Ιστορία και πνευματική ζωή παραδοσιακών οικισμών της Ηπείρου.

1. ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ
ΟΜΑΔΑ: ΙΣΤΟΡΙΟΔΙΦΕΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ
Λόλη Ευαγγελία
Κοπρουτσίδου Θωμαή
Κώστοβα Έλενα
Τζιφονώτα Μαρία

2.  ΙΣΤΟΡΙΑ

3. Η ίδρυση της πόλης των Ιωαννίνων αποδίδεται στον
Ιουστινιανό τον 6ο αιώνα μ.Χ., με μετοικεσία
κατοίκων της Ευροίας. Η πρώτη παρουσία της πόλεως
με την ονομασία Ιωάννινα στις ιστορικές πηγές
συναντάται στα πρακτικά της συνόδου του 879, που
έγινε στην Κωνσταντινούπολη, και η δεύτερη σε
δημοσιευθέν σιγίλιο του έτους 1020 του αυτοκράτορα
Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου.

4. Κατά την Βυζαντινή περίοδο και για μεγάλο ακόμα
χρονικό διάστημα, η πόλη των Ιωαννίνων φέρεται ότι
περιοριζόταν μόνον εντός του φρουρίου.

5. Ο Μιχαήλ Άγγελος Κομνηνός εγκαθιδρύει την δυναστεία
των δεσποτών της Ηπείρου με πρωτεύουσα την Άρτα.
Έκτοτε, τα Ιωάννινα θα ακολουθήσουν τις ιστορικές
εξελίξεις του Δεσποτάτου της Ηπείρου, το οποίο,
εκτεινόμενο από το Δυρράχιο μέχρι τη Ναύπακτο, θα
διαδραματίσει τον ρόλο του βυζαντινού προπυργίου,
ενάντια στις αλλεπάλληλες επιδρομές των Φράγκων,
Βενετών, Αλβανών και Σέρβων. Επί των ημερών του
Μιχαήλ Α' του Αγγέλου, τα Ιωάννινα φέρονται να
αναπτύσσονται και να ευημερούν. Κατά την περίοδο αυτή,
συγκεντρώνονται στα Ιωάννινα επίσημοι και λόγιοι
πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, μετά την
κατάληψη αυτής από τους Φράγκους.

6. Η σύγκρουση με τους Αλβανούς και οι ανταγωνισμοί
των αρχοντικών οίκων της Ηπείρου, που συχνά
συμβιβάζονταν ή και έκαναν παραχωρήσεις στους
Οθωμανούς, δεν επέτρεψαν τη δημιουργία ενός αντι-
τουρκικού μετώπου. Έτσι οι Οθωμανοί σταδιακά
επεκτείνουν την κυριαρχία τους σε ολόκληρη την
Ήπειρο. Τα Ιωάννινα καταλαμβάνονται ειρηνικά από
τους Οθωμανούς (1431) υπό τον Σινάν Πασά και
εγκαθιδρύεται η τούρκικη κυριαρχία που διαρκεί 482
έτη, μέχρι το 1913.

7. Οι Οθωμανοί δίνουν στους Γιαννιώτες μεγάλα
προνόμια: να κατοικούν μέσα στο κάστρο και να
ελέγχουν το κανόνι, να είναι απαλλαγμένοι από κάθε
βίαιη μεταφορά και από το παιδομάζωμα, να
διατηρούν τις εκκλησίες τους, να έχουν εκκλησιαστικό
δικαστήριο και να συνεχίζουν να εισπράττουν τα
εισοδήματα των γαιών τους, με μόνον όρο: να
υπηρετούν την Υψηλή Πύλη. Επίσης σημαντικό ήταν
και το προνόμιο που επέτρεπε στους χριστιανούς
γαιοκτήμονες να κρατήσουν άθικτες τις περιουσίες
τους με την δέσμευση να συμμετέχουν στις
στρατιωτικές εκστρατείες του Σουλτάνου.

8. Σημειώνεται το επαναστατικό κίνημα του μητροπολίτη
Λαρίσης - Τρίκης Διονυσίου, του επονομαζομένου
Φιλοσόφου - σκυλοσόφου που δεν στέφεται με
επιτυχία.

9. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Οι Οθωμανοί, σε αντίποινα για την εξέγερση του
Διονυσίου, καταργούν τα προνόμια των Γιαννιωτών, τους
πετούν έξω από το κάστρο και περνούν σε νέο τρόπο
«διακυβέρνησης» της Ηπείρου. Η υπαίθρια Ήπειρος
γνωρίζει περισσότερο την τουρκική βαρβαρότητα σε όλο
της το μεγαλείο, καθώς οι βασανισμοί, βιασμοί,
δολοφονίες αθώων χωρικών και μοναχών, οι λεηλασίες, η
βαριά φορολογία και ο βίαιος εξισλαμισμός, συνθέτουν το
πλαίσιο διαβίωσης των Ηπειρωτών κατά τον 17ο αιώνα.

10. Ο 17ος αιώνας αποτελεί την απαρχή της ακμής των
Ιωαννίνων, η οποία κορυφώνεται στο δεύτερο μισό του
18ου, με την ανάπτυξη του εμπορίου και της
βιοτεχνίας. Η ανάπτυξη αυτή οδηγεί σε σημαντική
πληθυσμιακή αστική συγκέντρωση.

11. Ο Αλή ο Τεπελενλής, γίνεται μουτεσαρίφης των
Ιωαννίνων και για να εδραιώσει την θέση του μετά την
θεαματική άνοδό του απέναντι στους ισχυρούς
αντιπάλους του - μπέηδες της Αλβανίας, φορά το
προσωπείο του προστάτη των υποδούλων και συντελεί
στην ιστορική αναβίωση της μνήμης του Κοσμά του
Αιτωλού, ώστε να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα με
τελικό σκοπό την αυτονόμησή του από την Πύλη.

13. Ειδικότερα ο Αλή Πασάς:
 περιορίζει αρχικά και κατόπιν διώκει τους μπέηδες
τιμαριούχους (σπαχήδες) και διευρύνει τις
προϋποθέσεις αστικής ανάπτυξης των Ιωαννίνων
 επισκευάζει το φρούριο (1812 - 1815)
 ανοίγει δρόμους προς Άρτα, Θεσσαλία και
Παραμυθιά
 υποτάσσει τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο
 κτίζει ανάκτορα
 ιδρύει στρατιωτική σχολή με Γάλλους καθηγητές,
στην οποία έμελλε να φοιτήσουν οι σημαντικότεροι
οπλαρχηγοί της ελληνικής Επανάστασης
 ευνοεί την ανάπτυξη των εμπορευματικών σχέσεων.

14. Τελικά, αυτός ο πρώην λήσταρχος και ανταγωνιστής
των Αλβανών και Τούρκων τοπαρχών αναδεικνύεται
σε μοναδικό κυρίαρχο της περιοχής, ορίζει τα Ιωάννινα
ως πρωτεύουσά του και την ελληνική ως επίσημη
γλώσσα του κρατιδίου του και προωθεί το εμπόριο και
την βιομηχανία στην Ήπειρο. Είναι η εποχή που τα
Ιωάννινα γίνονται: «πρώτα στ’ άρματα, στα γρόσια και
στα γράμματα»!

15. Η πτώση του Αλή Πασά σηματοδοτεί μία περίοδο
παρακμής για τα μισο - κατεστραμμένα Γιάννενα.
Κατά την περίοδο της Ελληνικής επαναστάσεως, οι
Ιωαννίτες δεν δύνανται να συμμετάσχουν στην
εθνεγερσία λόγω της παρουσίας πολυάριθμων
τουρκικών στρατευμάτων, που χρησιμοποιούν την
Ήπειρο ως βάση εξόρμησης για τις εκστρατείες τους
προς τον επαναστατημένο Ελληνικό νότο.

