Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж

1. ХИЧЭЭЛЭЭС ГАДУУРХ
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
ЗӨВЛӨМЖ

2. 1
АГУУЛГА
1. Нийтлэг үндэслэл
2. “Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаа”-ны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж
2.1. Зорилго, зорилт, хүрэх үр дүн
Зорилго
Зорилт, үр дүн
Зорилгыг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
2.2. Сурагчдын эзэмших чадвар, агуулгын хүрээ
Сурагчдын эзэмших чадварын хүрээ
Агуулгын хүрээ
Орчин, хэрэглэгдэхүүн
Хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
2.3. Төлөвлөлт
Сургуулийн нэгдсэн төлөвлөлт
Анги бүрийн жилийн төлөвлөлт
Сурагчдын зөвлөлийн жилийн төлөвлөлт
Клуб, дугуйлангийн жилийн төлөвлөлт
Нэгжийн төлөвлөлт
Төлөвлөлтийг боловсруулах, хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
2.4. Арга зүй
Арга зүй, түүний төрөл
Арга зүйг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
2.5. Үнэлгээ
Эзэмшсэн чадварыг үнэлэх
Үнэлгээг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
2.6. Менежмент, дэмжих тогтолцоо
Удирдах ажилтан, багшийн оролцоо
Бусад судлагдахуун, үйл ажиллагаатай холбогдох нь
Орон нутаг, олон нийт, эцэг эхтэй холбогдох нь
Менежментийг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл

3. 2
ХИЧЭЭЛЭЭС ГАДУУРХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ УДИРДАМЖИЙГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ
НЭГ. НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
Өөртөө итгэлтэй, хувийн зохион байгуулалт сайтай /менежмент/, бусдыг манлайлж нийгмийн
олон талт харилцаанд зохицон өөрийн байр суурийг эзлэх, хамт олны хөгжилд өөрийн хувь
нэмрийг оруулах чадвартай иргэн амжилттай сурч, ажиллаж, амьдрах боломжтойг өнөөгийн
нийгмийн амьдрал харуулж байна.
Дэлхийн нийтийн боловсролын чиг хандлага нь нийгмийн хурдацтай хөгжил, мэдээлэл
технологийн зуунд дасан зохицож амьдрах, хөгжих, улмаар амьдралын чанараа сайжруулах
хандлага, арга барилтай иргэн төлөвшүүлэхэд анхаарч байна.
Манай орны боловсролын талаар төрөөс баримтлах бодлого, чиглэл дээрхтэй уялдаж
байгаа нь дараах баримт бичигт тусгагдсан байна. Монгол Улсын Боловсролын тухай
хуульд1
“....бие даан сурах, ажиллах, амьдрах чадвартай болгон төлөвшүүлэх...”, Бага, дунд
боловсролын тухай хуульд2
“... авьяас чадвараа хөгжүүлэх, амьдрал, хөдөлмөрт болон
тасралтгүй суралцахад өөрийгөө бэлтгэхэд нь туслах...”, “Хичээлээс гадуурх сургалтын ажил
нь суралцагчийн танхимд эзэмшсэн мэдлэг, чадварыг бататгах, баяжуулах, тэдний авьяас,
сонирхлыг гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэхэд чиглэнэ...”, “...үлгэрчилсэн хөтөлбөр, хуваарийн дагуу
холбогдох байгууллага, эцэг, эх, асран хамгаалагч, иргэдтэй хамтран зохионбайгуулна...”
Бага, дунд боловсролын чанарын шинэчлэлийн бодлого нь3
“...бүтээлч, өрсөлдөх өндөр
чадвар бүхий боловсролтой Монгол хүнийг төлөвшүүлэх...”, “Зөв монгол хүүхэд”4
үндэсний
хөтөлбөрөөр өсвөр үеийнхнийг өөртөө итгэлтэй, шийдвэр гаргах чадвартай, бие бялдар,
оюун сэтгэхүй, ёс суртахууны төлөвшилтэй, хувь хүн болгон хөгжүүлэх...”- ийг зорьж байна.
Энэхүү зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэх, сурагчдын идэвх оролцоог нэмэгдүүлэх, хөгжлийг
дэмжих, нийгмийн амьдралд бэлтгэх зорилгоор “Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны
үлгэрчилсэн төлөвлөгөө”, “Анги удирдсан багшийн ажлын чиг, үүрэг”-ийг тодорхойлж
хэрэгжүүлж ирсэн.
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаа нь хүүхдийн хүсэл сонирхол, хэрэгцээ шаардлагаас илүү
нийгэм, сургуулийн эрх ашигт нийцсэн зохион байгуулалттай байгаа нь үр дүн, ач холбогдол
багатай төдийгүй хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд нилээд бэрхшээл учруулж байна.
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг зохион байгуулах тодорхой арга зүй, удирдамж
чиглүүлэг байхгүй, урсгалаараа явагдаж байна.
 Хүүхдийн хүсэл сонирхол, хэрэгцээнд тулгуурлаагүй, анги сургуулийн зорилготой
уялдаагүй, үр дүн, ач холбогдлыг тооцдоггүй, захиргааны санаачилга давамгайлсан,
дээрээс тогтоосон чиглэл нь хэт олон баяр, тэмдэглэлт үйл ажиллагааг төлөвлөдөг.
 Хүүхэд бүрийн оролцоо, манлайллыг чухалчилдаггүй, авьяаслаг, идэвхтэй цөөн
тооны сурагчдыг хамруулдаг.

4. 3
 Уралдах, өрсөлдөхөд чиглэгдэж шагнал, нэр хүндийн төлөө оролцох зорилгыг
агуулдаг. Багшийн төлөвлөлт, шууд удирдлагын дор зохион байгуулагдаж, сурагчид
“оролцогч”, “гүйцэтгэгч”-ийн байр суурьтай байдаг.
 Сурагчид хүсэл сонирхлоор нэгдэн тодорхой асуудлыг бие даан шийдвэрлэх арга
замаа тодорхойлох, зохион байгуулахад багшийн оролцоо их, хүүхдийн оролцоо бага
 Үйл ажиллагааг үр дүнтэй болгоход дэмжлэг үзүүлэх тусгайлсан цаг байдаггүй учир
завсарлагааны цаг, хичээлийн цагийг ашиглан зарлах, мэдээлэх, даалгах хэлбэрээр
зохион байгуулж байна.
Сурагчид ШУ-ны мэдлэг ойлголттой болж сурах арга барилыг эзэмшихээс гадна өдөр
тутмын үйл ажиллагаанд оролцох, асуудлыг шийдвэрлэх, үйл ажиллагаа санаачлах, зохион
байгуулахад оролцох, нөлөөлөх зэргээр нийгэмших хэрэгцээ, шаардлага чухлаар тавигдаж
байна. Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг дараах чиглэлээр сайжруулах, боловсронгуй
болгох шаардлагатай байна. Үүнд:
 ХГҮА-ны талаарх ойлголт хандлагыг нэмэгдүүлэх, өөрчлөх
 Арга зүй, менежментийг өөрчлөх
 Хүүхдийн хэрэгцээ сонирхлыг судалж төлөвлөх, үр дүнг нь тооцож дараагийн
төлөвлөлтөд тусгах
 Цөөн, үр дүнтэй ажлыг зохион байгуулахад анхаарах
 Сургууль, анги, клуб дугуйлан, сурагчдын зөвлөлийн үйл ажиллагаагаар дамжуулж
нийгмийн олон талт харилцааг мэдрүүлэх, ойлгуулах улмаар хүүхдийг нийгмийн
амьдралд бэлтгэх, нийгэмд өөрийн байр суурийг олоход дэмжлэг үзүүлэх бие хүний
суурь чадварыг олгох
 Сургалтын төлөвлөгөөний хуваарьт цагийн дагуу явуулж хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд
хяналт, үнэлгээ өгөх
 Нийгмийн ажилтан, АУБ нар манлайлан оролцож ХГҮА-ны цагийг үр дүнтэй зохион
байгуулах, хүүхэд өөрийгөө хөгжүүлэхэд үр нөлөөтэй ажлыг санаачилж, зохион
байгуулж, үр дүнг тооцох явцдаа оролцоо, манлайлалд суралцдаг гэдгийг зарчмаа
болгох
2014-2015 оны хичээлийн жилд суурь боловсролын шинэчилсэн хөтөлбөрийг турших явцад
энэ цагийг сургалтын төлөвлөгөөнд тусган АУБ нар чиглүүлж ажилласнаар хүүхэд нэг бүрийн
өөртөө итгэх, өөрийгөө хөгжүүлэх, оролцоо, манлайлал, харилцааны чадварт ахиц гарч үр
дүнгээ өгсөн.
Эдгээр хэрэгцээ шаардлага, зорилтуудыг хэрэгжүүлэхийн тулд сургууль бүр өөрийн болон
орон нутгийн онцлог, сурагчдын хэрэгцээ сонирхолд нийцсэн хичээлээс гадуурх үйл
ажиллагааны менежментийг хөгжүүлж хүүхэд нэг бүрийн оролцоо, манлайллыг дэмжин
ажиллах боломжтой юм.
Хүүхэд бүрийн хөгжлийг дэмжих үзэл баримтлал, Монгол Улсын боловсролын хууль
тогтоомж, боловсролын чанарын шинэчлэлийн бодлого, зорилго, олон улсын чиг хандлага,
манай орны зарим сургуулийн бодит үр дүнд тулгуурлан ерөнхий боловсролын сургуулийн
хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг зохион байгуулах зөвлөмжийг боловсруулан хүргүүлж
байна.

