούν καν να
διεκδικήσουν προστασία ή άσυλο.
Η Σύµβαση της Γενεύης που υιοθετήθηκε από τα Ηνωµένα Έθνη το 1951, δεν
καλύπτει τους περιβαλλοντικούς πρόσφυγες. Σύµφωνα µε τη Σύµβαση πρόσφυγας είναι
αυτός που υφίσταται διωγµό «λόγω της φυλής, της θρησκείας, της εθνικότητας, της
συµµετοχής του σε κάποια κοινωνική οµάδα ή της συµφωνίας του µε κάποια πολιτική
άποψη». Ο Επίτροπος των Ηνωµένων Εθνών για τους πρόσφυγες (UNHCR) ξεχωρίζει
µεταξύ πολιτικών και «κοινωνικών» προσφύγων, τους οποίους υπολογίζει σε περίπου 20
εκατοµµύρια, και τους οποίους απλά θεωρεί ανθρώπους που έχουν µετακινηθεί από τον τόπο
τους (displaced persons). Η Σύµβαση της Γενεύης δεν είναι επαρκής, λένε οι οργανώσεις που
βοηθούν τους πρόσφυγες. Είναι υπερβολικά συνδεδεµένη µε την κατάσταση που
επικρατούσε µετά τον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο, είχε σχεδιαστεί για να επιλύσει τα προβλήµατα
εκείνης της εποχής.
Ακτιβιστές και ειδικοί από 22 χώρες συγκεντρώθηκαν πρόσφατα στη Βενετία της
Ιταλίας στη δεύτερη ∆ιεθνή Συνάντηση για τους Πρόσφυγες και τους Ζητούντες Άσυλο, έπ’
ευκαιρία της Παγκόσµιας Ηµέρας Προσφύγων. Η συνάντηση οργανώθηκε από µια ιταλική
µη-κυβερνητική οργάνωση (A.R.I. Onlus) σε συνεργασία µε τον τοπικό δήµο. Οι
αντιπροσωπείες ζήτησαν επαναθεώρηση της Συνθήκης της Γενεύης. Ο ορισµός του
δικαιώµατος για άσυλο και για ανθρωπιστική προστασία πρέπει να συµπεριλάβει τις
ιστορικές, πολιτικές και περιβαλλοντικές αλλαγές των τελευταίων 50 χρόνων, όπως
τονίστηκε στη συνάντηση. Ο «πατέρας» της έννοιας του περιβαλλοντικού πρόσφυγα, ο El-
Hinnawi, είπε ότι «µια νέα κατηγορία προσφύγων πρέπει να υιοθετηθεί από τα Ηνωµένα
Έθνη». Οι καταστροφές που προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν αυξηθεί,
οδηγώντας στη µετακίνηση εκατοµµυρίων ανθρώπων. «Η παροχή επείγουσας βοήθειας
καλύπτει µόνο κάποιες συγκεκριµένες (ακραίες) καταστάσεις, αλλά δεν αποτελεί λύση».
Ο αριθµός των προσφύγων αναµένεται να αυξηθεί δραµατικά σε επόµενες δεκαετίες,
ως αποτέλεσµα της διάβρωσης του εδάφους, της αύξησης της θερµοκρασίας και της

