ppt

1. Caire!
Drs. R. Balistreri
r.balistreri@jdw.nl
@geschiedenisles

2. T-2
Interbellum & totalitaire ideologieën
(1919 – 1939)

5. § 2.1
Welvaart en crisis in
de Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en
communisme
§ 2.3
Duitsland tussen
democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de
oorlog

6. § 2.1
Welvaart en
crisis in de
Verenigde
Staten
Leerdoelen:
 Wat zijn de “Roaring
Twenties”?
 Wat zijn oorzaken en gevolgen
van de Beurskrach (1929)?
 Hoe wordt de economische
crisis van de jaren 1930
gekenmerkt?
 Wat is de New Deal?

8. Jaren ‘20:
voorspoed
Jaren ‘30:
economische depressie

9. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
stap 1 stap 2 stap 3
Oorzaak Gevolgen Oplossing(?)

10. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
stap 1
Oorzaak
De “Roaring Twenties”
 Jaren 1920: grote economische groei,
veel welvaart
 Massaproductie en massaconsumptie
 Luxegoederen (auto, radio, stofzuiger,
ijskast) voor gewone mensen
 Cultuur: Flapper Girls en Age of Jazz
 Maar… voorspoed was (deels) schijn:
overproductie en overconsumptie door
live now, pay later

11. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Consumptie-
maatschappij
Kenmerk 1:
consumptiemaatschappij

13. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Kenmerk 2:
jazz, garconnes, charleston

14. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Kenmerk 3: de
drooglegging (1920-1933)

16. Anti Saloon League

18. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
stap 1 stap 2 stap 3
Oorzaak Gevolgen Oplossing(?)

19. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
stap 2
Gevolgen
The Great Depression (jaren ‘30)
 Aandelenmarkt bleek een zeepbel en
stortte volledig in elkaar
 24 oktober 1929: de Beurskrach
 Leidt tot wereldwijde economische
depressie
 Duitsland extra zwaar getroffen (want
einde aan Daweshulp)
 Gevolg: veel mensen raken huis of baan
kwijt

20. 24 oktober
1929:
Beurskrach in
New York
https://www.schooltv.nl/vi
deo/popup/zwarte-
donderdag-het-begin-van-
de-crisis-in-de-jaren-
dertig/#autoplay

21. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Hoovervilles
 Sloppenwijken, die
spottend werden vernoemd
naar president Herbert
Hoover
 Kritiek op ‘laissez-faire’-
houding
 Hoover hield heilig geloof
in vrije markt en nam geen
effectieve maatregelen
tegen gevolgen crisis

22. Hoovervilles:
Hoover krijgt schuld van
de zware gevolgen van de
economische depressie

23. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
stap 1 stap 2 stap 3
Oorzaak Gevolgen Oplossing(?)

24. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
stap 3
Oplossing(?)
De “New Deal” (1932)
 Was verkiezingsbelofte van Roosevelt
 Doel: Amerikaanse economie uit het
slop
 Visie: overheid moet bevolking bijstaan
in moeilijke tijden
 Pakket van hervormingsmaatregelen,
gericht op bestrijden werkloosheid,
uitkering voor werklozen, verschaffen in
publieke werken, hervormen beurs,
landbouw en industrie

25. Roosevelt bezoekt
een
werkverschaffings-
project

26. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Hoover over de
New Deal

27. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 Roosevelt verdedigt de
New Deal

31. § 2.1
Welvaart en
crisis in de
Verenigde
Staten
Maak de oefentoets in
LessonUp
 Wat is je score?
 Welke leerdoelen beheers
je al?
 Welke leerdoelen beheers
je nog niet?

33. § 2.1
Welvaart en crisis in
de Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en
communisme
§ 2.3
Duitsland tussen
democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de
oorlog

34. § 2.2
Fascisme en
communisme
Leerdoelen fascisme:
 Wat is de geschiedenis
van het ontstaan en de
groei van het fascisme?
 Welke kenmerken heeft
het fascisme?
 Wie is Mussolini?
 Waarom is het fascisme
een totalitaire ideologie?

36. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 Het fascisme is een totalitaire
ideologie: systeem waarbij individu
onderworpen is aan de staat
 Staat beheerst leven van de
onderdanen
 Totalitaire ideologieën in het
Interbellum: fascisme (Italië),
communisme (Sovjet-Unie),
nationaal-socialisme (Duitsland)
 Kenmerken fascisme: nationalisme,
gezag en anti-democratisch

37. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 1919: Benito Mussolini richt Fasci
Italiani di Combattimento op
(‘zwarthemden’)
 1921: Partido Nazionale Fascista
neemt deel aan verkiezingen
 1922: Mars op Rome  fascisten
nemen na staatsgreep de macht over
 Kenmerken fascistisch Italië:
vervolging andersdenkenden,
propaganda, indoctrinatie, ‘Mare
Nostrum’, leiderschapscultus,
verheerlijking Romeins verleden

