ppt

1. Hoofdstuk 1
Het ontstaan van
beschavingen_____________________________________________________

2. § 1.2
Van oerknal naar
oermens
§ 1.3
Leven van de
landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving
verandert
§ 1.6
Goden en mummies

3. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Wat is er bekend
over het leven
van de jagers-
verzamelaars in
de prehistorie?

4. https://schooltv.nl/video/histoclips-oetzi-de-ijsmummie/

5. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Religies kennen scheppingsverhalen
 Charles Darwin en de
evolutietheorie
 Evolutie van de mens begon in Afrika
 Tijd van vroege voorouders:
“Steentijd” of “Prehistorie”
 Onderzoek aan de hand van
ongeschreven bronnen (werktuigen,
tekeningen, overblijfselen)
 Geschiedenis begint bij de uitvinding
van het schrift

7. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Homo sapiens:
“verstandige mens”
 Bestaansmiddelen:
jagen en verzamelen
 Taakverdeling tussen
mannen en vrouwen
 Gebruik van taal
belangrijkste reden
voor voorsprong
homo sapiens

10. § 1.2
Van oerknal naar
oermens
§ 1.3
Leven van de
landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving
verandert
§ 1.6
Goden en mummies

11. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Waardoor werd
de landbouw het
belangrijkste
middel van
bestaan?

12. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 ± 9000 vC: landbouwrevolutie
 Vaste woonplaatsen en landbouw
in plaats van rondtrekken en
jagen
 Eerste boeren leefden in het
Midden-Oosten en Noord-Afrika
 Enorme veranderingen voor de
mensheid: ontstaan van de eerste
beschavingen
 Overgang naar landbouw duurde
duizenden jaren

13. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Oorzaken voor het ontstaan
van landbouw:
 Bevolkingsgroei (meer voedsel
nodig)
 Afname grote dieren (andere
voedselbronnen zoeken)
 Mesopotamië erg vruchtbaar
 Kennis over planten en dieren
groeide
 Einde laatste ijstijd
 >> meer zekerheid

14. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Gevolgen van het ontstaan van
landbouw:
 Vaste woonplaats en huizen
 Bevolkingsgroei (door de
veiligheid)
 Ontstaan van dorpjes
 Landbouwtechnieken maken
hogere productie mogelijk
 Uitvindingen (zoals het wiel en
het schrift)
 Verspreiding veeziekten

16. Veeteelt Akkerbouw Nieuwe
uitvindingen
Landbouwrevolutie (schematisch)
Hogere voedselproductie
Groei van dorpen
Ontstaan ambachten
Ontstaan
handel
Ontstaan steden

18. § 1.2
Van oerknal naar
oermens
§ 1.3
Leven van de
landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving
verandert
§ 1.6
Goden en mummies

19. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Welke gevolgen had
de komst van de
irrigatielandbouw?

20. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 ± 4000 vC: bewoners van Egypte
gaan over op landbouw
 Jaarlijkse overstroming van de Nijl
was erg gunstig
 Door aanleg van kanalen was het
mogelijk tweemaal per jaar te
oogsten
 Irrigatielandbouw = landbouw
bedrijven door bevloeiing
 Mespotamië: Eufraat en Tigris

23. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Gevolgen van de komst van
irrigatielandbouw:
 Voedseloverschotten
 Niet iedereen hoeft boer te
zijn  ontstaan ambachten
 Door overschatten en nieuwe
producten ontstaat handel
 Uitvindingen (ploeg, bronzen
werktuigen)
 Ontstaan steden (Ur,
Memphis, Thebe)

24. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Ambtenaren werkten in dienst
voor de vorst om landbouw,
handel en nijverheid te
controleren
 Mesopotamiërs (spijkerschrift)
en Egyptenaren
(hiërogliefenschrift) bedachten
rond 3100 vC als eerste het
schrift  einde van de
prehistorie (voor het eerst
geschreven bronnen)

26. Steen van Rosetta
 Ontcijfering van het
hiërogliefenschrift door
Champollion (1812)

29. § 1.2
Van oerknal naar
oermens
§ 1.3
Leven van de
landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving
verandert
§ 1.6
Goden en mummies

30. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Wie hadden de
macht in Egypte?

31. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Bestuur was nodig om te
controleren of iedereen zich aan
de regels hield
 3300 vC: ontstaan Beneden-
Egypte en Boven-Egypte
 3100 vC: centraal bestuur onder
de farao (alleenheerser)
 Besluiten over landbouw, wetten
maken, legeraanvoerder, hoogste
priester en hoogste rechter
 Goddelijke verering

32. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Verschillen in rijkdom,
macht en aanzien groter dan
bij jagers-verzamelaars 
sociale lagen
 Farao’s voerden
veroveringsoorlogen
 Heldendaden vereerd in
koningsgraven
 4 bloeiperiodes
 332 vC: ingenomen door
Alexander de Grote

33. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
Vier bloeiperiodes
en tussentijden:
 Het Oude Rijk
(2686 – 2181 vC)
 Het Middenrijk
(2055-1795 vC)
 Het Nieuwe Rijk
(1550 – 1069 vC)
 De Late Tijd
(747 – 332 vC)

34. https://schooltv.nl/video/histoclips-de-oude-egyptenaren/

35. § 1.2
Van oerknal naar
oermens
§ 1.3
Leven van de
landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving
verandert
§ 1.6
Goden en mummies

36. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Hoe dachten de
Egyptenaren over
de goden en het
leven na de dood?

37. § 1.2
Van oerknal naar oermens
§ 1.3
Leven van de landbouw
§ 1.4
De Nijl en Egypte
§ 1.5
De samenleving verandert
§ 1.6
Goden en mummies
 Polytheïsme (meerdere goden)
 Macht van de farao groot: wist hoe
goden geëerd moesten worden
 Bestuurlijke eenwording zorgde voor
eenheid in de godenwereld
 Tempels, priesters en natuurkrachten
(natuurgodsdienst)
 Grafkamers  leven na de dood
 Mummies meestal van rijke
Egyptenaren
 Piramides in de Vallei der Koningen

38. Horus Osiris Isis Amon-Re Anubis