Summer Schoold DLit2.0: e-Inclusie in de Bib

Summer School
e-inclusie in de bib

DLit2.0
Steven Laporte
Educatief medewerker
steven.laporte@bibnet.be
Bibnet vzw
www.bibnet.be
Priemstraat 51
B-1000 Brussel
info@bibnet.be

Dagindeling
09:00

Onthaal

09:30

Self-assessment

09:45

Introductie

10:30

Digitale inclusie en de bib

11:30

Pauze

11:45

Drie voorstellen

12:30

Lunch

13:15

Het DLit2.0 programma
>

e-Burgerschap

>

Samenwerking

>

Sociaal netwerken

>

Communicatie

>

Basisvaardigheden (hardware)

>

Basisvaardigheden (Internetvaardigheden)

15:30

Workshop

16:30

Einde

Ik…

… / 20

Inleiding
Self-assessment

□

Navigeer vlot op het web

□

□

Kan e-mail verzenden en ontvangen

□

□

Kan een bestand van het web halen
en in een nieuwe map stoppen

□

□

Kan mij browser-geschiedenis
raadplegen

□

□

Weet hoe ik mijn zoekresultaten kan
verfijnen

□

□

Weet hoe ik de privacy-instellingen
van sociale media kan aanpassen

□

□

Beheers een paar van de 23 dingen

□

□

Weet wat een CMS is

□

□

Kan een CMS beheren

□

□

Schrijf vlot een script in php of java

□

Inleiding
Self assessment

Score

› 1-5

Sporadische gebruiker

› 6-10

Alledaagse gebruiker

› 11-15 Ervaren gebruiker
› 16-20 Geavanceerde gebruiker

Inleiding

Wat is DLit2.0?
› Europese samenwerking Hier staat de titel
› Partners uit 7 Europese landen
- Stiftung Digitale Chancen (D)
- Stadtbibliothek Köln (D)
- NIACE (VK)
- Aga Khan Foundation (P)
- Władysław Jan Grabski Public Library (Pl)

- Pencho Slaveykov Public Library (Bg)
- La Bibliothèque Publique d‟Information Paris (F)
- Bibnet (B)

Bouwstenen
›
›
›
›
›

e-Citizenship
Samenwerking
Sociale Netwerken
Communicatie
Basisvaardigheden

Inleiding

Waarom werken
met bouwstenen?

Inleiding

› Klassieke IT-training weinig succes bij de doelgroep
› Richten op populaire aanknopingspunten
– Communiceren  Skype
– Foto’s delen  Flickr
– Etc.

› Inpassen in activiteiten ≠ training
› Zowel professionele als niet-professionele trainers
kunnen worden ingezet.
› Informele leeromgeving

Waarom web 2.0?

Inleiding

› Web 2.0 toepassingen motiverend voor doelgroep
› Effecten op korte tijd

› Nuttige toepassingen voor levenskwaliteit
› Beschikbaarheid online hulp

› Bruikbaar in een informele leeromgeving

Inleiding

Voor wie?
Internet
gebruikers

Niet-gebruikers

Toegang tot
vormingen

Geen
toegang tot
vormingen

Hoe?

Inleiding

Samenwerking

Training
Hands-on

Digitale inclusie is overal

Inleiding

verbetering van de
digitale inclusie

digitale geletterdheid

, de digitale vaardigheden en de

digitale

centraal

Zelfverwezenlijking en emancipatie moeten
staan in het
tijdperk.
Iemands achtergrond of vaardigheidsniveau mag er niet de oorzaak van zijn dat de toegang tot het digitale
potentieel voor hem gesloten blijft.
Naarmate

meer dagelijkse taken

online

worden verricht

- van het

zoeken van een baan tot het betalen van belastingen of boeken van tickets - is het internet voor veel
Europeanen een integraal onderdeel van het dagelijkse leven geworden.
Bron EuroLex

een laagdrempelige bibliotheek, aangepast aan de hedendaagse behoeften.
De gemeente beschikt over een openbare bibliotheek die:
- de cultuureducatie en de leesmotivatie stimuleert;

bevordering van e-inclusie bij moeilijk
bereikbare doelgroepen en op de verhoging van
- inzet op de

informatiegeletterdheid

en

mediawijsheid

opdracht voor bibliotheken

Het is mee een
om iedereen, ondanks
eventuele individuele of sociale achterstand, de gelegenheid te geven om aan de

informatiemaatschappij

bevorderen.

