Παρουσίαση της ενότητας 7 του 3ου κεφαλαίου της ιστορίας Β΄ Λυκείου

1. 1ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

2. Με βάση το χάρτη μπορείτε να σκεφτείτε ποιος ήταν ο προορισμός των Σταυροφοριών;
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

3. Γιατί
ονομάστηκαν
Σταυροφορίες;
Πώς σχετίζεται
αυτό το όνομα με
το χαρακτήρα
αυτών των
εκστρατειών;
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3

4. Οι σταυροφορίες ήταν «ιερές» εκστρατείες που
εκδηλώθηκαν στη Δύση από τον 11ο αι. μέχρι
και το 13ο αιώνα.
Οργανώθηκαν με πρωτοβουλία των παπών και
άλλων χριστιανών ηγεμόνων και είχαν στόχο την
απελευθέρωση του Παναγίου Τάφου και των
Αγίων Τόπων που είχαν κατακτήσει οι Σελτζούκοι
(1077).
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 4
ΟΡΙΣΜΟΣ

5. 5ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ

6. Παράγοντες
 Η αναβίωση της
αρχαίας παράδοσης
των προσκυνημάτων
στους Αγίους Τόπους
στη διάρκεια του
10ου αι.
 Η έντονη φημολογία
στη Δύση για
ωμότητες σε βάρος
των προσκυνητών από
την πλευρά των
Αράβων και των
Τούρκων.
Αίτια
 Ευκαιρία του παπισμού να
ενισχύσει τη θέση του έναντι
των γερμανών ηγεμόνων και
ιδιαίτερα του Ερρίκου του Δ'.
 Απόκτηση πλούτου και νέων
εδαφών από τους
αριστοκράτες της Δυτικής
Ευρώπης.
 Η παρακμή της βυζαντινής
αυτοκρατορίας και του
αραβοϊσλαμικού κόσμου.
 Επιδίωξη των ναυτικών
ιταλικών πόλεων να
κυριαρχήσουν στο εμπόριο
της Ανατολικής Μεσογείου.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 6
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ - ΑΙΤΙΑ

7. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7
Οι Τούρκοι
ήταν κύριοι της Βαγδάτης και προστάτες των Χαλιφών
ήδη από το 1055
κατέκτησαν τη Συρία
κυρίευσαν τα Ιεροσόλυμα
Οι δυτικοί χρονογράφοι του 12ου αι. αναφέρουν
το φανατισμό των Τούρκων ως κύρια αιτία των
Σταυροφοριών.
Η άποψη αυτή δεν επιβεβαιώνεται από την ιστορική
έρευνα.

8.  Οι πάπες επιδίωκαν την
υποστήριξη των βυζαντινών
αυτοκρατόρων
 στον αγώνα τους κατά του
Ερρίκου Δ‘.
 Ο Αλέξιος Α΄ είχε
προσπαθήσει να
στρατολογήσει μισθοφόρους
στη Δύση
 στον πόλεμο με τους Πατζινάκες,
τους Κομάνους.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
8
ΣΧΕΣΕΙΣ ΠΑΠΩΝ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ
Μικρογραφία από χειρόγραφο του 12ου αι.
(Βατικανό, Biblioteca Apostolica).

9. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 9
ΣΧΕΣΕΙΣ ΠΑΠΩΝ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΩΝ
 Από τον πάπα ο Αλέξιος ανέμενε μισθοφόρους, όχι
σταυροφόρους.
 Οι σταυροφόροι εμφανίστηκαν μπροστά στην
Κωνσταντινούπολη σε μία εποχή που ο Αλέξιος
 είχε απαλλαγεί από τους κινδύνους
 ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει στην Ανατολή.
Για το λόγο αυτό έγιναν δεκτοί με δυσπιστία.