5. 4
Зөвлөмжид сурагчдын дунд зохион байгуулагдах үйл ажиллагааг өөрсдийнх нь оролцоонд
тулгуурлан нас сэтгэхүй, хөгжил төлөвшил, хэрэгцээ шаардлагад үндэслэн хэрхэн зохион
байгуулж, чиглүүлж болох талаар тусгасан бөгөөд та бүхэнд санаа өгөх, ерөнхий чиглүүлэг
удирдамж болох тул өөрийн орон нутаг, сургууль, хамгийн гол нь сурагчдын нөхцөл байдал,
хувь шинж, онцлог хэрэгцээ сонирхолтой нь уялдуулан бүтээлчээр ашиглана гэдэгт найдаж
байна.
ХОЁР. ХИЧЭЭЛЭЭС ГАДУУРХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ УДИРДАМЖИЙГ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЗӨВЛӨМЖ
2.1 Зорилго, зорилт, үр дүн
Зорилго
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны зорилго нь “сурагч нь хамт олны үйл ажиллагааны
явцад өөртөө итгэлтэй, өөрийгөө удирдах, хөгжүүлэх, бусдыг манлайлах чадвартай,
хөгжилтэй, эвсэг, ажилсаг хамт олныг бүрдүүлэхэд хувь нэмрээ оруулдаг бүтээлч,
санаачилгатай, оролцоот иргэн болж төлөвших”-д оршино.
Зорилт, хүрэх үр дүн
1 Хамт олны нэг гишүүний хувьд өөрийн хүсэл сонирхол, авьяас чадвар, хувь онцлогоо
нээж, өөртөө итгэлтэй, өөрийгөө удирдах, хөгжүүлэх, манлайлах чадвартай болох;
2 Хөгжилтэй, эвсэг, ажилсаг хамт олныг бүрдүүлэх арга замыг эрэлхийлж, ажил үүргээ
хуваарилан, биелүүлэхийн төлөө хамтдаа хичээн ажиллах;
3 Бусдын үзэл бодол, байр суурь, ялгаатай байдлыг хүндэтгэн тэдэнтэй зүй зохистой
хүнлэг харилцаж хэвших;
4 Нийгмийн нэг гишүүний хувьд нийтийн сайн сайхны төлөө санаачилга гарган
хэрэгжүүлэхийг эрмэлзэх;
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны цагийг амжилттай зохион байгуулснаар дараах үр дүнд
хүрнэ. Үүнд:
 Суралцагч өөрийгөө танин мэднэ. Би хэн бэ?, ирээдүйд хэн болохыг хүсч мөрөөдөж
байна вэ?, хүсэл мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд хэнтэй хамтран, хэний дэмжлэгтэйгээр
би өөрөө юу хийж болохвэ? зэргээ тодорхойлж эхэлнэ.
 Өөрийн удирдлагатай суралцагч болж эхэлнэ. Зорилго зорилтоо дэвшүүлэх, түүндээ
хүрэх арга замаа тодорхойлох, хийх болон хийсэн үйлдээ үнэлгээ дүгнэлт өгч
дараагийн алхмаа олж харах чадвартай болно.
 Нийгэмшиж, оролцооны идэвх нэмэгдэнэ. Өөрт хамааралтай асуудлын талаар үзэл
бодлоо илэрхийлж, шийдвэр гаргахад нөлөөлдөг болно.
 Өөрийн болон хамт олны хөгжил, бусдын сайн сайхны төлөө санаа тавьж санал,
санаачилга гаргаж өөрийн хувь нэмрээ оруулах явцад ирээдүйн мэргэжлийн чиг
баримжаатай болно.
Зорилгыг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл

6. 5
 Зорилгын мөн чанар, үр дүнг сургуулийн удирдлага, багш, ажилтнууд сайтар ойлгож
өөрийн сургуулийн онцлог, сурагчдын нөхцөл байдалтай уялдуулан бүтээлчээр
хамтран хэрэгжүүлэх
 Хүүхдийн хүрэх үр дүн, эзэмших чадварыг сурагч, эцэг эх, олон нийтэд ойлгуулах,
тэдний хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны талаарх өнөөгийн ойлголт хандлагыг
өөрчлөх, оролцоог нэмэгдүүлэх
 Зорилгоо дэмжсэн олон хувилбартай, цөөн үйл ажиллагаа байх
2.2 Сурагчдын эзэмших чадвар, агуулгын хүрээ
Сурагчдын эзэмших чадварын хүрээ
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны цөм хөтөлбөрийг хэрэгжүүлснээр сурагчасуудал
шийдвэрлэх арга барилд суралцаж дараах чадварыг эзэмшинэ.
Агуулгын хүрээ
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны агуулга нь өргөн хүрээтэй, стандарт бус, сургалтын
хөтөлбөрт тодорхой тусгаж өгдөггүй, сурагчдад эзэмшүүлэх чадварт суурилсан, өсвөр насны
хүүхдийн хэрэгцээ сонирхолд тулгуурласан байхаараа судлагдахуунаас ялгаатай юм.
Боловсролын талаар төрөөс баримталж буй бодлого чиглэл, сургуулийн зорилготой
уялдсан, орон нутгийн онцлог, сургуулийн орчин нөхцөлд тохирсон байна.
ХГҮА-ны
хэлбэр
Агуулгын хүрээ
Ангийн үйл
ажиллагаа
 Ангийн зорилго, зохион байгуулалт, анги хамт олны уур амьсгал, эв нэгдлийг
бэхжүүлэхтэй холбоотой үйл ажиллагаа
- Хичээлийн жилийн эхний уулзалт
- Сургууль, багш нарын танилцуулга, уулзалт
- Сургуулийн дүрэм журамтай танилцах, санал дэвшүүлэх хурал
- Ангийн зорилго хэлэлцэх цуглаан
- Ангийн жилийн төлөвлөгөөнд тусгах санал авах, боловсруулах цаг
- Ангийн бүтэц, зохион байгуулалтын зураглал гаргах цуглаан
- Ангид баримтлах дэг, соёлтой холбоотой хэлэлцүүлэг
- Дунд сургуулийн тухай ярилцах цуглаан /VI ангийн сурагчид/
- Ахлах ангид элсэн орох бэлтгэл /IX ангийн сурагчид/
- Улирал бүрийн төгсгөл, дараагийн улирлын эхэнд ангийн зорилго,
хэрэгжилтийн талаар хэлэлцэх
- Хичээлийн жилийн төгсгөлд ангийнхаа амжилтыг үнэлэх, сургууль, эцэг
эх, найз нөхөддөө тайлагнах үзэсгэлэнд бэлтгэх цуглаангэх мэт...
 Хувь сурагчийн нэр хүнд, эрүүл мэнд, аюулгүй байдалтай холбоотой үйл
ажиллагаа
- Өөрийн үнэлгээний хуудастай ажиллаж дүгнэлт хийж хувийн зохион
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны хүрээнд эзэмших чадвар
Өөрийгөө удирдан
хөгжүүлэх чадвар
Манлайлах чадвар Харилцааны чадвар Оролцооны чадвар

7. 6
байгуулалтаа сайжруулах талаар эргэцүүлэх цаг
- Бие бялдрын хөгжлийн түвшин тодорхойлох, эрүүл мэндийн үзлэг
хийлгэхэд бэлтгэх
- Талархал, уучлалын цаг
- Анги, сургуулийн орчинд байгаа амжилтад нөлөөлж буй асуудлыг
илрүүлэх ярилцлага гэх мэт...
 ХГҮА-ны бусад хэлбэрийн үйл ажиллагаанд оролцох, тэдгээрийн үр дүнг
сайжруулахтай холбоотой үйл ажиллагаа
- Клуб, дугуйлангийн талаарх мэдлэг ойлголтоо нэмэгдүүлэх ярилцлага
- Сургуулийн үйл ажиллагаанд санал дэвшүүлэх цаг /тэмдэглэлт,
уламжлалт, өдөр тутмын, аялал зугаалга, амжилтаа тайлагнах, сайн
дурын үйл ажиллагааны санаачилга гаргах, үр дүнг хэлэлцэх зэрэг
ажлууд/
- Хөдөлгөөнт, хөгжимт дасгалын үр дүнгийн талаар хэлэлцүүлж,
сайжруулах санал гаргах хэлэлцүүлэг
- Болзошгүй аюулын үед авах арга хэмжээний сургалт гэх мэт...
Клуб,
дугуйлангийн
үйл ажиллагаа
 Суралцах арга барилыг сайжруулахтай холбоотой үйл ажиллагаа (сонгон,
дугуйлан)
- Сагсан бөмбөгийн дугуйлан
- Гитар хөгжмийн дугуйлан
- Шүлэг, яруу найргийн дугуйлан
- Шатрын дугуйлан
- Цахилгаан хэрэгсэл засах дугуйлан гэх мэт...
 Өөрийн авьяас чадварыг нээж, хөгжүүлэхтэй холбоотой үйл ажиллагаа (клуб)
- “Рубрик” шооны клуб
- Амьтан тэжээх клуб
- Ой тогтоолтын клуб
- Цэцэг сонирхогчдын “Цэцэгчин” клуб
- Туршилтын клуб
- Цаасан урлалын клуб гэх мэт...
Сурагчдын
зөвлөлийн үйл
ажиллагаа
 Тодорхой асуудлыг шийдвэрлэх, хөгжүүлэхэд чиглэсэн зорилго бүхий үйл
ажиллагаа
- Сургуулийн цайны газрын үйлчилгээний талаарх хурал
- Биеийн тамирын өдөрлөг зохион байгуулах ажлын бэлтгэл
- Клуб, дугуйлангийн үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл хийх уулзалт
- Сургуулийн удирдлагуудад бүх сурагчийн саналыг танилцуулах уулзалт
- 6 дугаар ангийн сурагчдыг хүлээн авах ёслолын үйл ажиллагааг төлөвлөх,
бэлтгэл хийх уулзалт
- Сурагчдын зөвлөлийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах хурал
- Зөвлөлүүдийн ажлын үр дүнгийн мэдээлэл хийх цаг
- Сургуулийн дэг соёлын талаарх хэлэлцүүлэг
- Сурагчдын зөвлөлийн гишүүдийн үүрэгт ажил хуваарилах уулзалт гэх
мэт...
 Нийгмийн олон талт харилцааг мэдрэх, түүнд өөрийн байр сууриа эзлэх, бие
хүний хөгжлийг дэмжих үйл ажиллагаа
- Олон нийтийн байгууллага, хувь хүмүүст зөвлөлийн үйл ажиллагааг
танилцуулах өдөрлөг
- Хамтын ажиллагааг өрнүүлэх уулзалт

8. 7
- Сургуулийн асуудлыг шийдвэрлэхэд төсөл бичих сургалт
- Төлөөлөл, зөвлөлүүдийн боловсруулсан төслийг хэлэлцүүлэх уулзалт
- Орон нутгийн цэвэр орчинд хувь нэмрээ оруулах аяны бэлтгэл
- “Нийгмийн сайн сайханд миний оруулах хувь нэмэр” сэдэвт уулзалт
ярилцлага
- Өндөр настанд сэтгэлийн дэмжлэг үзүүлэх сайн дурын үйл ажиллагааны
бэлтгэл гэх мэт...
Сургуулийн үйл
ажиллагаа
 Тэмдэглэлт болон уламжлалт үйл ажиллагаа
- Анги дэвших, төгсөх баярын ёслол
- Үндэсний бахархлын өдөр
- Шинжлэх ухаан - урлагийн наадам
- Гэр бүлийн өдөрлөг
- VI ангийн сурагчдыг хүлээн авах ёслол
- Мод, цэцэг тарих өдөр гэх мэт...
 Сургуулийн өдөр тутмын дэг соёл, орчны эрүүл аюулгүй, таатай байдалтай
холбоотой үйл ажиллагаа
- Биеийн тамирын хичээлд баримтлах дэг
- Дүрэмт хувцсаа зохистой өмсөж хэвших
- Гар утасны зохистой хэрэглээ
- Төрийн дууллаа бахархалтай дуулах
- Хичээллэх үеийн дэг гэх мэт...
 Амжилтаа тайлагнах үйл ажиллагаа
- “Зорилго ба амжилт” улирал бүрийн төгсгөл эсвэл эхэнд зохион байгуулах
- “Бид амжилтын эзэд” уулзалт
- Анги сурталчлах 7 хоног гэх мэт...
 Аялал, зугаалга
- Орон нутагтай танилцах аялал
- Түүхийн дурсгалтай танилцах экскурс
- Замын хөдөлгөөнтэй танилцах аялал
- Явган аялалын бэлтгэл хийх ярилцлага гэх мэт...
 Нийгмийн сайн сайханд хувь нэмрээ оруулах үйл ажиллагаа
- “Цэвэр орчинд бидний оруулах хувь нэмэр” нийтийн цэвэрлэгээ
- “Буурлын буян” настай хүмүүст туслах аян
- “Хогоо ангилан хаяхын ач тус” компанит ажил гэх мэт...
Орчин, хэрэглэгдэхүүн
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны хувьд орчин нөхцөл, хэрэглэгдэхүүн янз бүр байна. Энэ
үйл ажиллагаа нь танхимын болон танхимын бус хэлбэрээр зохион байгуулагдана. Бодит
орчинд биеэр хийж гүйцэтгэх танхимын бус үйл ажиллагаа голлодог тул сургууль, гэр бүл,
сурагчдаас нэлээд их бэлтгэл шаардагдана.
Танхимын орчинд:
 Баг, бүлгээр хэлэлцүүлэг хийх, илтгэл тавих, мэдээлэл хийх анги танхим
 Урлаг, спорт, хурлын заал
Танхимын бус орчинд:
 Сургууль, орон нутаг
 Төрийн болон төрийн, олон улсын байгууллага
 Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч, жижиг дунд бизнес эрхлэгч