16.  Απελευθέρωση των Ιωαννίνων από τον Ελληνικό
Στρατό στις 21 Φεβρουαρίου 1913
 Η τουρκική κατοχή των Ιωαννίνων τελειώνει μετά
από 483 χρόνια
 Αποχώρηση από την πόλη των Τουρκογιαννιωτών
(Τούρκοι - μουσουλμάνοι, με μητρική γλώσσα την
ελληνική), εκτός από μερικές - μετρημένες στα
δάκτυλα- οικογένειες

18. Τα Ιωάννινα παρουσιάζουν λαμπρή πνευματική
παράδοση αιώνων. Ήδη από το 1206 χρονολογείται η
ίδρυση δύο σχολών στις Μονές Σπανού και Ντίλιου,
όπου δίδαξαν και μαθήτευσαν επιφανείς λόγιοι και
στοχαστές. Με τις σχολές αυτές διατηρήθηκε στην
Ήπειρο η ελληνική παιδεία και καλλιεργήθηκαν τα
ελληνικά γράμματα και η λόγια παράδοση μέχρι την
εποχή του αστικού μετασχηματισμού.

19. Από τα μέσα του 17ου αιώνα οι φιλογενείς Ιωαννίτες,
επηρεασμένοι από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό,
χρηματοδότησαν την ίδρυση νέων σχολών στα Ιωάννινα.
Έτσι ιδρύθηκαν μέσα στην πόλη των Ιωαννίνων:
 η σχολή του ηγούμενου Επιφανίου (1648), που
αποκαλείται μικρή
 η σχολή Γκούμα (1676), που αποκαλείται μεγάλη
 η Μαρουτσαία (1746)
 η Καπλάνειος (1797) και αργότερα
 η Ζωσιμαία(1828)

20. Κατά τον 18ο αιώνα, τα Ιωάννινα αναδεικνύονται ως
το σημαντικότερο πνευματικό - πολιτισμικό κέντρο
του νέου Ελληνισμού και της προεπαναστατικής
πνευματικής Ελλάδας, δεύτερο μετά την
Κωνσταντινούπολη. Η εισροή του ελληνικού στοιχείου
που αναζητούσε καταφύγιο από τους οθωμανικούς
διωγμούς αυξάνει πληθυσμιακά τα Ιωάννινα.
Ενδεικτικό της οικονομικής ακμής είναι ότι οι
Γιαννιώτες πραματευτάδες έρχονται πρώτοι από όλους
τους Έλληνες πραματευτάδες στη Βενετία.

21. Η εμφάνιση του Κοσμά του Αιτωλού (1775-1778) και
οι περιοδείες του (και από τα Ιωάννινα), με τις
προτροπές του για την ίδρυση σχολείων και τόνωση
της χριστιανικής πίστης, ανακόπτουν τα οθωμανικά
σχέδια και βοηθούν στην επιβίωση της εθνικής
αυτογνωσίας και την πνευματική αναγέννηση.

22.  Η πολιτιστική ιστορία των Ιωαννίνων, με τους
μεγάλους πεζογράφους και ποιητές και τα
καλλιτεχνικά και πνευματικά δρώμενα που
διοργανώνονται όλον τον χρόνο, μας συνδέουν
άμεσα με τις ρίζες της πνευματικής παράδοσης της
Ηπείρου.
 Οι διαδρομές μέσα την πόλη, τα πολλά αξιοθέατα
και τα μουσεία προσφέρουν την αίσθηση μιας
άλλης εποχής, γεμάτης μυστικά και θρύλους.
Θαυμαστά κτίρια, όπως η Οικία Χουσείν Ματέι, το
Οθωμανικό Τέμενος του Βελή Πασά και ολόκληρο
το ιστορικό κέντρο των Ιωαννίνων αποτελούν
μαρτυρίες του ιστορικού και πολιτιστικού
παρελθόντος της πόλης.

23. Τα Ιωάννινα υπήρξαν πολυπολιτισμική επικράτεια, με
κυρίαρχο το χριστιανικό, το ισλαμικό και το εβραϊκό
στοιχείο. Αυτή η συνύπαρξη έχει αφήσει έντονες μνήμες
και καταγραφές στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Η Στοά
Λούλη είναι ένα από τα σημεία στα οποία οι τρεις
κοινότητες συνεργάστηκαν και προόδευσαν. Η στοά
αρχικά λειτουργούσε ως χάνι, για να μετατραπεί κατόπιν
σε εμπορικό κέντρο μεγάλης σημασίας για όλη την
Ήπειρο.