10. 10ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ
ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ

11.  Η πρώτη σταυροφορία (1096-1099)
κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Β' στην
Κλερμόν της Γαλλίας (1095).
 Η καταπάτηση των Αγίων Τόπων από τους
Μουσουλμάνους Σελτζούκους Τούρκους το
1078, ήταν η αφορμή της πρώτης
Σταυροφορίας. Οι Σελτζούκοι απαγόρευαν
την είσοδο στους προσκυνητές των
χριστιανικών εθνών της Δύσης.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
11
Η Α’ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ (1096-1099)

12. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 12
Το συμβούλιο της Clermont και η άφιξη του πάπα Ουρβανού
ΙΙ. Πίνακας από την Bibliothèque Nationale / Bridgeman Images

13. Ο πάπας κηρύσσει τη Σταυροφορία
Γενναιότατοι στρατιώτες... Μην αφήνετε να σας κρατήσει στην πατρίδα ούτε η
ιδιοκτησία ούτε η οικογενειακή φροντίδα. Γιατί αυτή η χώρα, που περιβάλλεται από
όλες τις μεριές από θάλασσα και οροσειρές, είναι υπερπλήρης από σας. Δεν της
περισσεύουν τα πλούτη. Μόλις και μετα βίας μπορεί να θρέψει αυτούς που την
καλλιεργούν. Γι' αυτό αλληλοτρώγεστε και σπαράζετε μεταξύ σας. Πάψτε πια τις
εχθρότητες, ας σταματήσουν οι διαφωνίες κι ας πάρουν τέλος οι πόλεμοι μεταξύ σας
αφήστε κάθε μίσος και διχογνωμία να κοιμηθούν. Πάρτε το δρόμο για τους Αγίους
Τόπους, ελευθερώσετε αυτή τη γη από το γένος του Διαβόλου και υποτάξτε τη σε σας.
Η βασιλική πόλη (Ιερουσαλήμ)... είναι τώρα αιχμάλωτη από τους εχθρούς της και έχει
υποφέρει τόσο...ώστε να έχει καταργηθεί η λατρεία...Γι' αυτό το λόγο αναλάβετε αυτό
το ταξίδι για την άφεση των αμαρτιών σας και εξασφαλίστε την αθάνατη δόξα του
Βασιλείου των Ουρανών".
Από το έργο του ιστορικού Γουλιέλμου από την Τύρο Historia rerum in partibus
transmarinis gestarum, στο: Select Documents of European History, έκδ. Laffan, Νέα
Υόρκη 1929, 55-56.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 13
Μπορείτε να εντοπίσετε στο λόγο του πάπα Ουρβανού
κάποια από τα αίτια των Σταυροφοριών;

14. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 14
ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ
Α’ Σταυροφορία 1096-1099
Β’ Σταυροφορία 1147-1149
Γ’ Σταυροφορία 1189-1192
Δ’ Σταυροφορία 1202-1204
Ε’ Σταυροφορία 1212
ΣΤ’ Σταυροφορία 1228-1229
Ζ’ Σταυροφορία 1248-1254
Η’ Σταυροφορία 1270

15. ΑΙΤΙΑ
 είχε θρησκευτικό χαρακτήρα
 εξασφάλιση αιώνιας ζωής
 οικονομικά προβλήματα που οφείλονταν στην
αύξηση του πληθυσμού, της πείνας και επιδημιών
 βελτίωση δεινής οικονομικής θέσης
Διακρίνεται σε μια λαϊκή (Σταυροφορία του λαού) και
μια φεουδαρχική σταυροφορία.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 15
Η Α’ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ (1096-1099)

16. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 16
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ Α’ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑΣ

17. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 17
Α. «Σταυροφορία του Λαού» Β. Φεουδαρχική ή Σταυροφορία των Βαρόνων
• Οργανώθηκε ύστερα από εντολή ενός
δημοφιλούς ιεροκήρυκα, του «Πέτρου του
Ερημίτη».
• Οι Σταυροφόροι του Λαού περίπου 60.000
με μόνο εφόδιο τον ενθουσιασμό τους
προηγήθηκαν, έδρασαν βίαια περνώντας
μέσα από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία
σκορπώντας το θάνατο και παραβλέποντας
τις εντολές του Αλέξιου που ζητούσε να
περιμένουν και τους υπόλοιπους
Σταυροφόρους.
• Τελικά εξολοθρεύτηκαν από τους
Σελτζούκους Τούρκους.
• Τέσσερις στρατιές Σταυροφόρων
σχηματίστηκαν από τα στρατεύματα
διαφόρων περιοχών της Δυτικής Ευρώπης,
που αναχωρούν για το Βυζάντιο, τον
Αύγουστο του 1096.
• Στην πρώτη μεγάλη σύγκρουση μεταξύ
Σταυροφόρων και Μουσουλμάνων, οι
τουρκικές δυνάμεις συνθλίβονται από την
εισβολή των Ευρωπαίων στην περιοχή της
Ανατολίας.
• Τον Ιούνιο του 1098 οι Σταυροφόροι
καταλαμβάνουν την μεγάλη συριακή πόλη
της Αντιόχειας.
• Τον Ιούλιο του 1099 τα Ιεροσόλυμα γίνονται
φραγκικό βασίλειο.

