Tiểu Luận Vừa Môi Giới Vừa Tự Doanh Công Ty Chứng Khoán. Kinh nghiệm trong việc áp dụng thực tiễn các giao dịch mua bán chứng khoán cũng như quá trình phân tích các hoạt động của CTCK cho thấy việc CTCK thực hiện song song 2 hoạt động tự doanh và môi giới không chỉ mang đến cho CTCK khối lượng lợi nhuận khủng mà còn tạo ra các xung đột lợi ích, từ đó càng thấy rõ hơn sự nhỏ bé của NĐT và môi trường nguy hiểm mà họ đang phải đối mặt đặc biệt là những NĐT nhỏ lẻ, họ trở thành những con mồi “béo ngậy”, những chú “chuột bạch” mà các CTCK rất thích thú và luôn nhắm vào. Nếu NĐT không tỉnh táo sẽ rất dễ rơi vào “hố đen” nguy hiểm mà CTCK tạo ra, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NĐT trước những ưu thế của CTCK thì pháp luật Việt Nam đã quy định các cơ chế kiểm soát giúp các NĐT nhận thức rõ hơn về tình hình thị trường chứng khoán, không bị hấp dẫn bởi lợi nhuận ảo, ngăn chặn kịp thời sự cấu kết giữa các NĐT lớn với CTCK và đưa ra những quy định phù hợp để tạo một “sân chơi” công bằng cho tất cả các chủ thể.
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Tiểu Luận Vừa Môi Giới Vừa Tự Doanh Công Ty Chứng Khoán.docx
1. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
1
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
VỪA MÔI GIỚI VỪA TỰ DOANH - CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
THU LỢI NHUẬN KHỦNG, NHÀ ĐẦU TƯ TRỞ THÀNH “CHUỘT
BẠCH” - XUNG ĐỘT LỢI ÍCH VÀ CƠ CHẾ KIỂM SOÁT.
1. Đặt vấn đề
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển
nhượng các loại chứng khoán, trong đó có các chủ thể tham gia như: tổ chức phát hành
chứng khoán thực hiện huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán - là chủ thể
cung cấp hàng hóa cho thị trường , chủ thể quản lý thị trường chứng khoán thì bảo vệ
lợi ích cho các nhà đầu tư (sau đây gọi tắt là: NĐT) và đảm bảo sự hoạt động bình
thường, ổn định của thị trường chứng khoán, còn chủ thể kinh doanh chứng khoán (cụ
thể là công ty chứng khoán) và NĐT là các bên giao dịch chứng khoán. Chính xác hơn,
Công ty chứng khoán (gọi tắt là CTCK) là tổ chức hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực
chứng khoán thông qua việc thực hiện một hoặc vài dịch vụ chứng khoán với mục đích
tìm kiếm lợi nhuận bao gồm các hoạt động như: môi giới chứng khoán, tự doanh chứng
khoán, bảo lãnh và phát hành chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán, …. Mặc dù
những hoạt động này mang lại nhiều lợi ích cho CTCK, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những
hạn chế dẫn đến xung đột lợi ích giữa hai hoạt động của CTCK, đó là xung đột lợi ích
giữa môi giới chứng khoán và tự doanh chứng khoán. Việc CTCK thực hiện đồng thời
hai hoạt động môi giới và tự doanh đã thu về cho công ty lợi nhuận khổng lồ và các
NĐT cũng hưởng lợi từ đó. Vậy cụ thể hai hoạt động tự doanh chứng khoán và môi giới
chứng khoán đã hoạt động như thế nào để có lợi nhuận khủng và những xung đột về lợi
ích đó là gì, cũng như tình trạng NĐT trở thành “chuột bạch” như thế nào, thông qua
đó thiết lập cơ chế kiểm soát nhằm hạn chế tối đa những xung đột trên ra sao sẽ được
phân tích rõ hơn ở những phần tiếp theo.
2. Hoạt động môi giới chứng khoán1
2.1. Môi giới chứng khoán
Môi giới chứng khoán là việc làm trung gian thực hiện mua, bán chứng khoán cho
khách hàng2
.
Môi giới chứng khoán là hoạt động kinh doanh chứng khoán, trong đó một CTCK
đại diện khách hàng tiến hành các giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại Sở giao dịch
1
Thái Bá Cẩn, Đặng Lan Hương, (2014), Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, Khoa Tài chính - Trường Đại học
Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Hà Nội, tr. 37-38.
2
Khoản 29 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019.
2. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
2
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
chứng khoán hay tại thị trường OTC mà người phải chịu trách nhiệm đối với hậu quả
kinh tế của việc giao dịch đó lại chính là khách hàng. Như vậy, có thể hiểu môi giới
chứng khoán giống như một trung gian, người đại diện thực hiện các giao dịch mua,
bán chứng khoán thay cho khách hàng, bảo vệ quyền lợi cho các NĐT có thể là tổ chức,
công ty hoặc cá nhân, một cách tốt nhất.
Hoạt động môi giới chứng khoán được tổ chức thông qua các CTCK hoặc giữa cá
nhân với nhau, thông qua hợp đồng dịch vụ môi giới chứng khoán. Tuy nhiên, cần lưu
ý những điều sau đây khi hoạt động môi giới chứng khoán diễn ra:
Thứ nhất, người môi giới chứng khoán phải thực hiện đặt lệnh theo quyết định
mua vào hay bán ra chứng khoán do chính khách hàng đưa ra.
Thứ hai, người tiến hành môi giới đại diện khách hàng giao dịch bằng cách đứng
tên mình thực hiện các giao dịch theo lệnh của khách hàng.
Thứ ba, chủ thể thực hiện môi giới được yêu cầu khách hàng trả phí hoa hồng môi
giới khi kết thúc giao dịch mua bán hộ chứng khoán nhưng chỉ được thu phí dịch vụ
theo thỏa thuận trong hợp đồng ủy thác giao dịch hoặc dựa trên giá trị lượng chứng
khoán mà người môi giới đã môi giới được cho người cần mua hay cần bán chứng
khoán.