24.  ΙΣΤΟΡΙΑ

25.  Οι πληροφορίες μας για το Ζαγόρι είναι
περιορισμένες τόσο για την αρχαία όσο και για την
μεσαιωνική περίοδο. Η ιστορία γι' αυτές τις
περιόδους στηρίζεται μόνο στα ανασκαφικά
δεδομένα και στις ενδείξεις που παρέχουν τα
τοπωνύμια.
 Η ύπαρξη ζωής κατά τη Προϊστορική περίοδο
επιβεβαιώθηκε από τα ευρήματα στη θέση "Κλειδί",
στη δεξιά όχθη του Βοϊδομάτη.

27. Κατά τη Βυζαντινή εποχή οι ιστορικές μαρτυρίες για
την περιοχή του Ζαγορίου είναι ανύπαρκτες. Τα
πολυάριθμα σλαβικά τοπωνύμια της περιοχής μάς
κάνουν να υποθέσουμε πως το Ζαγόρι γνώρισε όχι
μόνο τις μεγάλες επιδρομές Σλάβων στην αρχή του
6ου αι. αλλά και εγκαταστάσεις σλαβικών φύλων.

28.  Από τα τέλη του 14ου αι. οι Ζαγορίσιοι
καταγράφονται στην Ιστορία της Ηπείρου
εκδιώκοντας τους Αλβανούς που έκαναν επιδρομές
εναντίον των Ιωαννίνων (1389).
 Το γεγονός ότι από τις αρχές του 14ου αι. οι πηγές
αναφέρουν ονόματα οικισμών και τόπων που
βρίσκονται στο Δυτικό Ζαγόρι αποτελεί μια ένδειξη
ότι ίσως στο Δυτικό Ζαγόρι δημιουργήθηκαν οι
πρώτοι οικισμοί.

29.  Η ιστορία του Ζαγορίου αρχίζει κυρίως μετά το
1430, έτος κατάκτησης των Ιωαννίνων από τους
Τούρκους. Οι Τούρκοι, προκειμένου να
εξασφαλίσουν επικυριαρχία στις ορεινές περιοχές,
εφάρμοσαν μια πολιτική παραχώρησης προνομίων
σε κοινότητες ή ομάδες κοινοτήτων, που
συνθηκολόγησαν μαζί τους.
 Έτσι μέχρι το 17° αι. ολόκληρη η περιφέρεια
αποτελούσε αυτοδιοικούμενη ομοσπονδία με το
όνομα Κοινόν ή Βιλαέτι του Ζαγορίου.

30. Με το πέρασμα των χρόνων και χάρη στην εξυπνάδα
και την πολιτική δύναμη πολλών πατριωτών του
Ζαγορίου, που κατείχαν διοικητικές θέσεις στην
Υψηλή Πύλη, τα προνόμια αυξήθηκαν και
βελτιώθηκαν. Η αυτονομία, η αυτοδιοίκηση και η
ατέλεια συνετέλεσαν ώστε να κατακτηθεί ένα ζηλευτό
επίπεδο διαβίωσης των κατοίκων της περιοχής.

31.  Μετά το 1868, που καταργούνται τα προνόμια του
Ζαγορίου, την περιοχή άρχισαν να λυμαίνονται
ληστρικές συμμορίες με επιπτώσεις και στο
ανθρώπινο δυναμικό, αφού αυτή η κατάσταση
απομάκρυνε από το Ζαγόρι περισσότερες από 500 -
600 οικογένειες αρχόντων, που ήταν και ο κύριος
στόχος των ληστών.
 Η περίοδος αυτή κράτησε μέχρι το 1913, οπότε τα
Ζαγοροχώρια απελευθερώθηκαν από τους Τούρκους
και ακολούθησαν από εκεί και πέρα την ιστορική
πορεία του Ελληνικού Έθνους.

