2. Περιεχόμενα
Το Κιλελέρ το 1910
Η ιστορία του Κιλελέρ
Κολίγοι & Τρώγλες
Η δημιουργία του κινήματος
Οι επιπτώσεις του κινήματος
Το Κιλελέρ σήμερα
Βιβλιογραφία
3. ΤΟ ΚΙΛΕΛΕΡ ΤΟ 1910
Το όνομα Κιλελέρ είναι τουρκικό.
Ετυμολογικά παράγεται από την λέξη göl
(γκιολ), που σημαίνει λίμνη, λάκκος, έλος.
Παλαιότερα υπήρχαν πολλά έλη στην περιοχή.
Ο πληθυντικός της λέξης είναι göleler
(Κιολελέρ), και τελικά Κιλελέρ που σημαίνει
ελώδης τόπος.
4.
5. Η ιστορία του Κιλελέρ
Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία
ξεκίνησε με την ένταξή της περιοχής στην
ελληνική επικράτεια το 1881. Η ελλειμματική
παραγωγή του νεοσύστατου κράτους σε
σιτηρά αδυνατούσε να θρέψει τον πληθυσμό
και να επιτρέψει την εκβιομηχάνιση της
χώρας, επομένως ο Αλέξανδρος
Κουμουνδούρος επιχείρησε να λύσει το
πρόβλημα με την προσάρτηση της
σιτοπαραγωγού Θεσσαλίας.
6. Εν όψει της προσάρτησης, οι Τούρκοι
φεουδάρχες πούλησαν τις εκτάσεις σε Έλληνες
εμπόρους της Κωνσταντινούπολης ή των
παροικιών, οι οποίοι αποδείχθηκαν χειρότεροι
δυνάστες. Σε αντίθεση με το οθωμανικό, το
αστικό νομοθετικό πλαίσιο του ελληνικού
κράτους στερούσε από τις καλλιεργητικές
συμβάσεις τον ισόβιο και κληρονομικό
χαρακτήρα τους και επέτρεπε τον εκδίωξή των
αγροτών.
7.
8. Κολίγοι & Τρώγλες
Πλέον οι κολίγοι είχαν ιδιαίτερα επαχθείς
οικονομικές υποχρεώσεις. Έπρεπε να δίνουν
στο τσιφλικά το 1/3 ή το 1/2 της παραγωγής
καθώς και άλλα προϊόντα, ενοίκιο για τη
βοσκή των ζώων τους και να στέλνουν μια
γυναίκα για ζύμωμα. Υφίσταντο ταπεινώσεις
όπως το μαστίγωμα ή ο βιασμός των γυναικών
τους, ενώ διέμεναν σε τρώγλες.
9. Οι αγρότες αντέδρασαν έντονα,
απαιτώντας είτε την επαναφορά του
προηγούμενου καθεστώτος είτε τη
δυνατότητα απαλλοτριώσεων. Η αρνητική
στάση του Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος
δεν ήθελε να απαλλοτριώσει τη γη
χάνοντας τους ξένους επενδυτές, οδήγησε
σύντομα σε πιο οργανωμένες δράσεις.
10. Η δημιουργία του κινήματος
Στην αυγή του 20ού αιώνα δημιουργήθηκαν
οι πρώτοι αγροτικοί σύλλογοι σε Λάρισα,
Καρδίτσα και Τρίκαλα και ξεκίνησαν
κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια, ψηφίσματα σε
Κυβέρνηση, Βουλή και Βασιλιά κλπ. Η δύναμη του
κινήματος ενισχύθηκε από τη δολοφονία του
αγρότη Μαρίνου Αντύπα από όργανο των
τσιφλικάδων το 1907, τις απεργίες των Βολιωτών
καπνεργατών, το κίνημα στο Γουδί και τις
παλαιότερες αγροτικές εξεγέρσεις επί σταφιδικής
κρίσης.
11. Το 1910 το κίνημα έφτασε στο
αποκορύφωμά του, όταν το
προγραμματισμένο πανθεσσαλικό
συλλαλητήριο της Λάρισας εξελίχθηκε σε
αιματηρή εξέγερση. Όλα ξεκίνησαν από το
χωριό Κιλελέρ, όπου 200 χωρικοί θέλησαν να
επιβιβασθούν σε τρένο χωρίς να πληρώσουν
εισιτήριο για να μεταβούν στη Λάρισα. Μετά
την άρνηση του επιβαίνοντος διευθυντή των
Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, οι αγρότες
ξεκίνησαν να λιθοβολούν το συρμό καθώς
απομακρυνόταν.
12. Οι επιπτώσεις του κινήματος
Ένα χιλιόμετρο πιο πέρα, ομάδα 800
χωρικών σταμάτησε το τρένο. Στις συμπλοκές
που ακολούθησαν, στρατιωτικοί που
επέβαιναν στο συρμό πυροβόλησαν τον όχλο,
σκοτώνοντας 2-4 αγρότες και τραυματίζοντας
άλλους. Τα επεισόδια συνεχίστηκαν στο χωριό
Τουλάρ με 2 νεκρούς και 15 τραυματίες, ενώ
όταν τα νέα έφτασαν στη Λάρισα οι συμπλοκές
μεταξύ διαδηλωτών και στρατού επεκτάθηκαν
με 2 ακόμα νεκρούς μετά την επέμβαση του
ιππικού.
13. ΤΟ ΚΙΛΕΛΕΡ ΣΗΜΕΡΑ
Ο Δήμος Κιλελέρ είναι δήμος της περιφέρειας
Θεσσαλίας. Ο πληθυσμός του είναι 20.854
κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2011.
Το Κιλελέρ είναι η σημερινή κυψέλη του νομού
Λάρισας.