18.  Το Βυζάντιο έχανε σημαντικό έδαφος με την εισβολή των
Σελτζούκων Τούρκων, οι οποίοι νίκησαν το βυζαντινό στρατό στη
μάχη του Μαντζικέρτ το 1071.
 Μετά από χρόνια χάους και εμφυλίου πολέμου την γενική αρχηγεία
του βυζαντινού θρόνου κατέλαβε το 1081 ο Αλέξιος Κομνηνός,
Αλέξιος Α΄.
 Το 1095 ο Αλέξιος έστειλε απεσταλμένους στον πάπα Ουρβανό Β΄
ζητώντας μισθοφορικά στρατεύματα από τη Δύση για να βοηθήσει
στην αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής.
 Ο Αλέξιος Α’ ζήτησε από τους Σταυροφόρους που έφτασαν στην
Κωνσταντινούπολη το 1096
 όρκο πίστης και
 παράδοση των παλαιών βυζαντινών εδαφών με αντάλλαγμα τρόφιμα και
στρατιωτικά εφόδια
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 18
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΣΤΗΝ Α’
ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ

19. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19
Ο Αλέξιος Α΄και η πρώτη σταυροφορία
Ο Αλέξιος στοχάστηκε ότι δεν ήταν σε θέση να σηκώσει μόνος του το βάρος αυτού
του πολύ σημαντικού αγώνα και συνειδητοποίησε ότι ήταν ανάγκη να συμμαχήσει
με τους Ιταλούς. Αυτό έγινε με προφάσεις, έξυπνη χειραγώγηση και επιδεξιότητα.
Πράγματι βρήκε μια θεόσταλτη πρόφαση στο ότι οι Λατίνοι θεωρούσαν ανυπόφορο
που οι Τούρκοι έλεγχαν τα Ιεροσόλυμα και το ζωοποιό τάφο του Σωτήρα Χριστού.
Έστειλε πρεσβείες στον επίσκοπο της πρεσβυτέρας Ρώμης και σ' αυτούς που
ονομάζονται βασιλείς και ευγενείς σ' αυτές τις περιοχές της Δύσης και,
επιστρατεύοντας κατάλληλα επιχειρήματα, παρακίνησε πολλούς να εγκαταλείψουν
τις πατρίδες τους και πέτυχε να τους κατευθύνει προς αυτό το σκοπό.
Γι' αυτό χιλιάδες και μυριάδες από αυτούς [...] διέσχισαν το Ιόνιο προς την
Κωνσταντινούπολη. Ο Αλέξιος, αφού αντάλλαξε όρκους πίστης και έκανε συνθήκες
μ' αυτούς, εκστράτευσε στην Ανατολή και [...] ανάγκασε γρήγορα τους Πέρσες να
εγκαταλείψουν τις χώρες των Ρωμαίων, απελευθέρωσε τις πόλεις και
αποκατέστησε τη ρωμαϊκή δύναμη στην Ανατολή.
Θεόδωρος Σκουταριώτης (ιστορικός 13ου αι.), στο: Κ. Σάθας, Bibliotheca Graeca medii aevi (Παρίσι 1894),
τ. 2, 184-185.
Με βάση το ιστορικό παράθεμα ποιος ήταν ο ρόλος του Αλέξιου του Α’
στην υλοποίηση της πρώτης Σταυροφορίας;

20. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 20
Ο Γοδεφρείδος του Μπουιγιόν και
οι άλλοι βαρώνοι της Πρώτης
Σταυροφορίας στο αυτοκρατορικό
παλάτι του Αλέξιου Κομνηνού.
Συμφωνία του Αλέξιου Α' με τους Σταυροφόρους
Κι έτσι ο Γκοντοφρέ (Γοδεφρείδος του Μπουγιόν)
δεν άργησε να κάνει το θέλημα του αυτοκράτορα.
Αφού παρουσιάστηκε λοιπόν μπροστά του,
ορκίστηκε τον όρκο που του ζήτησε: όσες πόλεις
και εδάφη ή φρούρια ανήκαν προηγουμένως στην
αυτοκρατορία των Ρωμαίων και κατορθώσει να τα
κυριεύσει, (ο Γοδεφρείδος) να τα παραδίδει στον
αρχηγό που θα έστελνε ο αυτοκράτορας γι' αυτό
το σκοπό. Όταν έδωσε αυτόν τον όρκο και πήρε
αρκετά χρήματα, ο αυτοκράτορας τον κράτησε στο
παλάτι, έφαγαν μαζί στο ίδιο τραπέζι και
διασκέδασαν πλούσια, ύστερα ο Γκοντοφρέ
πέρασε απέναντι στον Πελεκάνο και καταυλίστηκε
εκεί.
Αννα Κομνηνή, Αλεξιάς, IX, 11, έκδ. Β. Leib, τόμ. IΙΙ, Παρίσι,
1945,226.
Μπορείτε να εντοπίσετε την οπτική γωνία στο
παραπάνω παράθεμα;
Σε ποια συμφωνία καταλήγει ο Αλέξιος με το
Γοδεφρείδο;
Πώς την κρίνετε;

21. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 21
Με βάση το διπλανό
χάρτη τι απέγιναν τα
εδάφη που κέρδισαν οι
Σταυροφόροι;

22. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 22
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ Α’ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑΣ
(1096-1099)
Οι φεουδάρχες
 ανέκτησαν και παραχώρησαν βάση της συμφωνίας τα
εδάφη της δυτικής Μικρά Ασίας στο Βυζάντιο
 ίδρυσαν ακολούθως μια σειρά από ηγεμονίες και
αυτοτελή κρατίδια στη Συρία και την Παλαιστίνη.
Οι στρατιώτες τους έδειξαν σ' όλη τη διάρκεια των
συγκρούσεων μαχητικότητα μέχρις αυταπάρνησης και
γνήσιο θρησκευτικό πάθος.

23. Αίτια
Οι στρατιωτικές επιτυχίες των
Μουσουλμάνων σε βάρος των
σταυροφορικών κρατιδίων.
Συνέπειες
 Επώδυνες στρατιωτικές ήττες των
Σταυροφόρων.
 Το Βυζάντιο χάνει την Κύπρο, έμμεση
συνέπεια της τρίτης σταυροφορίας. Το
νησί καταλήφθηκε από τον άγγλο
βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο και
παραδόθηκε στο Φράγκο Γουίδο
Λουζινιάν (1192).
 (4 αιώνες - περίοδος Λατινοκρατίας για την
Κύπρο).
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23
Β’ ΚΑΙ Γ’ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ
(12ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ)

24. 24ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ
ΤΡΙΩΝ ΠΡΩΤΩΝ
ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ

25. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 25
1. Δεν πραγματοποιήθηκαν οι απώτεροι στόχοι των
Σταυροφοριών
 κατάκτηση Αγίων Τόπων
 παροχή βοήθειας στους Έλληνες
 συνένωση της Χριστιανοσύνης
2. Δεν διήρκεσε για πολύ η κατάκτηση των Αγίων Τόπων.
3. Αναζωπυρώθηκε το μίσος Χριστιανών και
Μουσουλμάνων.
4. Αυξήθηκε η εχθρότητα μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων
 με αποτέλεσμα η Τέταρτη Σταυροφορία να οδηγήσει στην άλωση της
Κωνσταντινούπολης.
5. Οξύνθηκαν οι αντιπαλότητες:
 οι προσωπικοί ανταγωνισμοί των ηγετών
 οι εθνικοί ανταγωνισμοί
 οι αντιθέσεις μεταξύ κληρικών και λαϊκών, μεταξύ των γηγενών Λατίνων
και των νέων σταυροφόρων που έφταναν από τη Δύση

26. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 26
6. Ήταν περιορισμένα τα οικονομικά οφέλη για
τους σταυροφόρους.
7. Ενισχύθηκε η παρουσία των ιταλικών ναυτικών
πόλεων στα λιμάνια της Ανατολής.
8. Πλούτισε η Δύση από τις σταυροφορίες αλλά
έχασαν οι πρωταγωνιστές τους.
 οι ιππότες αποδεκατίστηκαν και έγιναν φτωχότεροι
 οι επιχειρήσεις στοίχισαν πολλά θύματα
 το υπερπόντιο ταξίδι αποδείχθηκε πολυέξοδο.
9. Έχασε περισσότερα παρά κέρδισε η Εκκλησία.
Τα μοναχικά τάγματα που δημιούργησε
 επέστρεφαν συχνά ηττημένα στη Δύση
 εκτρέπονταν σε λεηλασίες
 προκαλούσαν την απογοήτευση και την οργή.