9. 8
Дараах хэрэглэгдэхүүний бэлтгэл шаардлагатай байна.
Орчин, хэрэглэгдэхүүний хувьд хичээлийн жилийн эхэнд зохих бэлтгэлийг хангах бөгөөд
олон нийтэд мэдээлэл өгч хамтын ажиллагааны бэлтгэлийг сайтар хангах нь чухал юм.
Жишээ нь: Уулзалт хэлэлцүүлэг хийх хувь хүн, аялах зугаалах газрын удирдлага,
мэргэжилтэй, зочлох байгууллага, өөрийн сургуулийн удирдлага, хамтран ажиллах багш
нартайярилцаж төлөвлөх
Сурагчдын эзэмших чадвар, агуулгын хүрээг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
3 Сурагчдын эзэмших чадварын хувьд
- Сурагчдын чадварын гарааны цэгийг тодорхойлсон байх
- Эзэмшүүлэхийн төлөө бус хүүхэд өөрөө эзэмших нөхцөл, боломжийг бүрдүүлэх
 Агуулгын хүрээний хувьд
- Агуулгыг тодорхойлоход сурагч, эцэг эх, олон нийтийн санал, хэрэгцээ сонирхлыг
судалж дүн шинжилгээ хийж сургуулийн нөөц боломжийг харгалзах. Ялангуяа
сургуулийн үйл ажиллагааны агуулгыг тодорхойлоход
4 Ангийн үйл ажиллагааны хувьд
- Жишээгээр дурдсан төрлүүдээр үйл ажиллагаагаа хязгаарлахгүй хэзээ, хэдэн удаа,
хэрхэн, ямар хэлбэрээр зохион байгуулахыг нөхцөл байдалд тохируулах
- Багш тухайн хичээлийн жилийн турш агуулгын хүрээнд тусгагдсан үйл ажиллагааг
өөрийн ангийн хөгжил, хамт олны төлөвшлийн түвшин, сурагчдын хэрэгцээ
шаардлага, сургуулийн зорилготой уялдуулан төлөвлөнө.
- Багш шууд удирдахгүй, шаардлагатай тохиолдолд зөвлөн тусална.
5 Клуб, дугуйлангийн үйл ажиллагааны хувьд
- Аль аль нь хүүхдийн хэрэгцээ сонирхолд тулгуурлан зохион байгуулагдах бөгөөд
өөрийн зорилго зорилттой, үйл ажиллагааны чиглэл, хүрэх үр дүнг тодорхойлно.
- Гишүүнчлэлтэй байна. Гишүүнчлэлийн тоог нөхцөл байдлыг харгалзаж сурагчид
тогтооно.
- Клуб нь тодорхой авьяас сонирхол, хоббигоо хөгжүүлэхээр нэгдсэн холимог бүлэг
байх ба сайн дурын багшаюулгүй байдалд анхаарна. Дугуйлан нь хичээлээр
эзэмшсэн мэдлэг чадвараа бататгах, гүнзгийрүүлэхээр нэгдсэн холимог бүлэг байх
Сурагч
Жилийн ажлын төлөвлөгөө
Техник хэрэгсэлүүд /ТВ,
камер, зургийн аппарат, дуу
хураагуур г.м/
Бичгийн хэрэгсэл /цаас,
дэвтэр, үзэг, маркер г.м/
Ном, гарын авлага
Багш
Жилийн төлөвлөгөө
Цахим техник хэрэгсэл,
хэрэглэгдэхүүн
Зөөврийн компьютер
Багшийн ажиглалтын
тэмдэглэл, хуудас
Олон нийт
Жилийн ажлын төлөвлөгөө
Санхүүгийн нөөц
Үйл ажиллагааны санал

10. 9
ба мэргэжлийн багшийн чиглүүлэгтэй, тусгайлсан хөтөлбөртэй зохион
байгуулагдахаараа ялгаатай.
- Төрөл, тоо нь сурагчийн хэрэгцээ сонирхол, сургуулийн нөөц бололцоо, багшийн
хүрэлцээтэй холбоотой бөгөөд ижил нэр, чиглэлтэй клуб, дугуйлан байж болно.
6 Сурагчдын зөвлөлийн үйл ажиллагааны хувьд
- Сурагчдын зөвлөл нь сургууль, орон нутаг, нийгмийн сайн сайхан байдал, хөгжлийг
дэмжихэд хувь нэмрээ оруулах хүсэл сонирхлоороо нэгдсэн холимог бүлгийн
түвшний зохион байгуулалттай байна.
- Ахлагч сурагчдыг өөрсдөө сонгоно.
- Зөвлөлүүд сайн дурын багштай байж болно. Сайн дурын багш нь зөвлөлийн үйл
ажиллагааг удирдан чиглүүлэхгүй, сурагчдын аюулгүй байдлыг хангаж ажиллана.
- Төлөөлөх зөвлөл нь сургуулийн нийт сурагчид, анги хамт олон, клуб дугуйлангийн
үйл ажиллагааг шууд удирдахгүй бөгөөд нэгдсэн зохион байгуулалттай байж хүүхэд
нэг бүрт хүрч ажиллахад тусална.
 Сургуулийн үйл ажиллагааны хувьд
- Хамт олны хөгжил, сайн сайхан, нийтийн үйл хэргийн төлөөх албан ёсны ёслол,
хүндэтгэлийн арга хэмжээ байна.
- Хүн бүр оролцох, зохион байгуулах хүсэл, тэмүүлэл, эрмэлзэлтэй байх
- Сургуулийн алсын хараа, зорилготой уялдсан, үр дүнд хүргэхэд чиглэсэн байх
- Сургууль, орон нутгийн онцлогийг харгалзах бөгөөд үндэсний болон олон улсын
хэмжээний үйл ажиллагааг хүндэтгэж ач холбогдол өгөх нь зайлшгүй
- Сургууль, хамт олон, хувь хүний зорилготоо хэрхэн хүрсэн амжилтыг дүгнэж орон
нутаг, сургууль, гэр бүл, хамт олны түвшинд тайлагнах ажил зохион байгуулна.
- Сургуулийн өдөр тутмын дэг, соёлын үр дүнг тооцох, цаашид сайжруулах саналыг
хэлэлцэх
- Сурагч, багш зорилгогүйгээр дагаж мөрддөг байхаас зайлсхийх нь сургуулийн дэг
соёлыг баяр баясгалантай, чин сэтгэлээсээ хийж гүйцэтгэж байгаагаас үр дүнг
тодорхойлж болно.
- Аялал, зугаалга нь зүгээр нэг амрах, зугаалах хэрэгсэл бус сурч, хөгжих, сургууль
хамт олон, хувь хүний хэрэгцээ, хөгжлийг дэмжсэн зохион байгуулалттай байх
 Орчин, хэрэглэгдэхүүний хувьд
- Дэлгэц, компьютер, интернеттэй, проектор, илтгэлийн ширээ, чанга яригч, дуу
хураагуур, гэрэл зургийн аппарат, видео бичлэг хийх камер, төрөл бүрийн гарын
авлага, ном товхимол бүхий баяжилттай номын булан зэргээр тохижуулсан “Хүүхэд
хөгжлийн төв”-тэй байхыг санал болгож байна.
- Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны талаарх ойлголт хандлагыг сайжруулж хамтын
ажиллагаагаа нэмэгдүүлэх
- Сурагчдын эрүүл, аюулгүй, таатай байдлыг хангах үүднээс тэднийг хараа хяналтгүй
орхих, эрсдэлт нөхцөл байдлыг тооцоолон нийгмийн сөрөг үзэгдлээс урьдчилан
сэргийлэх, хамгаалах асуудлыг гэр бүл, олон нийтийн байгууллагын хамтын
ажиллагааны хүрээнд шийдвэрлэх

