2. Ο Ελληνισμός στον Πόντο
Ένα τμήμα Ελλήνων ζούσε στο βόρειο τμήμα της Μικράς
Ασίας, στην περιοχή του Πόντου. Η άλωση της Τραπεζούντας
το 1461 από του Τούρκουςδεν αλλοίωσε το φρόνημα και την
ελληνική συνείδηση. Η οικονομική τους ανάκαμψη
συνδυάστηκε με τη δημογραφική και την πνευματική τους
άνοδο.
ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ
1865 265.000
1880 330.000
Αρχές του 20ου αιώνα 700.000
4. Α φάση 1914-1916
Το 1915 ξεκίνησαν στον
Πόντο οι μαζικές
διώξεις. Η τουρκική ήττα
στον ρωσικό-τουρκικό
πόλεμο αποδόθηκε
στους Έλληνες που
υπηρετούσαν στον
Οθωμανικό στρατό.
5. Συνεπώς όλοι οι
στρατολογημένοι Πόντιοι
οδηγήθηκαν στα τάγματα
εργασίας. Δούλευαν σε
λατομεία, ορυχεία και στη
διάνοιξη δρόμων. Πολλοί
πέθαναν από πείνα και
αρρώστιες. Κύματα λιποταξίας
άρχισαν να εκδηλώνονται. Γι
αυτό το λόγο κατάφευγαν στα
βούνα.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός
στην επαρχίας της
Κερασούντας, όπου μέσα σε 3
μήνες καήκαν 88 χωριά, για τον
ίδιο λόγο. Περίπου 30.000
Έλληνες της επαρχίας
εκτοπίστηκαν προς την Άγκυρα.
Φυσικά αρκετοί πέθαναν κατά
την διαδρομή
6. Β φάση 1916-1918
Οι εκτοπίσεις συνεχίστηκαν και με τον ερχομό των ρωσικών
στρατευμάτων στην Τραπεζούντα στις αρχές του1916.
Μεγάλος αριθμός Ποντίων από την Κερασούντα και την
Σινώπη εκτοπίστηκε στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας.
7. Οι διώξεις προκάλεσαν τη δημιουργία θυλάκων αντίστασης
από τους Πόντιους. Τελικά οι διώξεις εντάθηκαν με την
έκδοση διατάγματος, τον Δεκέμβριο του 1916, που
προέβλεπε την εξορία όλων των ανδρών από 18 ως 40 ετών
και τη μεταφορά των γυναικόπαιδων στο εσωτερικό της
Μικράς Ασίας. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου ξεκίνησε από
την Άνω Αμισό και την Μπάφρα. Στην
επαρχία Αμάσειας 72.375 Έλληνες, από τους συνολικά
136,768, εκτοπίστηκαν, από τους οποίους το 70% πέθανε από
τις κακουχίες. Πολλοί Πόντιοι θέλησαν να αντισταθούν
οργανώνοντας, στις ορεινές εκτάσεις του Πόντου, αντάρτικα
εναντίον του τακτικού στρατού, όπως στη Σάντα.
8. Στον Άγιο Γεώργιο Πατλάμ της Κερασούντας είχαν
συγκεντρωθεί 3.000 Έλληνες, οι οποίοι έγκλειστοι και σε
συνθήκες ασιτίας από τις οθωμανικές αρχές, βρήκαν αργό
θάνατο. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου
εξορίστηκαν συνολικά 235.000 Πόντιοι, ενώ 80.000
μετανάστευσαν στη Ρωσία. Ταυτόχρονα όμως, λιγότερο
έντονες ήταν οι διώξεις που υπέστησαν, τότε, οι Έλληνες του
ανατολικού Πόντου, στην περιοχή της Τραπεζούντας, κυρίως
λόγω της ικανότητας του μητροπολίτη Χρύσανθου να
συνδιαλλάσσεται με τις τοπικές αρχές, αλλά και από το
γεγονός ότι από τον Απρίλιο του 1916 η περιοχή
καταλήφθηκε από τον ρωσικό στρατό.
9. Γ΄ φάση 1918-1922
Μεταξύ Φεβρουαρίου και Αυγούστου 1920
πραγματοποιήθηκε η πυρπόληση της Μπάφρας και η
μαζική εξόντωση των 6.000 Ελλήνων που είχαν σπεύσει
να βρουν προστασία στις εκκλησίες της περιοχής.
Συνολικά από τους 25.000 Έλληνες που ζούσαν στις
περιοχές της Μπάφρας και του Ααζάμ, το 90%
δολοφονήθηκε, ενώ από τους υπόλοιπους, οι
περισσότεροι εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της Μικράς
Ασίας.
10. Με την άφιξη του Κεμάλ Ατατούρκ, Μάιο του 1919, στην
περιοχή και την έξαρση του κινήματός του εντάθηκε η δράση
ατάκτων ομάδων (τσετών) κατά των χριστιανικών
πληθυσμών.
11. Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη
Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση
της Ποντιακής Γενοκτονίας, υπό την καθοδήγηση των
γερμανών και σοβιετικών συμβούλων του. Μέχρι τη
Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που
έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000, ενώ κάποιοι
ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 326.000-382.000