27. 1201-1204
27
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Η ΤΕΤΑΡΤΗ
ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ

28.  Κηρύσσεται από τον Πάπα Ιννοκέντιο
Γ’.
 Η Δ' Σταυροφορία (1201-1204) είχε
στόχο την κατάληψη της Ιερουσαλήμ
μέσω μιας εισβολής στην Αίγυπτο.
 Παρέκκλινε από το στόχο της και οι
Σταυροφόροι κατέλαβαν τελικά την
Κωνσταντινούπολη, καταλύοντας τη
Βυζαντινή Αυτοκρατορία και
ιδρύοντας τη Λατινική
Αυτοκρατορία.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 28
ΣΤΟΧΟΣ
Ένα διάχυτο πνεύμα θρησκευτικότητας , ανάμεικτο με
το ιπποτικό αίσθημα, πλαισίωναν έναν ασαφή και
απροσδιόριστο σκοπό .
Η ιδέα προπαγανδίστηκε στις χώρες της Δ. Ευρώπης

29. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 29
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Στα τέλη του 12ου
αι. η πολιτική
ατμόσφαιρα στην
Κωνσταντινούπολη
ήταν βαριά
Απειλές από
τους
Νορμανδούς
Ο γερμανός
αυτοκράτορας
Ερρίκος ΣΤ'
επεξεργαζόταν
επεκτατικά
σχέδια σε βάρος
του Βυζαντίου
Πολιτική,
στρατιωτική και
οικονομική
αδυναμία του
Βυζαντίου
Οξυμένες
σχέσεις με
Βενετούς

30. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 30
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ
Αρχηγός των
φεουδαρχών
ορίστηκε ο
Βονιφάτιος ο
Μομφερρατικός.
Η Βενετία
αποφασίστηκε να
είναι τόπος
συγκέντρωσης του
στρατού.
Προορισμός η
Αίγυπτος ή η
Συρία.

31. Σύμφωνα με τη
σύμβαση που
υπογράφηκε στη
Βενετία τον Απρίλιο του
1201, η Γαληνοτάτη
Δημοκρατία ανέλαβε,
έναντι αμοιβής,
 να μεταφέρει με το
στόλο της στην Ανατολή
 να εφοδιάζει με τρόφιμα
τα στρατεύματα επί ένα
έτος.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 31
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ
ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Ο Δόγης της Βενετίας Ερρίκος Δάνδολος κηρύσσει τη
Σταυροφορία.

32.  Τον Ιανουάριο του 1203 οι
σταυροφόροι αποδέχθηκαν την
πρόταση του έκπτωτου
βυζαντινού αυτοκράτορα
Ισαακίου Β' Αγγέλου για την
αποκατάστασή του στο θρόνο.
 Η απόφαση της επίθεσης κατά
της Κωνσταντινούπολης
οριστικοποιήθηκε στην Κέρκυρα,
ενδιάμεσο σταθμό της
εκστρατείας.
 Οι σταυροφόροι έφθασαν
μπροστά στα τείχη της
Βασιλεύουσας τον Ιούνιο του
1203.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 32
ΕΚΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ

33. Η συμφωνία σταυροφόρων και Αγγέλων
[Την 1-1-1203] ξαναγύρισαν οι αγγελιοφόροι από τη Γερμανία [...] και είπαν:
«Κύριοι, παραγγέλνει ο βασιλιάς, θα σας στείλω τον αδελφό της γυναίκας μου [...].
Πριν απ' όλα, αν δώσει ο Θεός και του επιστρέψετε την κληρονομιά του, θα κάνει όλη
την αυτοκρατορία της Ρωμανίας να υπακούει στη Ρώμη, απ' όπου αυτή χωρίστηκε.
Ύστερα ξέρει πως έχετε ξοδέψει τα χρήματά σας και πως είσαστε φτωχοί. Εκείνος θα
σας δώσει 200.000 αργυρά μάρκα και τροφές για όλο το στρατό και μικρούς και
μεγάλους. Και θα έλθει ο ίδιος προσωπικά μαζί σας στη γη της Βαβυλώνας
(=Αίγυπτος), ή θα στείλει εκεί, αν το κρίνετε καλύτερο, 10.000 άνδρες με δικά του
έξοδα για ένα χρόνο.» Έτσι πήγαν στο κατάλυμα του δόγη και κάλεσαν τους
αγγελιοφόρους και έκλεισαν τη συμφωνία με τους προαναφερόμενους όρους, με
όρκους και σφραγισμένα έγγραφα.
Γουλιέλμος Βιλεαρδουινός, Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, μετ. Κ. Αντύπας,
Αθήνα 1985, 59-60.
Ο Βιλεαρδουίνος κάνει λόγο για τη συμφωνία του Βενετού δόγη Ερρίκου
Δάνδολου, αρχηγού της Δ’ Σταυροφορίας, με τους εκπροσώπους του
έκπτωτου βασιλιά Ισαάκιου Β’ και του γιου του Αλέξιου Δ’
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 33