deel te nemen en om

e-inclusie te

Belang van diensten
aangeboden door
openbare bibliotheken


Respons BE

Respons EU
91%
94%

Boeken om te lezen / te ontlenen
70%

Studiemateriaal en leesboeken voor volwassenen

67%

Schoolboeken en leesboeken voor kinderen
Gratis computergebruik

57%

Gratis internettoegang

57%

Kranten / tijdschriften om te lezen

56%

Cd's/Dvd's om te ontlenen

69%
71%

52%
56%
51%

Fotokopieermachines / printers

45%

Informatie over / voor de lokale gemeenschap

Een ruimte waar de lokale gemeenschap kan bijeenkomen

37%

Diensten voor werkzoekenden

37%

54%

37%

Toegang tot informatie over overheidsdiensten
Informatie voor bedrijven

27%

62%
57%

39%

Opleiding over computers en internet

50%
57%
50%
47%

66%

81%
76%

Ken je (niet-)gebruiker


Klassieke indeling
› Leeftijd
› Opleidingsniveau
› Geslacht
› Etc.

Typologieën

Klassieke indeling
›


Leeftijd
Niet-gebruikers van het
internet volgens leeftijd

Gebruikers publieks-pc’s
volgens leeftijd
41%

51%

25%
26%

22%

14%
7%

5%

7%

2%
16-24

25-44

45-54

55-64

65-74

15-24

25-39

40-54

55-64

+65


Klassieke indeling
›

Opleidingsniveau
Verschillen in opleiding en motivatie
laag

4.2
4 4.1

3.7 3.7 3.8

3.8 3.8
3.5

middel

hoog

3.5 3.5 3.6
3

Informatie

Interactie

Transactie

Ontwikkeling

2.8 2.7

Ontspanning

2.8 2.7 2.7

2.8
2.6 2.7

Community

Carrière


Klassieke indeling
›

Geslacht
♂
3.7
3.2

3.5

♀

3.5
3.2

3

3.1
2.8
2.5

Knoppenkennis

Menu's en
navigatie

Selecteren en
verwerken

2.5

Communiceren

Doelgericht
werken

Tweede indeling


Werken met typologieën
›

Opdeling naar gelang het antwoord op de
volgende vragen:
1.

Hoe staat iemand tegenover ICT?

2.

Welk nut denkt men dat ICT heeft voor zichzelf?

3.

Welke vaardigheden heeft iemand?

4.

Heeft men hier de tijd en het geld voor over?

Typologieën


I.

Onbekwame weigeraars
Voor deze groep zijn de kostprijs en tarieven voor
een internetverbinding niet het grootste obstakel
voor aanvaarding, maar zij missen de
vaardigheden om met ICT te kunnen werken, en
zij hebben negatieve attitudes tegenover ICT.
Deze beide elementen versterken elkaar
waardoor deze groep moeilijk te bereiken is.

Typologieën


II.

Zelfbewuste onverschilligen
Het niet-gebruik door individuen van deze groep
kan voornamelijk uitgelegd
worden door hun
negatieve attitudes. Toegang is geen probleem en
zij zijn voldoende bekwaam om met ICT om te
gaan.

Typologieën


III.

Onbekwame gewilligen
Leden van deze groep zijn gemotiveerd om thuis
met een computer om te gaan maar zij missen de
noodzakelijke vaardigheden en hebben moeite
om toegang te krijgen tot het internet.

Typologieën


IV.

Vaardige ICT-liefhebbers met beperkte
toegang
Deze mensen hebben een positieve houding ten
opzichte van ICT en zijn ICT-geletterd, zij hebben
echter problemen om thuis toegang te krijgen.

Typologieën


V.

Prijsgevoelige pragmatisten
Individuen van deze groep hebben gemiddelde
ICT-vaardigheden en zijn matig gemotiveerd. De
hoge inschatting van de prijs van de infrastructuur
en de verbinding met het internet lijkt de
voornaamste barrière.

Ken je (niet-)gebruiker
Oorzaken van ongelijke toegang:

› Motivatie
› Fysieke toegang
› Gebrek aan vaardigheden

› Gebruik



Redenen van niet-gebruik?

48%

44%

21%
Het materiaal
is te duur

Ontbreken
van
vaardigheden

Geen
interesse

Evolutie
internettoegang
België:


Innovatietheorie
van Rogers


Drie voorstellen

Collectie boeken
AVM

Digitale
inclusie

Boekenclub
Boekbaby’s

Tijdschriften

Schooluitleen

Daisyboeken

Aankoopsuggesties

Voorleessessies

Auteurslezingen

Publieks-pc’s

IBL

Facebookpagina

Drie voorstellen

Publieks-pc’s

Eerste voorstel

Drie voorstellen

› Beperkte tijd?
› Beperkte middelen?
Wees een wegwijzer!