2.2. Chức năng của hoạt động môi giới chứng khoán
Hoạt động môi giới chứng khoán có các chức năng sau đây:
Thứ nhất, CTCK cung cấp dịch vụ môi giới với hai tư cách. Một là, hoạt động
môi giới nối liền khách hàng với bộ phận nghiên cứu đầu tư bằng cách cung cấp cho
khách hàng các báo cáo nghiên cứu và các khuyến nghị đầu tư giúp khách hàng nắm
được đa dạng các thông tin để thuận tiện cho việc tham khảo, tìm hiểu thêm cũng như
xem xét nhằm đưa ra những quyết định sáng suốt, thông minh khi có nên đầu tư hay
không nên đầu tư vào đó. Hai là, CTCK như là một người trung gian giữa người bán và
người mua chứng khoán thông qua việc giới thiệu cũng như đem đến cho khách hàng
tất cả các loại sản phẩm và dịch vụ tài chính có giá trị sau khi thăm dò thị trường, mang
lại nhiều sự lựa chọn cho khách hàng, là cầu nối với nhiều đối tác khác, giúp họ mở
rộng các mối quan hệ làm ăn, tiết kiệm được nhiều khoản phí và thời gian cho NĐT,
đặc biệt là các NĐT nhỏ lẻ hay mới bắt đầu tham gia vào thị trường chứng khoán.
Thứ hai, từ việc đưa ra những lời khuyên hay vạch ra những kế hoạch, hướng đi
nhằm giúp cho khách hàng giao dịch ngày càng sinh lợi, hoạt động môi giới như là một
người bạn bên cạnh chia sẻ những căng thẳng, lo lắng hay động viên kịp thời nếu xảy
3. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
3
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
ra việc đầu tư thất bại, thua lỗ. Qua đó, có thể thấy khi cần thiết, hoạt động môi giới
chứng khoán thật sự luôn đáp ứng được những nhu cầu tâm lý của khách hàng.
Thứ ba, khắc phục trạng thái cảm xúc quá mức, điển hình như là lòng tham hay
nỗi sợ, hạn chế việc cảm tính, hên xui may rủi khi mua bán chứng khoán, giúp khách
hàng có những quyết định thật sự chính xác và tỉnh táo.
Thứ tư, hoạt động môi giới sẽ đề xuất thời điểm bán hàng khi nào nhận thấy thời
điểm hợp lý để cho NĐT cân nhắc và ra quyết định đúng đắn là bán hay không bán
nhằm tối đa hóa lợi nhuận dựa trên khoản đầu tư của mình trước đó.
Về tỷ suất lợi nhuận đạt được từ hoạt động môi giới chứng khoán của các CTCK
hiện nay:
Hình 1: Doanh thu/ lợi nhuận môi giới chứng khoán quý 3/2021 của top 10 công ty thị
phần lớn nhất (tỷ đồng)3
Dựa vào số liệu trong biểu đồ doanh thu/ lợi nhuận môi giới chứng khoán quý 3
năm 2021 của top 10 công ty thị phần lớn nhất đã được công bố của Sở Giao dịch Chứng
khoán TP. HCM (HOSE) thì có thể thấy rằng trong quý 3 năm 2021, top 10 công ty
chứng khoán thị phần môi giới lớn nhất đã ghi nhận lãi 1.283 tỷ đồng từ hoạt động môi
giới, đứng đầu là CTCP Chứng khoán SSI với lãi 300 tỷ đồng, còn CTCP Chứng khoán
Mirae Asset đứng cuối cùng với lãi 11 tỷ đồng. Nếu xếp theo thứ tự giảm dần thì các
công ty chứng khoán còn lại bao gồm CTCP Chứng khoán Kỹ Thương, CTCP Chứng
khoán VNDIRECT, CTCP Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, CTCP Chứng khoán
VPS, CTCP Chứng khoán FPT, CTCP Chứng khoán MB, CTCP Chứng khoán KIS
3
An Nhiên (2021), “Công ty chứng khoán nào đang kiếm lãi tốt nhất từ mảng môi giới?”, Thời báo kinh tế Việt
Nam, [https://vneconomy.vn/cong-ty-chung-khoan-nao-dang-kiem-lai-tot-nhat-tu-mang-moi-gioi.htm] (Truy cập
ngày 15/01/2022).
4. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
4
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Việt Nam, Công ty cổ phần Chứng khoán Bản Việt lần lượt đạt được lợi nhuận từ hoạt
động môi giới là 201, 198, 175, 164, 90, 75, 43, 26 tỷ đồng.
Tại Việt Nam, mô hình hoạt động của CTCK có ba nguồn thu chính bao gồm môi
giới, cho vay margin và tự doanh, trong đó, hoạt động môi giới chiếm khoảng 20-23%
cơ cấu doanh thu và tăng trưởng đều theo từng năm.4
Qua đó, ta thấy được hoạt động môi giới không những đem lại nhiều lợi ích cho
NĐT mà còn giúp tăng lợi nhuận đối với các công ty chứng khoán, càng khẳng định
thêm cho việc môi giới chính là một trong những hoạt động cơ bản và mang lại doanh
thu chính cho đa số các CTCK hiện nay.
3. Hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán
3.1. Khái niệm
Tự doanh chứng khoán là hoạt động của CTCK tự mua bán giao dịch chứng
khoán cho chính mình5
nhằm hưởng lợi nhuận từ lợi tức hay khoản chênh lệch giá trên
thị trường (mua thấp, bán cao).
Khi thực hiện hoạt động tự doanh chứng khoán, CTCK phải tự chịu trách nhiệm
với quyết định của mình, tự gánh chịu rủi ro từ quyết định mua bán chứng khoán. Hoạt
động này thường song hành với hoạt động môi giới. Do đó, khi thực hiện hai hoạt động
này có thể dẫn đến xung đột về lợi ích giữa khách hàng và CTCK. Để tránh trường hợp
này, thông thường các thị trường đều có chính sách ưu tiên thực hiện lệnh của khách
hàng trước khi thực hiện lệnh của CTCK.6
Giao dịch tự doanh chứng khoán có thể được thực hiện theo hai phương thức:
Phương thức trực tiếp và phương thức gián tiếp.
Phương thức trực tiếp: Là các giao dịch “trao tay” giữa khách hàng và CTCK
theo giá thỏa thuận trực tiếp. Có thể nói giao dịch tự doanh trực tiếp là giao dịch song
phương, mà CTCK và đối tác đóng vai trò là người mua và người bán. Trong giao dịch,
cả hai thỏa thuận trực tiếp với nhau về giá cả, số lượng và hình thức trao đổi cổ phiếu.
Chứng khoán giao dịch rất đa dạng, chủ yếu là chứng khoán không niêm yết, chứng
4
An Nhiên (2021), “Công ty chứng khoán nào đang kiếm lãi tốt nhất từ mảng môi giới?”, Thời báo kinh tế Việt
Nam, [https://vneconomy.vn/cong-ty-chung-khoan-nao-dang-kiem-lai-tot-nhat-tu-mang-moi-gioi.htm] (truy cập
ngày 15/01/2022).
5
Khoản 30 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019
6
Thái Bá Cẩn, Đặng Lan Hương, (2014), Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, Khoa Tài chính - Trường Đại học
Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Hà Nội, tr. 67.
5. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
5
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
khoán mới phát hành, hoặc có thể là giao dịch thỏa thuận cổ phiếu niêm yết giữa CTCK
và bên thứ hai.
Phương thức gián tiếp: Là giao dịch được thực hiện thông qua hệ thống giao
dịch của Sở giao dịch Chứng khoán để đặt lệnh. Thông thường, khi giao dịch tự doanh
gián tiếp, các CTCK sẽ thanh toán đa phương. Trong đó, người mua và người bán không
biết được đối tượng giao dịch là ai mà thông qua hệ thống đặt lệnh của Sở giao dịch.
3.2. Mục đích7
Tạo kinh doanh đầu tư: Đem lại các khoản từ lợi tức chứng khoán và chênh lệch
giá. Ngược lại, khi thị giá bị tụt giảm thì khó có thể bù đắp được phần mất giá. Vì vậy,
cần thận trọng trong việc hoạch định chiến lược đầu tư và đầu cơ chứng khoán.
Kinh doanh góp vốn: Bằng việc mua cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi hay kèm
quyền chuyển đổi, các CTCK đầu tư vào các CTCP và trở thành cổ đông. Vì vậy, các
CTCK phải tuân thủ các quy định pháp lý đối với các cổ đông lớn và hạn mức được
phép đầu tư hùng vốn vào một CTCP. Tuy vậy, để mở rộng phạm vi kinh doanh cho
các CTCK, pháp luật có thể quy định về thời hạn tối thiểu đối với người sở hữu cổ phiếu
được quyền là cổ đông (từ 6 tháng trở lên).
Can thiệp bảo vệ giá: Khi giá chứng khoán bị biến động bất lợi do tình hình hoạt
động chung của thị trường, các CTCK thực hiện các giao dịch mua bán nhằm ổn định
lại thị trường theo yêu cầu can thiệp của cơ quan quản lý và tự bảo vệ mình hay khách
hàng của mình khi thực hiện các đợt phát hành hay bảo lãnh phát hành. Tuy nhiên, để
làm được việc này, các CTCK phải hợp lực với nhau để tự phát hành dưới hình thức “tổ
chức bảo trợ thị giá” tức là lập một tập đoàn tài chính (Consortium).
Thu lợi: Với lợi thế về thông tin và sở trường phân tích, ngoài mục đích tích lũy
chứng khoán phục vụ khách hàng, hoạt động đầu tư chứng khoán của CTCK thường là
đầu tư chờ chênh lệch giá (ngay cả trong tình trạng thị trường suy thoái - giá xuống),
hoặc nhằm thực hiện các giao dịch khi có chênh lệch giá tại các thị trường khu vực. Tuy
nhiên, trong luật định về chức năng và quyền hạn của CTCK thì họ phải có một số điều
kiện cơ bản để hành nghề. Đó là điều kiện về vốn hoạt động, người quản lý và nhân
viên tác nghiệp, cơ sở vật chất phục vụ cho nghiệp vụ tự doanh.
7
Hoàng Thị Huệ (2021), “Tự doanh chứng khoán là gì? Tìm hiểu về nghiệp vụ tự doanh chứng khoán của công
ty chứng khoán”, [https://luatminhkhue.vn/tu-doanh-chung-khoan-la-gi-tim-hieu-ve-nghiep-vu-tu-doanh-chung-
khoan-cua-cong-ty-chung-khoan.aspx] (Truy cập ngày 15/01/2022)
6. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
6
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
3.3. Điều kiện thực hiện hoạt động kinh doanh8
Vốn và con người là hai điều kiện cơ bản để thực hiện các hoạt động nghiệp vụ trong
kinh doanh chứng khoán.
Điều kiện về vốn: Để thực hiện hoạt động tự doanh, các CTCK cần phải có đủ
một số vốn nhất định theo quy định của pháp luật. Nhằm mục đích đảm bảo rằng các
CTCK thực sự có vốn và dụng vốn của họ để kinh doanh.
Điều kiện về con người: Nhân viên thực hiện nghiệp vụ tự doanh của công ty
phải có trình độ chuyên môn nhất định, khả năng tự quyết cao, đặc biệt là tính nhạy cảm
trong công việc. Tại một số nước trên thế giới, nhân viên tự doanh còn cần một số tiêu
chuẩn nhất định như kinh nghiệm làm việc lâu năm trong ngành, có bằng thạc sĩ trở lên
và có một số chứng chỉ chuyên môn nhất định.
3.4. Những yêu cầu khi thực hiện hoạt động tự doanh9
Tách biệt quản lý: Để đảm bảo tính minh bạch rõ ràng và tránh xảy ra xung đột
lợi ích giữa khách hàng và công ty, hiện nay luật đã quy định và các CTCK trên thực tế
đã tách biệt 2 nghiệp vụ này. Sự tách biệt này bao gồm các yếu tố về quy trình nghiệp
vụ, con người, vốn và tài sản của công ty và khách hàng.
Ưu tiên khách hàng: Do có tính đặc thù trong khả năng tiếp cận thông tin và chủ
động trên thị trường. Cho nên các CTCK phải ưu tiên các giao dịch của khách hàng xử
lý trước lệnh tự doanh của công ty. Nguyên tắc này, để đảm bảo được sự công bằng
trong quá trình giao dịch chứng khoán. Tránh các trường hợp mua hoặc bán tranh của
khách hàng trong quá trình thực hiện TDCK.
Bình ổn thị trường: Hoạt động tự doanh nhằm góp phần làm bình ổn lại giá cả
trên thị trường. Trong trường hợp này, hoạt động tự doanh của các CTCK được tiến
hành bắt buộc theo luật định. Theo đó, các CTCK có nghĩa vụ phải bán ra khi giá chứng
khoán tăng và mua vào khi giá giảm nhằm giữ được sự ổn định trên thị trường.
4. Xung đột lợi ích giữa hoạt động tự doanh và môi giới chứng khoán
Qua những phân tích về định nghĩa, tính chất, mục đích của hai hoạt động tự
doanh và môi giới chứng khoán tại mục 2 và 3, phần nào có thể thấy được cách thức
8
Thái Bá Cẩn, Đặng Lan Hương, (2014), Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, Khoa Tài chính - Trường Đại học
Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Hà Nội, tr. 70-71.