11. 10
2.3.Төлөвлөлт
Сургуулийн нэгдсэн төлөвлөгөө
Сургууль, сурагчдын зорилгыг бодит үр дүн болгох хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны
төлөвлөгөөтэй байна. Энэхүү төлөвлөгөө нь сургуулийн жилийн төлөвлөгөөний тодорхой
хэсэг байна. Нэгдсэн төлөвлөгөөг АУБ, судалгаа хөгжил, менежментийн багууд хамтран
ажиллаж сурагчдын хэрэгцээ сонирхол, нөхцөл байдал, багш, ажилтан, олон нийтийн
байгууллага, иргэдийн саналыг нэгтгэж дараах уялдаа холбоонд боловсруулна.
Багш нарын баг, хамтолон:
 Залуу багш нарын баг
 Ахмадбагшнарын баг
 Сонирхлын бүлэг, хамтлаг
Нөхцөл байдал:
 Орон нутаг
 Сургууль
 Анги хамт олон
 Хүүхэдбүр
 Багшийн хүсэл
 Эцэг, эхийн хүсэл
Эрх зүйн үндэслэл:
 Бага дундболовсролын
хууль
 БДБ-ын чанарын
шинэчлэлийн бодлого
 Сургалтын төлөвлөгөө
 Суурь боловсролын цөм
хөтөлбөр г.м
Сургуулийн зорилго:
 Ёс суртахуунтай хүүхэд
 Бүтээлч санаачилгатай, сурахарга барилтай хүүхэд
 Эрүүлчийрэг бие бялдартай хүүхэд
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаанызорилго:
Сурагч нь хамт олны үйлажиллагааны явцадөөртөө
итгэлтэй, өөрийгөө удирдах, хөгжүүлэх, бусдыгманлайлах
чадвартай, хөгжилтэй, эвсэг, ажилсаг хамт олныг
бүрдүүлэхэд хувь нэмрээоруулдаг бүтээлч, санаачилгатай,
оролцоот иргэн болж төлөвших
Зорилт:
1 Хамт олны нэг гишүүний хувьд өөрийн хүсэл сонирхол,
авьяас чадвар, хувь онцлогоо нээж, өөртөө итгэлтэй,
өөрийгөө удирдах, хөгжүүлэх, манлайлах чадвартай
болох;
2 Хөгжилтэй, эвсэг, ажилсаг хамт олныг бүрдүүлэх арга
замыг эрэлхийлж, ажил үүргээ хуваарилан,
биелүүлэхийн төлөө хамтдаа хичээн ажиллах;
3 Бусдын үзэл бодол, байр суурь, ялгаатай байдлыг
хүндэтгэн тэдэнтэй зүй зохистой хүнлэг харилцаж
хэвших;
4 Нийгмийн нэг гишүүний хувьд нийтийн сайн сайхны
төлөө санаачилга гарган хэрэгжүүлэхийг эрмэлзэх;
Сургалтыг дэмжих үйл
ажиллагаа
Амьдрах чадварт
суралцах үйл ажиллагаа:
Судлан шинжлэх арга
барилыг өдөр тутмын
асуудлыг шийдвэрэлэхэд
хэрэглэх
Иргэний боловсрол:
Тус цагаар бий болсон зөв
үйлхийх гэсэн чин хүсэл
эрмэлзэл, дотоод
шийдвэрийг практик үйл
ажиллагаагаар дамжуулан
хэрэгжүүлэхба хүүхдүүдийн
болон хүмүүсийн хооронд
хүнлэг, зүй зохистой
харилцааг бий болгох
Өөрийн болон бусдын
эрхэм байдлыг ойлгож
чаддаг болох улмаар
найзтайгаа эвтэй, найртай
байх харилцааг бий болгох
Хамт олны үйл
ажиллагааны явцад бие
биенээ ойлгох, хүндэтгэх,
харилцан тусалж, бие даан
болон хамтран ажиллах
Судлагдахууныбагц:
Монгол хэл, бичиг
Математик
Гадаад хэл
Мэдээллийнтехнологи
Биеийн тамир
Дизайн технологи
Урлаг
Байгалийн ухаан
Нийгмийн ухаан
Хичээлба
судлагдахуунаар олж
авсан шинжлэх ухааны
мэдлэг, чадвараа
амьдралын хэрэглээ
болгох чадварыг
хичээлээсгадуурхүйл
ажиллагаандоролцуулах
замаар эзэмшүүлэх, энэ
нь хүүхдэдирээдүйн чиг
баримжаа олж авах эхлэл
болно. (бүх хичээлээр)
Үйл ажиллагаандхосоор
болон багаар оролцохдоо
өөрийн, бусдын санаа
бодол, эргэцүүллийг
харьцуулан харилцан
зөвшилцөн шийдвэрээ
гаргах чадвартай болох
Хамт олны болон
сонирхлын бүлгийн
хөгжилдөөрийн хувь
нэмрээ оруулахыг хичээх,
эрмэлзэх
Хүний амьдралд хамгийн
их хэрэгтэй дүрэмжурам
дэгийг даган мөрдөх,
хүндэтгэн үзэхүзэлтэй
болох
Хэлбэр:
 Ангийн үйлажиллагаа
 Клуб, дугуйлангийн үйлажиллагаа
 Сурагчдын зөвлөлийн үйлажиллагаа
 Сургуулийн үйлажиллагаа
Гэр бүл, олон нийт
Хамтран ажиллах субьект:
 Сургуулийн болон ангийн эцэг эхийн зөвлөл, клуб
 Төрийн байгууллага /орон нутгийн болон үндэсний хэмжээнд/
 Төрийн бус байгууллага
 Олон улсын байгууллага
 Иргэд, хувь хүмүүс
 Сайн дурын ажилтан гэх мэт...
Хамтын ажиллагаанычиглэл:
 Нийтийн сайн сайхны төлөөх асуудлыг хамтран шийдвэрлэх, харилцан туслалцах
 Санхүүгийн дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх
 Мэргэжиларга зүйн зөвлөн туслахүйлчилгээүзүүлэхгэх мэт...

12. 11
...................... аймгийн ........................ сумын сургуулийн хичээлээс
хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны сургуулийн төлөвлөгөө /жишээ/
МУ-ын боловсролын зорилго, бодлого
чиглэл
7 Монгол Улсын боловсролын тухай
хууль
8 Бага, дунд боловсролын тухай хууль
9 БДБ-ын чанарын шинэчлэлийн бодлого
10 Сургалтын төлөвлөгөө
11 Суурь боловсролын цөм
хөтөлбөр
Сургуулийн 2015-2016 оны хичээлийн жилийн
зорилго:
 Ёс суртахуунтай хүүхэд
 Бүтээлч санаачилгатай, сурах арга барилтай хүүхэд
 Эрүүл чийрэг бие бялдартай хүүхэд
ХГҮА-ны зорилго:
Хамт олны үйл ажиллагааны явцад өөртөө итгэлтэй, өөрийгөө
удирдах, хөгжүүлэх, бусдыг манлайлах чадвартай, хөгжилтэй,
эвсэг, ажилсаг хамт олныг бүрдүүлэхэд хувь нэмрээ оруулдаг
бүтээлч, санаачилгатай, оролцоот иргэн болж төлөвших
Сургууль, орон нутгийн нөхцөл
байдал:
 1500 сурагч
 36 бүлэгтэй
 113 багш, ажилтантай
 36 эцэг эхийн клубтэй
Үйл ажиллагааны агуулга, хэлбэр:
 Сурагч өөрөөсөө эхлэн үйл ажиллагаанд оролцох, илүү олон үйл ажиллагаа зохион байгуулж
өөрийгөө мэдрэх мэдрэмжийг нэмэгдүүлэх, харилцан, хамтран хамтын хүчээр амьдрах хандлагыг
хөгжүүлэх ангийн үйл ажиллагаа
 Хүүхдүүдийн бодол санаа, хүсэл сонирхлыг чухалчлан үзэж, өөрсдөө байгуулсан клуб,
дугуйлангийн үйл ажиллагаа
 Сургуулийн хамт олон, нийгмийн сайн сайхны төлөө хувь нэмрээ оруулах сурагчдын зөвлөлийн
үйл ажиллагаа
 Орон нутаг болон сургуулийн онцлогтоо тохируулан, бүлгээр оролцох хандлагыг хөгжүүлэх
сургуулийн үйл ажилагаа
Хугацаа Үйл ажиллагааны нэр
Үйл ажиллагааг
хариуцагч
Үйл ажиллагааны агуулга,
төлөвлөлт
9
Хичээлийн шинэ жилийн нээлт
Багш нарын баг
Мэдээллийн зөвлөл
Үндэсний, орон нутгийн,
сургуулийн зорилгыг дэмжсэн
хөтөлбөртэй байна.
VI ангийн сурагчдыг хүлээн
авах ёслол
Сурагчдын зөвлөл
Багш ..........................
Дунд ангид элсэн орсонд нь
талархал илэрхийлж амжилт
хүсэх
Эцэг эхийг урих, хамтран
ажиллах
Эрүүл мэндийн үзлэг
Орон нутгийн эрүүл
мэндийн байгууллага
Эмч .........................
Нийт сурагчдын эрүүл мэндийн
байдлыг тодорхойлох, сурахад
учрах бэрхшээлийг илрүүлэх
Клуб, дугуйлангийн үйл
ажиллагаа
Багш ..........................
Сурагчид
Сурагчдын сонирхол хэрэгцээг
судлах зар, уулзалтууд
Сурагчдын зөвлөлийн үйл
ажиллагаа
Сурагчдын зөвлөл
Танилцах уулзалт
Жилийн төлөвлөгөө
боловсруулах г.м
Ангийн үйл ажиллагаа Цуглааны баг
Сургуулийн орчин, шинэ сурагч,
багштай танилцах Ангийн
зорилгоо тодорхойлох,
10
Хичээлээс гадуурх үйл
ажиллагааны нээлт
Сурагчдын зөвлөл
Сургуулийн захиргаа
Хүүхэд бүрт хүсэл тэмүүлэл,
урам зориг хайрласан, өөрийгөө
хөгжүүлье гэсэн сэдэл олгох
Нийслэлийн өдөр
Нийгмийн ухааны
багцын баг
Орон нутгийн сайн сайхнаар
бахархах сэтгэгдэл төрүүлөх
“Эрчимт хөдөлгөөн – Эрүүл Спортын зөвлөл

13. 12
бие” спорт өдөрлөг Биеийн тамирын
багш
Сурагчдын зөвлөлийн үйл
ажиллагаа
Зөвлөлийн төлөөлөл
10 сарын ажлын мэдээлэл хийхКлуб, дугуйлангийн үйл
ажиллагаа
Клуб, дугуйлангийн
төлөөлөл
Ангийн үйл ажиллагаа Ангийн төлөөлөл
Чингисийн өдөр
Нийгмийн ухааны
багш
Түүх соёл, өвгөд дээдсээрээр
бахархах хөтөлбөр
Үндэсний “Өгөх өдөр”
Багш ..........................
Хүмүүнлэгийн зөвлөл
Өөрт илүү зүйлийг дутагдаж буй
хэн нэгэнд нь хүргэх
12
Оны шилдэгийг тодорхойлох,
алдаршуулах
Сургуулийн захиргаа
Судалгааны зөвлөл
Сурагч, багш ажилтан, олон нийт,
эцэг эхийг алдаршуулах
1 Цасны баяр
Багш ..........................
Аялалын зөвлөл
Сургууль хамт олноороо эвсэг,
найрсаг байхад туслах, байгаль
дэлхийгээ хайрлах, хамгаалах
хөтөлбөр
2, 3
Үндэсний тоглоомоор тоглох
өдөр, цагаан сар
Багш ..........................
Сурагчдын зөвлөл
Үндэсний өв соёлоо дээдлэх,
уламжлах
Сурагчдын зөвлөлийн үйл
ажиллагаа
Багш ..........................
Зөвлөл, төлөөлөл
Төлөвлөлтөө сайжруулах
Клуб, дугуйлангийн үйл
ажиллагаа
Төлөвлөлтөө сайжруулах
Ангийн үйл ажиллагаа Төлөвлөлтөө сайжруулах
4, 5
Усны өдөр
Багш ..........................
Эко зөвлөл
Усыг хайрлан хамгаалах, усны
талаарх мэдлэг ойлголтоо
нэмэгдүүлэх
Сурагчдын бүтээлийн
үзэсгэлэн
Багш ..........................
Зөвлөлийн төлөөлөл
Клуб, дугуйлангийн
төлөөлөл
Клуб, дугуйлангийн сурагчид
бүтээлээрээ үзэсгэлэн гаргаж
сурсан, мэдсэн зүйлээ
танилцуулах
Аялал хичээл
АУБ
Ангийн төлөөлөл
Түүхийн дурсгалт газраар аялах
аялалын хөтөлбөр гаргах
Зорилгодооо хүрсэн үр дүнг
тооцох
Бүх сурагч, анги,
бүлэг
Өөрийн үнэлгээний хуудастай
ажиллах
6
Хүүхдийн эрхийг хамгаалах
өдөр
Аюулгүй байдлын
зөвлөл
Эрүүл мэндийн
зөвлөл гэх мэт...
Нийт сурагчдын хүүхдийн эрхийн
талаарх мэдлэг ойлголтыг
нэмэгдүүлэх, эрхээ эдэлж үүргээ
биелүүлэхэд туслах
Өдөртутмын
үйлажиллагаа
Хөдөлгөөнт хөгжимт дасгалын
цаг
Бүх сурагч
Багш, ажилтан
Үр дүнгийн талаар хэлэлцүүлж,
санал дэвшүүлэх, улам бүр
сайжруулах, баяр хөөртэй хийж
гүйцэтгэх, мөрдөх
Гар утасны зохистой хэрэглээ
Дүрэмт хувцсаа зохистой
өмсөх
Хичээллэх үеийн дэг
Баруун гарын дүрэм
Анги бүрийн жилийн төлөвлөгөө
Анги хамт олон нь хамтаараа ярилцан хэлэлцэж асуудлыг илрүүлж, хэрхэн шийдвэрлэх,
сайжруулах боломжийг тодорхойлж зорилгоо дэвшүүлнэ. Хамт олны зорилго нь хүрэх үр
дүнг товч, ойлгомжтой үгээр тодорхойлогдсон байх бөгөөд сурагч, эцэг эх, асран хамгаалагч