Eerste voorstel

Drie voorstellen

› Veldtekening opleidingsaanbod
› Warme oproep tot samenwerking

Tweede voorstel

Drie voorstellen

›EHBerror
› Begeleiding tijdens het gebruik

Tweede voorstel

Drie voorstellen

›Oplijsten veelvoorkomende
vragen
–
–
–
–
–
–

Vinden van informatie
Aanmaken e-mailaccount
Opmaak CV
Registratie overheidsdiensten
Uitvoeren huiswerktaken
…

Tweede voorstel

Drie voorstellen

›Opstellen steekkaarten
–
–
–
–
–

Steekkaart per probleem
Wat te doen?
Praktische tips
Nuttige links
Beschikbaar aan de balie of digitaal

Derde voorstel

Drie voorstellen

› Actief vangnet
› Projecten

› Trainingen door personeel
› Trainingen met vrijwilligers
› Opzetten peer-to-peer groepen

Drie vuistregels

Wegwijzer

Drie voorstellen

EHBerror

Actief vangnet

1. Analyseer je mogelijkheden

2. Ga op zoek naar partners
3. Mik op duurzame activiteiten

Inleiding
Het programma

Doelstellingen
Europese trainingscampagne
I.

Programma Een leven lang leren (EU)

II. Gericht op kwetsbare groepen
III. Sociale participatie door Web 2.0-toepassingen
IV. Personeel van bibliotheken kwalificeren tot ICTtrainers voor de doelgroep

Inleiding
Het programma

Niet-gebruikers
Bij de deelnemende landen
›

Hoogst in Bulgarije (59%)

› Laagste in VK (13%)
› België (22%)
› Vooral maatschappelijk kwetsbare groepen
› Slechts 13% van de bestaande cursussen richt zich
op deze doelgroep

Campagne:

Inleiding
Het programma

1. “Train-the-trainer”
–

Personeel voorbereiden om te werken met nietformele setting

2. “Qualify-the-user”
–

Het echte werk

Leermethoden

Inleiding
Het programma

Leermethoden
I.

Inleiding
Het programma

Naturalistische benadering

De cursisten gaan onmiddellijk aan de slag met de
toepassing of met een soort interface of simulatie
ingegeven door de toepassing.

Georges Charpak
La main à la pâte – hands-on

Leermethoden
I.

Inleiding
Het programma

Naturalistische benadering

–

Experimenteren met de toepassing

–

“Trial and error”

–

Begeleider helpt enkel bij problemen

Leermethoden

Inleiding
Het programma

II. Positivistische benadering

De interactie tussen de trainer en de cursisten is
gebaseerd op kennisoverdracht van boven af, voor een
schoolser model van de training.

Leermethoden

Inleiding
Het programma

II. Positivistische benadering

–

Interactie tussen begeleider en de lerende

–

Klassieke training

–

Nadruk op kennisoverdracht

Leermethoden

Inleiding
Het programma

III. constructivistische benadering

… ofwel „leren via samenwerking‟ is mogelijk in een
privésessie (één trainer met één lerende), maar is
voornamelijk geschikt voor groepswerk.

Leermethoden

Inleiding
Het programma

III. constructivistische benadering

–

Zelfstudie

–

Mogelijkheid tot interactie tussen de lerende

–

Mogelijkheid tot tussenkomst van de trainer

Materiaal voor
cursisten

Het programma

Achtergrond

Introductie

Overzicht bouwstenen

› Website Bibnet
Materiaal voor cursisten

Materiaal voor
begeleiders

Methodologische noten

Overzicht en bibliografie

Materiaal voor
cursisten
›

Taken per onderdeel:

Het programma

Overzicht
Bouwstenen

Het programma

› Bouwsteen 1: e-Burgerschap
› 1a. e-Democratie
›
›

Burgerparticipatie
Melden van problemen

Bv. Invullen klachtenformulier

› 1b. e-Commerce
›
›
›
›

Online shoppen
Thuisbankieren
Commerciële fraude
Budgetbeheer

› 1c. e-Overheid
›
›
›

Bv. Thuisbankieren
Bv. Belastingsaangifte /
Opgave meterstand

Belastingaangifte
Digitale diensten van de overheid
Communicatie met leveranciers van nutsvoorzieningen

Overzicht
Bouwstenen

Het programma

› Bouwsteen 2: Samenwerken
› 2a) Samen schrijven
› Samen documenten ontwikkelen

Bv. Google Docs

› 2b) Delen
› Bestanden delen
› Spreken en schrijven

Bv. Werken met Dropbox

Overzicht
Bouwstenen

Het programma

› Bouwsteen 3: Sociaal netwerken
› 3a. Tewerkstelbaarheid
› Verhoog je tewerkstelbaarheid