34. Η πορεία των Σταυροφόρων της Δ’
Σταυροφορίας
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 34

35. Γενική ήταν η εντύπωση ότι
 η παραμονή των σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη θα
ήταν προσωρινή
 μετά την αποκατάσταση του Ισαακίου Β' Αγγέλου θα
αναχωρούσαν με προορισμό τους Αγίους Τόπους.
 Οι Λατίνοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη στις 17
Ιουλίου του 1203 και αποκατέστησαν τον Ισαάκιο.
 Παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη για να διαχειμάσουν.
 Η αντιπαράθεση με τον πληθυσμό της πρωτεύουσας
οξύνθηκε εξαιτίας της αλαζονικής συμπεριφοράς των
Λατίνων, οι οποίοι επέβαλαν και βαρύτατη φορολογία.
 Την έκρυθμη κατάσταση εκμεταλλεύτηκε ο Αλέξιος Ε'
Δούκας Μούρτζουφλος για να καταλάβει
πραξικοπηματικά το θρόνο.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 35
Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1204

36. Οι Σταυροφόροι στρατοπεδεύουν έξω από τα
τείχη της Κωνσταντινούπολης
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
36

37. Οι Σταυροφόροι εισέρχονται στην
Κωνσταντινούπολη
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 37

38.  Στα τέλη Μαρτίου του 1204 οι σταυροφόροι
συνυπέγραψαν τη συμφωνία διανομής της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας (Διανομή της Ρωμανίας).
 Η άλωση πραγματοποιήθηκε στις 13 Απριλίου 1204.
 Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Ε' είχε τραπεί προηγουμένως
σε φυγή εγκαταλείποντας την Κωνσταντινούπολη στις
άγριες διαθέσεις των σταυροφόρων.
 Οι σταυροφόροι έγιναν κύριοι της Βασιλεύουσας και
επέβαλαν τώρα το δίκαιο του κατακτητή.
 Οι σφαγές και οι λεηλασίες ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο.
 Πολύτιμα έργα τέχνης διοχετεύτηκαν στη Δύση, για να κοσμήσουν
τους καθεδρικούς ναούς και τους πύργους των ευγενών.
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 38
ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ

39. Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από
τους Σταυροφόρους (1204)
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 39

40. Η πρώτη άλωση της
Κωνσταντινούπολης
από τους
Σταυροφόρους
(1204)
Τιντορέτο
Παλάτι Δόγηδων
Βενετία
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 40

41. Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, έργο του Ντελακρουά. Λούβρο Παρίσι
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
41

42. Οι Σταυροφόροι λεηλατούν την
Κωνσταντινούπολη
ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 42

43. Τα χάλκινα άλογα που αφαιρέθηκαν από τον ιππόδρομο της
Κωνσταντινούπολης μετά την άλωση του 1204 και μεταφέρθηκαν
στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη ΒενετίαΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
43

44. Τα χάλκινα άλογα που αφαιρέθηκαν από τον ιππόδρομο της
Κωνσταντινούπολης μετά την άλωση του 1204 και μεταφέρθηκαν
στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη ΒενετίαΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
44

45. ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 45
Με την άλωση της
Κωνσταντινούπολης από τους
Σταυροφόρους αρχίζει η μακρά
περίοδος της Φραγκοκρατίας
στον ελλαδικό χώρο, η οποία
διαρκεί σε ορισμένες περιοχές
μέχρι το 17ο αιώνα.