14. 13
бүр дэмжсэн, хэрэгжүүлэхийг хүссэн, үр дүнг хүлээсэн байна. Зорилго нь хүрэх амжилтын
тодорхойлогч юм.
Ангийн жилийн төлөвлөгөө нь анги хамт олны төлөвшил, хөгжлийг улам сайжруулах
зорилгоо бодит үр дүн болгон хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн хамтран боловсруулсан баримт бичиг
юм. Сургууль зорилготоо хүрэхэд анги бүрийн зорилго, жилийн төлөвлөгөө чухал үүрэгтэй
юм. Иймд хүүхэд нэг бүрийн хүсэл хэрэгцээг тусгасан, сургуулийн зорилгоо дэмжсэн байх
ёстой.
Ангийн хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны төлөвлөлт/жишээ/
Ангийн
цаг
Чиглэл
Улирал
I улирал II улирал III улирал IV улирал
Ангийнменежмент
Ангийн үйл
ажиллагаа
Ангийн бүтэц,
зохион
байгуулалт хийх,
зорилго
зорилтоо
тодорхойлох,
үйл
ажиллагаагаа
төлөвлөх
1-р улирлын
ажлаа үнэлж
дүгнэн
дараагийн үйл
ажиллагааг
төлөвлөх
2-р улирлын
ажлаа үнэлж
дүгнэн дараагийн
үйл ажиллагааг
төлөвлөх
3-р улирлын
ажлаа үнэлж
дүгнэн
дараагийн үйл
ажиллагааг
төлөвлөх
Сургуулийн
үйл
ажиллагаа
Багш нарын баяр
Нийслэлийн
өдөр
Ахмадын баяр
Өгөх өдөр
Чингисийн
төрсөн өдөр
ДОХ-той тэмцэх
өдөр
Шинэ жил
Цагаан сар
Эмэгтэйчүүдийн
эрхийг хамгаалах
өдөр
Зэвсэгт хүчний
өдөр
Дэлхийн гэр
бүлийн өдөр
Усны өдөр
VI ангийн
нээлтийн ёслол
Спорт өдөрлөг
Хичээлээс
гадуурх үйл
ажиллагааны
нээлт
Урлагийн
наадам
Сургуулийн
нээлтэй өдөр
Төгсөгчдийн
нэрэмжит
урлаг спортын
өдөрлөг
Сурагчдын
зөвлөлийн
үйл
ажиллагаа
Анги бүлгийн
хэмжээнд
Сургуулийн
хэмжээнд
Орон нутгийн
хэмжээнд
Байгальд
Клуб,
дугуйлангийн
үйл
ажиллагаа
Клуб,
дугуйлангийн
үйл
ажиллагаатай
танилцаж
сонголт хийх
Үйл
ажиллагаанд
явцын үнэлгээ
хийж, нөхцөл
байдлыг
сайжруулах
Мэргэжил
сурталчилах ажил
Тайлан
үзэсгэлэн
гаргах
сурталчилах
ажил
Ангийн цуглаан зохион байгуулах
Зорилго Зохион байгуулалт Багшийн анхаарах зуйл
Сургуулийн үйл
ажиллагаанд:
Хэрхэн яаж
Жишээ нь:
 Орон нутгаараа бахархах
тэмдэглэлт өдрийг тохиолдуулан
"Миний оруулах хувь нэмэр" их
Ийм үйл ажиллагаануудыг
багш урьдчилан тооцоолж тухайн
сарын ажлын төлөвлөгөөнд тусган,

15. 14
ангиараа оролцохоо
шийдэх цуглаан
Хамтаараа асуудлаа
хэлэлцэн хүн бүр
өөрийн үүрэг
хариуцлагаа
ухамсарлан хувь
нэмрээ оруулах
цэвэрлэгээний ажилд хэн, хаана,
хэрхэн, яаж ажиллах, ямар багаж
хэрэгсэл авах, хувийн бэлтгэлээ
хэрхэн хангах, мэдээлэл
сурталчилгаагаа хэн хариуцах гэх
мэтээр хамтын шийдвэр гаргах
 Тэмдэглэлт үйл явдлыг угтан хэн
хэн юу хийх, хэрхэн оролцохоо
төлөвлөх (ханын сонин, зурагт
хуудас, мэдээллийн самбар
гаргах)
 Урлаг спортын өдөрлөг, уралдаан
тэмцээнд оролцох бэлтгэлийг
хангах ажил гэх мэтээр хэд
хэдээрээ болон ангиараа цугларч
ажиллах үйл ажиллагаанууд байж
болно.
зохион байгуулах, сурагчдын
саналыг үндэслэн дэмжлэг үзүүлж,
өөрөө оролцож хамт ажиллах
зэргээр тэдний дунд байх нь
зүйтэй.
Ийм цуглаанууд сардаа 1-2
удаа байхаар төлөвлөх нь
тохиромжтой. Эцсийн үр дүн нь
хүүхэд бүрийн оролцоо тэдний
хөгжил төлөвшилд бодитой
өөрчлөлт оруулсан байна.
Үйл ажиллагааны дараа
тухайн үйл ажиллагаа
төлөвлөснөөр хийгдсэн эсэх, үр
дүн болон цаашид анхаарах
асуудлаа хамтран ярилцаж байх нь
зүйтэй
“Ангийн цуглаан” зохион байгуулагчийн удирдамж /жишээ/
Цуглааны эхлэл:
Ангийн цуглаанг зохион байгуулах багийн ахлагч ............................................... нь ......... дахь
удаагийн ангийн цуглаан эхэлж байна гэдгийг мэдэгдэнэ.Цуглаан зохион байгуулах багийн
гишүүдийг танилцуулна. Үүнд:
Туслах хөтлөгч….......................................……
Самбарт бичигч …..................................……..
Санал бичигч……................................……….
Хурлын тэмдэглэлхөтлөгч……......................................…..
Цуглааны өрнөл:
Өнөөдрийн цуглааны сэдэв: “...............................................”
Асуудалтай холбоотой санал хэлэх:
 Ангийн сурагч 1
 Ангийн сурагч 2 гэх мэт...
Цуглааны ахлагч: ................................................саналыг гаргасан хүн бол ………………… юм.
 Яагаад энэ сэдвийг сонгох болсон шалтгаанаа тайлбарлана уу?
 Санал гаргасан хүн шалтгаанаа ярина.
Асуулт хариулт: Хөтөч сурагч нийт сурагчдаас асуулт байгаа эсэхийг асууна.
 Асуулт 1
 Хариулт 1
 Асуулт 2
 Хариулт 2 гэх мэт... Асуулт байхгүй бол цааш үргэлжлүүлнэ.
Асуудал хэлэлцүүлэх: Хөтөч сурагч хэлэлцүүлгээ эхэлнэ.

16. 15
 Асуулт байна уу?Байхгүй бол цааш үргэлжүүлнэ.
 Сурагчдын саналуудыг тусгай цаасан дээр бичиж байрлуулна.
 Самбарт байрлуулсан саналтай ижил байгаа сурагчид нь гараа өргөнө.
 Ижил саналуудыг нэгтгэж болох уу гэж асууна. Хэрхэн нэгтгэх талаар саналыг авна.
 Нэгтгэх болсон шалгаанаа тайлбарлана.
 Санал 1,2,3 -тай байр суурь өөр байгаа хүн шалтгаанаа тайлбарлана уу?
 Энэ саналыг зөвшөөрч байгаа хүмүүс шалтгаанаа тайлбарлана уу?
 Зөвшөөрсөн болон санал нэгдээгүй сурагчдын тоог гар өргүүлэн гаргана.
 Энэхүү саналыг …… хүн дэмжсэн тул эцсийн шийдвэр гэж үзэж болох уу?
 Эцсийн шийдвэрээ протокол хөтлөгч дүгнэжхэлнэ.
Цуглааны төгсгөл: Өнөөдрийн бидний цуглаанаар …………...............…..........……… гэж
шийдэгдлээ. Хийсэн ажлаа эргэн харж өөрөө юу хийхээ эрэгцүүлэн бодож“эргэн харах”
картандаа бичнэ үү.
Багш дүгнэн ярина. Ингээд ….удаагийн ангийн цуглаан амжилттай дууслаа, баяр хүргэе.
2.2.4 Сурагчдын зөвлөлийн жилийн төлөвлөгөө
Сургуулийн жилийн ажлын төлөвлөгөөнд баримжаалан жилийн төлөвлөгөөг гишүүдийн
санал, хэрэгцээнд тулгуурлан боловсруулж сургуулийн захиргаа, олон нийтэд танилцуулна.
Энэ нь хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх сайн талтай.
Хугацаа
Зохион байгуулах үйл
ажиллагаа
Хариуцагч Үйл ажиллагааны агуулга, төлөвлөлт
9 сар
Анхныуулзалт Сурагчдын
зөвлөл
Танилцах
Зорилгоо тодорхойлж, төлөвлөгөөгөө
боловсруулах
Бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны
чиг хандлага Сурагчдын нэгдсэн
цуглааны зөвлөлийн тайлбар боловсруулах
6-р ангийн сурагчдыг
хүлээн авах ёслолын үйл
ажиллагааг зохион
байгуулах
Сурагчдын
зөвлөл
Дунд ангид элсэн орсонд нь талархал
илэрхийлж амжилт хүсэх
Эцэг эхийг байлгах
Үүрэг хариуцлагаа
хуваарилах
Сурагчдын
зөвлөлийн
ахлагч сурагч
Төлөвлөгөөг эцэслэж, хариуцан болон
хамтран гүйцэтгэгчийг тодорхой болгох
Үйл ажиллагааны
нээлтийн бэлтгэл
Сурагчдын
зөвлөл
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны
нээлтийн ажлын хөтөлбөр боловсруулах,
төлөвлөгөө гаргах
Хугацааньүйл
ажиллагаа,цагүеийн
байдлаасхамаарч
сургуульхарлцан
адилгүйтөлөвлөх
Сургуулийн үйл
ажиллагаатай холбоотой
асуудлын тухай ярилцах
Зөвлөлүүд
Бүх гишүүдийн санал илэрхийлэх
Саналыг нэгтгэн ангилах
Дүгнэлт гаргах
Сургуулийн захиргаанд танилцуулахад
бэлтгэх
Спортын наадмын
бэлтгэл
Спортын
зөвлөл
Удирдамж боловсруулах ажлыг биеийн
тамирын багш нартай хамтран хийх
Зөвлөлүүдийн үйл
ажиллагааны мэдээлэл
Зөвлөлүүд
Тухайн улирал, сард дэвшүүлсэн зорилго,
төлөвлөсөн ажлын хүрээнд юу хийж