Bv. CV aanmaken en publiceren

› 3b. Verbinden met anderen
›
›
›
›

Verbinden met vrienden en de gemeenschap
Digitale identiteit
Online bevragingen
Online besprekingen

Bv. Facebook account

Overzicht
Bouwstenen

Het programma

› Bouwsteen 4: Communicatie
›
›
›
›

Gratis chatten met vrienden en familie over de hele wereld
Podcasting: Audacity
Publiceer je eigen teksten: Wiki, Blog, Scribd
Publiceer je eigen video’s: Youtube

Overzicht
Bouwstenen

Het programma

› Bouwsteen 5a: Basisvaardigheden (Hardware)
› 5a. Hardware en systemen
›
›
›
›

Muis / Touchpad
Toetsenbord
Tablet / Smartphone
Het besturingssysteem gebruiken

Overzicht
Bouwstenen

Het programma

› Bouwsteen 5b: Basisvaardigheden (Internet)
› 5b. Internetvaardigheden
›
›
›
›
›
›
›

Registreren
Aanmelden
Informatie zoeken
Een e-mailadres aanmaken
Actieve veiligheid
Bescherming tegen virussen
Privacy, diefstal van identiteit

Planning

Het programma

Voor de training
› Bepaal wat de cursist wil bereiken
› Stel een curriculum op
› Bouwstenen
› Categorieën
› Taken

› Deze kunnen verschillen voor iedere training

Planning

Het programma

Tijdens de training
› Geen hiërarchische leraar-leerling aanpak
› Cursisten kunnen aan verschillende taken werken

› Doorloop de verschillende fasen
› De cursist heeft de controle over zijn/haar
leerproces

Planning

Het programma

Evaluatie
› De cursist stelt zelf vast of de vooropgestelde
doelen werden gehaald
› Indien een doel niet werd gehaald:
› Stel vast waar het misloopt
› Grijp terug naar de bouwsteen die het probleem
aanpakt

Case

Het programma

Fred en Facebook

› Situatie
› Fred tracht tevergeefs een Facebook-account aan
te maken op de publieks-pc’s van je bib
› Hij is bezorgd om het Facebook-gebruik van zijn
dochter

Case

Het programma

Fred en Facebook

› Hoe kan je hiermee omgaan volgens
de drie voorstellen?
› Minimale aanpak
› EHBerror
› Actief vangnet

Case

Het programma

Fred en Facebook

› Hoe kan je hiermee omgaan met de
drie methodieken?
› Naturalistisch
› Positivistisch
› Constructivistisch

Case

Het programma

Facebook praktisch

› Taken:
›
›
›
›
›

Zoek je dochter op facebook
Sluit je aan bij een groep
Werk je status bij
Deel informatie
Privacy-instellingen

Case
Facebook

Het programma

› Naturalistische benadering
1.

Trainer voorziet Fred van een pc/internetaansluiting en zet de
Facebook login pagina open

2.

Fred probeert zelf (trial & error)

3.

Fred geeft aan wat niet lukt

4.

Trainer helpt bij problemen

Case
Facebook

Het programma

› Positivistische benadering
1.

Trainer toont Fred het aanmaken van een profiel

2.

Maakt gebruik van een projector of …

3.

Toont één-op-één de werking

Case:
Facebook

Het programma

› Constructivistische benadering
1.

Fred sluit zich aan bij een groep mensen die allemaal
dezelfde taak krijgen en elkaar helpen, al dan niet met de
hulp van de trainer of …

2.

De groep werkt aan verschillende deelproblemen en helpt
elkaar, al dan niet met hulp van de trainer

Opdracht 1:

Het programma

› Maak een lijst van alle mogelijke
problemen/vragen rond internet door
kansengroepen, die binnen je eigen context
voorkomen.
– Ca. 15 minuten

Opdracht 2:

Het programma

› Werk een traject uit dat haalbaar is binnen
je eigen bibliotheek
›
›
›
›
›

Kies een toepassing
Kies je doelgroep
Bedenk een setting
Kies je doelstellingen
Kies een aanpak en een methode

› Bedenk een evaluatiemethode

Huiswerk!