38. 27-29 oktober
1922:
Mars op Rome

39. Kenmerk:
propaganda en
leiderschapscultus

40. Sicilië (1939)
Portret van de
familie Balistreri
Kenmerk:
indoctrinatie van de jeugd
(Opera Nazionale Balilla)

41. Kenmerk:
Romeinse rijk als voorbeeld

42. Sicilië (1939)
Portret van de
familie Balistreri

43. 1945: dood Mussolini

44. § 2.1
Welvaart en crisis in
de Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en
communisme
§ 2.3
Duitsland tussen
democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de
oorlog

45. § 2.2
Fascisme en
communisme
Leerdoelen communisme:
 Wat is de geschiedenis van
het ontstaan en de groei
van het communisme?
 Welke kenmerken heeft het
communisme?
 Wie zijn Lenin en Stalin?
 Waarom is het communisme
een totalitaire ideologie?

47. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 1848: Communistisch Manifest
(Marx en Engels)
 1917: Februari- en oktoberrevolutie
 1917 – 1922: Russische
burgeroorlog tussen bolsjewieken en
mensjewieken
 1921: Nieuwe Economische Politiek
(NEP)
 1922: Oprichting Sovjet-Unie
 1924: Overlijden Lenin
 1928: Stalin grijpt de macht

48. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 Josef Stalin (Dzjoegasjvili)
 Economische politiek:
planeconomie
(vijfjarenplannen),
collectivisatie (kolchozen)
 Strenge vervolgingen:
zuiveringen (politieke
tegenstanders en koelakken),
terreur
 Propaganda en beeldvorming:
‘Vadertje Stalin’

49. Welk begrip past het
beste bij deze
spotprent?
Planeconomie
Collectivisatie
Terreur
Propaganda

50. Welk begrip past het
beste bij deze
spotprent?
Planeconomie
Collectivisatie
Terreur
Propaganda

52. Grote Terreur (1936-
1938)

53. ‘Vadertje Stalin’
Leiderschapscultus

54. ‘Vadertje Stalin’

55. § 2.2
Fascisme en
communisme
Maak de oefentoets in
LessonUp
 Wat is je score?
 Welke leerdoelen beheers
je al?
 Welke leerdoelen beheers
je nog niet?

57. § 2.1
Welvaart en crisis in
de Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en
communisme
§ 2.3
Duitsland tussen
democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de
oorlog

58. § 2.3
Duitsland
tussen
democratie en
dictatuur
Leerdoelen:
 Welke gevolgen had de Vrede
van Versailles voor Duitsland?
 Waarom was de
Weimarrepubliek geen succes?
 Hoe kwamen Hitler en het
nationaal-socialisme op?
 Welke kenmerken heeft het
nationaal-socialisme? Waarom is
dit een totalitaire ideologie?

60. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 1919 – 1933: Weimarrepubliek
 Na de Vrede van Versailles:
Duitsland zwaar gestraft (onder
meer: herstelbetalingen)
 Dolkstootlegende
 1923: hyperinflatie
 1923: mislukte staatsgreep door
Hitler
 1924: begin Daweshulp
 1925: Verdrag van Locarno
 1926: Duitsland wordt lid van de
Volkenbond

62. 8-9 november
1923:
Bierkellerpütsch
in München

63. 16 oktober
1925:
Verdrag van
Locarno

64. 1933:
 Machtsoverna
me NSDAP
 Rijksdagbrand
(Marinus van
der Lubbe)
 Machtigings-
wet

65. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Uitgangspunten beleid Hitler
vanaf 1933:
 Nationalisme: Dolkstootlegende
& Heim ims reich: Duitstalige
volkeren horen bij Duitsland +
Duitsers hadden recht op
Lebensraum leidt tot drang
nach osten
 Racisme en antisemitisme
(doel: zuiver houden van het
Arische ras)

66. Ambitie: Groot-Duitsland
Ambitie:
Groß-Deutschland

68. Antisemitisme

69. 1935:
Rassenwetten
van
Neurenberg

70. 1938:
Anschluss
(Oostenrijk)

71. 29 september
1938:
Conferentie van
München
(appeasement-
politiek)
Chamberlain
Peace in our time
https://www.youtube.com
/watch?v=hQ95ffnU4Sw

74. 1938:
Kristallnacht

75. Leiderschapscultus

76. Indoctrinatie van de
jeugd (Hitlerjugend)

77. Propaganda:
Leni Riefenstahl, Triumph
des Willens

78. Communisme Fascisme
Nationaal-
socialisme
Totalitaire ideologie:
- Staat gaat voor het individu – controle over alle facetten van de
samenleving
- Sterke, allesoverheersende leider
- Eenpartijstelsel, geen parlementaire democratie
- Massamedia, propaganda, indoctrinatie van de jeugd
- Strak hiërarchische organisatie
- Linkse ideologie
- Klasseloze
maatschappij, natie
of ras doen niet ter
zake
- Doel: wereldrevolutie
- Nadruk op nationalisme
- Rechtse ideologie
- Verheerlijk (vermeend) verleden
- Romeinse Rijk als
voorbeeld
- Racistisch karakter,
nadruk op etniciteit
- Uitschakelen zwakke
elementen

80. § 2.1
Welvaart en crisis in
de Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en
communisme
§ 2.3
Duitsland tussen
democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de
oorlog

81. § 2.3
Duitsland
tussen
democratie en
dictatuur
Leerdoelen Mein Kampf:
 Wat is de inhoud van Mein
Kampf?
 Welke argumenten worden
er gebruikt in de discussie
over een verbod op Mein
Kampf?

82. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 Hitler schreef Mein Kampf (“Mijn strijd”)
in gevangenschap (na Bierkellerputsch)
 Hitler verdedigt dolkstootlegende, ageert
tegen Diktat van Versailles: Duitse
nederlaag in W.O. I was onverdiend
 Joden frustreren Duits herstel en
parasiteren maatschappij
 Antisemitisme en nadruk op
superioriteit Germaanse ras
 Ondersteuning nationalistisch idee ‘drang
nach osten’

83. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
Wat vinden politici? (PowNews)
https://www.youtube.com/watch?v=bk
knEoEglzQ
Reportage Nieuwsuur:
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2248
959-mein-kampf-hoort-niet-naast-fifty-
shades-of-grey.html

84. § 2.3
Duitsland
tussen
democratie en
dictatuur
Maak de oefentoets in
LessonUp
 Wat is je score?
 Welke leerdoelen beheers
je al?
 Welke leerdoelen beheers
je nog niet?

86. § 2.1
Welvaart en crisis in
de Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en
communisme
§ 2.3
Duitsland tussen
democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de
oorlog

87. § 2.4
Nederland voor
de oorlog
Leerdoelen:
 Wat is de verzuiling?
 Hoe was de
economische crisis in
Nederland merkbaar?
 Wie was Colijn?
 Wat is de NSB en wie
was Mussert?

88. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog

91. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 Hendrikus Colijn was premier
tijdens de crisisjaren (1933 – 1939)
 Colijn voerde een strenge
bezuinigingspolitiek: vermindering
overheidsuitgaven en steun aan
werklozen
 Liet pas in 1936 (veel later dan
andere landen) de Gouden
Standaard los
 Vaderlijke leider, die de opmars van
de NSB deels wist te stuiten

93. § 2.1
Welvaart en crisis in de
Verenigde Staten
§ 2.2
Fascisme en communisme
§ 2.3
Duitsland tussen democratie en
dictatuur
§ 2.4
Nederland voor de oorlog
 Anton Mussert richt in 1931 de
NSB (Nationaal-Socialistische
Beweging) op
 De NSB behaalt geen grote
successen bij verkiezingen
 Duitse bezetter neemt Mussert niet
al te serieus, maar hij wordt in 1942
wel ‘leider van het Nederlandse volk’
 7 mei 1945: gearresteerd
 7 mei 1946: ter dood veroordeeld

95. https://www.youtube.com/watch?time_cont
inue=5&v=hxVOthJj5b0

97. § 2.4
Nederland voor
de oorlog
Maak de oefentoets in
LessonUp
 Wat is je score?
 Welke leerdoelen beheers
je al?
 Welke leerdoelen beheers
je nog niet?

101. History – Bet You Didn’t Know: Drooglegging
 https://www.youtube.com/watch?v=xWYa5-kSQpo
Clipphanger: Wat is fascisme? / communisme? / verzuiling?
 https://schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-fascisme/
 https://schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-communisme/
 https://schooltv.nl/video/clipphanger-wat-is-verzuiling/
Histoclips: Hoe kwam Hitler aan de macht? + Duitsland onder Hitler
 https://schooltv.nl/video/histoclips-hoe-kwam-hitler-aan-de-
macht/
 https://schooltv.nl/video/histoclips-duitsland-onder-hitler/
Nieuwsuur: reportage Mein Kampf
 https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2248959-mein-kampf-hoort-
niet-naast-fifty-shades-of-grey.html
Filmfragmenten

103. Stap 1
Oriënteren
Stap 2
Oefenen
Stap 3
Checken
Begin op tijd
Lezen is geen leren
- Heb ik alles?  Boek,
werkboek, aantekeningen,
checklist, links naar
filmfragmenten etc
- Lees alles door en kies een
strategie die voor jou werkt
(tijdlijn, begrippen,
samenvatting etc)
- Leer nu de hele stof aan de
hand van jouw strategie
- Ga na of je alle verbanden
snapt
- Ga na of je alles in eigen
woorden kunt navertellen
- Oefen met de vragen uit het
werkboek
- Leg een aantal verbanden uit
aan iemand anders. Kun je het
duidelijk vertellen?
- Oefen met antwoord geven
zoals dat op de toets ook moet
- Ga na of je op alle vragen uit
de checklist antwoord kunt
geven
- Ga na of je weet hoe je
begrippen moet uitleggen
- Ga na of je weet hoe je een
antwoord moet formuleren
- Ga na of je weet hoe je met
bronnen moet werken