17. 16
Клуб, дугуйлангийн
мэдээлэл
Клуб,
дугуйлангийн
төлөөлөл,
мэдээллийн
зөвлөл
гүйцэтгэсэн, үр дүн ямар байсан, цаашид
юунд суралцсан тухай танилцуулах
Ангиудын мэдээллийн
цуглаан
Ангийн
төлөөлөл
Хагас жилийн үйл
ажиллагааны үр дүнг
хэлэлцэх
Бүх зөвлөл,
төлөөлөл
Сайн болсон, сул болсон, түүнд юу
нөлөөлсөн зэргийг хэлэлцэж цаашид хэрхэн
сайжруулах санал авах
Орон нутгийн орчинг
цэвэр байлгах ажил
өрнүүлэх
Бүх сурагч
Зохион байгуулалтын төлөвлөгөө гаргаж
бэлтгэлийг хангах
Зар түгээх
Бусдын сайн сайхны
төлөө үйл хийх
Хүмүүнлэгийн
зөвлөл
Хэнд, хэрхэн, яаж туслахаа ярилцаж
шийдвэрлэх
Гэр бүлийн баярыг
тэмдэглэх бэлтгэл
Ангийн
төлөөлөл
Санал авах
Төлөвлөгөө гаргах
Ажил үүргээ хуваарилах
Ирэх хичээлийн жилийн
хийх ажлыг нэгтгэх
Сурагчдын
зөвлөл
Нийт сурагчдын саналыг харгалзан нэгтгэн
Дүгнэлт хийх
Клуб, дугуйлангийн жилийн төлөвлөгөө
Клуб, дугуйлангийн гишүүдийн уулзалтаар жилийн төлөвлөгөөгөө гишүүн бүрийн санал,
хүсэл сонирхол, хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн боловсруулж хэрэгжүүлнэ.
“Туршилтын клуб”-ын жилийн төлөвлөгөө/жишээ/
Хугацаа Хийхээр төлөвлөж буй ажлууд Анхаарах зүйл
I улирал
Төлөвлөгөө боловсруулах
 Эхний танилцах уулзалт
 Бүтэц зохион байгуулалт хийх
 Сурагчдын саналаар үйл ажиллагаагаа төлөвлөх
 Сургуулийн төлөвлөгөөтэй уялдуулан дахин
боловсруулах
Гишүүдийн дунд зохион байгуулах үйл ажиллагаа
 Гишүүдийн сонирхсон ажлыг зохион байгуулах
 Туршилт хийх болон бүтээл хийх бэлтгэл төлөвлөгөө
боловсруулах
 Туршилт болон бүтээлийг хийж эхлэх
 Дахин сайжруулалт хийх
 Бүтээлийг дуусгах
 Үр дүнг тооцох
Амжилтыг мэдээлэх
 Клубын үйл ажиллагааны мэдээллийн хурал хийх
 Клубын үйл ажиллагааны мэдээллийг сурагчдын зөвлөлд
танилцуулах бэлтгэл
 Цаашид анхаарч ажиллах жагсаалт гаргах хурал
 Бүтэц, зохион
байгуулалтын
талаар гишүүдэд
сайтар ойлгуулна.
 Үүрэг, хариуцлагаа
сайн гүйцэхгэх
талаар зөвлөгөө
өгөх
 Гишүүн бүрийн
хүсэл, хэрэгцээг
сонсох, харилцан
ярилцаж нэгдсэн
шийдвэр гаргах
 Клубын мэдээлэх
хуралд идэвхтэй
оролцох
II улирал
III улирал
IV улирал

18. 17
Нэгжийн төлөвлөлт
Багш “Ангийн жилийн төлөвлөгөө”-нд тулгуурлан нэгжийн төлөвлөлтийг боловсруулна.
Ингэхдээ “хүүхэд хийж гүйцэтгэх явцдаа суралцах” арга зүйд тулгуурлана.
“Ангийн үйл ажиллагаа”-ны жишээ (VI анги)
Ангийн үйл ажиллагааны нэр: 2015-2016 оны хичээлийн жилийн үйл ажиллагааны
зорилгоо тодорхойлох ангийн цуглаан
Зорилго: Дунд ангид элсэн орж буй сурагчид өөрийн болон анги бүлгээрээ хичээлийн
жилийн зорилго зорилтоо тодорхойлоход оролцон өөрсдийн бодол саналаа илэрхийлэх
бусдын санааг хүндэтгэн сонсож хамтран шийдвэр гаргаж түүнийгээ хэрэгжүүлэхийн төлөө
ажиллах эрмэлзэл бий болгох
Хугацаа: Хичээлийн жилийн I улиралд, 80 минут буюу 2 цагаар
Зохион байгуулалт:
1 цаг –Ангийн ажил: 1 дүгээр долоо хоногт тухайн анги дээр хичээлийн хуваарьт тавигдана.
Тухайн ангид явагдах ба АУБ чиглүүлнэ.
2 цаг- Бүлгийн ажил: 2 дугаар долоо хоногт тухайн цаг дээр 6-р ангийн бүх бүлгийн ХГҮА-
ны цагийг тавьж өгөх ба энэ нь 2 дахь долоо хоногийн тухайн цагт бүх 6-р ангид хичээлийн
хуваариар тавигдах ба бүх 6 дугаар ангийн АУБ чиглүүлнэ.
Зорилго – Ангиин үйл ажиллагаагаа төлөвлөх өөрийн болон ангийн зорилго зорилтоо
тодорхойлж ангиараа нэг зорилгынхоо төлөө нэгдэх боломж бүрдүүлэх
I цагийн төлөвлөлт
Сурагчдын хийх үйл
ажиллагаа
Багшийн чиглүүлэг
зөвлөмж
Хугацаа
Багшийн анхаарах
зүйл
Сурагчид 4-5 баг болон зохион
байгуулагдана.
1 дүгээр алхам :
Багшийн бэлтгэсэн дараах 3
асуудлын дагуу харилцан
ярилциж хамтран ажиллана.
- Бид үүнийг хүсэж байна
- Бид үүнийг хийж чадна
- Бидний оролцоо
3 асуултыг дарааллан хүүхэд бүр
өөрийн саналаа хэлнэ.
Багш хичээлийн жилийн
эхэн ба дунд ангид эхлэн
элсэн орж байгаатай
холбогдон мэдээлэл
хийж анги хамт олноороо
энэ хичээлийн жилд
хэрхэн хамртан ажиллаж
амжилттай суралцах вэ
гэдэг дээр хүүхэд бүрийн
саналыг сонсоход
анхаарна
Сурагч бүр 2
минут бүгд
10 минут,
Багаар ажиллах
бусдыгаа сонсох,
хүндэтгэх, хамгийн
чухлыг сонгох
зэргээр
хариуцлагатай
ажилах талаар багш
зөвлөж байх
хэрэгтэй

19. 18
2 дугаар алхам
Гишүүн бүрийн саналд үндэслэн
багийн дүгнэлтийг гарган том
цаасан дээр зураглана.
Багуудаас нэг илтгэгч сурагч
багийн дүгнэлтээ бусад багт
танилцуулна / Бүх сурагчид
багүүдын дүгнэлтийг сонсоно/.
Сурагчдын анхаарлаа
төвлөрүүлэн ярилцах 3
асуултыг урьдчилан
бэлтгэж, багуудад том
цаас тараан ажиллах
хугацаа өгөөд багийн
нэгдсэн дүгнэлт хийлгэн
танилцуулах үүрэг өгнө
баг бүр 3
минут /
бугд 15
минут
Холбогдох хэрэглэл
материалаар
хангахад дэмжлэг
үзүүлж байх нь
чухал.
Багш ангийн үйл
ажиллагааны цагт
зохион байгуулах
биш тэдний хүсэл
сонирхол санал
санаачилгаа
хэрэгжүүлэхэд нь
чиглүүлж.зөвлөж
ажиллах
шаардлагатай
Эхний цуглааныг
багш удирдаж
аажмаар сурагчдыг
ээлжлүүлэн хөтөч
сурагч болгон тухайн
үйл ажиллагааг
удирдах чиглүүлэх
үүргийг хүлээлгэн
тэдний оролцох
маналайлах
өөрийгөө удирдан
хөгжүүлэх чадварыг
нэ;мэгдүүлэхэд
анхаарах
3 дугаар алхам
:Багшийн чиглүүлгийн дор дахин
баг дотроо ажиллаж өөрсдийн
болон багуудын санаа бодолд
тулгуурлан ангийнхаа онцлогийг
нэгтгэн уриа зорилго зорилтоо
тодорхойлж түүнийгээ
мэдээллийн самбар холбогдох
зурагт хуудас сурталчилгааны
матеиалаар илтгэн
танилцүүлахад бэлтгээд
Багш ангийн нэгдсэн уриа
зорилго зорилтыг
тодорхойлоход дэмжиж
багуудын бичсэн
санаанаас онцлог
зүйлийг тодруулна
Багийн 2 дах ажлаас
ангийн нэгдсэн
дүгнэлттийг баг бүрээс
сонсоод хамгийн
оновчойг сонгон багш
дүгнэж өгнө.
Багшийн
чиглүүлэг 2
минут
Багийн
ажлын
дүгнэлт баг
тус бүр 3
минут
бүгд 15минут
4 дүгээр алхам
Хийсэн зүйлээ цэгцлээд нэгтгэн
тодорхойлсон ангийн зорилго
зорилтоо бүлгийн ажил дээр
танилцүүлж ангиа сурталчлах
гишүүдээ өөрсдөө сонгон бие
даалган ажилллуулна.
Дараагийн 7 хоногт болох
бүлгийн ажлын өмнө
ангийнхаа энэ зорилго
зорилтоо хийсэн
материаллууд дээр
тулгуурлан цэгцлэх
дааллгаврыг багш өгнө.
Завсарлагаа
ны болон
хичээлийн
бус цагаар
II цагийн төлөвлөлт /6 ангийн нийт бүлгүүд оролцоно/
Зорилго: Бүлгээрээ анги бүрийн онцлог, зорилго, зорилтоо танилцуулж нийт 6 дугаар ангийн
сурагчдын нэгдмэл зорилго уриагаа тодорхойлж нэгэн зорилгын төлөө хамтдаа эвсэг
ажилсаг тусархаг анд нөхөд байх эрмэлзлэлтэй болох
Анги бүрийн сурагчдын хийх
үйл ажиллагаа
Багш нарын чиглүүлэг
зөвлөмж
Хугацаа
Багшийн
анхаарах зүйл
Төрийн дууллаа хамтран
дуулна.
2 минут