33.  Πριν ακόμα από την τουρκική κατάκτηση της περιοχής
του Ζαγορίου, αρκετοί κάτοικοί του ήξεραν λίγα
γράμματα, πράγμα πολύ σημαντικό για τα πρώτα
δύσκολα και σκληρά χρόνια της κατάκτησης από τους
Τούρκους.
 Αυτές οι μικρές εστίες γραμμάτων και πνεύματος
οδήγησαν την περιοχή του Ζαγορίου στη μεγάλη
πνευματική του ανάπτυξη από τις αρχές του 18ου
αιώνα. Ήδη από το 1780 λειτούργησαν Ελληνικά
(ανώτερα) σχολεία σε αρκετά χωριά, απ' όπου
ξεπήδησαν φωτισμένοι Ζαγορίσιοι, που έλαμψαν
πνευματικά με τα σοφά συγγράμματά τους και τη
διδακτική τους δραστηριότητα.

34. Εκείνο όμως που δείχνει το πάθος των Ζαγορισίων για
τα γράμματα και τις επιστήμες ήταν η απόφαση
μεγάλων και δυνατών Ζαγορισίων να ιδρύσουν
Πανεπιστήμιο στη μονή Ρογκοβού στο Τσεπέλοβο το
1815. Εμπνευστής αυτής της ιδέας ήταν ο Μεγάλος
Δάσκαλος του Γένους, Γεώργιος Γεννάδιος, από τα
Δολιανά (ανήκαν και αυτά τότε στο Ζαγόρι).

35.  Συνέχεια της ιδέας της ίδρυσης Πανεπιστημίου, στη
Μονή Ρογκοβού θα ήταν η ανακήρυξη του
Ζαγορίου σε αυτόνομη Πολιτεία, με πολιτικό και
θρησκευτικό αρχηγό.
 Το Πανεπιστήμιο θα διηύθυνε ο Γεώργιος
Γεννάδιος και για αρχηγός της αυτόνομης Πολιτείας
προτάθηκε ο Νεόφυτος Δούκας από τα Άνω Πεδινά.

36. Μετά το 1830 συμπληρώνεται
η ίδρυση σχολείων στο Ζαγόρι,
αλληλοδιδατικών και
Ελληνικών. Αρχίζουν τώρα να
ιδρύονται και Παρθεναγωγεία
με πρώτο στο Μονοδένδρι το
1846. Η ίδρυση
Παρθεναγωγείων γενικεύτηκε
στο Ζαγόρι μέχρι το 1880.

37.  Ταξιδεμένοι Ζαγορίσιοι από τον 18° αιώνα ακόμα
αγοράζουν και στέλνουν στις βιβλιοθήκες των σχολείων
των χωριών τους όσα βιβλία τυπώνονταν στα μεγάλα
τυπογραφεία της Ευρώπης (Τεργέστη, Λειψία,
Βουδαπέστη, Βενετία, Οδησσό), με αποτέλεσμα οι
βιβλιοθήκες πολλών σχολείων να είναι γεμάτες με
σπάνιους πνευματικούς θησαυρούς.
 Αυτές οι ευνοϊκές προϋποθέσεις στα ζητήματα παιδείας
είχαν ως συνέπεια να αναδειχθεί ένας μεγάλος αριθμός
επιστημόνων από το Ζαγόρι, ώστε να μη θεωρείται
υπερβολική η άποψη ότι οι δάσκαλοι του Ζαγορίου
ξεδίψασαν ολόκληρο το Ελληνικό Έθνος επί
Τουρκοκρατίας.

38.  ΙΣΤΟΡΙΑ

39. Η ιστορία της Πάργας ξεκινάει κατά την
αρχαιότητα, οπότε η πόλη ήταν γνωστή σαν
Παράγειρος, Παραγαία και Yπαργός, απ’ όπου
προήλθε η σημερινή της ονομασία. Στη βραχώδη και
απόκρημνη χερσόνησο, όπου είναι χτισμένη η
σημερινή Πάργα, τοποθετείται η ελληνιστική πολίχνη
Τορύνη, η οποία φαίνεται ότι επέζησε ως τα
υστερορωμαϊκά χρόνια, εξαρτώμενη διοικητικά από τη
ρωμαϊκή αποικία της Φωτικής.