9
Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam (2021), “Tự doanh chứng khoán và những điều nhà đầu tư cần biết”,
[https://ysedu.yuanta.com.vn/lesson/blog/tu-doanh-chung-khoan-va-nhung-dieu-nha-dau-tu-can-biet/] (Truy cập
ngày 15/01/2022)
7. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
7
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
hoạt động cũng như lợi nhuận mà các CTCK thu về từ việc vận hành hai hoạt động nói
trên. Tuy hai hoạt động này đem lại nhiều lợi ích không chỉ cho riêng CTCK mà các
NĐT cũng hưởng lợi từ đó nhưng với tính chất đặc thù của riêng từng hoạt động, vô
tình lại gây ra nhiều xung đột về lợi ích giữa hai chủ thể là CTCK và NĐT trong quá
trình hoạt động, từ đó có những tranh chấp về quyền lợi và nghĩa vụ của các chủ thể nói
trên.
Thứ nhất, xung đột lợi ích đến từ việc bất cân xứng thông tin giữa NĐT và
CTCK. Với tính đặc thù của việc tự doanh, CTCK nắm được rất nhiều thông tin có lợi
về thị trường chứng khoán nói chung và cả những mã cổ phiếu “khỏe” thích hợp cho
việc đầu tư đường dài. Không những vậy, để phục vụ cho hoạt động tự doanh, CTCK
còn có hẳn một đội ngũ chuyên phân tích các thông tin, chọn lọc và tính được thời điểm
phù hợp để đặt lệnh mua sở hữu mã cổ phiếu mang lại nhiều lợi nhuận cho công ty. Còn
các NĐT thì không có được nhiều thông tin và cũng như không có đủ khả năng dự tính
trước như các CTCK, đặc biệt là các NĐT mới (NĐT F0) lại càng bị thiệt thòi hơn khi
tiếp cận thị trường. Vậy ở đây, các CTCK có khả năng thâu tóm được thị trường, dẫn
dắt các NĐT đổ tiền vào mã chứng khoán mà công ty đang sở hữu để đẩy giá lên cao,
thu được nhiều lợi nhuận hơn, bởi lượng cổ phiếu mà CTCK thực hiện hoạt động tự
doanh mua về là một lượng cổ phiếu không hề nhỏ. Nhưng đến một thời điểm “chín
mùi” các CTCK này lại “xả hàng” khiến cho giá cổ phiếu sụt giảm một cách nhanh
chóng, thì NĐT lại chính là những nạn nhân bị ảnh hưởng nhiều trong phi vụ tự doanh
của CTCK. CTCK trở thành “cá mập” NĐT biến thành “cá con” bị nuốt chửng.
Thứ hai, đến từ việc bất cân xứng thông tin đó mà có một bất cập sau đây cũng
là xung đột lợi ích giữa hai chủ thể NĐT và CTCK, sự minh bạch của CTCK khi nắm
giữ thông tin của khách hàng10
. Vừa tự doanh vừa môi giới, CTCK nắm giữ nhiều thông
tin về thị trường nay lại càng nắm giữ nhiều thông tin hơn về chất lượng của khách
hàng. Khi một bên nắm giữ nhiều thông tin có lợi hơn thì đương nhiên bên còn lại sẽ
chịu thiệt và bị “dắt mũi” mà không hề hay biết. CTCK là một NĐT lớn xét trên góc độ
tự doanh, có khả năng liên kết với các NĐT lớn hoặc CTCK khác để thực hiện việc thao
túng giá, tăng giá ảo cho mã cổ phiếu và thúc đẩy các NĐT nhỏ lẻ đổ xô vào sở hữu mã
cổ phiếu đó. Nhưng khi các NĐT này không đủ kinh phí để thu mua cổ phiếu với số
lượng lớn, thì các nhân viên môi giới của CTCK sẽ đưa ra những lời khuyên cho các
NĐT về việc thực hiện vay margin để đủ tài chính sở hữu mã cổ phiếu đang tăng trưởng
10
Tiêu Phong, “Công ty Chứng khoán là “cá mập””, Báo Thanh niên, [https://thanhnien.vn/cong-ty-chung-khoan-
la-ca-map-post753228.html] (truy cập ngày 10/01/2022)
8. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
8
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
mạnh, nhưng thực chất đây cũng chỉ là bức tường ảo được tạo ra nhờ sự liên minh giữa
các NĐT lớn với các CTCK hoặc giữa các CTCK với nhau. Rồi khi tới thời cơ, CTCK
xả hàng lại tiếp tục diễn cảnh “cá mập” nuốt cá con. Quy chung lại, NĐT nhỏ lẻ vẫn là
người chịu thiệt.
Thứ ba, qua phân tích về nguồn lợi nhuận mà CTCK kiếm được đa phần là từ
hoạt động môi giới, sau đó mới tới tự doanh. Điều này dẫn đến tình trạng nhân viên môi
giới thờ ơ với lợi ích của khách hàng. Đưa ra những lời tư vấn không mang lại lợi nhuận
cho khách hàng, mà lại khiến khách hàng thua lỗ, nhưng vẫn được hưởng hoa hồng môi
giới11
. Bản chất của hoạt động môi giới là nhân viên môi giới sẽ đưa ra lời tư vấn cho
khách hàng, thay khách hàng đặt lệnh, nhưng mọi vấn đề về lời, lỗ thì khách hàng hoàn
toàn chịu trách nhiệm. Chính vì lẽ đó, các nhân viên môi giới thường chỉ quan tâm đến
lợi ích của bản thân, cụ thể là phí môi giới và hoa hồng môi giới mà họ nhận được sau
khi hoàn thành công việc mà không quan tâm đến việc khách hàng vì những lời tư vấn
của họ mà chịu thiệt hại về mặt kinh tế. Không những vậy, các nhân viên môi giới này
sửa sai bằng cách, khuyên NĐT bán mã cổ phiếu đó sau đó lại mua lại đúng mã , việc
đưa ra lời khuyên một cách hời hợt, không chỉ không thể sửa chữa sai lầm mà càng làm
cho vấn đề thêm rắc rối hơn. NĐT lại có tâm lý tin tưởng vào lời tư vấn của các nhân
viên tư môi giới hay nói cách khác, họ tin tưởng vào uy tín của CTCK. Đánh vào niềm
tin đó, các CTCK thu lợi nhuận từ hoạt động môi giới để kiếm nguồn vốn cho hoạt động
tự doanh của chính công ty. Bởi lợi nhuận từ hoạt động môi giới đóng góp vào doanh
thu của công ty là không nhỏ chiếm từ 20-23% chỉ đứng sau hoạt động tự doanh và tăng
trưởng mạnh theo từng năm12
.