20. 19
1 дүгээр алхам
Нийт 6 дугаар ангиуд урлаг
зааланд анги ангиараа баг
болон өмнөх цаг дээр бэлтгэсэн
ангийн зорилго, онцлог, уриагаа
бусад багтаа танилцуулахад
бэлтгэж залны хана холбогдох
газар байрлуулсан байна..
Тэдгээрийг сонирхон ажиглана.
АУБ нар 1 дүгээр цаг дээр
хийсэн ажлаа
сурагчидтайгаа дүгнэн
ангийн зорилго уриа
онцлогоо янз бүрийн
хэлбэрээр хийж бусад
ангиудад танилцуулж
сурталчилахад дэмжлэг
үзүүлнэ.
Өмнө нь
байрлуулсан
байна
5 минут
Бүлгийн ийм үйл
ажиллагаанд
сургуулийн
удирдлага багш
нарын төлөөлөл
болон урилгаар
эцэг эх холбогдох
төлөөлөгчдийг
оролцүүлж болно.
Анги бүрийн
танилцуулгыг
нийт сурагчид
идэвхтэй сонсож
бүйд анхаарах
Техник
хэрэгслэлээр
дэмжлэг үзүүлэх
Сурагчдын хэлж
яриж буй саналыг
сонсон тухай бүр
дэмжих урам хүч
өгөхөд багш нар
анхаарах
Нийт сурагчид
хамтран
суралцалх эвтэй
хариуцлагатай
ажиллах гэсэн
хүсэл эрмэлзэл
төрж буйд
анхаарах
2 дугаар алхам
Анги бүрийн дарга нар тайзан
дээр гарч ангиа товч
танилцуулаад энэ хичээлийн
жилд тавьсан зорилтоо чанга
дуугаар хэлнэ. Ангийн даргаа
зорилгоо хэлэхэд тухайн ангийн
сурагчид давтан хэлж болно
Үйл ажиллагааг багшийн
чиглүүлгийн дор ахлах
ангийн сурагч удирдаж
болно.
Хүн бүр 2
минут бүгд 12
минут
3 дугаар алхам
Анги бүрийн зорилгыг сонссоны
дараа аль ангийн зорилго илүү
таалагдсан буюу түүнийг
хэрэгжүүлэхийн төлөө хамтдаа
хэрхэн ажиллах талаарх
саналыг сурагчдын төлөөллөөр
сэтгэгдэл хэлүүлж сонсоно.
Удирдагчийн дүгнэн хэлж буй 6
дугаар ангийн нэгдсэн зорилго
дээр санал хураахад оролцон
түүнийгээ хамтын шийдвэр
болгож хүүхэд бүр хичээн
бүлгээрээ хамтран эв эетэй
хариуцлагатай ажиллах талаар
амлалт өгнө. Бүх сурагчид
дэлгэцэн дээр гарсан уриаг
нэгэн дуугаар уншиж алга
ташина.
6 дугаар ангийн нэгдсэн
уриа зорилго, зорилтоо
тодорхойлж цаашид
бүлгээрээ хэрхэн хамртан
ажиллаж сургууль дээр
бусад ангиа хэрхэн
манлайлах талаар
сурагчдын саналд үндэслэн
багш нарын төлөөлөл
сэтгэгдлээ хэлж болно.
Сурагчдын сэтгэгдэл дээр
үндэслэн нэгдсэн
дүгнэлтийг гарган
сурагчдаас санал хураан
дэлгэцэн дээр гаргана.
Энэ үед урилгаар оролцож
буй захирал меөнежер эцэг
эхийн төлөөллөөс урмын үг
хэлж мэндчилгээ дэвшүүлнэ
Анги бурээс
нэг сурагч 2
минут бүгд 12
минут
2-3 хүн 5
минут
Сургуулийн сүлд дуугаа дуулж
үйл ажиллагаагаа төгсгөнө.
2 минут
Үнэлгээ
Ажлын хуудас 1
Өөрийн үнэлгээний хуудас:
 Өөрийн хувийн зорилгоо багийн гишүүддээ танилцуулж чадсан эсэх
1 .Чадсан 2. Бичгээр өгсөн 3. Чадаагүй
 Багийн нэгдсэн зорилгод өөрийн санаа орсон эсэх
1. Бүрэн орсон 2. Санаа нь тусгагдсан 3. Огт ороогүй
 Ангийн нэгдсэн зорилгод санаагаа оруулсан эсэх

21. 20
1. Бүрэн орсон 2. Санаа нь тусгагдсан 3. Огт ороогүй
Дээрх асуулт бүрийн тохирох хариултын өмнөх дугаарийг дугуйлж тус бүрийг нэмэхэд
3-4 оноо гарвал өөрийгөө манлайлагч оролцогч, 5-7оноо гарвал оролцогч 8-9 оноо
гарвал цаашид хэрхэн оролцоогоо сайжруулах вэ гэдгээ бодож эргэцүүлээрэй.
Ажлын хуудас 2
Миний зорилго Манай багийн зорилго
Ажлын хуудас 3
Зорилгоо хэрэгжүүлэхийн тулд миний хэвшил болгох зан чанарууд
Багш дээрх ажлын хуудаснуудаас сурагчийн үнэлгээний дараах мэдээллийг цуглуулах
боломжтой.
 Хүсэл сонирхол, авьяас чадвартаа тулгуурлан зорилгоо тодорхойлж байгаа эсэх
 Зорилгоо биелүүлэх алхмуудыг тодорхойлж, төлөвлөж буй эсэх
 Өөрийн хүчинд найдаж, шинэ зүйлийг өөрийн хүчээр хийж гүйцэтгэхийн төлөө
тэмүүлжбуй эсэх
 Өөрийн байр суурь, үзэлбодлоо үндэслэлтэй, тодорхой баримтад тулгуурлан
илэрхийлдэг эсэх
Багшийн ажиглалтын хуудас
№ Сурагчийн нэр
Өөрийн саналаа
бусадтай
хуваалцаж байгаа
эсэх
Бусдыг санаа
бодлыг сонсож чухал
санааг өөртөө
тусган дүгнэлт
хийж буй эсэх
Багийн нэгдсэн
дүгнэлтэд өөрийн
санаагаа хамгаалж
баталж, шийдвэр
гаргахад нөлөөлж буй
байдал
1 Ариунаа

22. 21
2 Балжинням
3 Билгүүнээ
Тайлбар: Тухайн нэг цаг дээр хүүхэд бүрийг үнэлэх боломжгүй тул бусдаас онцгой
манлайлан оролцож байгаа болон огт оролцохгүй байгаа сурагчийн нэрийн ард тэмдэглэж
явах нь оновчтой ба бусад сурагчид тодорхой хэмжээнд жигд оролцсоноор үнэлэгдэх
боломжтой.
2.2.5 Төлөвлөлтийг боловсруулах, хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
 Сургуулийн нэгдсэн төлөвлөлт нь сургуулийн болон үйл ажиллагааны зорилгоо
дэмжсэн, оролцогч бүх талын санал хүсэлтийг харгалзсан байна.
 Сургалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсан хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны нэг цаг нь
2/А–д заасан ангийн үйл ажиллагааны цаг бөгөөд анги бүр жилийн ажлын төлөвлөгөөг
боловсруулж, анги удирдсан багш зохион байгуулна.
 Ангийн үйл ажиллагаанаас бусад үйл ажиллагааны цагийг (2/В, 2/С, 2/D) сургуулийн
жилийн ажлын төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлнэ.
 Сургуулийн нөхцөл байдал, нөөцөд тулгуурлан 7 хоногийн тодорхой хугацаанд клуб
дугуйлан, сурагчдын зөвлөлийн цуглаан байхаар төлөвлөх
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг бэлтгэл, зохион байгуулалттай сайтай явуулах
 Сургалтыг дэмжих үйл ажиллагааны бусад цагийн үйл ажиллагаатай холбон
явуулахдаа энэ үйл ажиллагааны цагийн зорилго, онцлогийг алдагдуулахгүй байхад
анхаарч бусад судлагдахуунаар эзэмшсэн мэдлэг, чадварыг бататгах, баяжуулан
хөгжүүлэхэд анхаарна.
 Сурагчдын бүтээлч санаачилга, сургуулийн бодит байдал, сурагчдын онцлог,
хөгжлийг харгалзан гэр бүл, нутгийн оршин суугчид, орон нутгийн байгууллагуудтай
хамтран ажиллахаар зохион байгуулахыг эрмэлзэх
 Хүүхдийн оролцоо, манлайлах чадварыг тоон үзүүлэлтээр үнэлэхгүй.
2.4.Арга зүй
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны явцад сурагч бие даан бүтээлчээр оролцож асуудал
шийдвэрлэх арга барилд суралцана. Сурагч дараах үе шат бүхий үйл ажиллагаагаар
дамжуулан өөрт, хамт олонд болон сургууь, орон нутаг, хүрээлэн буй орчны тулгамдсан
асуудлыг шийдвэрлэх чадварт суралцана.
Үүнд:
1. Асуулт гаргаж, анхаарал татсан
асуудлыг тодруулах
2. Асуудал үүсэх нөхцөл буюу тохироог
илрүүлэх
3. Асуудлыг шийдвэрлэх
4. Асуудал дэвшүүлэх
Хүүхэд өөрөө бие даан хийж гүйцэтгэх,
оролцох үйлийн явцдаа суралцан хөгждөг
зарчмыг баримтлан сургалтын арга зүйгээ
төлөвлөн хэрэгжүүлнэ.
1. Ямар
асуудал
гарсан бэ?
2. Яагаад
ийм зүйл
болсон
бэ?
3. Бид юу
хийх ёстой
вэ?
4. Үр дүн
гарсан уу?

23. 22
2.4.1 Арга зүйг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаа нь тодорхой арга зүй, зохион байгуулах
аргачлалгүй байсан нь багшаас нилээд ур чадвар шаардана.
 Асуудлыг шийдвэрлэхэд шинжлэн судлах арга, оролцоо, манлайллыг дэмжих олон
төрлийн аргуудыг хослуулан хэрэглэх нь зүйтэй
 Хүүхэд бүрийн асуудал шийдвэрлэх чадварын түвшинд тохируулан үйл ажиллагаанд
оролцуулах замаар ахиулах
 Арга зүй нь дараах дараах шаардлагыг хангана. Үүнд:
 Хүүхдийн хувь шинж, хөгжлийн ялгаатай, онцлог байдлыг харгалзан тэгш
оролцуулах орчин нөхцлийг бүрдүүлэх;
 Асуултаар үйл ажиллагаа болон сурагчийн хөгжлийг дэмжих;
 Олон нийтийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх;
2.5 Үнэлгээ
Сурагчийн суралцахуйг үнэлэх
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны явцад багш ажиглалт хийж сурагчдын эзэмшсэн
чадварын талаар тэмдэглэл хөтөлнө. Энэ цагийн үнэлгээ нь тоон бус чанарын үнэлгээ
байна. Үнэлгээг хичээлийн жилийн төгсгөлд сурагчийн тодорхойлолтыг бичих үндэслэл
болгоно.
Сурагчдын чадварыг үнэлэх хуудасны загвар:
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны үед багш тухайн үйл ажиллагааны явцад хүүхэд
бүрийн үндсэн үйл ажиллагаанд хэрхэн оролцож, гүйцэтгэж буй ажиглан тэмдэглэнэ.
Сэдэв, үйл ажиллагаа
Үнэлгээний шалгуур үзүүлэлт
Үнэлгээний
арга,
хэрэгсэл
Өөрийгөө
удирдан
хөгжүүлэх
чадвар
Харилцааны
чадвар
Оролцооны
чадвар
Манлайлах
чадвар
Ангийн үйл ажиллагааны жишээ
Сэдэв: Сургуулийн өдөр тутмын үйл
ажиллагааны талаарх хэлэлцүүлэг
№3 “Завсарлагааны цагаар хийдэг
хөдөлгөөнт дасгалын үр дүнгийн тухай”
Үндсэн үйл ажиллагаа:
 Завсарлагааны цагаар хийдэг хөдөлгөөнт
дасгалын талаар өөр өөрийн санаа
бодлыг ганцаар, хосоор, багаар нэгтгэн
анги хамт олондоо танилцуулна.
 Ингэхдээ дасгалын цаг тохиромжтой эсэх,
бид тухайн дасгалыг хийхдээ хэр зэрэг
дуртай байдаг, ер нь ая хөдөлгөөн нь
тохирсон эсэх, ангийн сурагчид хэрхэн
гүйцэтгэдэг байдал, бидэнд дасгал
хийснээс хойш ямар ямар өөрчлөлт
гарсан, түүнд юу нөлөөлсөн, сайн эсвэл
 Багшийн
ажиглалтын
тэмдэглэл
 Сурагчийн
сэтгэгдлийн
хуудас
 Сурагчийн
эргэцүүлли
йн хуудас