40. Όπως αποδεικνύεται ιστορικά, η Πάργα υπήρχε ως
οικισμός από τους βυζαντινούς χρόνους. Η πρώτη
μνεία της Πάργας με αυτή την ονομασία γίνεται το
1387 από τον Ιωάννη Καντακουζηνό που, όπως
αναφέρει, ήταν ήδη μια από τις κυριότερες πόλεις της
Ηπείρου. Αποτέλεσε κτήση των Νορμανδών, οι οποίοι
έκτισαν το πρώτο φρούριο τον 14ο αι. και κατόπιν των
Bενετών, των Γάλλων, των Άγγλων και των Τούρκων.

41. Στα χρόνια της Ενετοκρατίας
είχε σημαντικά προνόμια,
γνώρισε οικονομική ακμή και
αποτέλεσε γέφυρα ανάμεσα
στην τουρκοκρατούμενη
Ελλάδα και τη Βενετία. Η
πόλη θα παραμείνει στα χέρια
των Βενετών μέχρι το 1797,
οπότε θα περάσει στην κατοχή
των Γάλλων.

42. Η Πάργα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά την
επανάσταση του ’21. Από το λιμάνι της Πάργας
εφοδιάζονταν οι Σουλιώτες με τρόφιμα και
πυρομαχικά για τον αγώνα τους ενάντια στον τύραννο.
Στο κάστρο της Πάργας κατέφευγαν όταν
αναγκάζονταν προσωρινά να εγκαταλείψουν το Σούλι.
Στην Πάργα κατέφυγαν μετά την πτώση του Σουλίου
και από εκεί ξεριζώθηκαν μαζί με τους Παργινούς,
όταν ο Άγγλος διοικητής των Επτανήσων Τόμας
Μέτλαντ (Thomas Maitland) πούλησε την Πάργα στον
Αλή Πασά.

43. Με την συνθήκη των Παρισίων στις 5 Νοεμβρίου 1815
και την αποκατάσταση της ειρήνης στην Ευρώπη, τα
Επτάνησα αποτέλεσαν αυτόνομο Ιονικό κράτος κάτω
από την αποκλειστική προστασία της Μεγάλης
Βρετανίας και μετονομάστηκαν σε Ηνωμένον Κράτος
των Ιονίων Νήσων. Οι Παργινοί, οι οποίοι
διατηρούσαν στενή σχέση με τα Επτάνησα, πλέον
βρίσκονταν και αυτοί υπό την κυριαρχία των Άγγλων.

44. Oι Άγγλοι μετά την απελευθέρωση της Κέρκυρας το
1814, θέλοντας να ενισχύσουν τον Αλή Πασά και με
τον τρόπο αυτό να μειώσουν την επιρροή των Ρώσων
στην περιοχή, αποφασίζουν να "πουλήσουν" την
Πάργα στον Αλή Πασά, ο οποίος για χρόνια την
πολιορκούσε και δεν μπορούσε να την κατακτήσει. Το
ποσό της εξαγοράς της Πάργας ήταν 150.000 λίρες.
Έτσι η Πάργα ήταν η τελευταία πόλη του ηπειρωτικού
ελλαδικού χώρου που πέρασε σε τουρκική κατοχή.
Περίπου 4.000 Παργινοί αναγκάστηκαν να
εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να καταστούν
πρόσφυγες στα Επτάνησα.

45. Το 1913 η Πάργα εντάσσεται στο Ελληνικό κράτος.
Πολλοί Παργινοί επιστρέφουν στον τόπο τους μετά
την απελευθέρωση στις 23 Φεβρουαρίου του 1913.

46.  ΙΣΤΟΡΙΑ

47.  Το Μέτσοβο αναφέρεται για πρώτη φορά το 1380
μ.Χ. στο χρονικό των αυταδέλφων Φιλανρωπηνών
Πρόκλου και Κομνηνού.
 Αρχικά ήταν ένας μικρός συνοικισμός ποιμένων.
Αργότερα, λόγω της σημαντικής γεωγραφικής του
θέσης έτυχε ιδιαίτερης προνομιακής μεταχείρισης,
που συνέβαλε στην επιβίωση και επιτάχυνε τους
ρυθμούς της πολυσχιδούς ανάπτυξης σε δύσκολους
καιρούς.