Inleiding

› Veldtekening:
– Formulier via mail

› Website DLit2.0:
– www.digital-literacy2020.eu

› Online vragenlijst:
– www.quiz.digital-literacy2020.eu

Bronmateriaal
(Chronologisch)

•
•
•
•
•
•
•

•
•

Jan A.G.M van Dijk, “Digitale vaardigheden : sleutel tot de toekomst,” 2013.
I. Mariën, “Naar duurzame digitale participatie: Toekomstperspectieven voor een
Hier staat de titel titel
Hier staat de
succesvol digitaal inclusiebeleid,” 2013.
J. A. G. M. van Dijk and A. J. A. M. van Deursen, “A social revolution online ? The
digital divide shifts to gaps of usage.”
I. Mariën and L. Van Audenhove, “Midis: Meetinstrument voor Digitale Inclusie in
Steden,” pp. 1–65.
A. Baes and R. Soenen, “De leefwereld van maatschappelijk kwetsbare jongeren in
het kader van informatiebehoeften en informatietechnieken.”
R. Van Gompel, J. S. Indigov, and H. K. Indigov, “E – Democratie in Vlaanderen
Stakeholdersanalyse.”
J. Schauvliege and L, “Inspiratie bij de implementatie van de vlaamse
beleidsprioriteiten lokaal cultuurbeleid.”
H. Cannie, “Het vernieuwd decreet Lokaal Cultuurbeleid van 6 juli 2012 en
uitvoeringsbesluit van 26 oktober 2012 in vraag en antwoord,” 2014.
S. Quick, G. Prior, B. Toombs, L. Taylor, and R. Currenti, “Gebruikerspercepties van de
voordelen van ICT in openbare bibliotheken in België,” 2013.

Bronmateriaal

•

•
•
•
•

•
•
•
•

S. Quick, G. Prior, B. Toombs, L. Taylor, and R. Currenti, “Cross-European survey to
measure users ‟ perceptions of the benefits of ICT in public libraries,” 2013.
Hier staat de titel titel
Hier staat de
I. Mariën, “Naar duurzame digitale participatie: Toekomstperspectieven voor een
succesvol digitaal inclusiebeleid,” 2013.
G. Cortebeeck, “Is digitaal het nieuwe normaal? Een onderzoek bij kansengroepen
naar hun gebruik van internet en sociale media voor arbeidsbemiddeling,” 2013.
F.O.D. Economie, “Barometer van de informatiemaatschappij (2013),” 2013.
P. Sheldon, “Profiling the non-users: Examination of life-position indicators, sensation
seeking, shyness, and loneliness among users and non-users of social network sites,”
Computers in Human Behavior, vol. 28, no. 5, pp. 1960–1965, Sep. 2012.
I. Mariën, “The digital divide revisited : Towards a multifaceted measurement
instrument for digital inequality,” 2012, no. October.
Vlaamse Regering, Decreet lokaal cultuurbeleid 2012. 2012, pp. 1–21.
S. De Moor, D. Schuurman, L. De Marez, B. Baccarne, K. Vervoort, and L. Van
Hamme, “Digimeter Rapport 5,” 2012.
I. Mariën and C. Vleugels, “Van digitale kloof naar digitale inclusie : Naar een
duurzame ondersteuning van e-inclusie initiatieven in Vlaanderen Inleiding,” vol.
39, no. 4, 2011.

Bronmateriaal

•

•

•
•

•
•

•

A. J. a. M. van Deursen and J. a. G. M. van Dijk, “Trendrapport Computer en
Internetgebruik 2011. Een Nederlands en Europees perspectief,” 2011.
Hier staat de titel
Hier staat de
A. J. a. M. Van Deursen and J. a. G. M. van Dijk, “Measuring Internet Skills,” titel
International Journal of Human-Computer Interaction, vol. 26, no. 10, pp. 891–
916, Sep. 2010.
J. Evers, “Digitale inclusie in Vlaanderen: Aanbevelingen,” 2010.
V. Audenhove and V. U. Brussel, “e-Learning and undereducated learners: barriers
and opportunities,” pp. 1–15, 2009.
P. Verdegem, “De digitale kloof en/in e-government: Uitdagingen voor de overheid in
de informatiemaatschappij,” 2009.
P. Verdegem and P. Verhoest, “Profiling the non-user: Rethinking policy initiatives
stimulating ICT acceptance,” Telecommunications Policy, vol. 33, no. 10–11, pp. 642–
652, Nov. 2009.
V. Audenhove and V. U. Brussel, “Embedding e-inclusion initiatives in people‟s daily
reality: The role of social networks in tackling the digital divide.,” pp. 1–14, 2009.

Licentie afbeeldingen

Summer Schoold DLit2.0: e-Inclusie in de Bib

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to Summer Schoold DLit2.0: e-Inclusie in de Bib

Similar to Summer Schoold DLit2.0: e-Inclusie in de Bib (20)

Summer Schoold DLit2.0: e-Inclusie in de Bib