Thứ tư, tại sao nói NĐT là “chuột bạch” cho các CTCK? Lý do nằm ở việc CTCK
hoạt động cùng lúc hai hoạt động môi giới và tự doanh, nhưng lại lạm dụng chức năng,
bản chất của hai hoạt động này để thu lợi nhuận cho công ty mà không quan tâm đến
quyền lợi của khách hàng. Nếu như CTCK đang nhắm trúng mã chứng khoán mà theo
họ là có khả năng tăng trưởng cao, đủ sức để đi đường dài mang đến nhiều lợi nhuận
nhưng lại không chắc về khả năng suy đoán của mình thì các NĐT, thường là các NĐT
nhỏ lẻ sẽ là đối tượng được các CTCK "thử nghiệm" mã chứng khoán mà họ nhắm đến.
11
Hoàng Nam, “Phía sau nỗi niềm oan ức của nhà đầu tư chứng khoán”, Thời báo Kinh tế Việt Nam,
[https://vneconomy.vn/phia-sau-noi-niem-oan-uc-cua-nha-dau-tu-chung-khoan.htm] (truy cập ngày 10/1/2022)
12
An Nhiên, “Công ty chứng khoán nào đang kiếm lãi tốt nhất từ mảng môi giới?”, Thời báo Kinh tế Việt Nam,
[https://vneconomy.vn/cong-ty-chung-khoan-nao-dang-kiem-lai-tot-nhat-tu-mang-moi-gioi.htm] (truy cập ngày
10/01/2022)
9. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
9
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Họ sẽ dựa vào nghiệp vụ môi giới, đưa lời khuyên cho các NĐT (đặc biệt là F0) đổ vốn
vào cho mã chứng khoán được các CTCK săn đón nhưng lại chưa dám đặt lệnh mua.
Nếu trong khoảng thời gian thích hợp, mã cổ phiếu này thể hiện được sức mạnh của nó
thì CTCK sẽ quyết định thực hiện lệnh mua, còn nếu như thua lỗ họ sẽ không bị mất gì
cả, mà NĐT chính là những chú chuột bạch phải hứng chịu hậu quả đó. Thường thì các
NĐT sẽ có tâm lý "bỏ trứng vào rổ" chớp thời cơ để kiếm lợi nhuận, còn các CTCK thì
cứ thoải mái, từ từ, không cần vội, vì xét về phương diện tài chính, CTCK thừa sức vào
giá cao hơn các NĐT, chỉ là họ cần một mã cổ phiếu mạnh, phù hợp với các đường đua
dài.
Thứ năm, một xung đột nữa đến từ việc thực hiện cùng lúc hai hoạt động tự
doanh và môi giới chứng khoán đó là việc không công bằng khi đặt lệnh mua, bán13
.
Đôi lúc vì lợi ích của công ty, mà các nhân viên trong công ty đó lại đặt lệnh của công
ty trước sau đó mới tới lệnh của khách hàng. Không những vậy, có những lúc chính
CTCK còn giành mua, bán với các NĐT, hoặc thậm chí ưu tiên đặt lệnh cho các NĐT
có số lượng lệnh nhiều, còn các NĐT nhỏ lẻ khác thì họ lại không được bảo đảm về
quyền lợi của mình. Như vậy, CTCK lại chính là chủ thể làm sai các quy tắc khi hành
nghề tự doanh chứng khoán - phải ưu tiên lệnh của khách hàng trước. Tự doanh là một
trong những hoạt động chính thống của CTCK được pháp luật thừa nhận, đây là một
hoạt động không sai với các quy định của luật pháp cũng như đạo đức xã hội. Những
cách mà các CTCK sử dụng các hoạt động khác để đạt lợi ích cho hoạt động tự doanh
nói riêng và lợi ích của công ty nói chung mà phớt lờ đi quyền lợi của các chủ thể khác
lại là sai trái.
Hiện nay, pháp luật không cấm các CTCK không được hoạt động song song cùng
lúc nhiều hoạt động khác như: môi giới, tư vấn, bảo lãnh,... nhưng pháp luật lại có những
quy định nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các xung đột lợi ích của thể xảy ra trên thị
trường chứng khoán. Vì thị trường này là một thị trường của những con số được xây
dựng bởi niềm tin và là một thị trường đầy sự biến động, nên cần và rất cần những biện
pháp, sự can thiệp kịp thời của các cơ quan chức năng có thẩm quyền nhằm khắc phục
những vướng mắc cũng như tạo một thị trường năng động, minh bạch, công bằng theo
đúng nghĩa của nó.
5. Cơ chế kiểm soát xung đột - thực tiễn áp dụng
13
Phan Phương Nam (2018)," Xung đột lợi ích trong quá trình hoạt động của công ty chứng khoán theo pháp luật
VIệt Nam", Tạp chí Khoa học pháp lý (01), tr. 39-46.
10. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
10
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
5.1. Bức tường Trung Hoa
5.1.1. Khái niệm
Nhằm giải quyết những xung đột diễn ra trong mâu thuẫn giữa tự doanh và môi
giới chứng khoán, có rất nhiều biện pháp được áp dụng nhằm kiềm chế, hóa giải những
nghịch lý trên mà một trong số đó được đề cập khá phổ biến là “bức tường Trung Hoa”
(Chinese Walls). Thuật ngữ này bắt nguồn từ hình tượng Vạn Lý Trường Thành của
Trung Quốc – một trong các kỳ quan thế giới mới, công trình vĩ đại là được xây dựng
với chiều dài hơn 21km trở thành rào chắn các cuộc xâm lăng từ những bộ tộc du mục
phương bắc. Trong lĩnh vực tài chính, đây là một khái niệm đạo đức được sử dụng như
một tấm rào chắn ảo nhằm ngăn cản các cá nhân hoặc nhóm giữa các bộ phận trong
công ty chia sẻ, trao đổi thông tin mà có thể dẫn đến những vi phạm pháp luật hoặc hậu
quả về xâm phạm đạo đức trong kinh doanh14
. Việc sử dụng “bức tường Trung Hoa”,
được xem như biện pháp đề cao tính bảo mật nhằm ngăn ngừa việc rò rỉ dẫn đến xung
đột lợi ích giữa các bên.
Để lý giải cụ thể hơn, có thể hiểu nó là một biện pháp giúp ngăn ngừa việc tiết lộ
thông tin cho các cổ đông của công ty, nhất là những cố vấn tài chính, chuyên gia đầu
tư nhằm biết được một tin tức quan trọng liên quan đến hoạt động kinh doanh mà thông
qua đó họ có thể tư vấn cho khách hàng nhằm mua bán cổ phiếu từ các công ty có liên
quan từ đó ảnh hưởng đến sự thay đổi giá trị của doanh nghiệp.15
Nên khi giao dịch diễn
ra phải trong trạng thái tối mật, bảo đảm cho nội dung không được tiết lộ nhằm tránh
nội gián thông tin.