48. Το 1430 μ.Χ. χορηγήθηκαν προνόμια στους Μετσοβίτες
από τον Σουλτάνο Μουράτ τον Β΄ ως επιβράβευση της
καλής συμπεριφοράς των Μετσοβιτών φυλάκων του Ζυγού
προς τα τουρκικά στρατεύματα του Σινάν Πασά, που
κατευθυνόταν στα Ιωάννινα. Ανανέωση των προνομίων
αυτών έχουμε το 1659 από τον Σουλτάνο Μεχμέτ το Δ΄.
Με βάση τα προνόμια αυτά το Μέτσοβο και τα γύρω χωριά
Μαλακάσι, Μηλιά, Ανήλιο, Βοτονόσι, Παλιά
Κουτσούφλιανη (Πλατάνιστος) και Δερβεντίστα
(Ανθοχώρι) αποτέλεσαν ένα είδος ομοσπονδίας, μια
αυτόνομη δημοκρατική πολιτεία μέσα στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία.

49.  Τα προνόμια του Μετσόβου καταργήθηκαν το 1795
από το συγκεντρωτικό κράτος του Αλή Πασά.
 Μεγάλη καταστροφή υπέστη το Μέτσοβο στις 27
Μαρτίου 1854 από τα τουρκικά στρατεύματα του
Αβδή Πασά. Πρόκειται για τον περίφημο
«Χαλασμό του Γρίβα».

50. Το Μέτσοβο απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό Ζυγό
στις 31 Οκτωβρίου 1912 από δυνάμεις του τακτικού
Ελληνικού στρατού, των Κρητών εθελοντών
προσκόπων και των Hπειρωτών εθελοντών.

52.  Το 1700 μ.Χ. ιδρύθηκε στο Μέτσοβο ιδιοσυντήρητο
ελληνικό σχολείο, που αναδείχτηκε ένα από τα
σημαντικότερα κέντρα παιδείας, όπου δίδαξαν οι
επιφανέστεροι δάσκαλοι της εποχής.
 Η πρόοδος που σημειώθηκε στο Μέτσοβο μετά την
καταστροφή του Γρίβα οφείλεται στους πολλούς
ευεργέτες που ανέδειξε η πόλη, οι οποίοι με τα
πλούσια κληροδοτήματα που άφησαν, το στήριξαν
οικονομικά.

53. Στους μεγάλους άνδρες του Μετσόβου συγκαταλέγονται οι
Εθνικοί Ευεργέτες:
 Γεώργιος Αβέρωφ
 Νικόλαος Στουρνάρας
 Μιχαήλ Τοσίτσας και
 ο πολιτικός και Ευεργέτης Ευάγγελος Αβέρωφ
Τοσίτσας.
Ο Γεώργιος Αβέρωφ

54. Αποφασιστικής σημασίας
γεγονός για τη σύγχρονη
οικονομική και πολιτιστική
ανάπτυξη του Μετσόβου
αποτελεί το Ίδρυμα Βαρώνου
Μιχαήλ Τοσίτσα, που
δημιουργήθηκε το 1948, από
τον ίδιο τον ευεργέτη με την
παρακίνηση και ενθάρρυνση
του Ευάγγελου Αβέρωφ
Τοσίτσα.

55. Το αρχοντικό του Μιχαήλ Τοσίτσα στεγάζει το
Μουσείο Λαϊκής Ηπειρωτικής Τέχνης και μαζί όλη τη
λαογραφική ιστορία του Μετσόβου του 18ου αιώνα.
Σε κοντινή απόσταση, συναντάμε την Πινακοθήκη
Ευάγγελου Αβέρωφ, όπου εκτίθενται πίνακες και
γλυπτά σπουδαίων Ελλήνων καλλιτεχνών.

56.  http://www.travelparga.gr/istoria/
 http://metsovorace.gr/the-area/metsovo-history
 http://zagoroxoria.gr/
 http://www.adout-ioannina.gr/Zagori_gr/zagori.htm
 http://www.visitgreece.gr/el/main_cities/ioannina
 http://www.ipirosparadosi.gr/index.php?option=com
_content&view=article&id=133&Itemid=83