4. Σελίδα 4 από 6
µόλυνσης των υδάτων. Η ∆ιακυβερνητική Οµάδα για την Κλιµατική Αλλαγή (IPCC), το
σώµα που έχει επιφορτιστεί από τα ΗΕ να µελετά τις αιτίες και τις συνέπειες της κλιµατικής
αλλαγής, προβλέπει 150 εκατοµµύρια περιβαλλοντικούς πρόσφυγες µέχρι το 2050! Η
έλλειψη νερού αναµένεται να αποτελέσει µεγάλο πρόβληµα. Η υπόγεια λίµνη νερού κάτω
από την Σάνα, την πρωτεύουσα της Υεµένης, πρόκειται να στερέψει το 2010, σύµφωνα µε τη
∆ιεθνή Τράπεζα. Στην Κίνα, περίπου 4.000 χωριά απειλούνται µε ερηµοποίηση, ενώ η
έρηµος Γκόµπι επεκτείνεται 10.400 τετραγωνικά χιλιόµετρα κάθε χρόνο. (φωτ.: γυναίκα
ψάχνει για νερό). Στη Νιγηρία, 3.500 τετραγωνικά χιλιόµετρα γης γίνονται έρηµος κάθε
χρόνο. Στις ιρανικές επαρχίες του Βελουχιστάν και Σιστάν οι κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει
περίπου 142 χωριά τα τελευταία χρόνια λόγω της προϊούσας απερήµωσης. Μικρά νησιωτικά
κράτη του Ειρηνικού όπως το Τουβαλού απειλούνται από το ανυψούµενο επίπεδο της
θάλασσας. Σε κίνδυνο οµόιως βρίσκονται οι Κάτω Χώρες και η ∆ανία. Εάν, σύµφωνα µε
κάποιες προβλέψεις, το επίπεδο της θάλασσας ανέβει κατά ένα µέτρο στον αιώνα µας, µόνο
στο Μπαγκλαντές θα δηµιουργηθούν 20 µε 40 εκατοµµύρια πρόσφυγες! Συχνά οι
περιβαλλοντικοί πρόσφυγες δεν διασχίζουν σύνορα, αλλά µετακινούνται στο εσωτερικό της
χώρας. Αυτό έγινε µε την πυρηνική καταστροφή του Τσερνοµπίλ το 1985 και τη διαρροή
αερίων στο Μποπάλ της Ινδίας το 1984. Οι φτωχοί του αναπτυσσόµενου κόσµου είναι οι πιο
ευάλωτοι στις κλιµατικές αλλαγές. Οι ίδιοι συµβάλλουν ελάχιστα στη δηµιουργία του
προβλήµατος, είναι αυτοί που πληρώνουν το υψηλότερο τίµηµα».
(πηγή: άρθρο της Stefania Milan στο Inter Press Service). Αναδηµοσίευση από:
http://www.oikologos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1326&Itemid=24
2.
3. Μελετήστε: α) τον διαδραστικό χάρτη µε τίτλο: «Migration in Motion: Visualizing Species
Movements Due to Climate Change», By Justine E. Hausheer,
(http://blog.nature.org/science/2016/08/19/migration-in-motion-visualizing-species-
movements-due-to-climate-change/) ώστε να «δείτε» την µετανάστευση σε «κίνηση».
Χρησιµοποιείστε τα εργαλεία πλοήγησης στο χάρτη πάνω δεξιά για να διερευνήσετε τις
µετανάστευσης σε Βόρεια και Νότια Αµερική. Καταγράψτε τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία
κατά τη γνώµη σας και παρουσιάστε στην ολοµέλεια της τάξης.

5. Σελίδα 5 από 6
∆ηµιουργός: Justine E. Hausheer
β) το κείµενο: «Species On the Move: Mapping Barriers for Wildlife in a Warming World»
by Justine E. Hausheer, καθώς και τον χάρτη που παρατίθεται στην ίδια ιστοσελίδα(
και τον χάρτη από την ιστοσελίδα (http://blog.nature.org/science/2016/06/29/species-on-the-
move-mapping-barriers-for-wildlife-in-a-warming-
world/?utm_source=cgs&utm_medium=alsoin&utm_campaign=migrations),. Γράψτε ένα
µικρό άρθρο σχετικά µε τα δεδοµένα που παρουσιάζονται για τις επιπτώσεις της
µετανάστευσης στα ζωϊκά είδη.
Margin of success or failure at achieving climate connectivity. Negative temperatures, in red to
orange colors, indicate a failure to achieve climate connectivity; positive temperatures, in blue colors,
indicate success. (A) Without corridors. (B) With corridors.
3) Μπορείτε και εσείς να δηµιουργήσετε ένα διαδραστικό χάρτη µε ροές µετανάστευσης για
όποια περιοχή στον κόσµο θέλετε (είτε για τη δική σας χώρα) αξιοποιώντας το λογισµικό
arcgis και το Επιστηµονικό Κέντρο Ψηφιακής Γεωγραφικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, Digital
Earth, http://www.digital-earth.edu.gr/index.php/el/. (Ενδεικτικά:
http://www.arcgis.com/home/webmap/viewer.html?webmap=6ca20dc5365d4421bd44c87acb
942710).
4) Ας δοκιµάσουµε τώρα τις γνώσεις µας σε σχέση µε την περιβαλλοντική µετανάστευση
παίρνοντας µέρος σε ένα διαδραστικό κουίζ από την ιστοσελίδα του Same World. Πηγή:
Lesson 2, “Environmental Migration and Climate Change”, Humanitas, CTI, Peipsi.
∆ηµιουργοί: Manka Šetinc Vernik, Costas Gavrilakis, Mateja Kraševec, Aija Kosk, Same
World.

6. Σελίδα 6 από 6
5) Στη συνέχεια θα συµπληρώσουµε ένα φύλλο αξιολόγησης που µας παρέχεται από την
ιστοσελίδα του Same World {Evaluation text by: Aija Kosk, Lecturer of Environmental
Policy and Economics (LINK ATTIVO)}.
6) Μπορούµε τώρα να δηµιουργήσουµε ένα δικό µας ερωτηµατολόγιο που να απευθύνεται
στους συµµαθητές σας, στους δασκάλους σας αλλά και στην ευρύτερη τοπική κοινωνία για
να βγάλουµε χρήσιµα συµπεράσµατα σε σχέση µε την ενηµέρωση που έχουν οι συµµαθητές
σας αλλά και άλλοι πολίτες για την περιβαλλοντική µετανάστευση.