5.1.2. Nguồn gốc
Thuật ngữ bắt nguồn từ cuộc đại suy thoái kinh tế ở Hoa Kỳ vào năm 1929-1930
làm chao đảo thị trường chứng khoán do vấn đề thao túng giá và giao dịch thông tin
trong nội bộ. Nhằm ngăn chặn sự việc này diễn ra, Quốc hội Mỹ thông qua Đạo luật
Glass-Steagall (GSA) vào năm 1933 nhằm tách biệt hoạt động đầu tư và thương mại
của ngân hàng.16
14
Will Kenton, “Chinese Wall”,
[https://www.investopedia.com/terms/c/chinesewall.asp#:~:text=A%20Chinese%20wall%20is%20a,to%20ethic
al%20or%20 legal%20 violations] (Truy cập ngày 17/01/2022)
15
Lisa Smith, “How the Ethical Wall Works on Wall Street”,
[https://www.investopedia.com/articles/analyst/090501.asp] (Truy cập ngày 17/01/2022)
16
U.S. Securities and Exchange Commision, "Investment Management and the Glass-Steagall Act - The
Emperor’s New Clothes”, [https://www.sec.gov/news/speech/1980/111380friedman.pdf], Page 1,5. (Truy cập
ngày 17/01/2022).
11. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
11
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
Những năm 1980, thị trường chứng khoán đã có nhiều chuyển biến, tỷ lệ hoa
hồng của hoạt động môi giới trong giao dịch chứng khoán bị bãi bỏ khiến thu nhập của
nghề này giảm sâu17
. Nguyên nhân chính tạo nên sự bất ổn trên thị trường tài chính phố
Wall suốt thập niên 80. Đỉnh điểm, những điều chỉnh không mấy tích cực khiến Uỷ ban
Chứng khoán và trao đổi Hoa Kỳ (U.S. Securities and Exchange Commission, SEC)
phải xem xét thiết lập quy trình “Bức tường Trung Hoa” lên sáu nhà môi giới lớn lúc
đó vào năm 1987. Sau đó, nhằm tăng cường thẩm quyền quản lý đối với bảo mật thông
tin, thúc đẩy các biện pháp trừng phạt với hoạt động nội gián, Quốc hội Mỹ đã ban hành
Đạo luật Thực thi Gian lận Chứng khoán và Giao dịch Nội gián năm 1988 (Insider
Trading and Securities Fraud Enforcement Act of 1988).18
Nhu cầu về một “Bức tường Trung Hoa” tăng lên vào cuối những năm 1999
trong giai đoạn hoàng kim của kỷ nguyên dotcom19
cùng với việc Đạo luật Gramm-
Leach-Bliley năm 1999 (GLBA) ra đời, bãi bỏ những quy định mà liên bang đã từng
cấm vào thời kỳ Đại khủng hoảng 1929 khi không cho phép một công ty tham gia đầu
tư vào nhiều lĩnh vực như dịch vụ, thương mại của ngân hàng.20
Vai trò của nó càng
được củng cố khi các công ty buộc phải có các phương án chống nội gian phù hợp hơn
khi Đạo luật Sarbanes-Oxley (SOX) ra đời năm 2002.21
5.1.3. Thực trạng áp dụng
Mặc dù khái niệm về một bức tường đã có mặt trong nhiều lĩnh vực đa dạng như:
báo chí, an ninh mạng, khoa học máy tính... nhưng chủ yếu vẫn là trong lĩnh vực tài
chính. Về việc áp dụng nó, thực tế thời hạn sử dụng biện pháp này là tùy thuộc vào giới
lãnh đạo quyết định, có thể là vĩnh cửu hoặc chỉ mang tính tạm thời. Ví dụ, về sự sáp
nhập giữa hai tập đoàn lớn điều có thể ảnh hưởng đến giá trị cổ phiếu, trong lúc các vấn
đề pháp lý còn đang cần bàn thảo, điều lệ công ty và việc phân bổ nguồn lực chưa thống
nhất. Sự cần thiết về một “tấm rèm” nhằm ngăn cản kẻ có ý định trục lợi, giảm thiểu sự
thông đồng giữa các bên nhằm đưa ra các thông tin có lợi để thao túng thị trường. Do
17
Lisa Smith, (15).
18
U.S. Securities and Exchange Commision, “Broker-Dealer Policies and Procedures Designed to Segment the
Flow and Prevent the Misuse of Material Nonpublic Information”,
[https://www.sec.gov/divisions/marketreg/brokerdealerpolicies.pdf], Page 2, Executive Summary (Truy cập ngày
17/01/2022).
19
Hải Ly, “Chúng ta đã học được gì từ sự kiện bong bóng dotcom cách đây 15 năm”, [https://nhandan.vn/thong-
tin-so/chung-ta-da-hoc-duoc-gi-tu-su-kien-bong-bong-dotcom-cach-day-15-nam-227316] (Truy cập ngày
17/01/2022).
20
Will Kenton, (14).
21
Will Kenton, (14).
12. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
12
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
đó, “bức tường Trung Hoa” sẽ bắt buộc các bộ phận trong công ty không được phép
công khai các thông tin cơ mật, nội bộ. Tuy vậy đáng buồn rằng, thực tế những người
đứng đầu doanh nghiệp như các thành viên trong ban giám đốc, có quyền hạn tiếp cận
nội dung của các chính sách, kế hoạch cấp cao nhất, chịu trách nhiệm trong giao tiếp
với các đối tác, khách hàng lớn và kiểm soát bí mật của công ty lại là đối tượng dễ dàng
thao túng, tiết lộ về tình hình kinh doanh nhất là trong các đợt phát hành cổ phiếu ra
công chúng của công ty đại chúng.22
Quan điểm áp dụng phương pháp này là khác nhau tùy vào từng thời điểm, nhìn
vào sự hình thành của nó từ những khái niệm sơ khai cho đến sự ra đời của các văn bản
pháp lý có quy định nhằm ràng buộc các chủ thể. Có thể thấy ở Mỹ vào thời điểm ban
đầu, “Bức tường Trung Hoa” là một biện pháp nhằm kìm hãm sự xung đột trong lợi ích
liên quan đến hoạt động nội gián nhưng về sau dần cải tiến thành một cơ chế bảo vệ
quyền và lợi ích của NĐT.23
Tuy không thể phủ nhận chức năng của nó là một cơ chế
bảo mật thông tin và ngăn cản sự xung đột lợi ích nhưng dường như chi phí để thực
hiện và duy trì phương pháp này ngày càng tăng cao.24
Hơn nữa dù cho pháp luật đang dần tiến bộ và phát triển nhưng vẫn không có sự
minh bạch rõ ràng trong chế tài nhằm ngăn chặn sự mâu thuẫn giữa tự doanh và môi
giới. Cơ chế công bố thông tin còn quá sơ sài, không có biện pháp xác định đâu là nội
dung quan trọng nên công bố, vì vậy để đảm bảo cho quyền lợi giữa các bên tham gia
luôn nắm bắt được thông tin cần thiết, cần có cơ chế liên tục cập nhật và đổi mới thông
tin. Ngoài ra nhà nước và cơ quan có thẩm quyền liên quan có ít khả năng can thiệp
trong việc ngăn chặn hậu quả sẽ phát sinh do vi phạm chỉ được giải quyết sau khi thông
tin được công bố, vì dường như đã không có một biện pháp cụ thể nhằm can thiệp từ
khi quá trình đang diễn ra.25
Một câu hỏi cần đặt ra về mức độ hiệu quả của “Bức tường Trung Hoa” trong
việc ngăn chặn những tác hại từ sự suy thoái kinh tế. Dường như, trong cuộc khủng
hoảng tài chính thế giới năm 2008 nó đã che đậy các hoạt động kinh doanh góp phần
làm gia tăng mức độ tồi tệ mà sự suy thoái kinh tế này đã gây ra,26
với đỉnh điểm là
22
Phan Phương Nam (2018), (13).