24. 23
муу гүйцэтгэхэд юу юу нөлөөлдөг зэрэг
үзүүлэлтийн талаар санал бодлоо
илэрхийлж ярилцана.
 Цаашид дасгалыг хэрхэн хөгжилтэй, баяр
баясгалантайгаар хийж болох саналыг
гаргаж, хэнд хэрхэн яаж хандах, хэзээнээс
дагаж мөрдөж блох тухай асуудлыг
шийдвэрлүүлнэ.
Клуб, дугуйлангийн үйл ажиллагааны жишээ
Сэдэв: Клубын зорилго тодорхойлох цуглаан
Үндсэн үйл ажиллагаа:
 Илтгэгч, нэгтгэгч, чиглүүлэгч, цуглааныг
ахлан явуулах сурагчдыг сонгох
 Клубын гишүүн бүр өөр өөрийн чадвар,
авьяасын талаар тодорхойлох, ярилцах
 Тухайн авьяас чадвараа энэ хичээлийн
жил ямар хэмжээнд хэрхэн хөгжүүлэх
талаараар санал солилцох
 Түүнд хэн хэрхэн яаж тусалж, юу юу хийх
ёстойг багаар ярилцан гаргаж
танилцуулах
 Нийтийн саналыг нэгтгэн хэлэлцүүлж
зорилгоо батлах, гишүүн бүр зорилгоо
бичиж авах, эргэцүүлэн бодох
 Тухайн зорилготоо хүрэх алхмуудын
талаар дараагийн цуглаанд ирэхдээ
бодож ирэх
 Багшийн
ажиглалтын
тэмдэглэл
 Багуудын
гаргасан
саналын
хуудас
 Сурагчийн
эргэцүүлли
йн хуудас
Сурагчдын зөвлөлийн үйл ажиллагааны жишээ
Сэдэв: Сурагчдын зөвлөлийн үйл
ажиллагааны төлөвлөгөөг сургуулийн
захиралд танилцуулж хамтран ажиллах тухай
ярилцах
Үндсэн үйл ажиллагаа:
 Төлөвлөсөн, тохирсон хуваарийн дагуу
сургуулийн захиралтай өрөөнд нь уулзах
 Сонгогдсон сурагч уулзалтын зорилгооо
танилцуулах
 Сонгогдсон сурагч үйл ажиллагааны
төлөвлөгөөг боловсруулсан аргачлалын
хамтаар танилцуулах
 Сурагчид санал хэлэх, нэмэлт
 Захирал санал хэлж, ярилцах
 Сургуулийнхаа зорилгыг дэмжсэн үйл
ажиллагааны төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх
явцад хамтран ажиллах саналаа
дэвшүүлж шийдвэрт хүрнэ.
 Гишүүдийн
гаргасан
төлөвлөгөө
ний хуудас
 Сургуулийн
нэгдсэн
төлөвлөлт
 Сурагчийн
эргэцүүлли
йн хуудас
Сургуулийн үйл ажиллагааны жишээ
Сэдэв: VI ангийн сурагчдыг хүлээн авах
ёслолын арга хэмжээ
Үндсэн үйл ажиллагаа:
 Бэлтгэл ажлын төлөвлөгөөний дагуу
ёслолын үйл ажиллагааны бүх зүйлс
бэлэн болсон байна.
 Нээлтийн үйл ажиллагаа
 Дунд, ахлах ангийн сурагчид, багш нарын
 Багшийн
ажиглалтын
тэмдэглэл
 Сурагчийн
сэтгэгдлийн
хуудас

25. 24
төлөөлөл танилцуулга хийж “дунд анги”-д
тавтай морилж амжилттай сурахыг хүсч
мэндчилгээ дэвшүүлнэ.
 Бага ангийн багш нар өөрийн анги,
сурагчдын амжилт, бахархлын талаар
танилцуулга хийнэ.
 VI ангийн сурагчид амжилтаа бататгасан
мэндчилгээ, үзүүлэх ажил хийнэ.
 Эцэг эх, олон нийтийн төлөөлөл VI ангийн
сурагчдад баяр хүргэн мэндчилгээ
дэвшүүлж амжилт хүснэ.
 VI ангийн сурагчдад бахархал төрүүлэх,
итгэл урам хайрласан талархлын захидал
гардуулж үйл ажиллагаа өндөрлөнө.
Багшийн ажиглалтын тэмдэглэл
Багшийн ажиглалтын тэмдэглэл нь цахим болон цаасан хэлбэртэй байж болно. Багш хүүхэд
бүрээр хавтас үүсгэн тэмдэглэл хөтлөхөд аль тохиромжтойг нь сонгон хэрэглэнэ.
... анги, бүлгийн сурагч .....................................
ХГҮА-ны
хэлбэр
Үнэлгээ
/4 чадварын хүрээнд/
Хүүхдийн
хөгжлийн талаарх
дүгнэлт
Ангийн үйл
ажиллагаа
Клуб,
дугуйлангийн
үйл ажиллагаа
Сурагчдын
зөвлөлийн үйл
ажиллагаа
Сургуулийн
үйл ажиллагаа
Сурагчийн эргэцүүллийн хуудас нь тухайн үйл ажиллагааны зорилго, үр дүнтэй
уялдаатайгаар асуулга нь өөр өөр байна.
Анги ...... бүлэг ...... Сурагчийн овог нэр: .................................. ....
Үйл ажиллагааны нэр: ...................................................................................................................
Өмнө би ингэж бодож байсан... Одоо миний бодол ингэж
өөрчлөгдсөн...
Би ийм шийдвэр гаргалаа...
Сурагчийн сэтгэгдлийн хуудас
... Сургууль
БАГШИЙН
АЖИГЛАЛТЫН
ТЭМДЭГЛЭЛ
... Анги
VI ангийн сурагчдыг хүлээн авах ёслолын үйл ажиллагааны явцад төрсөн миний сэтгэгдэл...

26. 25
Сурагчийн өөрийн үнэлгээний хуудас:
Хүүхдийг багаасаа өөрийгөө үнэлж, өөрийн үнэлгээ хийх арга барилд сургах
зорилгоор өөрийн үнэлгээний хуудасны загварыг орууллаа. Энэхүү загварыг 6, 7, 8, 9-р
ангийн сурагчдын нас, бие, сэтгэхүйн болон орон нутаг, сургууль, ангийн онцлогт тохируулан
боловсруулж ангийн, сургуулийн түвшинд хэрэглэх боломжтой. Үүнийг багш боловсронгуй
болгон бүтээлчээр ашиглахыг санал болгож байна.
Сургууль: Анги:
Овог нэр:
Сурагчийн тэмдэглэл
/oн сар өдөр, нотолгоо,
баримт, гаргасан ахиц,
амжилтын талаар бичнэ./
Үнэлгээний зорилт Миний зорилго
• Өөрийгөө удирдан
хөгжүүлэх чадвар
• Харилцааны чадвар
• Оролцооны чадвар
• Манлайлах чадвар
 Тухайн жил, улиралд түлхүү
хөгжүүлэхийг хүссэн чадваруудыг
тодорхойлж бичнэ.
 Хүүхэд үзүүлэлт бүрээр
тэмдэглэл хөтөлнө.
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдлага, зохион байгуулалтыг үнэлэх загвар
Шалгуур Үзүүлэлт
Зорилго
 Сургуулийн зорилгыг дэмжсэн эсэх
 Сурагчдын хүсэл сонирхол, нийтлэг хэрэгцээг харгалзсан эсэх
 Бүх хүмүүсийн зорилго болж чадсан эсэх
Үйл ажиллагааны
төлөвлөгөө
 Төлөвлөлт нь боловсролын бодлого, сургуулийн зорилго зорилттой
уялдсан эсэх
 Судалгааны дүнд тулгуурлан хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг зохион
байгуулсан эсэх
Зохион байгуулалт
 Хүүхэд нэг бүрийн хөгжлийг дэмжих хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг
зохион байгуулах арга зүй, технологийг боловсруулж ажилласан эсэх
 Дээрх технологийн үр дүнг тооцож, түгээн дэлгэрүүлсэн эсэх
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааг явуулах орчин бүрдүүлсэн эсэх
 Хүүхдийн нас сэтгэхүй, хөгжлийн онцлогт нийцсэн клуб, дугуйлангийн тоо
 Клуб, дугуйланг чиглүүлэн ажиллаж буй багш, сайн дурын ажилтан,
сонирхлын бүлгийн гишүүдийн тоо
 Клуб, дугуйланд хамрагдсан хүүхдийн тоо
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагаанд хамрагдан оролцсон эцэг эх, асран
хамгаалагч, ороннутгийн иргэд, олон нийтийн байгууллага, ажилтны тоо
Хяналт, үнэлгээ
 Зохион байгуулсан ажлын үр дүнг тооцож, дараагийн үйл ажиллагаандаа
тусгасан эсэх
 Хүүхэд нэг бүрийн авьяас чадвар, хүсэл сонирхлыг судлан оношилсон
эсэх

27. 26
2.5.1 Үнэлгээг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зүйл
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилго зорилт, үнэлгээний
зөвлөмжийг үндэслэн сургууль өөрийн зорилго, сурагчдын нөхцөл байдалтай
уялдуулан үнэлгээний шалгуур, арга зүйгээ боловсруулж болно.
 Гарааны үнэлгээг сурагч, анги бүрээр зайлшгүй хийнэ.
 Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны үнэлгээг үйл ажиллагаа тус бүрийн төгсгөлд
үнэлгээний ямар нэгэн арга, хэрэгсэл ашиглан хийж хэвших. Ингэхдээ багш, сурагч,
эцэг эх, олон нийтийн төлөөлөл хийж болно.