23
Phan Phương Nam (2018), (13).
24
Christopher M. Gorman, “Are Chinese Walls the Best Solution to the Problems of Insider Trading and Conflicts
of Interest in Broker-Dealers”, Fordham Journal of Corporate & Financial Law, Vol 9, (2), tr. 482 – 483
25
Phan Phương Nam (2018), (13).
26
Lisa Smith, (15).
13. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
13
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
ngân hàng Lehman Brothers đã sụp đổ với khoản nợ hơn 600 tỷ đô.27
Cần lưu ý rằng về
bản chất “Bức tường Trung Hoa” chỉ là một vách ngăn về mặt đạo đức, nhưng lòng
tham của con người là vô hạn và không thể biết được nó khi nào sẽ bị vi phạm bởi chính
người áp dụng biến chất.
5.1.4. Kiến nghị hoàn thiện
Thứ nhất, cần xác định và phân loại thông tin một cách chính xác, các công ty
nên có những điều chỉnh cụ thể nhằm xác định đâu là thông tin nội bộ, không công khai
có ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh của công ty, còn loại thông tin nào có thể tuyên
bố cho công chúng nhằm nắm rõ hơn hoạt động của công ty trong tương lai bắt nguồn
từ việc xác định lĩnh vực đầu tư, báo cáo tài chính minh bạch, các nguồn quản
lý tài sản cho nhà đầu tư rõ ràng.
Thứ hai, sự cần thiết trong cơ chế giám sát công bố thông tin là không thể chối
bỏ, ngoài ra còn phải có các cơ chế răn đe quyết liệt hơn trong vi phạm về hoạt động
nghiệp vụ của CTCK nhất là hoạt động môi giới, tự doanh. Các quy định pháp luật phải
thực tiễn và nghiêm trị chứ không còn dòng sự liệt kê về những việc không được làm
hay đơn thuần là quy định về trách nhiệm mà không có chế tài trong các văn bản pháp
luật.
Thứ ba, không có biện pháp tránh né xung đột nào tốt hơn là nhà đầu tư cần rút
kinh nghiệm từ những sai lầm trong quá khứ hay học hỏi từ người đi trước. Việc lựa
chọn một CTCK uy tín là cực kỳ quan trọng khi sự tư vấn được đảm bảo bởi danh dự,
tuy vậy cần thu thập thông tin từ nhiều nguồn, nhất là những nguồn chính thống nhằm
đa dạng hóa lượng thông tin và tăng sự chính xác trong các quyết định.28
Thứ tư, đạo đức luôn là ưu tiên số một trong mọi ngành nghề, cần nhanh chóng
xây dựng một bộ quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp cho các nhân viên môi giới. Trên
hết cần rèn luyện tính công bằng, sự chuyên nghiệp trong đảm nhiệm tài sản của khách
hàng, sự nhiệt huyết, yêu nghề trong công việc với một tầm nhìn xa, lâu dài đến từ các
cơ hội do mối quan hệ mở rộng và danh tiếng cao chứ không phải biện pháp trục lợi.
Đây thực chất là những đức tính luôn phải có khi đi làm, nhưng sẽ tốt hơn nếu đạo đức
27
Tuyết Minh, “Cuộc khủng hoảng tài chính 10 năm nhìn lại” [http://baochinhphu.vn/Quoc-te/Cuoc-khung-
hoang-tai-chinh-10-nam-nhin-lai/346761.vgp] (Truy cập ngày 16/01/2022).
28
NVC Team, “Những kinh nghiệm đầu tư xương máu trên thị trường chứng khoán”,
[https://24hmoney.vn/news/nhung-kinh-nghiem-dau-tu-xuong-mau-tren-thi-truong-chung-khoan-
c1a884238.html] (Truy cập ngày 17/01/2022).
14. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
14
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
nghề môi giới được dạy trong trường và huấn luyện nâng cao khi gia nhập công ty
chứng khoán.
Thứ năm, dù đã có sự cải tiến, thay đổi về mặt pháp lý trong Thông tư số
121/2020/TT-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Bộ Tài chính về hoạt động của
CTCK29
, khi đã có quy định các CTCK không được mua bán cùng chiều, cùng loại, gây
ảnh hưởng tới giá nhất là một mức giá tốt hơn hoặc ngang bằng trước khi khách hàng
khớp lệnh. Tuy vậy, nó không thay đổi sự thật, khách hàng có thể được xem như “mồi
nhử” để đánh giá sự thành công của mã cổ phiếu, cho dù có chậm hơn một bước nhưng
việc nhà đầu tư “té ngã” hay “hốt bạc” cũng có thể xác định tiềm lực của cổ phiếu đó,
thứ quyết định công ty có tiếp tục đầu tư hay không. Vì thế, sao không đặt ra mức độ
thành công của việc tư vấn nhằm xác định mức tiền tư vấn và hoa hồng trước khi ký kết
hợp đồng, nếu thế khi khách hàng bị lỗ công ty sẽ phải hoàn tiền đã tư vấn.
6. Kết luận
Kinh nghiệm trong việc áp dụng thực tiễn các giao dịch mua bán chứng khoán cũng
như quá trình phân tích các hoạt động của CTCK cho thấy việc CTCK thực hiện song
song 2 hoạt động tự doanh và môi giới không chỉ mang đến cho CTCK khối lượng lợi
nhuận khủng mà còn tạo ra các xung đột lợi ích, từ đó càng thấy rõ hơn sự nhỏ bé của
NĐT và môi trường nguy hiểm mà họ đang phải đối mặt đặc biệt là những NĐT nhỏ lẻ,
họ trở thành những con mồi “béo ngậy”, những chú “chuột bạch” mà các CTCK rất
thích thú và luôn nhắm vào. Nếu NĐT không tỉnh táo sẽ rất dễ rơi vào “hố đen” nguy
hiểm mà CTCK tạo ra, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của NĐT trước những ưu thế của
CTCK thì pháp luật Việt Nam đã quy định các cơ chế kiểm soát giúp các NĐT nhận
thức rõ hơn về tình hình thị trường chứng khoán, không bị hấp dẫn bởi lợi nhuận ảo,
ngăn chặn kịp thời sự cấu kết giữa các NĐT lớn với CTCK và đưa ra những quy định
phù hợp để tạo một “sân chơi” công bằng cho tất cả các chủ thể.
29
Khoản 6, khoản 7 Điều 22 Thông tư số 121/2020/TT-BTC quy định về hoạt động của công ty chứng khoán.
15. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
15
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. VĂN BẢN PHÁP LUẬT
1. Luật Chứng khoán 2019.
2. Thông tư số 121/2020/TT-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Bộ Tài chính quy
định về hoạt động của công ty chứng khoán.
B. TÀI LIỆU THAM KHẢO
a) Tài liệu tham khảo bằng tiếng Việt
1. Thái Bá Cẩn, Đặng Lan Hương, (2014), Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, Khoa
Tài chính - Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Hà Nội.
2. Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam (2021), “Tự doanh chứng khoán và những
điều nhà đầu tư cần biết”, [https://ysedu.yuanta.com.vn/lesson/blog/tu-doanh-
chung-khoan-va-nhung-dieu-nha-dau-tu-can-biet/] (Truy cập ngày 15/01/2022).
3. Hoàng Thị Huệ (2021), “Tự doanh chứng khoán là gì? Tìm hiểu về nghiệp vụ tự
doanh chứng khoán của công ty chứng khoán”, [https://luatminhkhue.vn/tu-doanh-
chung-khoan-la-gi-tim-hieu-ve-nghiep-vu-tu-doanh-chung-khoan-cua-cong-ty-
chung-khoan.aspx] (Truy cập ngày 15/01/2022).
4. Hải Ly, “Chúng ta đã học được gì từ sự kiện bong bóng dotcom cách đây 15 năm”,
[https://nhandan.vn/thong-tin-so/chung-ta-da-hoc-duoc-gi-tu-su-kien-bong-bong-
dotcom-cach-day-15-nam-227316] (Truy cập ngày 17/01/2022).
5. Hoàng Nam, “Phía sau nỗi niềm oan ức của nhà đầu tư chứng khoán”, Thời báo
Kinh tế Việt Nam, [https://vneconomy.vn/phia-sau-noi-niem-oan-uc-cua-nha-dau-
tu-chung-khoan.ht] (truy cập ngày 10/1/2022).
6. Phan Phương Nam (2018)," Xung đột lợi ích trong quá trình hoạt động của công ty
chứng khoán theo pháp luật Việt Nam", Tạp chí Khoa học pháp lý (01), tr. 39-46.
7. An Nhiên (2021), “Công ty chứng khoán nào đang kiếm lãi tốt nhất từ mảng môi
giới?” Thời báo kinh tế Việt Nam, [https://vneconomy.vn/cong-ty-chung-khoan-
nao-dang-kiem-lai-tot-nhat-tu-mang-moi-gioi.htm] (Truy cập ngày 15/01/2022).
8. Tiêu Phong, “Công ty Chứng khoán là “cá mập””, Báo Thanh niên,
[https://thanhnien.vn/cong-ty-chung-khoan-la-ca-map-post753228.html] (truy cập
ngày 10/01/2022).
9. NVC Team, “Những kinh nghiệm đầu tư xương máu trên thị trường chứng khoán”,
[https://24hmoney.vn/news/nhung-kinh-nghiem-dau-tu-xuong-mau-tren-thi-truong-
chung-khoan-c1a884238.html] (Truy cập ngày 17/01/2022).
16. Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
16
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
10. Tuyết Minh, “Cuộc khủng hoảng kinh tế 10 năm nhìn lại”, Báo điện tử Chính phủ,
[http://baochinhphu.vn/Quoc-te/Cuoc-khung-hoang-tai-chinh-10-nam-nhin-
lai/346761.vgp] (Truy cập ngày 16/01/2022).
b) Tài liệu tham khảo bằng tiếng Anh
1. Will Kenton, “Chinese Wall”,
[https://www.investopedia.com/terms/c/chinesewall.asp#:~:text=A%20Chinese%2
0wall%20is%20a,to%20ethical%20or%20 legal%20 violations] (Truy cập ngày
17/01/2022).
2. Lisa Smith, “How the Ethical Wall Works on Wall Street”,
[https://www.investopedia.com/articles/analyst/090501.asp] (Truy cập ngày
17/01/2022).
3. U.S. Securities and Exchange Commision, "Investment Management and the Glass-
Steagall Act - The Emperor’s New Clothes”,
[https://www.sec.gov/news/speech/1980/111380friedman.pdf], Page 1,5 (Truy cập
ngày 17/01/2022).
4. U.S. Securities and Exchange Commision, “Broker-Dealer Policies and Procedures
Designed to Segment the Flow and Prevent the Misuse of Material Nonpublic
Information”, [https://www.sec.gov/divisions/marketreg/brokerdealerpolicies.pdf],
Page 2, Executive Summary (Truy cập ngày 17/01/2022).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. https://123docz.net//document/2014150-moi-gioi-va-tu-doanh-chung-
khoan-phan-5-doc.htm
2. https://iluatsu.com/chung-khoan/xung-dot-loi-ich-trong-qua-trinh-hoat-
dong-cua-cong-ty-chung-khoan/
3. file:///C:/Users/ADMIN/Downloads/Nghi%E1%BB%87p%20v%E1%BB
%A5%20kinh%20doanh%20ch%E1%BB%A9ng%20kho%C3%A1n.pdf
(trang 37-44: môi giới và từ trang 67-72: tự doanh)
4. http://www.ssc.gov.vn/ubck/faces/oracle/webcenter/portalapp/pages/vi/ap
tcnoidungchitiet.jspx?id=318&_afrLoop=34440357055000&_afrWindow
Mode=0#%40%3F_afrLoop%3D34440357055000%26id%3D318%26_a
frWindowMode%3D0%26_adf.ctrl-state%3D1au14nejwc_9